Made by J0RD4N 1/3

MSG

Wykład XV

PWSZ w Ciechanowie

Agenda

TEORIA HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO MIĘDZYNARODOWE PRZEPŁYWY

CZYNNIKÓW PRODUKCJI

(ciąg dalszy)

 Wstęp
 Przyczyny międzynarodowych przepływów czynników produkcji
 Międzynarodowe przepływy kapitału
 Inwestycje portfelowe: chęć uniknięcia ryzyka jako motyw wywozu kapitału
 Kredyty finansowe
 Inwestycje bezpośrednie
 Międzynarodowe przepływy siły roboczej

MIĘDZYNARODOWE PRZEPŁYWY CZYNNIKÓW PRODUKCJI

Inwestycje bezpośrednie polegają na podejmowaniu od podstaw samodzielne

działalności gospodarczej za granicą lub też przejmowanie kierownictwa już istniejącego
przedsiębiorstwa. Kierowanie działalnością gospodarczą za granicą jest cechą odróżniającą
inwestycje bezpośrednie od inwestycji portfelowych.

Inwestycje bezpośrednie a inwestycje portfelowe.

Podobieństwa - prowadzą do zaangażowania wywiezionych środków w działalności

gospodarcze.

Różnica - przy Inwestycjach portfelowych podmiot wywożący kapitał inwestuje w

działalność gospodarczą, ale nie obejmuje pakietu akcji wystarczającego do jej
kontrolowania.

Inwestycje bezpośrednie

Inwestycje bezpośrednie są najczęściej podejmowane, szczególnie w ostatnich latach,

jako element strategii przedsiębiorstw upatrujących szans rozwoju w ekspansji na rynek
światowy. Począwszy od lat pięćdziesiątych XX stulecia zjawisko to nabrało takiego
rozmiaru, że zaczęto mówić o wyodrębnieniu się szczególnej grupy przedsiębiorstw -
korporacji transnarodowych.

Można je najkrócej określić jako przedsiębiorstwa, które posiadają udziały w firmach

zlokalizowanych więcej niż w jednym kraju i kontrolują te udziały.

Zdominowanie inwestycji bezpośrednich przez korporacje transnarodowe sprawia, że

ta forma wywozu kapitału nie ogranicza się jedynie do transferu wartości.

Prawie w każdym przypadku transfer ten jest uzupełniany transferem technologii i

know-how czy technik zarządzania.

Ponadto

eksport

kapitału

odbywający

się

za

pośrednictwem

korporacji

transnarodowych ma miejsce w ramach tej samej branży. Nie odbywa się np. z amerykańskiej
firmy komputerowej do fabryki koniaku w Azerbejdżanie, ale z amerykańskiego koncernu
naftowego do wielonarodowego przedsiębiorstwa wydobywającego ropę naftową z azerskiej
strefy Morza Kaspijskiego.

Inwestycje bezpośrednie - Motyw eksportu kapitału

Podobnie jak w innych formach jego wywozu, motywem, który skłania jego

właściciela do eksportu, jest chęć uzyskania zysku. Jednakże w odróżnieniu od tych innych

Made by J0RD4N 2/3

form występowanie nawet istotnej różnicy stopy zysku między rynkiem krajowym a
zagranicznym nie jest jedynym, a najczęściej także głównym elementem, który, według opinii
eksportera, może decydować o osiąganej przez niego wielkości zysku.

Motywacje przedsiębiorstw decydujących się na bezpośrednie inwestycje zagraniczne

zależą od niedoskonałej konkurencji. Na większości rynków panuje sytuacja zbliżona do
konkurencji oligopolistycznej. W związku z tym inwestycje bezpośrednie dużych
przedsiębiorstw za granicą są swoistą formą rozszerzenia strategii tego typu na obszar innego
kraju. Dlatego też przedsiębiorstwo, tworząc filie zagraniczną czy kupując pakiet kontrolny
przedsiębiorstwa działającego w tej samej branży ogranicza będący istota wolnego rynku
obrót towarowy miedzy niezależnymi podmiotami.

Inwestycje bezpośrednie

Eklektyczna teoria produkcji międzynarodowej J. Duninga

Teoria podsumowująca większość korzyści odnoszonych przez przedsiębiorstwo

dążące do umiędzynarodowienia swej produkcji przez wywóz kapitału.
Według tej teorii czynnikami, które wpływają na decyzję o internacjonalizacji produkcji to:
1. Walory przedsiębiorstwa możliwe do spożytkowania za granicą kraju siedziby:

 Wielkość przedsiębiorstwa
 Pozycja monopolistyczna
 Marka
 Unikatowa technologia i potencjał badawczy
 Zasoby kwalifikowanej siły roboczej i zasoby wysoko kwalifikowanej kadry

menadżerskiej

2. Korzyści z możliwości internalizacji procesu gospodarowania:

 Obniżenie kosztów produkcji w wyniku zwiększenia skali produkcji
 Obniżenie kosztów w wyniku rozłożenia niektórych kosztów (np. marketingu)

największą produkcję

 Unikniecie kosztów prawnej ochrony własności (np. przy transferze technologii)
 Możliwość manipulowania cenami w obrocie między filią a centralą (np. dla

uniknięcia czy zmniejszenia podatków)

3. Korzyści i zagrożenia związane z lokalizacją części działalności przedsiębiorstwa za

granicą:

 Ceny czynników produkcji (płace i stopa procentowa)
 Jakość czynników produkcji (kwalifikacje i wydajność siły roboczej)
 Dostępność komunikacyjna i koszty transportu
 Ustawodawstwo regulujące działanie obcego kapitału
 Wielkość rynku i możliwość lokowania na nim produktu finalnego
 Polityka handlowa prowadzona w kraju ewentualnej filii
 Stopień podobieństwa kulturowego (język, alfabet, religia)
 Stosunek społeczeństwa do obecności obcego kapitału

Decyzje o budowie lub rozbudowaniu fili poza granicami kraju.

Przedsiębiorstwo decydujące się na tego rodzaju działalność to przecie wszystkim

firma o silnej i ustabilizowanej pozycji na rynku kraju-sledziby, która na dodatek dysponuje
walorami (np. dużymi zasobami kapitałowymi, unikatową technologią, marką) mogącymi
stanowić podstawę sukcesu także poza granicami kraju. Przedsiębiorstwo takie liczy na to, ze
uruchomienie filii zagranicznej pozwoli mu osiągnąć wiele korzyści wiążących się z
organizowaniem procesu produkcji w ramach jednego przedsiębiorstwa dysponującego
oddziałami zlokalizowanymi poza granicą kraju-sledziby. Rozpoczyna analizę możliwości

Made by J0RD4N 3/3

ekspansji w różnych krajach i regionach, oceniając z jednej strony szansę, jakie daje
zlokalizowanie oddziału w danym kraju, a z drugiej - związane z tym zagrożenia.