UKŁAD PŁCIOWY ŻEŃSKI

JAJNIK

leży wewnątrzotrzewnowo

Powierzchnia jajnika - nabłonek jednowarstwowy sześcienny (rzadziej walcowaty), który wraz z wiekiem w płaski.
Powierzchnia nabłonka pokryta jest mikrokosmkami/rzęskami z pęcherzykami pinocytarnymi. Nie jest on płciowy...
Pod sobą występują: błona podstawna, torebka jajnika (tkanka włóknista zbita, brak naczyń = błoną białawą jajnika)

a) ZRĄB JAJNIKA
► z tkanki łącznej wiotkiej – fibroblasty(z kory – układ spiralny), substancja międzykomórkowa = włókna kolagenowe(ilość
wzrasta z wiekiem), retikulinowe+naczynia krwionośne. Gromadzenie się tłuszczy = luteinizacja – w ciąży.
Funkcje



wytwarzanie podpory pęcherzyków jajnikowych i ciałek żółtych



budowa osłonki zewnętrznej i wewnętrznej pęcherzyka jajnikowego wzrastającego



produkcja i wydzielanie estrogenów i androgenów

PĘCHERZYKI JAJNIKOWE
Liczba 400tys-1mln. Po urodzeniu degenerują, a podczas dojrzewania jest ich 250 tys.



pęcherzyki pierwotne – położone obwodowo błoną białawą

► w środku pęcherzyka jest owocyt I rzędu - diplotenie profazy mejozy I
► otoczony 1 warstwą k.pęcherzykowych (połączone z owocytem a ze sobą desmosomami)
► Leżą na błonie podstawnej otaczającej pęcherzyk od strony zrębu jajnika.
► urodzenia-pokwitania jajnik ma pęcherzyki pierwotne, 6-7 lat pod wpływem FSH i LH pęcherzyki  okres wzrostu, którego
nie kończą i ulegają zanikowi(źródło estrogenu)
► pod wpływem FSH i LH pęcherzyki  pełny rozwój(kom. jajowa)

PĘCHERZYKI WZRASTAJĄCE (400)
► przejście pęcherzyków pierwotnych  wzrastające polega na równoczesnych zmianach:
- komórki płciowej, komórek pęcherzykowych i zrębu jajnika
► Zmiany komórki płciowej:
- owocyt I zahamowany w diktiotenie zwiększa d-2x oraz V-2-3x.
- rozbudowuje się aparat Golgiego, mitochondriów i rybosomów, krople tłuszczu, a maleje ilość błon pierścieniowych, na
obwodzie są ziarna korowe
- powierzchnia pofałduje się, tworzą się wypustki kontaktujące się z k. pęcherzykowymi
- owocyt I tworzy osłonkę przejrzystą - oddziela k.jajową od k. pęcherzykowych, składa się z ZP1, ZP2 i ZP3 - pełnia funkcję
receptorów(ZP2 i ZP3)
► Zmiany komórek pęcherzykowych:
- k.pęcherzykowe ulegają mitozie → w.ziarnista+wypustki(łączą się z błoną owocytu-nexus)
- rozrost(VEGF) i różnicowanie(GDF-9) w.ziarnistej i estrogeny i progesteron
- zwiększa się ilość k.pęcherzykowych(w.ziarnistej) i tworzą się ciałka Call-Exnera, które się powiększają się i zlewają w 1 jamę
pęcherzyka → pęcherzyk dojrzewający
- zepchnięcie owocytu I do biegunu → wzgórek jajonośny
- środek pęcherzyka zajmuje jama wypełniona płynem(skład podobny do chłonki+ z kw.hialuronowego, OMI, hormonów
płciowych)

►Funkcje k.pęcherzykowych warstwy ziarnistej:
● otaczanie i ochrona owocytu
● wytwarzanie bł.podstawnej i osłonki przejrzystej
● transport do k.płciowych substancji i VEGF
● wytwarzanie czynnika hamującego dojrzewanie owocytów (OMI)
● produkcja składników płynu pęcherzykowego

►Zmiany zrębu jajnika prowadzą do powstania osłonki pęcherzyka składającej się
● w.wewnętrznej osłonki pęcherzyka – leży bliżej bł.podstawnej, sieć naczyń, komórki produkują estrogeny (m.in. estradiol,
estron, estriol)
●w.zewnętrznej– zbudowana z wł.kolagenowych i retikulinowych, otacza pęcherzyk wzrastający

Pęcherzyk dojrzały

→ pęcherzyk Graafa tworzy uwypuklenie na powierzchni jajnika
→ część centralną zajmuje jama pęcherzyka wypełniona płynem pęcherzykowym
→ k.jajowa, która przed jajeczkowaniem jest owocytem II rzędu znajduje się w wzgórku jajonośnym, otoczona przez osłonkę
przejrzystą i k.pęcherzykowe → wieniec promienisty
►Ściana składa się z:
● komórki pęcherzykowe tworzących warstwę ziarnistą
● błony podstawnej
● warstwy wewnętrznej i zewnętrznej osłonki pęcherzyka

► Przed jajeczkowaniem, pod wpływem LH następuje:
● rozluźnienie w.ziarnistej (utrata połączeń międzykomórkowe między sobą i z owocytem II)
● przekształcenie się k.pęcherzykowych na podobieństwo k.luteinowych ciałka żółtego
● utrata ciągłości błony podstawnej→przenikanie płynu tkankowego do jamy pęcherzyka
● przerost komórek warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka
● wzrost przepuszczalności naczyń warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka
● zmniejszenie grubości warstwy zrębu jajnika
► pęcherzyk jajnikowy dojrzały pęka, a owocyt II rzędu wydostaje się na zewnątrz (owulacja)

Owogeneza

→ powstawanie komórek jajowych (mitoza+mejoza+różnicowanie)
→ rozpoczyna się w okresie embrionalnym w zawiązkach jajników – są tu owogonie → owocyty I rzędu - trwa to do 6 miesiąca
rozwoju płodowego
→ owocyty I rzędu (są w profazie mejozy I) i jest crossing-over, diplotenie podział zahamowany(diktioten) pod wpływem
działania OMI, trwa od płodu do przekwitania
→ dokończenie mejozy I i mejoza II zachodzą podczas dojrzewania pęcherzyków jajnikowych oraz po zapłodnieniu komórki
jajowej
→ Przed p.wzrastającego→ p. dojrzały, owocyt I w diktiotenie kończy mejozę I → powstaje owocyt II i ciałko kierunkowe I
(23chrom. haploid)
→ owocyt II wchodzi w mejozę II i zostaje zahamowany w metafazie(drugie zahamowanie), i jest gotów do zapłodnienia
→ po jajeczkowaniu i zapłodnieniu owocyt II kończy mejozę II → powstaje ciałko kierunkowe II i zapłodniona k.jajowa

Ciałko żółte

→ przez LH pozostałość po pęcherzyku jajnikowym przekształca się w ciałko żółte
●ciałko żółte miesiączkowe – gdy k.jajowa nie zapłodniona, funkcje hormonalne przez 14 dni i zanika
●ciałko żółte ciążowe – powstaje po zapłodnieniu i zagnieżdżeniu, funkcje hormonalne przez 3-6 miesięcy i ulega inwolucji
► Etapy rozwoju:
● rozrost i przekrwienie – tuż po jajeczkowaniu, proliferacja k.pęcherzykowych i przekrwienia, ściana fałduje się i zapada;
k.pęcherzykowe, błona podstawna i k.warstwy wew. wpuklają się do wnętrza, warstwa zewnętrzna tworzy torebkę ciałka żółtego
● wnikania naczyń – naczynia włosowate wnikają do ciałka, między k.pęcherzykowe, krew tworzy skrzep = ciałkio krwotoczne
● przekształceń – komórki pęcherzykowe → k.luteinowe właściwe
– komórki warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka → paraluteinowe
● dojrzałości – ciałko żółte wykształcone, synteza i wydzielaniu hormonów
● inwolucji – k.luteinowe właściwe i paraluteinowe ulegają zanikowi, naczynia zarastają, jest więcej wł.kolagenowych, → ciałka
włóknistego, → ciałko białawe



→ Różnica między c.ż.miesiączkowym, a ciążowym jest czas trwania etapu dojrzałości.
→ c.ż.ciążowe, produkują relaksynę (przeciwne do oksytocyny) - hamuje skurcze mięśni macicy, zmianę chrząstkozrostu spojenia
łonowego we włóknozrost

Komórki luteinowe właściwe: w części środkowej, większe, zawiera luteinę(żółty kolor), fosfolipidy i cholesterol produkują i
wydzielanie progesteronu, relaksyny, oksytocyny i neurofizyny

Komórki paraluteinowe: na obwodzie mało, mniejsze, produkują estrogeny.

Funkcja ciałka żółtego:
→ synteza i uwalnianie progesteronu, który odpowiada po zapłodnieniu za:



gotowość macicy do zagnieżdżenia zarodka



odpowiedni stan macicy w ciąży



wydzielanie mleka przez gruczoł mlekowy

Atrezja pęcherzyków
► zanikanie ma miejsce na każdym etapie rozwoju pęcherzyka
► dotyczy 99% pęcherzyków i występuje przed i w okresie płodowym
► 1 z pęcherzyków jajeczkuje, a pozostałe ulegają atrezji
► atrezja polega pełnej resorpcji, a miejsce po nich jest wypełniane tkanką łączną zrębu (większe rozpadają się)
→ jama pęcherzyka zapada się i wnika tk.łączna zrębu - fibroblasty, makrofagi, naczynia
→ k.warstwy wewnętrznej osłonki pęcherzyka ulegają przerostowi - zapadnięcie się
→ następnie jest degeneracja i są zastępowane przez tkankę łączną

Gruczoł śródmiąższowy jajnika
► produkcja i wydzielanie estrogenów
► komórki gruczołu śródmiąższowego jajnika: zajmują <1% Vjajnika, sieć naczyń
► najsilniej rozwinięty w dojrzewaniu, w dojrzałości płciowej wydziela estrogenów

Rdzeń jajnika
► część naczyniowa - zrąb z tk.łącznej wiotkiej
► przez wnękę wnikają naczynia kręte, nerwy, n.limfat.
► n.jednowarstwowy sześcienny - sieć jajnika(≈sieć jądra)
► brak pęcherzyków jajnikowych, obecne ciałka białawe
► komórki wnękowe zawierają krystaloidy Reinkego, produkują i wydzielają androgeny

Cykl jajnikowy

(≈28 dni)

Cykl jajnikowy składa się z dwóch faz:



folikularna

→ zaczyna się wzrastaniem 10-20 pęcherzyków pierwotnych(FSH)
→ ↘FSH we krwi, uwalniają się estrogeny → jeden z pęcherzyków ma dalszy rozwój, pozostałe ulegają atrezji.
→ ↑↑ estrogeny pod koniec fazy F (+↔+) - ↗LH, i FSH - w 14 dniu cyklu jest jajeczkowanie



lutealna

→ rozpoczyna się po owulacji
→ pod wpływem LH powstaje ciałko żółte
→ ciałko żółte wydziela progesteron i estrogen-↗progesteronu(szczyt 22 dzień–↘LH i FSH)
→ brak zapłodnienia k.jajowej  zanik ciałka żółtego i ↘progesteronu i estrogenów - powoduje ↗ gonadoliberyny - ↗ FSH -
rozpoczęcie kolejnego cyklu
→ przy zapłodnieniu, ciałko żółte nie zanika i produkuje progesteron i estrogeny(przez hCG) Od 3 miesiąca ciąży rozpoczyna się
zanik ciałka żółtego, a jego funkcje ma łożysko

Jajowód

► długość 10-15cm, cztery części:



lejek – posiada strzępki



bańka – najszersza i najdłuższa, ma najcieńszą ścianę, najczęstsze miejsce zapłodnienia komórki jajowej



cieśń – krótka i wąska, gruba ściana



część maciczna(śródścienna)

Ściana jajowodu ma budowę warstwową i składa się z:



błony śluzowej: nabłonek jednowarstwowy walcowaty

► komórki urzęsione(50%) – pokryte rzęskami poruszającymi się w kierunku macicy, w zależności od faz cyklu h i n rzęsek - w
fazie F (estrogen) wydłużają się, ilość wzrasta, w L(odwrotnie bo progesteron)
► komórki wydzielnicze – w cieśni i części macicznej, pokryte mikrokosmkami, wysokość komórek, ilość ziaren - zależy od faz
cyklu - najintensywniejsze tuż przed jajeczkowaniem i w fazie lutealnej, produkują płyn jajowodowy
► komórki klinowate(1%) – podlegają zmianom w zależności od faz cyklu, brak ziaren wydzielniczych, są nieaktywną formą
komórek wydzielniczych
► Lim śródnabłonkowe –LiTc i NK, są między nabłonkiem, stanowią niezróżnicowane komórki zapasowe zdolne do
przekształcania się w komórki urzęsione lub wydzielnicze.

→ wytwarza fałdy, najliczniejsze występują w bańce jajowodu, dalej zanikają
→ buduje ją tk. łączna wiotka - włókna kolagenowe



błony mięśniowej

► najgrubsza warstwa w pobliżu macicy, idąc do jajnika coraz cieńsza
► składa się z dwóch warstw:



warstwa wewnętrzna – układ okrężny i spiralny



warstwa zewnętrzna – układ podłużny



trzecia warstwa – podłużny ** blisko macicy

→ mięśnie gładkie jajowodu kurcząc się wywołują ruchy perystaltyczne jajowodu.
→ w fazie F - wzrost aktywności skurczowej, szczyt w owulacji i zmniejsza się w fazie L



błony surowiczej - otrzewna (tk.łączna wiotka) - nabłonek jednowarst. płaski. Część to przydanka

Funkcje jajowodu:



udział w wychwytywaniu komórki jajowej



wspomaga ruch plemników



tworzy środowisko do kapacytacji plemników



najczęstsze miejsce zapłodnienia (bańka)



wytwarza płyn jajowodowy, środowisko dla plemników i komórki jajowej



transport zarodka do macicy



usuwanie niewykorzystanych komórek płciowych żeńskich i męskich

Macica

► Anatomicznie macica dzieli się na:



trzon – jamy macicy, dno macicy



cieśń – kanał łączący jamę macicy z przewodem szyjki



szyjka – składa się z odcinka dolnego i częśći pochwowej i części nadpochwowej, przewód szyjki

►Schemat budowy ściany macicy, zaczynając od wewnątrz to:
Błona śluzowa:
→ nabłonek jednowarstwowy walcowaty: komórki nieurzęsione gruczołowe i urzęsione. Pomiędzy występują Lim i NK.
→ gruczoły maciczne - proste cewkowe, komórki wyścielające cewki nieurzęsione>urzęsione. → wydzielina jest śluzowa –
udział w kapacytacji plemników
→ Błona śluzowa właściwa macicy zbudowana z tk.łącznej siatecz./galaret.niedojrz?
Są tu komórki gwiaździste, tuczne, makrofagi i neutrofine i Lim.
→ składa się z dwóch części:
■ czynnej – gruba warstwa wierzchnia, złuszcza się w cyklu, zawiera górne i środkowe odcinki gruczołów macicznych
■ podstawnej – cienka warstwa leżąca, nie złuszcza się, zawiera dna gruczołów macicznych

Błona mięśniowa macicy



kom. mięśniowe gładkie + tk. łącznej wiotkiej.



Długość kom. mięśniowych różni się (największa w okresie wydzielania; w ciąży miocyty przerośnięte)



warstwa podśluzowa (wewnętrzna) –kom. mięś. gł. mają układ podłużny,



warstwa naczyniowa (środkowa) – jest najgrubsza, miocyty mają układ okrężny i skośny



warstwa nadnaczyniowa (zewnętrzna) – jest cienka, leży pod błoną surowiczą, kom.mięśniowe gł. o układzie podłużnym
i częściowo okrężnym.



Na skurcz: hormony (oksytocyna i PGE

2

i PGF

2

) oraz ukł. nerwowy

Błona surowicza macicy



na przedniej i tylnej pow. to typowa blaszka otrzewnej, która tworzy wiązadło szerokie.



z tk. łącznej wiotkiej pokrytej nabłonkiem surowiczym 1-warstwowym płaskim (mezotelium).

Szyjka macicy



nabłonek jednowarstwowy walcowaty z kom. wydzielniczymi oraz nabł. wielowarstwowy płaski.



pod nabłonkiem bł. śluzowa właściwa szyjki - z tk. łącznej zawierającej liczne włókna kolagenowe i gęsto ułożone
fibroblasty



Komórki nabłonka walcowatego wpuklają się do błony śluzowej właściwej i wytwarzają gruczoły szyjki macicy
produkujące śluz. Ilość i jakość ulega zmianie:

o 1. w okresie wzrostu, pod wpływem działania estrogenów śluz jest rzadki, rozwodniony i ma odczyn zasadowy,

co ułatwia ruch plemników.

o 2. W okresie jajeczkowania, gdy poziom estrogenów osiąga swój szczyt wydzielanie śluzu jest

najintensywniejsze, jest on najbardziej rozwodniony i ma dużą lepkość oraz elastyczność

o

3. Po owulacji, w okresie wydzielania sekrecja śluzu maleje, staje się on gęsty i wykazuje kwaśne pH, co
hamuje przenikanie plemników.



bł. śluzowa szyjki macicy nie ulega złuszczaniu!!!! ( brak tętnic spiralnych).



Podczas porodu, pod wpływem relaksyny wydzielanej przez ciałko żółte ciążowe, ulega ona zwiotczeniu.

Cykl menstruacyjny
- cykliczne zmiany błony śluzowej macicy co ok. 28 dni
- zależny od zmian hormonalnych towarzyszących cyklowi jajnikowemu. Też zmiany: nabłonka jajowodu; nabłonka pochwy;
subst. międzykom. tk. łącznej w całym organizmie.
Cykl menstruacyjny:
1. Okres złuszczania(menstruacyjny);



3-5 dni



gdy komórka jajowa nie zostanie zapłodniona



rozszerzenie tętnic spiralnych błony śluzowej-> powoduje duży napływ krwi do naczyń leżących powyżej nich oraz
pękanie ich ścian-> odrywanie i złuszczanie się fragmentów części czynnej błony śluzowej macicy.



Na początku następuje gwałtowny spadek poziomu estrogenów i progesteronu, a brak tych hormonów jest
odpowiedzialny za złuszczanie się błony śluzowej macicy.

2. Okres wzrostu (proliferacyjny) ( przy wzroście poziomu estrogenów)



po zakończeniu miesiączki



10-12 dni



całkowita odbudowa części czynnej błony śluzowej macicy i pokrywającego ją nabłonka.



Źródłem regeneracji są kom. nabłonka gruczołowego znajdujące się w dnach gruczołów cewkowych oraz kom. tk.
łącznej.



Pod koniec okresu wzrostu błona śluzowa składa się już z dwóch części (o grubości ok. 2 mm), wzrasta w niej ilość
naczyń krwionośnych, a gruczoły zaczynają produkować wydzielinę.

3.Okres wydzielania(sekrecyjny)



Ok. 13 dni



pogrubienie błony śluzowej do ok. 5-6 mm.



część czynna błony śluzowej:

o

częścią zbitą (fibroblasty gromadzą w cytoplazmie ziarna glikogenu oraz kropelki tłuszczu. Zmienione w ten
sposób komórki nazywamy komórkami doczesnowymi.

o

część gąbczasta( zmniejsza się ilość tk. łącznej, a zwiększa liczba gruczołów i naczyń krwionośnych)



zmniejsza się aktywność mitotyczna kom. tk. łącznej, a dochodzi do powstawania nowych naczyń krw.



Pod koniec -> obkurczanie się tętnic spiralnych -> niedokrwienie cz. czynnej błony śluzowej -> zmniejszenie grubości
błony śluzowej i ograniczenie wydzielania śluzu przez gruczoły maciczne.



Regulowany: progesteron

Pochwa

 łączy szyjkę macicy z przedsionkiem pochwy
 Ściany pochwy (duża rozciągliwość):

1. błona śluzowa
- składa się z nabłonka, błony podstawnej i błony śluzowej właściwej
-> nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący ; 3 warstwy:

o warstwa podstawna –warstwa głęboka (rozrodcza) + warstwa zewnętrzna (przypodstawna)
o

warstwa pośrednia

o

warstwa powierzchniowa (jądro pyknotyczne )

- zmienia się wraz z wiekiem kobiety oraz w przebiegu cyklu menstruacyjnego:
W okresie rozrodczym:

i. w okresie wzrostu –odbudowywany nabłonek składa się z warstwy podstawnej i pośredniej, wraz ze wzrostem poziomu

estrogenów dochodzi do pobudzenia podziałów mitotycznych, zwiększenia grubości i odbudowy warstwy powierzchniowej
nabłonka, a także zwiększonego wydzielania glikogenu do światła pochwy

ii. w okresie wydzielania – w wyniku spadku poziomu estrogenów, któremu towarzyszy wzrost poziomu progesteronu nabłonek staje

się cieńszy, komórki warstwy powierzchniowej złuszczają się, zmniejsza się liczba komórek z kwasochłonną cytoplazmą i
pyknotycznym jądrem, pomiędzy komórki nabłonka wnikają leukocyty, a powierzchnię zewnętrzną nabłonka tworzą komórki
warstwy pośredniej;

iii. w czasie ciąży- nabłonek jest cienki, jego powierzchnia jest utworzone przez komórki warstwy pośredniej,

Indeksy:



indeks dojrzewania komórek – określa % stosunek występowania w wymazie pochwowym komórek warstwy

przypodstawnej do pośredniej i powierzchniowej;



indeks eozynofilii - określa jaki procent złuszczonych komórek stanowią komórki z kwasochłonną cytoplazmą;



indeks kariopyknozy – jest to % zawartość komórek warstwy powierzchniowej zawierających pyknotyczne jądro;



indeks zwijania się komórek – określa proporcję komórek ze zwijającymi się brzegami cytoplazmy do komórek nie

wykazujących tej cechy;



indeks skupiania się komórek – określa stosunek komórek leżących w grupach (za grupę uznaje się ścisłe ułożenie

przynajmniej 4 komórek) do komórek rozproszonych lub leżących w mniejszych skupieniach;



indeks komórek łódkowatych – jest to % zawartość komórek łódkowatych w wymazie (jest największa w ciąży i w fazie

lutealnej cyklu jajnikowego).

błona śluzowa właściwa pochwy
• pod nabłonkiem
• z tk. łącznej posiadającej dwie warstwy:

1.pod nabłonkiem występuje tk. łączna zbita z dużą ilością włókien sprężystych, która może wnikać do nabłonka

wytwarzając brodawki.

2. głębiej jest zbudowana z warstwy tk. łącznej wiotkiej zawierającej wynaczynione limfocyty i granulocyty oraz liczne

naczynia krw. W tej części błony śluzowej można także znaleźć pojedyncze grudki chłonne wchodzące w skład MALT
• marszczki pochwowe to fałdy poprzeczne błony śluzowej (Zawierają one żyły okrężne o skomplikowanym przebiegu, które
nadają marszczkom charakter tkanki wzwodowej. Krew płynąca w tych naczyniach wytwarza przesięk zwilżający ściany pochwy)
błona śluzowa tworzy także błonę dziewiczą (poprzeczny fałd ograniczający ujście zewnętrzne pochwy)

2. błona mięśniowa
- kom. mięśniowe gładkie (głównie)
- * tylko w okolicy ujścia zewnętrznego mięśnie poprzecz. prążk. szkieletowe tworzące zwieracz ułożony okrężnie.
3. błona zewnętrzna = przydanka pochwy
- łączy ją z innymi narządami
- zbudowana z tk. łącznej wiotkiej(włókna sprężyste i pojedyncze kom. mięśniowe gładkie)
- jedynie tylna ściana pochwy w swej górnej części pokryta jest błoną surowiczą (otrzewną)!

Przedsionek pochwy
● łechtaczką, warg sromowych mniejszych, wędzidełkiem warg., cewka
● na błonie śluzowej przedsionka jest nabłonek wielowarstwowy płaski.
● gr. przedsionkowe małe - cewkowe, wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym wielorzędowym (produkują śluz).
● gruczoły przedsionkowe duże (Bartholina) - cewkowo-pęcherzykowe. cz. wydzielnicze - wysłane nabłonkiem
jednowarstwowym walcowatym (prod. śluz), a wyprowadzające nabłonkiem przejściowym.
Łechtaczka
● zbudowana z 2 ciał jamistych otoczonych torebką i oddzielonych przegrodą środkową
● łechtaczka jest pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim bez włosów, gruczołów, z zakończeniami nerwowymi
czuciowymi
Wargi sromowe mniejsze
● to parzyste fałdy skórne
● ich skóra pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, brak włosów i tk.tłuszczowej, ma unaczyniona i włókien
sprężystych, obecne gruczoły łojowe
Wargi sromowe większe
● składają się z 2 fałdów skórnych - nabłonkiem wielowarstwowym płaskim→naskórek.
● na zewnątrz - włosy, gruczoły łojowe i potowe.
● w wewnątrz ma mało + komórki tłuszczowe melanocyty + m.gładkie