EKOLOGIA

Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Maria Mazur

Wrocław 2010

1

KONSPEKT WYKŁADU

1.

WPROWADZENIE (kosmiczna mapa

ś

mieci,

ź

ródła zanieczyszczenia przestrzeni

okołoziemskiej, kolizje w kosmosie i niekontrolowane „powroty” kosmicznego złomu na Ziemi

ę

- skutki, zagro

ż

enia i przeciwdziałanie)

2.

EKOSYSTEM ZIEMI (ewolucja chemiczna i biologiczna Ziemi, ekosfera – systemy ekologiczne i
pierwiastki

ż

ycia, obieg azotu w przyrodzie, uproszczony schemat ziemskiego ekosystemu,

ekosystem wodny, sieciowa budowa systemu, program BIOSFERA II, uniwersalne prawa
ekologii)

3.

MIGRACJA ZANIECZYSZCZE

Ń

W EKOSYSTEMACH (ogólny schemat migracji, emisja, imisja i

transmisja zanieczyszcze

ń

w ekosystemach, migracja zanieczyszcze

ń

w atmosferze –

wzajemne oddziaływanie, erupcje wulkanów, zanieczyszczenia antropogeniczne, migracja
zanieczyszcze

ń

w wodach i w ła

ń

cuchach troficznych, podsumowanie)

4.

RELACJA CZŁOWIEK –

Ś

RODOWISKO (konflikt antroposfery i biosfery, reakcje ekosystemu

na działalno

ść

ludzk

ą

, przykłady odwetu ekologicznego – nawo

ż

enie azotowe, nawadnianie

terenów pustynnych, hydroenergetyka, „czyste” preparaty, introdukcja obcych gatunków,
przykłady bumerangu ekologicznego – ochrona gatunkowa słoni, ochrona lasów przed
po

ż

arami)

5.

EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA (liczebno

ść

populacji – model S i model J, demografia –

Polska, liczebno

ść

populacji oraz wska

ź

niki demograficzne –

ś

wiat i jego regiony, zmiany

liczebno

ś

ci populacji ludzi – uj

ę

cie historyczne i prognozy, eksplozja demograficzna – skutki,

megamiasta, zmiany w u

ż

ytkowaniu gruntów)

KONSPEKT WYKŁADU

6. PROBLEMY ENERGETYCZNE

Ś

WIATA (teoria ludno

ś

ciowa Malthusa, nakłady energetyczne

na produkcj

ę ż

ywno

ś

ci, dynamika zmian produkcji rolnej, produkt krajowy brutto a zu

ż

ycie

energii elektrycznej w ró

ż

nych regionach

ś

wiata, zró

ż

nicowanie poziomu zu

ż

ycia no

ś

ników

energii pierwotnej na

ś

wiecie, globalne zu

ż

ycie no

ś

ników energii pierwotnej w

perspektywie roku 2100, globalne zasoby i rezerwy surowców energetycznych, lokalizacja
rezerw surowców energetycznych, destrukcyjne oddziaływanie spalania paliw na

ś

rodowisko,

energetyka j

ą

drowa – perspektywy rozwoju, problem odpadów i wycofywania elektrowni z

eksploatacji, energetyka termoj

ą

drowa, wpływ hydroenergetyki na

ś

rodowisko, energetyka

solarna dzi

ś

i w przyszło

ś

ci, energetyka wiatrowa, fale i pływy, energetyka geotermalna)

7. EFEKT CIEPLARNIANY (widmo promieniowania docieraj

ą

cego do powierzchni Ziemi i

emitowanego z powierzchni Ziemi, temperatura efektywna Ziemi, termiczny efekt istnienia
atmosfery, dynamika zmian składu chemicznego atmosfery ziemskiej, wymuszenie radiacyjne

– roczny indeks gazów cieplarnianych, globalne zmiany temperatury przy powierzchni Ziemi,

zmiana profilu temperatury w atmosferze ziemskiej, czynniki wpływaj

ą

ce na zmian

ę

globalnej

temperatury na Ziemi, - gazy cieplarniane, wulkany, aerozole kwasu siarkowego, aktywno

ść

Sło

ń

ca, oceany jako regulator klimatu ziemskiego- cyrkulacja wód oceanu

ś

wiatowego i

zakłócenia pionowej wymiany wód oceanu

ś

wiatowego, trendy klimatyczne, prognozy na II

poł. XXI wieku - modele klimatyczne

8. OZONOSFERA (struktura atmosfery ziemskiej, koncentracja ozonu w atmosferze, ozon
stratosferyczny – czym jest i jak powstaje, zmiany w ozonosferze nad Antarktyd

ą

, hipotezy

zaniku ozonosfery - dynamika atmosfery, aktywno

ść

Sło

ń

ca, chlor, freony - teoria Rowlanda

i Moliny, Protokół Montrealski, prognozy)

KONSPEKT WYKŁADU

9. ATMOSFERA (

ź

ródła zanieczyszcze

ń

, standardy jako

ś

ci powietrza, czynniki determinuj

ą

ce

rozprzestrzenianie si

ę

zanieczyszcze

ń

w powietrzu: meteorologiczne – pr

ę

dko

ść

i

zmienno

ść

kierunku wiatru, pionowy gradient temperatury, czynniki topograficzne,

emitory i transgraniczne przemieszczanie zanieczyszcze

ń

, emisja zanieczyszcze

ń

powietrza atmosferycznego z terenu Polski, główne kierunki ochrony atmosfery -
zmniejszenie energochłonno

ś

ci, recykling, zmiana struktury no

ś

ników energii pierwotnej,

uszlachetnianie w

ę

gla, wzrost sprawno

ś

ci produkcji energii elektrycznej i cieplnej,

odpylanie, odsiarczanie i odazotowanie gazów)

10. HYDROSFERA (zasoby wody, dynamika hydrosfery, wykorzystanie wody,

ź

ródła i

mechanizmy degradacji wód powierzchniowych - substancje biogeniczne, detergenty,
metale ci

ęż

kie, pestycydy, oleje i polimery, pogrzewanie wód, sole mineralne, kategorie

wód powierzchniowych, klasyfikacja jako

ś

ci wód powierzchniowych i podziemnych,

procesy samooczyszczania

ś

rodowiska wodnego - rozcie

ń

czanie, sedymentacja,

adsorpcja, biologiczne usuwanie zanieczyszcze

ń

, wymiana substancji pomi

ę

dzy

powietrzem i dnem, oczyszczanie

ś

cieków)

11. LITOSFERA (skały osadowe, czynniki glebotwórcze i ich funkcje, mechanizmy degradacji

gleby - erozja wodna i eoliczna, przekształcenia geotechniczne, hydrologiczne i
chemiczne, kryteria degradacji gleby, główne kierunki ochrony gleb, gospodarka
odpadami – odzysk, utylizacja, gospodarka odpadami w Polsce, rekultywacja składowisk
odpadów paleniskowych