L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Strona

6 - 1

6

Analiza wpływu para-
metrów skrawania na
temperaturę skrawania
oraz siły i momenty dla
toczenia i wiercenia

Jarosław Małkiński

Cel ćwiczenia:

o

wyznaczenie zależności pomiędzy wartością siły

P

z

przy toczeniu a parametrami skrawania:

−

głębokością skrawania

g

,

−

posuwem

p

.

o

zbadanie wpływu parametrów skrawania (

p, g, v

) na

temperaturę skrawania przy toczeniu bez użycia cie-
czy chłodzącej, za pomocą pirometru.

o

badanie momentów i sił skrawania przy wierceniu i
rozwiercaniu.

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 2

6.1 SIŁY SKRAWANIA W PRO-

CESIE TOCZENIA

6.1.1 Wprowadzenie do ćwiczenia

Miarą całkowitego oporu skrawania jest wypadkowa siła skra-
wania, w którą z uwagi na jej działanie a także i pomiar wy-
godniej jest rozłożyć na trzy wzajemnie prostopadłe składowe.
Siły te rozpatrujemy w przestrzennym układzie osi prostokąt-
nych związanych z przedmiotem obrabianym lub narzędziem.

W układzie narzędzia (rysunek 6.1.1) wyróżnia się:

−

składową

P

z

(siła obwodowa lub główna siła skrawania)

działającą zgodnie z wektorem szybkości obwodowej, przy-
łożoną w punkcie styczności wierzchołka noża z przedmio-
tem obrabianym, ,

−

składową

P

x

(posuwowa)

równoległą do kierunku posuwu

narzędzia,

−

składową

P

y

(odporowa, a przy toczeniu wzdłużnym pro-

mieniowa)

normalną do powierzchni obrobionej i pozosta-

łych dwóch składowych.

Siła

P

z

powoduje uginanie narzędzia w kierunku działania siły,

siła

P

x

obciąża mechanizm ruchu posuwowego oraz usiłuje ob-

rócić imak narzędziowy wokół jego pionowej osi, natomiast siła
odporowa (promieniowa)

P

y

usiłuje odepchnąć nóż od, przed-

miotu obrabianego.

Rozpatrując siły składowe w układzie przedmiotu obrabianego
wyróżnia się:

−

składową pionową

P

n

prostopadłą do osi toczenia,

−

składową osiową

P

o

równoległą do osi toczenia,

−

składową poprzeczną

P

r

prostopadłą do osi toczenia i dwóch

pozostałych sił.

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 3

Siła

P

n

powoduje uginanie przedmiotu obrabianego w płasz-

czyźnie pionowej, analogicznie składowa poprzeczna

P

r

z tym,

że w płaszczyźnie poziomej. Składowa osiowa

P

o

obciąża łoży-

ska oporowe wrzeciona lub tulei konika.

a)

b) A - A

Rysunek 6.1.1 Siły składowe a) w układzie narz

ę

dzia, b) w układzie

przedmiotu obrabianego

Przy toczeniu wzdłużnym powierzchni cylindrycznych, gdy
wierzchołek narzędzia znajduje się w osi toczenia (rys. 1), po-
między siłami składowymi w układzie obrabiarki i narzędzia
zachodzą następujące związki:

P

n

= –P

z

;

P

r

= –P

y

;

P

o

= –P

x

Pewne różnice pomiędzy kierunkami działania sił składowych
w układzie obrabiarki i narzędzia występują przy toczeniu po-
wierzchni kształtowych oraz przy ustawieniu ostrza narzędzia
nie w osi toczenia.

Wzajemny stosunek siły składowych

P

x

,

P

y

i

P

z

można określić

w przybliżeniu za pomocą następujących wzorów:

P

x

=

(0,15

÷

0,3)

P

z

P

y

=

(0,3

÷

0,5)

P

z

Znając składowe siły

P

x

, P

y

, P

z

można obliczyć wypadkową siły

skrawania:

P

P

P

W

z

y

x

2

2

2

+

+

=

[N]

Moc skrawania

N

e

obliczymy wg następującego wzoru:

1000

60

1000

60

⋅

⋅

+

⋅

⋅

=

v

P

v

P

N

x

x

z

e

[kW]

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 4

gdzie:

1000

n

d

v

⋅

⋅

=

π

[m/min] - szybkość skrawania

1000

n

p

v

x

⋅

=

[m/min] - szybkość ruchu posuwowego

Ponieważ

v

x

<<

v

, moc posuwu stanowi znikomy ułamek mocy

głównej i dlatego przy obliczeniach praktycznych drugi skład-
nik wyrażenia na moc skrawania

N

e

jest pomijany.

W praktyce, do wyznaczenia wartości sił składowych

P

x

, P

y

, P

z

[N], stosuje się następujące wzory empiryczne:

K

p

g

C

P

z

z

z

b

a

z

z

⋅

⋅

⋅

=

K

p

g

C

P

y

y

y

b

a

y

y

⋅

⋅

⋅

=

K

p

g

C

P

z

z

z

b

a

z

z

⋅

⋅

⋅

=

gdzie:

C

x

, C

y

, C

z

a

z

, a

y

, a

x

b

z

, b

y

, b

x

K

z

, K

y

, K

x

- stałe skrawania,
- wykładniki potęgowe charakteryzujące wpływ

głębokości skrawania

- wykładniki potęgowe charakteryzujące wpływ po-

suwu

- współczynniki poprawkowe charakteryzujące

wpływ różnych czynników (twardość materiału,
kąta przystawienia, kąta natarcia, kąta pochyle-
nia głównej krawędzi skrawającej itp.) na war-
tość sił skrawania.

6.1.2 Wykonanie ćwiczenia

1.

Przeprowadzenie skrawania przy

g

o

= const.

Po zadaniu parametru g

o

należy przeprowadzić 5 prób przy

zmienianych kolejno posuwach i stałej szybkości. Zmiana
posuwu następuje po zarejestrowaniu odczytu.

2.

Przeprowadzenie skrawania przy

p

o

= const,

Przyjęty posuw powinien być jedną z wartości posuwów za-
danych poprzednio przy ustalonym parametrze g

o

= const.

Dalszy tok postępowania podobny jak w p. 1.

3.

Opracowanie wyników. Wykresy

P

z

= f(g) i P

z

= f(p)

Na podstawie odczytów przeprowadzonych w czasie prób wg
punktów 1 i 2 należy znaleźć wartość sił

P

z

korzystając ze

wzoru:

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 5

p

g

C

P

b

a

z

z

z

z

⋅

⋅

=

[N]

(6.1.1)

i po ustaleniu wartości

g

o

zależność (6.1.1):

p

C

P

b

z

z

z

⋅

=

1

'

[N]

(6.1.2)

zaś po ustaleniu wartości

p

o

g

C

P

a

z

z

z

⋅

=

2

''

[N]

(6.1.3)

Logarytmując wzory (6.1.2) i (6.1.3) otrzymamy

p

log

b

C

log

'

P

log

z

z

z

1

+

=

g

log

a

C

log

"

P

log

z

z

z

2

+

=

(6.1.4)

Mając dane

P

z’

i

P

z’’

oraz

p

i

g

można sporządzić wykres w

skali logarytmicznej.

4.

Obliczenie wielkości

c

z

, a

z

i

b

z

Z (6.1.4) wynika, że zależności

P

z’

= f(p)

i

P

z’’

= f(g)

są zależ-

nościami liniowymi. Wartość stałej

c

z1

odczytuje się z wy-

kresu dla wartości rzędnej

p

= 1 gdyż wtedy

log p

=

log

1 = 0

i stąd

P

z

= c

z1

. Wartość odczytuje się

c

z2

dla rzędnej

g

= 1.

Wartość wykładników potęgowych można też ustalić na
podstawie wykresu

α

2

tg

a

z

=

i

α

1

tg

b

z

=

Z równań (6.1.1–3) wynika, że:

c

g

c

z

o

a

z

z

⋅

=

1

i

c

p

c

z

o

b

z

z

⋅

=

2

stąd:

p

c

g

c

c

b

z

a

z

z

z

o

o

z

2

1

=

=

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 6

6.2 BADANIE TEMPERATURY W

PROCESIE SKRAWANIA

6.2.1 Wprowadzenie do ćwiczenia

Ciepło wydzielające się przy skrawaniu metali ma bardzo waż-
ne znaczenie ze względu na trwałość narzędzi, dokładność ob-
róbki, własności warstwy wierzchniej itp.

Źródłem ciepła w procesie skrawania jest praca skrawania nie-
zbędna do przekształcenia warstwy metalu w wiór.

Pracę skrawania można przedstawić jako sumę prac cząstko-
wych:

L = L

P

+ L

T

+ L

S

+ L

D

+ L

Z

gdzie:

L
L

P

L

T

L

S

L

D

L

Z

–
–
–
–
–

–

całkowita praca skrawania
praca odkształceń plastycznych
praca tarcia wióra i materiału obrabianego
praca odkształceń sprężystych
praca niezbędna do rozdrobnienia kryształów i
utworzenia nowych powierzchni kryształów
praca zwijania wióra.

Największy wpływ na ilość wydzielanego ciepła w procesie
skrawania ma praca odkształceń plastycznych

L

P

i praca tarcia

L

T

.

Przy tworzeniu się wiórów odpryskowych głównym źródłem
ciepła jest praca tarcia. Natomiast przy wiórach wstęgowych i
schodkowych dominującą rolę odgrywa praca odkształceń pla-
stycznych.

W przybliżeniu można przyjąć, że cała praca skrawania prze-
kształcona zostaje w ciepło. Wówczas ilość ciepła wydzieloną w
jednostce czasu można określić na podstawie wzoru:

Q = P

z

⋅

v

[J/min]

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 7

gdzie:

P

z

- główna siła skrawania w N

v

- szybkość skrawania w m/min.

Ciepło wydzielane w strefie skrawania rozchodzi się trzema
sposobami: drogą przewodnictwa, konwekcji i promieniowania
Ciepło przenika, w wiór, w materiał obrabiany, narzędzie i at-
mosferę otoczenia, co można wyrazić symbolicznie równaniem
bilansu cieplnego:

Q = Q

l

+ Q

2

+ Q

3

+ Q

4

gdzie:

Q
Q

1

Q

2

Q

3

Q

4

–
–
–
–
–

całkowita ilość wydzielonego ciepła
ilość ciepła unoszonego przez wiór
ilość ciepła przechodzącego w narzędzie
ilość ciepła pozostającego w materiale obrabianym
ilość ciepła przechodzącego w atmosferę otoczenia

Całkowita ilość ciepła wydzielającego się w strefie skrawania
oraz wzajemny stosunek składowych bilansu cieplnego, zależne
są głównie od parametrów skrawania (głównie szybkość skra-
wania), geometrii ostrza i własności (przewodność cieplna
i ciepło właściwe) materiału obrabianego i materiału narzędzia.

Przy obróbce materiałów. miękkich podstawową rolę odgrywa
praca odkształceń plastycznych w warstwie skrawanej, dlatego
też największa ilość ciepła wydziela się i zostaje unoszona
przez wiór (

≈

50

÷

80% ilości wydzielonego ciepła unoszone jest

przez wiór, 20

÷

30% przechodzi w narzędzie, 10

÷

40% w mate-

riał obrabiany, 1% przenika w atmosferę otoczenia).

Przy obróbce materiałów kruchych ilość ciepła prze noszonego
przez materiał obrabiany jest znacznie większa (np. obróbka
aluminium z v = 100 m/min, ilość ciepła pozostającego w mate-
riale ponad 70%, a unoszonego przez wiór około 20%)

.

6.2.2 Wykonanie ćwiczenia

1.

Przeprowadzenie skrawania przy

g

o

= const i

v

o

= const

Po zadaniu parametru g należy przeprowadzić 5 prób przy
zmienionych kolejno posuwach i stałej szybkości skrawania.

2.

Przeprowadzenie skrawania przy

p

o

= const i

v

o

= const

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 8

Przyjęty posuw powinien być jedną z wartości posuwów za-
danych poprzednio przy ustalonym parametrze

g

o

= const.

Dalszy tok postępowania podobny jak w p. 1.

3.

Przeprowadzenie skrawania przy

p

o

= const i

g

o

= const

Przyjęte parametry

g

o

i

p

o

winny być wartościami ustalo-

nymi w p. 1 i 2. Próby przeprowadzamy zmieniając pręd-
kość skrawania

v

.

4.

Opracowanie wyników. Wykresy

t

o’

= f(p); t

o’’

= f(g); t

o’’’

= f(v).

Na podstawie odczytów zarejestrowanych w czasie prób na-
leży określić wpływ parametrów skrawania na temperaturę
skrawania korzystając ze wzoru:

v

p

g

C

t

z

y

x

o

⋅

⋅

⋅

=

(6.2.1)

Po ustaleniu wartości

g

o

i

v

o

mamy:

p

C

t

y

o

⋅

=

1

'

(6.2.2)

zaś po ustaleniu wartości

p

o

i

v

o

g

C

t

x

o

⋅

=

2

''

(6.2.3)

oraz po ustaleniu

g

o

i

p

o:

v

C

t

z

o

⋅

=

3

''

'

(6.2.4)

Logarytmując wzory 6.2.2 - 6.2.4 otrzymamy:

p

log

y

C

log

'

t

log

1

o

⋅

+

=

g

log

x

C

log

"

t

log

2

o

⋅

+

=

v

log

z

C

log

''

'

t

log

3

o

⋅

+

=

(6.2.5)

Mając dane

t

o

', t

o’’

, t

o’’’

oraz

p, g i v

, interpolując nożna spo-

rządzić wykres w skali logarytmicznej.
Wartości wykładników x, y, z można ustalić na podstawie
wykresu gdyż:

1

tg

y

α

=

2

tg

x

α

=

3

tg

z

α

=

Z równań 6.2.2 - 6.2.5 wynika, że:

C

v

g

C

z

o

x

o

⋅

⋅

=

1

C

v

p

C

z

o

y

o

⋅

⋅

=

2

C

p

g

C

y

o

x

o

⋅

⋅

=

3

stąd:

g

p

C

v

p

C

v

g

C

C

x

o

y

o

z

o

y

o

z

o

x

o

⋅

=

⋅

=

⋅

=

3

2

1

Przebieg pomiarów oraz sposób opracowania wyników opra-
cować wg punktów 1

÷

4.

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 9

lo

g

C

3

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 10

6.3 BADANIE MOMENTÓW I SIŁ

SKRAWANIA PRZY WIER-
CENIU I ROZWIERCANIU

6.3.1 Wprowadzenie do ćwiczenia

Proces wiercenia może odbywać się w dwojaki sposób: wierce-
nie w pełnym materiale lub powiększanie średnicy otworu wy-
konanego wcześniej: ten drugi przypadek ma dużo cech wspól-
nych z rozwiercaniem zgrubnym.

a)

b)

Rysunek 6.3.1 Parametry skrawania technologiczne (v, p, g) i geome-

tryczne (b

z

, a

z

) maj

ą

ce wpływ na wielko

ść

sił i momentów

skrawania w czasie obróbki: a) przy wierceniu, b) wierce-
niu wtórnym (powierceniu)

W procesie wiercenia i rozwiercania na każde ostrze działa
pewna wypadkowa siła skrawania zaczepiona umownie w po-
łowie długości ostrza. Podobnie jak przy toczeniu możemy roz-
patrywać trzy składowe tej siły działającej na każdą z dwóch
krawędzi skrawających wiertła:

−

składowa

P

z

działająca w płaszczyźnie prostopadłej do osi

wiertła, zgodnie z kierunkiem wektora szybkości ruchu
głównego;

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 11

−

składowa

P

v

działająca prostopadle do osi wiertła i składo-

wej

P

z

,

−

składowa

P

x

działająca w kierunku równoległym do osi

wiertła.

Jeżeli wiertło jest zaostrzone prawidłowo (krawędzie skrawają-
ce zajmują symetryczne położenie względem osi wiertła), wy-
padkowa sił

P

y

równa się zeru.

Przy asymetrii krawędzi skrawających:

0

≠

∑ p

y

0

≠

∑ p

y

powstaje siła boczna powodująca ugięcie wiertła i skrzywienie
osi wierconego otworu.

Siły

P

X

działające na główne krawędzie skrawające oraz si-

ła

P

s

działająca na ścianę tworzą siłę wypadkową

P

nazywaną

siłą posuwową, która jest przenoszona przez mechanizm ruchu
posuwowego wiertarki:

P

P

P

X

S

⋅

+

=

2

[N]

Moment skrawania w procesie wiercenia po-
chodzi od siły P

z

:

2

D

P

M

z

⋅

=

[Nm]

Moc skrawania przy wierceniu i rozwiercaniu
może być określona z wzoru:

30

π

ω

⋅

⋅

=

⋅

=

n

M

M

N

e

[W]

zaś moc pobierana od silnika obrabiarki:

η

N

N

e

S

=

gdzie:

ω

– prędkość kątowa w 1/sek

n

– prędkość obrotowa w obr/min

η

– sprawność obrabiarki.

Do ważniejszych czynników wywierających wpływ na wielkość
momentu skrawania

M

i siły posuwowej

P

przy wierceniu moż-

na zaliczyć:

−

własności materiału obrabianego,

−

posuw i głębokość skrawania,

−

długość poprzecznej krawędzi skrawającej (ścina),

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 12

−

kąt wierzchołkowy

2

χ

,

−

kąt pochylenia linii śrubowej rowka wiórowego

α

1

.

Własności materiału obrabianego mające wpływ na wartość si-
ły poosiowej i momentu skrawania

M

to przede wszystkim wła-

sności wytrzymałościowe (wytrzymałość na rozciąganie) lub
twardość. Wpływ tych wielkości uwzględnia się za pomocą od-
powiednich współczynników poprawkowych.

Posuw i głębokość skrawania (średnica wiertła) wiąże się z
przekrojem warstwy skrawanej. Tak więc przy wzroście jedne-
go z tych parametrów wzrasta przekrój warstwy skrawanej a
zatem rośnie siła posuwowa

P

i moment

M

. Jednakże wzrost

głębokości skrawania przy tym samym posuwie powoduje
większy wzrost momentu niż siły posuwowej, gdyż przy zmia-
nie średnicy wiertła zmienia się również długość ramienia pary
sił

P

z

.

Długość poprzecznej krawędzi skrawającej wiąże się z geome-
trią narzędzia. Ujemny kąt natarcia oraz szybkości skrawania
bliska zeru powodują gniecenie i skrobanie materiału przez
ścin. Jednakże długość ścina ma większy wpływ na wartość siły
posuwowej

P

niż na moment skrawania

M

. Poprzez odpowied-

nie zaostrzenie wiertła, mające na celu skrócenie długości ścina
można osiągnąć zmniejszenie siły posuwowej

P

o około 30

÷

40%.

Kąt wierzchołkowy 2

χ

, jako jeden z parametrów geometrycz-

nych wiertła, wykazuje w granicach zalecanych wartości kąta,
niewielki wpływ na wartość momentu i siły posuwowej i może
być przy wyznaczaniu

P

i

M

pomijany. Należy jednak zazna-

czyć, że przy zmniejszaniu kąta 2

χ

, siła posuwowa

P

maleje a

moment skrawania

M

wzrasta.

Kąt pochylenia, linii śrubowe j rowka wiórowego

α

1

ściśle wiąże

się z kątem natarcia

γ

Zatem wzrost kąta

α

1

powoduje wzrost

kąta

γ

i odwrotnie tzn. jeśli kąt

α

1

maleje to maleje również kąt

γ

. Ponieważ wraz ze wzrostem kąta natarcia

γ

siły skrawania

maleją, stąd można wnioskować, że wzrost kąta pochylenia li-
nii śrubowej rowka wiórowego

α

1

powoduje zmniejszenie siły

posuwowej

P

i momentu skrawania

M

. Dla wierteł ze stali

szybkotnącej wzrost kąta

α

1

powyżej 30

°

nie powoduje prawie

A

NALIZA WPŁYWU PARAMETRÓW SKRAWANIA NA TEMPERATURĘ SKRAWANIA

ORAZ SIŁY I MOMENTY DLA TOCZENIA I WIERCENIA

Strona

6 - 13

żadnego wpływu na wartość siły posuwowej

P

i momentu

skrawania

M

, stąd też dla tych wierteł kąt

α

1

przy wierceniu w

stali i żeliwie wynosi najczęściej 25

÷

30

°

Oprócz wymienionych

wyżej czynników, wpływ na wartość siły

posuwowej

P

i momentu skrawania

M

mają ciecze charaktery-

zujące się dobrymi własnościami smarującymi. Tak np. oleje
mineralne aktywowane związkami siarki powodują zmniejsze-
nie siły i momentu o 30

÷

35%.

Wyprowadzone uprzednio wzory na siłę i moment skrawania
nastręczają pewne trudności przy obliczaniu tych wielkości,
ponieważ nie zawierają parametrów technologicznych jak po-
suw

p

i głębokość skrawania

g

.

W praktyce do obliczania sił posuwowych i momentów skrawa-
nia przy wierceniu pełnym, wierceniu wtórnym i rozwiercaniu
służą wzory empiryczne:

−

wiercenie w materiale pełnym:

K

p

D

C

P

o

p

y

z

p

p

⋅

⋅

⋅

=

[N]

K

p

D

C

M

m

m

y

z

m

m

⋅

⋅

⋅

=

[Nm]

−

wiercenia wtórne i rozwiercanie:

K

p

g

D

C

P

o

p

y

x

z

p

p

p

⋅

⋅

⋅

⋅

=

gdzie:

[N]

K

p

g

D

C

M

m

m

y

x

z

m

m

m

⋅

⋅

⋅

⋅

=

[Nm]

K

o

= K

ok

⋅

K

oh

⋅

K

om

K

m

= K

mk

⋅

K

mh

⋅

K

mm

C

p

, C

m

– stałe zależne od warunków obróbki

D

–

–

–

– średnica wiertła, rozwiertaka w mm

p

–

–

–

– posuw w mm/Obr

g

–

–

–

– głębokość skrawania w mm

z

p

, y

p

, z

m

, y

m

, x

p

, x

p

–

–

–

– wykładniki potęg zależne od wa-

runków obróbki

K

ok,

K

mk

–

–

–

– współczynniki charakteryzujące wpływ

kształtu części skrawającej

K

oh

, K

mh

–

–

–

– współczynniki uwzględniające wpływ stępie-

nia wierteł

K

om

, K

mm

–

–

–

–współczynniki uwzględniające wpływ własno-

ści mechanicznych materiału obrabianego.

Pomiar momentów skrawania

M

i siły posuwowej przy wierce-

niu i rozwiercaniu dokonujemy siłomierzem wiertarskim zamo-

L

ABORATORIUM

T

ECHNOLOGII

Ć

WICZENIE

6

Strona

6 - 14

cowanym do stołu wiertarki. Moment skrawania i siła posuwo-
wa powstające w procesie skrawania oddziaływają na element
pomiarowy, którym jest rura cienkościenna z naklejonymi ten-
sometrami.

6.3.2 Wykonanie ćwiczenia

Po zamocowaniu próbki w uchwycie trójszczękowym przetwor-
nika przystępujemy do badań prowadzonych w dwu kierun-
kach:

−

zmieniając średnice wierteł (4; 6; 8 mm) przy stałej wartości
posuwu

p

i możliwie stałej prędkości skrawania

v

−

zmieniając posuw

p

przy stałych

D

i

v

.

Wartości mierzonych wielkości uzyskamy mnożąc odpowiednie
stałe przez zanotowane wartości.

Po sporządzeniu wykresów

M = f(D), P = f(D), M = f(p), P = f(p)

w skali podwójnie logarytmicznej należy określić stałe i wy-
kładniki potęgowe we wzorach na moment i siłę skrawania. W
podobny sposób postępujemy w przypadku pomiaru momentów
i sił przy wierceniu wtórnym i rozwiercaniu.

Literatura:

1.

Dmochowski J.-

Podstawy skrawania

WPW, Warszawa

1975 r.

2.

Dmochowski J., Czechowski Zb.-

Ćwiczenia laboratoryjne z

obróbki skrawaniem i narzędzi skrawających

WPW, War-

szawa 1973 r.