Kotylak rachunek kosztow id 844 Nieznany

Rachunek kosztów dla In

Īynierów

(

üwiczenia)

Rachunek koszt

w dla In

ynier

(

wiczenia)

dr S

áawomir Kotylak

Uniwersytet Zielonogórski,
Uczelnia Zawodowa Zag

áĊbia Miedziowego

w Lubinie

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KONTAKT POCZTOWY

e-mail:

s.kotylak@wez.uz.zgora.pl

KONTAKT TELEFONICZNY

+48 068 328 22 40

STRONA INTERNETOWA

HTTP://www.uz.zgora.pl/~skotylak

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Rachunek koszt

w dla In

ynier

ĊĞü

1. Wst

Ċp

2. Klasyfikacja i rachunek kosztów
3. Analiza progu rentowno

Ğci przedsiĊbiorstwa

4. Analiza wra

ĪliwoĞci zysku

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

ĊĞü

5. Ocena efektywno

Ğci inwestycji

6. Ocena ryzyka inwestycyjnego
7. Wycena przedsi

Ċbiorstwa

8. Zarz

ądzanie wartoĞcią przedsiĊbiorstwa

9. Bud

Īetowanie

RAMOWY PROGRAM ZAJ

ĉû

Rachunek koszt

w dla In

ynier

C. Drury, Rachunek kosztów, PWN Warszawa 1995.

J.J. Glynn, J. Perrin, M.P. Murphy, Rachunkowo

Ğc dla menedĨerów

PWN Warszawa 2003.

W.Bie

Ĕ, Zarządzanie finansami przedsiĊbiorstwa, DIFIN Warszawa

2002.

A.Jaruga, W.A.Nowak, A.Szychta, Rachunkowo

Ğü zarządcza.

Koncepcje i zastosowania, Spo

áeczna WyĪsza Szkoáa

Przedsi

ĊbiorczoĞci i Zarządzania, àódĨ 2001.

U. Malinowska, Wycena przedsi

Ċbiorstwa w warunkach polskich, DIFIN

Warszawa 2001

S.Sojak, Rachunkowo

Ğü zarządcza, Dom Organizatora ToruĔ 2003

LITERATURA

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Wst

Ċp

Wst

ĊĞü

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

W ramach systemu rachunkowo

Ğci moĪna wyróĪniü niekoniecznie

roz

áączne podsystemy:

1. Rachunkowo

Ğü finansową

2. Rachunkowo

Ğü zarządczą

3. Rachunek kosztów
4. Rachunkowo

Ğü podatkową

5. Kontrol

Ċ wewnĊtrzną

6. Planowanie i bud

Īetowanie

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

Rachunkowo

Ğü zarządcza jest doĞü czĊsto kojarzona z rachunkiem

kosztów. Niektórzy uwa

Īają nawet, iĪ róĪnice pomiĊdzy

rachunkowo

Ğcią zarządczą a rachunkiem kosztów są tak minimalne, iĪ

poj

Ċcia te moĪna traktowaü jako synonimy.

Takie stanowisko nie jest obecnie do zaakceptowania. istnieje wiele
wspólnego pomi

Ċdzy rachunkowoĞcią zarządczą i rachunkiem

kosztów, ale poj

Ċü tych nie moĪna traktowaü zamiennie ani utoĪsamiaü

ze sob

ą.

Aby przedstawi

ü relacje rachunkowoĞci zarządczej i rachunku kosztów

nale

Īy odpowiedzieü na dwa pytania:

1. Dlaczego rachunkowo

Ğü zarządcza jest kojarzona z rachunkiem

kosztów?

2. Dlaczego, oprócz rachunku kosztów, zosta

áa wyodrĊbniona

rachunkowo

Ğü zarządcza?

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

Odpowiadaj

ąc na pytanie pierwsze, naleĪy wyjĞü od stwierdzenia, iĪ

koszty w

áasne przedsiĊbiorstwa są jedną z najwaĪniejszych kategorii w

gospodarce rynkowej.

Rzutuj

ą one w istotny sposób na wynik finansowy przedsiĊbiorstwa i

dlatego wyst

Ċpuje staáy nacisk na obniĪanie kosztów.

Konieczno

Ğü minimalizacji kosztów wypáywa gáównie stąd, iĪ

przedsi

Ċbiorstwo w gospodarce rynkowej nie ma duĪego wpáywu na

poziom cen, które dyktuje rynek, natomiast mo

Īe mieü wpáyw na

koszty, które w odró

Īnieniu od cen są kategorią powstającą wewnątrz

przedsi

Ċbiorstwa, a wiĊc zaleĪną od samego przedsiĊbiorstwa

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

Rachunek kosztów rozwija

á siĊ i doskonaliá wraz ze zmianą istoty i

charakteru przedsi

Ċbiorstwa oraz warunków, w jakich ono

funkcjonowa

áo.

Pocz

ątki rachunku kosztów siĊgają staroĪytnoĞci.

Pomijaj

ąc czasy odlegáe, naleĪy stwierdziü, iĪ pierwszą dopracowaną

koncepcj

ą rachunku kosztów byá rachunek kosztów peánych.

Ukszta

átowaá siĊ on w okresie produkcji na skalĊ masową, czyli w

Ĕcu XIX i na początku XX w.

Rachunek kosztów pe

ánych powstaá w okresie produkcyjnej orientacji

przedsi

Ċbiorstw, kiedy gáównym zadaniem przedsiĊbiorstwa byáa nie

sprzeda

Ī wyrobów, lecz produkcja.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

Podstawow

ą cechą tego rachunku byáo ustalenie rzeczywistego kosztu

jednostkowego wyrobu, uwzgl

Ċdniającego wszystkie poniesione w

przedsi

Ċbiorstwie koszty, zarówno te, które wiązaáy siĊ bezpoĞrednio z

wytworzonym wyrobem, jak i te, które nie mia

áy Ğcisáego związku.

Taki rachunek kosztów mia

á charakter informacyjno-kontrolny.

Dostarcza

á danych o wysokoĞci poniesionych kosztów w celu ich

minimalizacji.

Z charakteru i zada

Ĕ tego rachunku wynika, iĪ byá on bardziej związany

z rachunkowo

Ğcią finansową niĪ zarządczą.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

RACHUNEK KOSZT

W W SYSTEMIE RACHUNKOWO

Zmiana orientacji z produkcyjnej na rynkow

ą, która zaczĊáa siĊ

wykszta

ácaü juĪ w latach trzydziestych XX w., postawiáa

przedsi

Ċbiorstwom wiele nowych zadaĔ, takich jak:

1. przewarto

Ğciowanie struktury celów przedsiĊbiorstwa,

2. koncentrowanie si

á i Ğrodków nie na tym, co moĪna wytworzyü, a na tym,

co mo

Īna sprzedaü,

3. d

ąĪenie do sprostania coraz to nowym wymaganiom rynku,

4. uznanie rynku i jego wymogów, a nie tylko produkcji, za g

áówne Ĩródáa

sukcesu przedsi

Ċbiorstwa,

5. przestawienie si

Ċ z koncepcji przedsiĊbiorstwa jako systemu zamkniĊtego

na koncepcj

Ċ przedsiĊbiorstwa otwartego na potrzeby otoczenia,

6. przesuni

Ċcie gáównych zainteresowaĔ przedsiĊbiorstwa z bieĪącej

produkcji i bie

Īącego zysku na rozwój produkcji mogącej sprostaü

przysz

áym potrzebom i osiągniĊciu przyszáego zysku.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek kosztów

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY HISTORYCZNE I KOSZTY PRZYSZ

Koszty w

áasne przedsiĊbiorstwa ze wzglĊdu na swój záoĪony charakter

ą rozpatrywane z róĪnych punktów widzenia. Potrzeby

sprawozdawczo

Ğci, analizy, kontroli, planowania i podejmowania

decyzji wymagaj

ą ujĊcia kosztów w odpowiednich przekrojach.

W toku ewolucji systemu rachunkowo

Ğci zasadnicze przekroje

klasyfikacji kosztów ukszta

átowaáy siĊ na podstawie przyjĊtych

sposobów wyceny efektów produkcji.

Wyró

Īnia siĊ dwa gáówne sposoby takiej wyceny:

• na podstawie kosztów historycznych (ex post)
• na podstawie kosztów przysz

áych (ex ante).

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY HISTORYCZNE I KOSZTY PRZYSZ

Koszt ex post

W wycenie opartej na

kosztach historycznych

(ex post) przyjmuje si

áoĪenie, Īe istnieje jeden prawdziwy koszt, który zostaá poniesiony na

wytworzenie produkcji i przedsi

Ċbiorstwo nie moĪe go zmieniü.

Ten koszt jest odzwierciedleniem wielko

Ğci i struktury zuĪycia

czynników produkcji poniesionych na realizacj

Ċ okreĞlonych wyrobów

i stanowi podstaw

Ċ ustalenia ceny tych wyrobów.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY HISTORYCZNE I KOSZTY PRZYSZ

Koszt ex ante

Wycenie opartej na

kosztach przysz

áych

(ex ante) odnosi si

Ċ do

kosztów planowanych, czyli tych, które b

Ċdą dopiero poniesione w

przedsi

Ċbiorstwie. Z tego wzglĊdu odchodzi siĊ od koncepcji „jednego

prawdziwego kosztu” na rzecz ró

Īnych kosztów dla róĪnych celów”.

Zgodnie z tym za

áoĪeniem przyszáe planowane koszty mogą byü róĪne

w zale

ĪnoĞci od podjĊtych decyzji co do kierunków dziaáania

przedsi

Ċbiorstwa.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

DEFINICJA KOSZT

Wed

ug ustawy o rachunkowo

koszty to uprawdopodobnione

zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzy

ci ekonomicznych,

rych warto

Ğü

na wiarygodnie okre

Wyst

Ċpują one w formie zmniejszenia wartoĞci aktywów albo zwiĊkszenia

warto

Ğci zobowiązaĔ i rezerw, które spowodują zmniejszenie kapitaáu wáasnego

albo zwi

Ċkszenie jego niedoboru inaczej niĪ przez wycofanie Ğrodków przez

áaĞcicieli lub udziaáowców.

Koszty oznaczaj

ą wyraĪone w mierniku wartoĞciowym celowe zuĪycie

czynników produkcji (materia

áów, energii, rzeczowych skáadników majątku,

áug obcych, pracy), związane z normalną dziaáalnoĞcią przedsiĊbiorstwa, tj.

zakupem, produkcj

ą, sprzedaĪą, zarządem.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

DEFINICJA KOSZT

Koszty w systemie rachunku koszt

w pe

nych

Rachunek koszt

w oznacza zesp

dzia

zmierzaj

cych do

ustalenia w r

nych aspektach wysoko

ci ponoszonych przez

przedsi

biorstwo koszt

w, w powi

zaniu z efektami dzia

alno

(

. z przychodami ze sprzeda

Elementy rachunku koszt

( uj

cie w

skie

)

: pomiar koszt

ewidencja koszt

w, rozliczanie koszt

w na miejsca powstawania

oraz rodzaje produkt

w, kalkulacja koszt

w, sporz

dzanie

sprawozda

o kosztach

W szerokim uj

ciu rachunek koszt

w obejmuje ponadto: planowanie

koszt

w, analiz

koszt

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek koszt

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Koszty bezpo

Ğrednie

Koszty po

Ğrednie

produkcyjne

Koszty zarz

ądu

Koszty sprzeda

Īy

Produkcja w toku

Produkty gotowe

Bilans

Rzis

KOSZTY W SYSTEMIE RACHUNKU KOSZT

W PE

NYCH

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek koszt

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Koszty bezpo

Ğrednie

Koszty po

Ğrednie

produkcyjne

Koszty zarz

ądu

Koszty sprzeda

Īy

Produkcja w toku

Produkty gotowe

Bilans

Rzis

KOSZTY W SYSTEMIE RACHUNKU KOSZT

W PE

NYCH

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek koszt

KOSZTY W SYSTEMIE RACHUNKU KOSZT

W ZMIENNYCH

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Koszty bezpo

Ğrednie

Koszty po

Ğrednie

produkcyjne

Koszty zarz

ądu

Koszty sprzeda

Īy

Produkcja w toku

Produkty gotowe

Bilans

Rzis

zmienne

sta

áe

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACJI KOSZT

(wed

ug celu)

Klasyfikacja i rachunek koszt

Przedmiot kosztów

Metoda klasyfikacji kosztów

Koszty dla celów sprawozdawczych
(Koszty dla wyceny zapasów i oceny
zysków)

Koszty produktu i okresu
Elementy kosztu produkcji
Kalkulacja zleceniowa i procesowa

Koszty dla celów decyzyjnych

Zachowanie kosztów
Koszy znacz

ące

Koszy „zapad

áe”

Koszty utraconych korzy

Ğci

Koszty kra

Ĕcowe i przyrostowe

Koszty dla celów kontrolnych

Koszty kontrolowane i nie daj

ące siĊ

kontrolowa

Zachowanie kosztów

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACJI KOSZT

(dla cel

w sprawozdawczych)

1) uk

áad kosztów rodzajowych

– jakie koszty poniesiono?

2) funkcjonalny

(podmiotowy)

áad kosztów

– gdzie koszty poniesiono? (w

jakiej fazie procesu, w jakiej komórce organizacyjnej?)

3) kalkulacyjny

(przedmiotowy)

áad kosztów

– na co poniesiono koszty?

(wyrób, us

áuga)

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

AD RODZAJOWY KOSZT

(jedyny obligatoryjny dla firm prowadz

cych ksi

gi rachunkowe)

1) amortyzacja

2) zu

Īycie materiaáów i energii

3) us

áugi obce

4) podatki i op

áaty

5) wynagrodzenia

Ğwiadczenia na rzecz pracowników

7) pozosta

áe koszty rodzajowe

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

AD FUNKCJONALNY KOSZT

(wed

ug funkcji gospodarczych)

1) koszty fazy zakupu

2) koszty fazy produkcji

3) koszty fazy sprzeda

Īy

4) koszty ogólnego zarz

ądu

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

AD KALKULACYJNY KOSZT

(celem jest kalkulacja kosztu jednostkowego wyrobu)

1) koszty bezpo

Ğrednie

materia

áy

robocizna

pozosta

áe koszty bezpoĞrednie

2) koszty po

Ğrednie (wydziaáowe)

---------------------------------------------

3) techniczny koszt wytworzenia
4) koszty ogólnego zarz

ądu

---------------------------------------------

5) fabryczny (zak

áadowy) koszt wytworzenia

6) koszt sprzeda

Īy

---------------------------------------------

7) koszt w

áasny sprzedaĪy

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

STRUKTURA KOSZT

W W RACHUNKU KALKULACYJNYM

materia

áy

bezpo

Ğrednie,

koszty zakupu
materia

áów

identyfikowanych
z okre

Ğlonym

produktem

Koszty
materia

áowe

áace

bezpo

Ğrednie,

inne koszty
bezpo

Ğrednie

Koszty
wydzia

áowe

- zmienne

- Sta

áe

Koszty przerobu

Koszty ogólnego zarz

ądu

Koszty sprzeda

Īy

Koszty nie
produkcyjne

Koszty po

Ğrednie

Koszt wytworzenia
(techniczny koszt
wytworzenia)
Koszty
produkcyjne

Koszt produktów
sprzedanych
(koszt w

áasny

sprzeda

Īy)

Koszty
bezpo

Ğrednie

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

DEFINICJE Z UK

ADU KALKULACYJNEGO

MATERIA

àY BEZPOĝREDNIE – to wszystkie te materiaáy, które mogą byü

fizycznie identyfikowane z okre

Ğlonym produktem. Np. drewno, które zostaáo

Īyte na wyprodukowanie biurka.

MATERIA

àY POĝREDNIE – to takie materiaáy, które nie mogą byü identyfikowane

Īadnym produktem poniewaĪ zostaáy zuĪyte na rzecz wszystkich produktów, a

nie jednego okre

Ğlonego. Np. materiaáy zuĪyte do naprawy maszyny

wykorzystywanej w produkcji. Nale

Īy zauwaĪyü Īe materiaáy poĞrednie tworzą

ĊĞü kosztów ogólnych produkcji.

àACE BEZPOĝREDNIE – stanowią te koszty páac, które mogą byü w

bezpo

Ğredni sposób identyfikowane z danym produktem. Przykáadami kosztów

áac bezpoĞrednich są zarobki robotników, którzy montują czĊĞci produktów

zako

Ĕczonych, lub robotników zatrudnionych przy procesie produkcji.

àACE POĝREDNIE – Zarobki wszystkich zatrudnionych, którzy nie pracują nad

wytworzeniem produktu, ale obs

áugują proces wytwórczy . Podobnie jak

materia

áy koszty poĞrednie są klasyfikowane jako czĊĞü kosztów ogólnych

produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

DEFINICJE Z UK

ADU KALKULACYJNEGO

KOSZT WLASNY – dotyczy kosztów bezpo

Ğrednich i skáada siĊ z kosztów

bezpo

Ğrednich, materiaáów bezpoĞrednich i innych kosztów bezpoĞrednich.

Koszt dzier

Īawy maszyny sáuĪącej do wytwarzania okreĞlonego produktu

stanowi przyk

áad kosztu bezpoĞredniego.

KOSZTY OGÓLNE PRODUKCJI – to wszystkie koszty produkcji inne ni

Ī páace

bezpo

Ğrednie, materiaáy bezpoĞrednie i inne koszty bezpoĞrednie. W skáad

kosztów ogólnych wchodz

ą koszty poĞrednie páac i materiaáów produkcyjnych

oraz inne po

Ğrednie koszty produkcyjne. Przykáadem poĞrednich kosztów

produkcyjnych jest dzier

Īawa fabryki i amortyzacja maszyn.

àKOWITY KOSZT PRODUKCJI – aby znaleĨü CKP w celu wyceny zapasów,

nale

Īy zarejestrowaü sumĊ zuĪytych Ğrodków. Znając iloĞü zuĪytych Ğrodków na

pozycje bezpo

Ğrednie, naleĪy zapoznaü siĊ z ceną za nie zapáaconą. Caákowitą

ilo

Ğü Ğrodków trzeba pomnoĪyü przez cenĊ jednostkową i otrzyma siĊ w ten

sposób ca

ákowite koszty bezpoĞrednie lub koszt wáasny produktu. W

przeciwie

Ĕstwie do tego nie jest moĪliwe dokáadne rozliczenie kosztów ogólnych

na produkty.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

DEFINICJE Z UK

ADU KALKULACYJNEGO

KOSZTY PO

ĝREDNIE - są tymi kosztami których nie moĪna na podstawie

dokumentów

Ĩródáowych odnieĞü wprost do okreĞlonych jednostek

kalkulacyjnych!!! lub których ustalanie w danych warunkach jest nieop

áacalne z

powodu du

Īej pracocháonnoĞci czy nieistotne ze wzglĊdu na maáą ich kwotĊ.

Koszty po

Ğrednie rozlicza siĊ wiĊc na poszczególne jednostki kalkulacyjne za

pomoc

ą kluczy podziaáowych (np. proporcjonalnie do kosztów wynagrodzeĔ

bezpo

Ğrednich, w stosunku do maszynogodzin, do kosztów przerobu lub do

technicznego kosztu wytworzenia).

Do kosztów po

Ğrednich zalicza siĊ:

- koszty wydzia

áowe,

- koszty ogólnozak

áadowe (koszty zarządu),

- koszty zakupu
- koszty sprzeda

Īy

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ROZLICZANE W CZASIE

Obowi

ązuje zasada wykazywania w rachunku zysków i strat kosztów

wspó

ámiernych z osiągniĊtymi przychodami w danym okresie.

Klasyfikacja kosztów wed

áug kryterium czasowego:

a) koszty poniesione w danym okresie i rozliczone na:

koszt w

áasny sprzedaĪy

produkty aktywowane

b) koszty poniesione w danym okresie, lecz dotycz

ące w caáoĞci przyszáych

okresów (rozliczenia mi

Ċdzyokresowe czynne - np. czynsz dzierĪawny

zap

áacony „z góry”)

c) koszty dotycz

ące danego okresu, lecz pociągające wydatek pieniĊĪny w

przysz

áoĞci (rozliczenia miĊdzyokresowe bierne - np. rezerwy na koszty

remontowe)

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZT

W DLA CEL

W DECYZYJI

I PLANOWANIA

1) sposób zachowania si

Ċ kosztów (i przychodów) w zaleĪnoĞci od wielkoĞci

produkcji – koszty ca

ákowite, koszty staáe i koszty zmienne

2) koszty relewantne (istotne) i nierelewantne (nieistotne) dla danej decyzji

3) tzw. koszty utracone (utopione, nie do odzyskania)

4) tzw. koszty utraconych mo

ĪliwoĞci

5) koszty i przychody kra

Ĕcowe

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZT

W DLA CEL

W DECYZYJI

I PLANOWANIA

Kryteria podzia

áu kosztów:

- Reakcja na zmian

Ċ wielkoĞci produkcji

- Wp

áyw na decyzje

- Stan dokonania

Rodzaje kosztów:

- Koszty sta

áe i zmienne

- Koszty istotne i nieistotne
- Koszty przes

ądzone i nie przesadzone

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZT

W DLA CEL

W DECYZYJI

I PLANOWANIA

Znajomo

Ğü kosztów staáych i kosztów zmiennych jest podstawą wielu

decyzji w przedsi

Ċbiorstwie, takich jak:

Ile nale

Īy wytworzyü wyrobów, aby pokryü koszty zmienne i koszty

sta

áe,

Ile nale

Īy wytworzyü wyrobów, aby zapewniü przedsiĊbiorstwu okreĞloną

kwot

Ċ zysku,

O ile nale

Īy zwiĊkszyü wielkoĞü produkcji, aby obniĪyü koszty jednostkowe

i osi

ągnąü zakáadany przyrost zysku.

Czy do osi

ągniĊcia poĪądanego wzrostu wielkoĞci produkcji naleĪy

zakupi

ü dodatkowe maszyny i urządzenia produkcyjne, czy nie,

Jaki system p

áac naleĪy zastosowaü dla kierownictwa przedsiĊbiorstwa,

które systematycznie zwi

Ċksza rozmiary produkcji.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY W ZALE

OD WIELKO

CI PRODUKCJI

gdzie:
Kc

– koszty ca

ákowite produkcji

– koszty sta

áe

– koszty zmienne

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY STA

Koszty sta

áe to koszty, które nie zaleĪą od wielkoĞci produkcji, np. czynsz

dzier

Īawny, amortyzacja, wynagrodzenia zarządu.

Koszty sta

áe jednostkowe maleją wraz ze wzrostem produkcji.

Gdy firma wykorzystuje w 100% moce produkcyjne koszty jednostkowe sta

áe są

najni

Īsze - tzw. koszty staáe uĪyteczne.

Gdy firma nie wykorzystuje 100% mocy wytwórczych koszty sta

áe dzielą siĊ na

koszty sta

áe uĪyteczne oraz koszty staáe puste (nieuĪyteczne).

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY STA

I tak w obr

Ċbie kosztów staáych wyróĪniamy:

- koszty bezwzgl

Ċdnie staáe,

- koszty skokowo sta

áe.

Koszty bezwzgl

Ċdnie staáe

ą caákowicie niezaleĪne od skali produkcji. Nie

podlegaj

ą wiĊc Īadnym zmianom przy zmianach wielkoĞci produkcji. W

praktyce kosztów bezwzgl

Ċdnie staáych jest niewiele; przykáadem jest koszt

amortyzacji ustalony metod

ą liniową.

Koszty skokowo sta

áe

zachowuj

ą jednakowy poziom tylko w pewnym przedziale

wielko

Ğci produkcji, po przekroczeniu którego nastĊpuje ich skok na wyĪszy

poziom, na którym znowu wyst

Ċpuje pewna ich stabilizacja do okreĞlonej

wielko

Ğci produkcji. Takim kosztem jest koszt wynajmu pomieszczeĔ

produkcyjnych

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY STA

E CA

KOWITE I JEDNOSTKOWE

Koszty sta

áe caákowite

Koszty sta

áe jednostkowe

Koszty ca

ákowite

Wielko

Ğü

produkcji

Koszty jednostkowe

Wielko

Ğü

produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY STA

E U

YTECZNE I PUSTE

Koszty sta

áe caákowite (poziom uĪyteczny i pusty)

Wielko

Ğü

produkcji

koszty sta

áe

Īyteczne

koszty sta

áe

puste

ákowity

koszt
sta

áy

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WZROST KOSZT

W STA

YCH

Koszty sta

áe caákowite (tzw. koszy skokowo rosnące)

Wielko

Ğü

produkcji

ákowity

koszt
sta

áy

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ZMIENNE

Koszty zmienne to koszty, które zale

Īą od wielkoĞci produkcji. Są 3 rodzaje

kosztów zmiennych pod wzgl

Ċdem zmiennoĞci:

1) proporcjonalne – wzrastaj

ą w tym samym tempie, co produkcja (np.

materia

áy, páace akordowe)

2) progresywne – wzrastaj

ą szybciej niĪ wzrost produkcji (np. wynagrodzenia

w akordzie progresywnym)

3) degresywne – rosn

ą wolniej niĪ wzrost produkcji (np. páace w akordzie

degresywnym)

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY W ZALE

OD WIELKO

CI PRODUKCJI

Wzk

gdzie:
Wzk

– wska

Ĩnik zmiennoĞci kosztów,

Delta Kz

- przyrost kosztów zmiennych

–rodzaj kosztu zmiennego

Delta q

- przyrost produkcji

q – wielko

Ğü produkcji

Wska

Ĩnik zmiennoĞci kosztów wyraĪany

jest za pomoc

ą nastĊpującej formuáy:

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

ZADANIE

PRZYK

Ğli przyrost kosztów zmiennych w rozpatrywanym okresie wynosi

5%, natomiast przyrost produkcji – 10% to:

Wska

Ĩnik zmiennoĞci kosztów wynosi Wzk = (5/10)/(10/5) = 0,25 ozn. to,

Īe koszty zmienne rosną o ¼ wolniej w stosunku do wzrostu produkcji

wska

Ĩnik zmiennoĞci kosztów wynosi Wzk = 5/10 = 0,5 ozn. to, Īe

koszty zmienne rosn

ą o poáowĊ wolniej w stosunku do wzrostu

produkcji.

Wska

Ĩnik zmiennoĞci kosztów wynosi Wzk = 10/5 = 2 ozn. To, Īe koszty

zmienne rosn

ą dwukrotnie szybciej w stosunku do wzrostu produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

ZADANIE

UZASADNIENIE

Wska

Ĩniki kosztów wynoszą odpowiednio dla:

1. Kosztów proporcjonalnych 1
2. Kosztów progresywnych powy

Īej 1

3. Kosztów degresywnych oscyluj

ą w przedziale od 0 do 1.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ZMIENNE PROPORCJONALNE

Koszty zmienne ca

ákowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty ca

ákowite

Wielko

Ğü

produkcji

Koszty jednostkowe

Wielko

Ğü

produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ZMIENNE PROGRESYWNE

Koszty zmienne ca

ákowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty ca

ákowite

Wielko

Ğü

produkcji

Koszty jednostkowe

Wielko

Ğü

produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ZMIENNE DEGRESYWNE

Koszty zmienne ca

ákowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty ca

ákowite

Wielko

Ğü

produkcji

Koszty jednostkowe

Wielko

Ğü

produkcji

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY RELEWANTNE

Koszty relewantne to koszty, które s

ą waĪne z punktu widzenia podejmowanych

decyzji (s

ą róĪne w róĪnych wariantach decyzyjnych)

Dwie cechy kosztów relewantnych:

1) s

ą to koszty przyszáe (bo decyzje dotyczą przyszáoĞci)

2) s

ą róĪnicą pomiĊdzy dwiema alternatywnymi decyzjami

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY UTRACONE

Koszty utracone, to koszty które s

ą efektem decyzji menedĪerskich podjĊtych w

przesz

áoĞci, i na które obecnie nie mamy wpáywu:

np. koszty nadmiernych zapasów

np. warto

Ğü netto maszyny produkcyjnej

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY UTRACONYCH MO

LIWO

ą nimi utracone dochody z powodu podjĊcia jakiejĞ decyzji (zaniechanie

jakiego

Ğ dziaáania na rzecz innego), np. rezygnujemy z produkcji wyrobu A na

rzecz wyrobu B (dochody z produkcji wyrobu A b

Ċdą kosztem utraconych

ĪliwoĞci.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY I PRZYCHODY KRA

COWE

Koszty kra

Ĕcowe to koszty wytworzenia dodatkowej jednostki produkcji.

Przychody kra

Ĕcowe to przychody uzyskane ze sprzedaĪy dodatkowej jednostki

produkcji.

Znajomo

Ğü kosztów i przychodów kraĔcowych potrzebna jest do ustalenia

optymalnego poziomu produkcji.

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZT

W DLA CEL

W KONTROLNYCH

ą dwa podziaáy kosztów dla celów kontrolnych.

I podzia

á – przyporządkowanie kosztów poszczególnym oĞrodkom, które są za

nie odpowiedzialne:

1) o

Ğrodki kosztów – menedĪerowie odpowiedzialni jedynie za koszty

2) o

Ğrodki zysku – menedĪerowie odpowiedzialni za koszty, przychody i zyski

3) o

Ğrodki inwestycyjne – menedĪerowie odpowiedzialni za koszty,

przychody, zyski i inwestycje.

II podzia

á – wewnątrz kaĪdej grupy oĞrodków na:

1) koszty, które mog

ą byü kontrolowane

2) koszty, które nie mog

ą byü kontrolowane.

Rachunek koszt

w dla In

ynier

MODELE RACHUNKU KOSZT

Rachunek kosztów pe

ánych

1. Historycznie wcze

Ğniejszy

2. Istota: koszt wytworzenia produkcji obejmuje koszty bezpo

Ğrednie i koszty

Ğrednie, a koszty zarządu i sprzedaĪy są kosztami okresu

Rachunek kosztów zmiennych

1. Historycznie pó

Ĩniejszy

2. Istota:

koszty dzieli si

Ċ na koszty staáe i zmienne

koszty bezpo

Ğrednie są traktowane jako zmienne

koszty po

Ğrednie (wydziaáowe) dzielone są na koszty staáe i zmienne

Ró

Īnice:

w rachunku kosztów pe

ánych techniczny koszt wytworzenia jest wyĪszy

Ī w rachunku kosztów zmiennych

zysk wed

áug rachunku kosztów peánych jest wyĪszy niĪ w rachunku

kosztów zmiennych (w rachunku kosztów pe

ánych aktywowane koszty

produktów nie sprzedanych s

ą wyĪsze od kosztów zmiennych produktów

niesprzedanych)

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY W MODELU RACHUNKU KOSZT

W PE

NYCH

Klasyfikacja i rachunek koszt

Bilans

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Koszty

Ğrednie

Materia

áy

áace

Inne koszty

Koszty

wydzia

áowe

Koszty okresu

Koszty

zarz

ądu

Koszty

sprzeda

Īy

Produkcja

w toku

Produkty

gotowe

sprzedane

niesprzedane

Rachunek wyników

Koszty

bezpo

Ğrednie

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY W MODELU RACHUNKU KOSZT

W ZMIENNYCH

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Bilans

Koszty

bezpo

Ğrednie

Koszty

Ğrednie

Materia

áy

áace

Inne koszty

Koszty

wydzia

áowe

Koszty okresu

Koszty

zarz

ądu

Koszty

sprzeda

Īy

Produkcja

w toku

Produkty

gotowe

sprzedane

niesprzedane

Rachunek wyników

Zmienne

Sta

áe

Klasyfikacja i rachunek koszt

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek koszt

ZADANIE SPRAWDZAJ

ZADANIE 1

Zaklasyfikuj kaĪdy z nastĊpujących kosztów jako staáy (F), zmienny (V),

ĊĞciowo staáy (SF) lub czĊĞciowo zmienny (SV)

1) P

áace bezpoĞrednie;

2) Amortyzacja maszyn;
3) Dzier

Īawa fabryki;

4) Koszty dostaw, materia

áy poĞrednie;

5) Reklama;
6) Remonty i konserwacja maszyn;
7) P

áaca kierownika zakáadu;

8) P

áace personelu kierowniczego;

9) Honorarium autorskie;

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Klasyfikacja i rachunek koszt

ZADANIE SPRAWDZAJ

ZADANIE 2

Które z poniĪszych kosztów są kontrolowane przez kierownictwo wydziaáu

produkcyjnego

1) Cena zap

áacona za materiaáy;

2) Op

áata za zajmowany teren;

3) Zu

Īyte surowce;

4) Elektryczno

Ğü zuĪyta przez maszyny;

5) Amortyzacja maszyn;
6) P

áace bezpoĞrednie;

7) Ubezpieczenie maszyn;
8) Udzia

á kosztów przemysáowych w kosztach wydziaáu?

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Analiza progu rentowno

Ğci

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

ANALIZA PROGU RENTOWNO

CI PRZEDSI

BIORSTWA

Próg rentowno

Ğci

(PR)

to taka ilo

Ğü produkcji (sprzedaĪy), przy której przychody

ze sprzeda

Īy równowaĪą koszty caákowite produkcji.

Próg rentowno

Ğci wyraziü moĪna w:

1) wielko

Ğciach naturalnych – jako iloĞü produkcji (sprzedaĪy), przy której

przychody ze sprzeda

Īy równowaĪą koszty caákowite produkcji

2) wielko

Ğciach pieniĊĪnych – jako wartoĞü produkcji (sprzedaĪy), przy której

przychody ze sprzeda

Īy równowaĪą koszty caákowite produkcji

3) wielko

Ğciach procentowych – jako stopieĔ (%) wykorzystania zdolnoĞci

produkcyjnych, przy którym przychody ze sprzeda

Īy równowaĪą koszty

ákowite produkcji

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

wnanie progu rentowno

gdzie:

S – przychody ze sprzeda

Īy

– koszty ca

ákowite produkcji

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Przychody ze

sprzeda

gdzie:

S – przychody ze sprzeda

Īy

– ilo

Ğü produkcji (sprzedaĪy)

c – jednostkowa cena produktu

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Koszty ca

kowite produkcji

gdzie:

Kc – koszty ca

ákowite

Ks – koszty sta

áe

Kz – koszty zmienne

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY STA

te pozycje kosztów, których poziom nie zale

Īy od wielkoĞci produkcji:

1. amortyzacja,
2. koszty administracyjne,
3. koszty zarz

ądu,

4. koszty podatków od nieruchomo

Ğci,

5. koszty ubezpiecze

Ĕ itd.

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KOSZTY ZMIENNE

te pozycje kosztów, których poziom zaleĪy od wielkoĞci produkcji:

1) koszty materia

áów i surowców,

2) koszty paliwa i energii na cele produkcji,
3) koszty robocizny bezpo

Ğredniej itp.

jkz

gdzie:

– liczba wyprodukowanych wyrobów

jkz – jednostkowe koszty zmienne

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Ustalenie

jkz

)

(

)

(

jkz

– próg rentowno

Ğci w ujĊciu iloĞciowym

w punkcie

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Przygotowanie danych do analizy progu rentowno

(PR)

ilo

Ğü produkcji

sprzeda

Ī (S)

koszty (K)

koszty sta

áe

koszty zmienne

Kc = Ks + Kz

sprzeda

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Analiza progu

rentowno

(PR)

ilo

Ğü produkcji

sprzeda

Ī (S)

koszty (K)

koszty sta

áe

koszty zmienne

Kc = Ks + Kz

sprzeda

Strata

Zysk

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Obliczanie progu rentowno

ci (tys. z

)

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

ENIA UPRASZCZAJ

CE W ANALIZIE

a) za

áoĪenie o liniowoĞci funkcji kosztów staáych

b) za

áoĪenie o liniowoĞci funkcji kosztów zmiennych

c) za

áoĪenie o liniowoĞci funkcji sprzedaĪy

d) za

áoĪenie o równoĞci wartoĞci produkcji i wartoĞci sprzedaĪy

e) za

áoĪenie o staáoĞci cen

Analiza progu rentowno

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Analiza wra

ĪliwoĞci zysku

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

Definicja

–

analiza wra

liwo

ci zysku to proces polegaj

cy na

pomiarze wp

ywu zmian poszczeg

lnych zmiennych rachunku

zysk

w i strat (lub ich kombinacji) na zysk.

Rodzaje analizy wraĪliwoĞci zysku:

1) ustalanie granicznego poziomu poszczególnych parametrów,

gwarantuj

ącego osiągniĊcie progu rentownoĞci (dla rentownoĞci = 0)

2) ustalanie marginesu bezpiecze

Ĕstwa dziaáania

3) analiza wra

ĪliwoĞci zysku na zmiennoĞü parametrów, w tym:

Ĩwignia operacyjna

Ĩwignia finansowa

Ĩwignia poáączona

mno

Īniki zysku

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

USTALANIE WIELKO

CI GRANICZNYCH

gdzie:
Zo

– zysk operacyjny

c – cena
z – jednostkowe koszty zmienne
xp

– planowana sprzeda

s – koszty sta

áe

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

USTALANIE MARGINESU BEZPIECZE

STWA

Definicja

margines bezpiecze

stwa (Mb) jest to nadwy

ka aktualnej

planowanej wielko

ci sprzeda

y (

) ponad wyznaczony pr

rentowno

ci (x).

Interpretacja: o ile sztuk (%) mo

Īna zmniejszyü planowaną sprzedaĪ, aby

znale

Ĩü siĊ jeszcze w progu rentownoĞci.

100

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WIGNIA OPERACYJNA (1)

Definicja

wignia operacyjna odzwierciedla relacje pomi

dzy

kosztami zmiennymi i sta

ymi w przedsi

biorstwie.

Do – d

Ĩwignia operacyjna

– cena

– jednostkowe koszty zmienne

zo – jednostkowy zysk operacyjny

– przychody

– koszty zmienne

Zo – zysk operacyjny

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WIGNIA OPERACYJNA (2)

Ĩwignia operacyjna informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana w

sprzeda

Īy wpáynie na zmianĊ zysku operacyjnego.

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WIGNIA FINANSOWA

Ĩwignia finansowa okreĞla stopieĔ zwiĊkszenia rentownoĞci kapitaáów

áasnych z tytuáu finansowania dziaáalnoĞci kapitaáami obcymi.

Df – d

Ĩwignia finansowa

Zo – zysk operacyjny
Zb – zysk brutto

Ĩwignia finansowa informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana

zysku operacyjnego wp

áynie na zmianĊ zysku brutto.

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WIGNIA PO

àĄ

CZONA

Ĩwignia poáączona to iloczyn dĨwigni operacyjnej i dĨwigni finansowej.

Ĩwignie operacyjna i finansowa dziaáają w jednakowym kierunku, dlatego

Īna je traktowaü áącznie.

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

WIGNIA FINANSOWA A RENTOWNO

ĝû

KAPITA

U W

ASNEGO

Ĩwignia finansowa wpáywa na zysk brutto i zysk netto, jest teĪ

wykorzystywana dla podnoszenia rentowno

Ğci kapitaáów wáasnych.

Efekt d

Ĩwigni finansowej zaleĪy od:

1) struktury kapita

áów staáych (wáasnych i obcych)

2) kosztu kapita

áu obcego.

Korzy

Ğci z dziaáania dĨwigni finansowej wystĊpują jedynie wtedy, gdy

wypracowanego zysku operacyjnego wystarcza na pokrycie odsetek od
zaci

ągniĊtych kredytów. W przeciwnym wypadku mamy do czynienia z tzw.

maczug

ą finansową, tj. sytuacją, w której korzystanie z kapitaáów obcych jest

nieop

áacalne.

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

MNO

NIKI ZYSKU

Mno

Īniki zysku to mierniki wpáywu skáadników rachunku zysków i strat na zysk

operacyjny.

Procedura post

Ċpowania:

1) Okre

Ğlenie kluczowych elementów ksztaátujących zysk operacyjny

2) Obliczenie mno

Īnika zysku dla kaĪdego elementu z p.1 - zbadanie wpáywu

poszczególnych elementów na zysk operacyjny (bada si

Ċ jak zmiana np. o

1% danego elementu wp

áywa na zmianĊ zysku operacyjnego)

Mz – mno

Īnik zysku

– zysk operacyjny

– badany element kszta

átujący zysk

3) Ustalenie wa

ĪnoĞci wyliczonych mnoĪników zysku (ustalamy kierunek

oddzia

áywania elementu oraz siáĊ)

% zmiana czynnika x Mz = % zmiana Zo

Analiza wra

liwo

ci zysku

Rachunek koszt

w dla In

ynier

KLUCZOWE CZYNNIKI I MNO

NIKI KSZTA

TUJ

CE ZYSK (przyk

ad)

Cena
sprzeda

Īy

Ilo

Ğü

sprzeda

Īy

Materia

áy

áace

Koszty wydzia

áowe

Koszty zarz

ądu

Koszty
sprzeda

Īy

5,00

-1,00

-0,3

-0,2

2,00

-0,5

-2,00

Zysk operacyjny

Zysk

netto

Analiza wra

liwo

ci zysku

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kosztorysowanie id 248655 Nieznany
kosztorys 3 id 248600 Nieznany
kosztorys id 248595 Nieznany
budzetowanie kosztow id 94964 Nieznany
i jeszcze to Rachunek cz2 id 68 Nieznany
Kosztorysowanie robot id 248674 Nieznany
12 Sporzadzanie rachunku koszto Nieznany (2)
kosztowne magazynowanie id 2486 Nieznany
Analiza kosztow 2012 id 60726 Nieznany (2)
FINANSE I RACHUNKOWOSC id 17156 Nieznany
isd test rachunki id 220407 Nieznany
opis zasad rachunkowosci id 337 Nieznany
16 Sporzadzanie rachunku koszto Nieznany (2)
ORGANIZACJA RACHUNKOWOSCI id 33 Nieznany
lab1 RachunekZdan id 258974 Nieznany
Materialy Rachunkowosc id 28560 Nieznany
Pracownia rachunkowosci id 3844 Nieznany

więcej podobnych podstron