EKSPANSJA KOLONIALNA:
Przyczyny: przemiany społ-gosp. w Europi (rynki zbytu, surowce, tania siła robocza),
eksplozja demograficzna - rozwój osadnictwa, miejsce wywożenia kapitału, bazy
wojskowe, wzrost prestiżu państwa.
Sytuacja (przebieg): najwięcej kolonii posiadała Anglia (np. Indie czy Pd. Afryka) -II
miejsce to Francja (np. Indochiny) -państwa te posiadały kolonie karne -koniec XIX w.
to eksplozja kolonializmu co prowadzi do otwartych sporów -państwa które spóźniły
się zaczęły tworzyć kolonie kosztem innych państw (np. Włochy, Niemcy, USA) -USA
kasuje kolonie hiszpańskie (np.Filipiny) -Amerykanie chcieli połączyć O.Spokojny i
Atlantycki przez Panamę lecz ta należała do Kolumbii więc Amerykanie dopr. do
wybuchu powst. przeciw Kolumbii. To powod. że Panama w 1903 odrywa się od
Kolumbii a to doprowadza do ugody Kolumbia i USA. -kanał otwarto w 1914r. -Włochy
tworzą kolonie kosztem Turcji (w 1912 zagarniają Trypolitanię) -Niemcy natomiast
zajmują drugorzędne tereny jeszcze wolne -dochodzi do konfliktu Japonia i Rosja o
kolonie:#Jap. miała być strefą wpływów, #przełamano jej izolację, #Japonia chce
dogonić w postępie inne państwa Europy #wchodzi w 1868 w okr. oświecenia tzw.
meiji #cesarz przejmuje władzę od szoguna #pod koniec XIX w. Jap. staje do
rywalizacji o kolonie #dochodzi do konf. Jap-Rosja o tereny w Chinach (tzn. o
Mandżurię
i Koreę ; wojna trwa 1904-1905, Rosja ponosi klęskę i podpisano pokój w Portsmund:
Jap. zdobywa Pd. Sahalin, Port Artur, wpływy w Koreii, podziel. Mandżurię na dwie
str. wpływów). - zaczynają wybuchać powst. ludności kolorowej przeciw polityce
kolonializmu (Sipajowie 1857-59 w Indiach, Mahdiego 1883-93 w Sudanie, bokserów
1899-01 w Chinach, wojna bórska 1889-02).
Skutki polityki kolonialnej: negatywne: podporządkowanie państw interesom innych,
grabież surowców, rabunkowy handel, upadek krajowej twórczości, nierówność
ludności białej i kolorowej, terror np. w Kongo, rozniecano antagonizmy, niszczenie
kultury, upadek starych mocarstw, fizyczne unicestwianie ludów podbitych;
pozytywne: budowa dróg i koleji, rozwój przem. wydobywczego, rozw. oświaty,
unowocześnianie starych struktur społecznych i gospodarczych, stw. warstwę
tubylczej inteligencji, wzrost świadomości i więzi wśród ludów uciskanych,
zapoznawanie się z dorobkiem zach. cywilizacji.