Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, rok akademicki 2013/2014

prowadzący:

Prof. dr hab. Maja Lis-Turlejska

e-mail:

[e-mail]

dyżur: wtorki , godz. 14.30-15.30 (po wcześniejszym

umówieniu się drogą mailową.

Konsekwencje traumatycznego stresu: Wprowadzenie do psychotraumatologii

Wykład, rok akademicki 2013/2014 , semestr letni

Wydział Psychologii, studia niestacjonarne, 24 godz.

Opis kursu:

Z

agadnienia psychologicznych konsekwencji traumatycznego stresu stały się ostatnio

odrębną dziedziną badań psychologii klinicznej. Dotyczą one m.in. ustalania i pomiaru
różnego rodzaju objawów/zmian określanych jako potraumatyczne, sposobów radzenia
sobie z

nimi, a także specyficznych metod terapii. Wprowadzenie w 1980 r. do klasyfikacji

zaburzeń psychicznych zespołu stresu pourazowego (skrót ang. PTSD) wraz z podaniem
kryteriów diagnostycznych, spowodowało znaczny wzrost zainteresowania i badań
związanych z ta problematyką. Budzą one zainteresowanie zarówno ze względu na
doniosłość teoretyczną (rola traumy i możliwości jej przezwyciężania) jak też znaczenie
praktyczne (związane z profilaktyką i terapią PTSD). Przedmiotem wykładu będą
zagadnienia ewolucji pog

lądów dotyczących skrajnego stresu, objawów i diagnozowania

PTSD, czynników ryzyka, epidemiologii (rozpowszechnienia zdarzeń traumatycznych i PTSD
w różnych populacjach , teorii PTSD oraz metod leczenia.

30 godzin, wykład.

Cele przedmiotu (efekty kształcenia)

Ogólnym celem wykładu jest lepsze zrozumienie przez studentów reakcji i zaburzeń
związanych z traumatycznym stresem, poznanie ich uwarunkowań, a także zapoznanie z
metodami zapobiegania tego rodzaju konsekwencjom oraz leczenia osób, które
doświadczyły traumy. Szczegółowe cele obejmują zapoznanie się z następującymi
zagadnieniami:

o

zakres normalnych reakcji występujących w następstwie traumatycznych zdarzeń
oraz ich naturalny przebieg;

o

problemowe reakcje na traumatyczne zdarzenia, w tym PTSD i inne częste
zaburzenia, zgodnie z DSM-IV i ICD-10;

o

teoretyczne podstawy neurobiologicznego, psychologicznego i społecznego ujęcia
problematyki PTSD;

o

dane epidemiologiczne dotyczące zaburzeń po stresie traumatycznym;

o

zasady opartego na dowodach naukowych podejścia do zapobiegania zaburzeniom
potraumatycznym i leczenia osób z tymi zaburzeniami;

o

aktualny przegląd doniesień naukowych dotyczących zapobiegania PTSD i leczenia
osób z PTSD.

Warunki zaliczenia i wymagania
Zapoznanie się z treścią wykładów i przedstawioną literaturą.
Forma i kryteria zaliczenia
Standardowy obejmujący podstawowe treści wykładu. Premia (podwyższenie oceny) za

systematyczną obecność na zajęciach .

Tematy wykładów

1. Pojęcie traumy. Zdarzenia traumatyczne i stresujące zdarzenia życiowe. 2. Ewolucja
poglądów dotyczących rozpoznawania i uznawania skutków traumy.
3

– 4. PTSD- nowa jednostka chorobowa zaburzeń psychicznych. Kryteria diagnostyczne

DSM-IV, DSM-5 i ICD-10.
5. Badania epidemiologiczne nad PTSD. Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych i
PTSD w populacji ogólnej, próbach osób szczególnie narażonych oraz w próbach
klinicznych.
6. Zaburzenia psychiczne najczęściej współwystępujące z PTSD. Czynniki ryzyka
chronicznego PTSD.
7. Konsekwencje długotrwałej traumatyzacji. Pojęcie złożonej traumy i

complex

PTSD.

8. Teorie dotyczące skutków traumy.

9. Neurobiologiczne uwarunkowania PTSD.
10

. Wczesna interwencja potraumatyczna. Rekomendowane sposoby postępowania.

Badania nad ich skutecznością.
11. Przegląd metod leczenia PTSD. Oparte na danych empirycznych (

evidence based

)

podejścia psychoterapeutyczne.
12

. Nowe obszary badawcze: Ryzyko i podatność. Rezyliencja (resilience) i potraumatyczny

rozwój (posttraumatic growth).
Literatura:
Lis-Turlejska, M. (2005). Traumatyczne zdarzenia i ich skutki psychiczne. Warszawa:
Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Lis-

Turlejska (2012). Zdarzenia traumatyczne związane z przemocą – konsekwencje

psychiczne. W: H. Grzegołowska-Klarkowska (red.). Agresja, socjalizacja, edukacja:
Refleksje i inspiracje.(s. 45-57). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Olasov Rothbaum, B, Foa .E.B. , Hembree, E. A., Elizabeth A. (2013). Odzys

kaj życie po

traumie. Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD.

Gdańsk

ie Wydawnictwo Psychologiczne.

Popiel, A. Pragłowska, E. (2009). Terapia zaburzeń potraumatycznych. W: J. Strelau, B.
Zawadzki, M. Kaczmarek (red.). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia.
(s. 343- 374). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.