Wykład nr 2 „Trudności w badaniu procesu emocjonalnego”

1. Aspekty merytoryczne

✗

Emocje są procesami bardziej złożonymi niż wszystkie inne.

✗

Wyraz twarzy jest dla wielu istotą emocji

✗

Zmienność w czasie i dynamika emocji jest szczególnie osobliwa.

Jak to jest, że mamy też pamięć zdarzeń emocjonalnych ? Musimy oddzielić doznania poznawcze od

emocjonalnych. .

“Prawa” czyli :

–

prawo zachowania : pamięć wydarzeń i pamięć emocjonalna, rozdzielenie dwóch tych procesów
Uraz pamiętany jest zawsze.

–

Bogata struktura emocji.
Prawo znaczenia sytuacyjnego, czy prawo zaangażowania ?
Bogactwo rodzajów uczuć. Nie ma jednoznacznego zakotwiczenia tej koncepcji.
Nie przewidujemy aż tyle, by uzyskać lepszą skuteczność w zadaniu.
Tutaj nie mamy dobrej prognozy, więc nie możemy tego kontrolować.

Kolejna trudność wynika z tego, że emocje mają specjalny status. Odczuwanie emocji zakłóca poczucie tożsamości.
Ktoś będzie sądzony za czyn popełniony w afekcie –emocje tak bardzo mogą zakłócić własną tożsamość, że prawo
uwalnia go od odpowiedzialności za własne czyny.

Standhal – wyróżnił egoizm dwóch osób, zlanie się z drugą osobą.
Różnice indywidualne wynikające z interakcji – trudne do rozpoznania.
Interakcje – zależność emocji od temperamentu - chodzi o siłę, reaktywność i wydolność układu nerwowego. Te
systemy przesądzają o tym, co doznajemy.
Układ nerwowy dojrzewa, a temperament kształtuje się stopniowo.

Wpływ czynników środowiskowych i historycznych.

Czy uczucia są irracjonalne?!

2. Aspekty metodologiczne

Trudność zobiektywizowania danych i wyników.
Przykładowo: mamy szereg specyficznych właściwości w badaniu jako takim. Efekt ojcowski – pigmaliona -> miłość
do własnej hipotezy, paradygmatu i uczucie z tym związane.

Buck – genetyczne uwarunkowania zdolności

- Badania swoje nad bliźniętami jednojajowymi
- Wymyślanie wyników i współautorów
- Współcześnie potwierdzone

/ Pigmalion – zakochał się w swoim posągu, a bogowie ożywili go. /

–

Brzeziński - “efekt oczekiwań”

–

Gasiul – trzeba najpierw orzec, czy wypowiedź jest diagnostyyczna. Powoływanie sędziów kompetentnych.

Często istnieje przekłamanie w kierunku hipotezy. Każdy proces badawczy takie niebezpieczeństwa stwarza.

–

Rosenthal zbadał to wszystko bardzo dokładnie. Najsłynniejsza jego monografia miała tytuł: Pigmalion w klasie”
Przypisując etykietki do klas obserwujemy efekty, ale krótkie. Jest on bardzo złożony i skomplikowany. Emocje
badacza wpływają na badanie.

Dalsze metodologiczne trudności badań nad emocjami:

–

Niewspółmierność różnych symptomów emocji. - trudność w nazwaniu symptomów tego rodzaju.

–

Główną trudnością metodologiczną jest sprzeczność w paradygmacie – paradygmat przyrodniczy nie przynosi tak
szybkiego postępu wiedzy o emocjach jak byśmy chcieli. Nie ma oddzielnej dyscypliny opisujące emocji. Ujęcie

fenomenologiczne (nadaje się lepiej) przynosi więcej ifnormacji, ale nie takich, które pożądamy. A powszechnie
oczekujemy, że to właśnie humanistyka przyniesie nam więcej odpowiedzi. Podejście humanistyczne wydaje się
bardziej adekwantne, ale są pewne mankamenty w płodności tych kierunków.

3. Miłość.

●

Sternberg 1984 – trójkątowa teoria emocji

●

Wojciszke 1992 – potwierdzenie teorii

●

de Roupemont – dodanie mankamentu kulturalnego

Trudności z trafnym pomiarem emocji.

„Naukowe analizy miłości przypominają nieco wnioskowanie o naturze huraganu na podstawie tej jego części, którą
udało się pracowitemu badaczowi złapać do słoika”

Badania opierają się na kwestionariuszach dotyczących jakości interakcji.

Wyodrębniono trzy czynniki, które są składowowymi emocji:

–

intymność

–

namiętność

–

zobowiązanie

Oczywiście nie da się osadzić tego w każdej kulturze.
W różnych kulturach intymność ma różne postacie. Natura emocji bierze się z naszej kultury.

Paradygmat – wzorzec eksperymentalny
Paradygmat (szerzej, Kuhn)

–

przełomowe momenty w myśleniu, np. zmiana w sposobie badania rzeczywistości nastąpiła po Koperniku.

–

Wszystkie powszechnie panujące przekonania teoretyczne (przyrodnicze i filozoficzne) oraz metody
eksperymentalne i badawcze jakie są stosowane przez specjalistów w ich pracy badawczej.

Jaki paradygmat możemy wyróżnić w ogóle?

–

przyrodniczy

–

humanistyczny

Przyrodnicze – obiektywne, eksperymentalne, naturalizm, badanie – wyniki – analiza, klasyfikacje, statystyki,

Humanistyczne – interpretacja humanistyczna, antynaturalistyczne, ten paradygmat niesie ze sobą nie walor
obiektywności, leczsubiektywność – zależny od osoby (interpretanta), różnorodna, analiza archetypów, typy narracji,
typy bohaterów.

Pytania?

–

kim jest człowiek?

–

jakie właściwości są badane?

–

co się zakłada o naturze procesu

–

cel badań?

–

metoda?

–

jakie jest kryterium prawdy?

–

co jest wiedzą lepszą a co gorszą?

–

jakie funkcje przypisujemy wiedzy?

Definicja terminu intencjonalny:
nastroje intencjonalne, a emocje nieintencjonalne
Definicja – nakierowanie, czy dotyczenie czegoś, nakierowanie stanów świadomości na coś. Wymaga zrozumienia
relacji zachodzących między stanem psychicznym, a tym do czego się odnoszą te stany. Emocja odnosi się do obiektu,
sytuacji przez które została wywołana.

●

Kim jest człowiek ?

Przyrodnicza:

Cłowiek jest istotą biologiczną i społ. jest obiektem badań przyrodniczych, istotą działającą, a działanie cz jest

efektem adaptacji

Humanistyczna:

Człowiek jest osobą, ma właściwości specyficzne , ma swoją tożsamość, niepodzielność, jest istotą
intencjonalną, , jest podmiotem , doświadcza, ma tożsamość, jedyność, identyczność z samym sobą (jak tego
nie ma to ma problem – jest chory...)

●

Jakie właściwości są badane?

Przyrodnicza

Bada to, co jest wspólne: formułowanie praw, opisywanie prawidłowości. Psychologowie co jakiś czas
proponowali systemy, klasyfikacje, które są ze sobą powiązane, między którymi zachodzą pewne związki.

Festinger – dysonans poznawczy – Człowiek dąży do konsonansu poznawczego.

Humanista

Bada to, co indywidualne. Dotyczy osoby usytuowanej w pewnym kontekście

Badanie jednostki -lLudzie się od siebie różnią.

Założenia obu paradygmatów (uogólnienia):
Naturaliści muszą przyjąć, że zjawiska psychiczne są do siebie podobne. Musi być w tym założenie, żę te wypowiedzi
muszą być identyczne. Zakładamy, że zdania znaczą to samo w tych różnych językach. Inne są znaczenia tych słów.
Przeżywanie uczucia zazdrości bardzo się różni kulturowo.
Zjawiska psychiczne są zróżnicowane i trzeba porównywać statystyki międzykulturowe.

Zastosowanie paradygmatu humanistycznego wyłoniło 3 elementy miłości Sternberga.

Miłość – fazy związku miłosnego:

1. Zakochanie – dominacja namiętności (niektórzy sądzą, że jest to decydujący składnik)
2. Romantyczne początki – do namiętności dochodzi intymność (bliskość, poczucie ciepła, wzajemnego

oddania)

3. Związek kompletny – dochodzi zobowiązanie, zaangażowanie zadaniowe (dojrzała miłość 3-7 lat)
4. Związek przyjacielski – namiętność znika, zostaje intymność i zobowiązanie.
5. Związek pusty – tylko zobowiązanie

Intymność wymaga pracy...
Zobowiązanie zależy od decyzji...
Namiętność zanika...

Hermeneutyka – interpretacja tekstu, metoda; metoda interpretowania całego świata filozoficznego, społecznego itp.