Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 .r
Przyczyny powstawania pożarów
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż. poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Powstanie pożaru - zainicjowanie i podtrzymywanie procesu spalania materiału palnego.

Rozprzestrzenianie się pożaru - zdolność do niekontrolowanego przyrostu powierzchni lub objętości
objętej spalaniem wskutek oddziaływania promieniowania cieplnego lub bezpośredniego
oddziaływania płomieni.

Z uwagi na występowanie w otaczającym nas środowisku dostatecznej ilości paliwa i tlenu zawartego
w powietrzu atmosferycznym – najczęściej koniecznym warunkiem do zainicjowania procesu spalania
(pożaru) jest bodziec energetyczny, będący czynnikiem zapłonowym paliwa

Bodziec energetyczny – dowolny impuls cieplny, mający niezbędny zapas energii cieplnej do
zapoczątkowania reakcji spalania materiału palnego.
Przykładowe rodzaje bodźców energetycznych
Płomień zapałki, zapalniczki
Żar papierosa
Żarówka z żarnikiem spiralnym
Spirala elektryczna piecyka grzewczego
Łuk elektryczny w urządzeniu elektrycznym 230V
Łuk elektryczny spawalniczy
Odprysk ( żużel ) spawalniczy
Płomień palnika gazowego – spawanie gazowe
Łuk elektryczności statycznej
Wyładowanie elektryczne pioruna
Iskra mechaniczna udarowa
Przypuszczalne przyczyny powstawania pożarów

Przyczyna

Rok 2007
151 069
pożarów

Rok 2008
161 766
pożarów

NOD przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym zapałki i papierosy

35853

41801

NOD przy wypalaniu pozostałości roślinnych na polach

1477

1385

NOD przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi i pirotechnicznymi

117

141

NOD przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych

643

567

NOD w pozostałych przypadkach

2814

2939

NON przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym zapałki i papierosy

2010

1656

NON przy wypalaniu pozostałości roślinnych na polach

130

143

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 .r
Przyczyny powstawania pożarów
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż. poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

NON przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi i pirotechnicznymi

42

42

NON przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych

44

42

NON w pozostałych przypadkach

100

126

Wady urządzeń i instalacji elektrycznych ( bez urządzeń ogrzewczych )

5835

5913

Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych

552

551

Wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych ( piece, grzałki , itp. )

361

349

Nieprawidłowa eksploatacja elektrycznych urządzeń ogrzewczych

192

192

Wady urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe

2058

2123

Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe

4297

5022

Wady urządzeń ogrzewczych na paliwo ciekłe

99

83

Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo ciekłe

76

78

Wadu urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe

203

213

Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe

422

488

Wady urządzeń mechanicznych

550

1160

Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń mechanicznych

62

112

Wady procesów technologicznych

114

99

Nieprzestrzeganie reżimów technologicznych

49

32

Nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych

8

9

Wady środków transportu

2846

3199

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 .r
Przyczyny powstawania pożarów
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż. poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Nieprawidłowa eksploatacja środków transportu

230

199

Samozapalenie biologiczne

204

307

Samozapalenie chemiczne

57

39

Wyładowania atmosferyczne

937

655

Wady konstrukcji budowlanych

243

247

Nieprawidłowa eksploatacja konstrukcji budowlanych

113

155

Elektryczność statyczna

20

26

Podpalenia ( umyślne ) w tym akty terroru

61942

60495

Pożary jako następstwo innych miejscowych zagrożeń

288

270

Inne przyczyny

6291

7511

Nieustalone

19790

23347

Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów wewnętrznych

Pożar rozprzestrzenia się poprzez :

Generowane ciepło, które następnie jest przenoszone drogą konwekcji, promieniowania i
przewodzenia do przestrzeni wokół strefy spalania.

Ciepło to oddziałuje na elementy konstrukcyjne budynku oraz na elementy wyposażenia (wystrój
wnętrza, umeblowanie, urządzenia techniczne użytkowe itp.) i poprzez ogrzewanie ich doprowadza
do przyspieszenia rozkładu termicznego, a w dalszej konsekwencji przyśpiesza szybkość spalania.

Działanie priorytetowe w celu niedopuszczenia do rozprzestrzenienia się pożaru:

Szybkie zauważenie pożaru
Szybkie zaalarmowanie
Szybkie podjęcie działań gaśniczych.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 .r
Przyczyny powstawania pożarów
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż. poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Wpływ rozchodzenia się ciepła na rozprzestrzenianie się pożaru w obiektach

Rozchodzenie się ciepła na drodze konwekcji (unoszenie)

Rozchodzenie się ciepła na drodze kondukcji

Kondukcja (przewodzenie) - to wymiana ciepła polegająca na przekazywaniu energii cieplnej przy
bezpośredniej styczności dwóch ciał o różnych temperaturach. Transfer energii spowodowany jest
zwiększeniem aktywności atomów w materiale. Ogrzane cząsteczki ciał mających temperaturę
wyższą wymieniają ciepło z cząsteczkami o temperaturze niższej. Wymiana występuje w ciałach
stałych i cieczach. Przekazywanie ciepła tą drogą zależne jest od przewodności cieplnej danego ciała.
Energia w procesie przewodzenia może być transportowana przez ściany, belki, rury, podłogę czy też
sufit.

Rozchodzene się ciepła na drodze radiacji

Radiacja jest to przenoszenie się energii cieplnej w postaci fal elektromagnetycznych, rozchodzącej się
prostoliniowo we wszystkich kierunkach. Natężenie promieniowania jest różne dla różnych
materiałów palnych, a jego wartość zależy od struktury ciała, jego powierzchni i temperatury.

W zamkniętym pomieszczeniu promieniowanie cieplne powoduje szybki wzrost temperatury
otaczających obiektów, nawet ze znacznej odległości od ogniska pożaru, dlatego też,
promieniowanie przyczynia się do wzrostu szybkości rozprzestrzeniania pożaru.

Na rozprzestrzenianie się pożaru wpływa wiele czynników, które powodują, że początkowo małe
ogniska pożarów przechodzą w pożar średni, a następnie duży.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 .r
Przyczyny powstawania pożarów
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż. poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Sytuacje sprzyjające rozprzestrzenianiu się pożarów:

Drzwi pożarowe – otwarte
Okna pootwierane – dotlenianie strefy spalania
Brak wymaganych wydzieleń pożarowych stref, klatek schodowych.
Brak przegród (oddzieleń) przeciwpożarowych.
Częściowa przebudowa budynków (otwory komunikacyjne, ściany działowe i inne).
Zmiany przeznaczenia budynków i pomieszczeń, procesów technologicznych, profilów
produkcyjnych, wprowadzanie nowych urządzeń i maszyn.
Stawianie szop, wiat, przybudówek o konstrukcji palnej.
Urządzanie składowisk materiałów palnych w nieodpowiednich miejscach.
Zastawianie dróg, przejść i ciągów komunikacyjnych elementami palnymi.
stosowanie na drogach komunikacyjnych wewnętrznych materiałów wykończeniowych palnych,
zwłaszcza łatwopalnych.
Lokalizowanie składowisk i magazynów w nieodpowiednich, nie przystosowanych do tego
budynkach i pomieszczeniach.
Wspólne składowanie materiałów o różnym stopniu niebezpieczeństwa pożarowego.
Nadmierna ilość przechowywanych materiałów w stosunku do wielkości stref.
Palne urządzenia i regały. Nieodpowiednie opakowania.
Niedozwolona odległość między składowanymi materiałami.
Zbyt wysokie składowanie towarów i materiałów.
Brak wentylacji i automatycznych urządzeń sygnalizacji pożarowej, urządzeń alarmowych i gaśniczych
tam, gdzie jest to wymagane.
Składowanie w obiektach odpadów palnych, gromadzenie na strychach, w piwnicach, przy
budynkach, w składzikach, szopach, wiatach sprzętu, mebli bądź elementów dekoracyjnych
wycofanych z użytkowania lub też przeznaczonych do naprawy.
Brak nadzoru przeciwpożarowego zakładów (monitoring pożarowy lub dozór osobowy).
Brak środków alarmowania i łączności.
Brak sprzętu i środków gaśniczych oraz umiejętności ich użycia podczas pożaru.
Niewłaściwe prowadzenie akcji gaśniczej – brak współpracy, panika, ogólny chaos i brak dyscypliny
wśród pracowników zakładu.