WPŁYW STYLU ŻYCIA NA ROZWÓJ I

POWSTANIE CHOROBY WIEŃCOWEJ

SERCA

CHOROBA WIEŃCOWA

DEFINICJA

Stan

czynnościowego

lub

trwałego

uszkodzenia

mięśnia

sercowego wywołany zachwianiem

równowagi pomiędzy wielkością

przepływu

wieńcowego,

a

zapotrzebowaniem

mięśnia

na

tlen,

co

jest

spowodowane

zmianami strukturalnymi i (lub)

zaburzeniami czynnościowymi w

krążeniu wieńcowym.

Czynniki wpływające na

zapotrzebowanie mięśnia

sercowego na tlen

1. częstość i miarowość pracy serca
2. napięcie ścian komór pod koniec

fazy rozkurczu i wysokość ciśnienia
późnorozkurczowego w komorach

3. kurczliwość mięśnia sercowego
4. wysokość ciśnienia tętniczego krwi

Rezerwa wieńcowa

•

pojęcie związane ze
zwiększonym przepływem krwi
przez tętnice wieńcowe w czasie
wysiłku na skutek ich
rozszerzenia

Przyczyny zmniejszenia

rezerwy wieńcowej



zwężenie organiczne naczyń

wieńcowych



nieprawidłowa czynność

tętnic wieńcowych



niedostateczny dopływ krwi

do serca (hypotonia,

niedokrwistość

pokrwotoczna)

PATOGENEZA CHNS

Identyczna jak w przypadku miażdżycy:

1. czynniki wewnątrzpochodne:

a. uwarunkowania genetyczne
b. płeć męska
c. wiek powyżej 40 lat

2. czynniki zewnątrzpochodne:

a. palenie papierosów
b. dieta bogatoenergetyczna
c. brak wysiłku fizycznego
d. nerwowa praca itp.

„Duże” czynniki zagrożenia

CHNS

•

Nadciśnienie tętnicze (pow. 160/95)

•

Hiperlipidemia (cholesterol > 200
mg%; Trójglicerydy >150 mg%)

•

Palenie papierosów

•

Cukrzyca

Dusznica bolesna stabilna
(Dławica piersiowa)

-

przewlekła postać bólowa zespołu

niedokrwienia mięśnia sercowego

Dusznica bolesna niestabilna

- ostry lub podostry zespół niedokrwienia

mięśnia sercowego bez zawału serca

CZYNNIKI RYZYKA

WYSTĄPIENIA CHOROBY

WIEŃCOWEJ

Styl życia

Cechy poddające się

modyfikacji

Cechy nie poddające się

modyfikacji

Dieta
wysokokaloryczna
obfitująca w tłuszcze
nasycone i
cholesterol
Palenie tytoniu
Nadmierne spożywanie
alkoholu
Mała aktywności
fizyczna

Podwyższone stężenie
cholesterolu
całkowitego ( i LDL -
cholesterolu)
Niskie stężenie HDL -
cholesterolu )
Podwyższone stężenie
trójglicerydów
Podwyższone ciśnienie
tętnicze krwi
Hiperglikemia cukrzyca
Otyłość
Czynniki trombogenne
Zwiększone stężenie
homocysteiny

Wiek
Płeć męska
Wczesne występowanie
ChNS
lub innych chorób
naczyniowych na tle
miażdżycy
w rodzinie ( u kobiet
przed 65. rokiem życia,
u mężczyzn przed 55.
rokiem życia)
Zachorowania na inne
choroby naczyniowe na
tle miażdżycy
Przedwczesna
menopauza u kobiet

STYL ŻYCIA A ROZWÓJ

CHOROBY WIEŃCOWEJ

SERCA

Styl życia - pojęcie dotyczy indywidualnego, swoistego

dla danego człowieka sposobu bycia: ogółu motywów,

cech, zainteresowań, wartości, zachowania, sposobu
postrzegania świata i reagowania na niego. Zależy od

norm społecznych, środowiska w którym człowiek sie

identyfikuje są to również osobiste przekonania oraz

wartości. Zależy od ogólnej ekonomicznej i politycznej

struktury społeczeństw.

Styl życia czyli zespół zachowań i postaw,zdrowotnych

jest najważniejszym czynnikiem warunkującym zarówno

stan zdrowia jednostki, jak i populacji. Styl życia to

jakiekolwiek zachowania lub aktywności będące

elementem codziennego życia, a ponadto wpływające na

stan zdrowia.

Cały nasz współczesny świat żyje w ciągłym pośpiechu.

Zapominamy co to znaczy pójść na spacer, odprężyć się.

Palenie papierosów

Zarówno liczba wypalanych papierosów, jak i czas trwania tego

nałogu są uznanymi czynnikami

ryzyka choroby wieńcowej. Dotyczy to także cygar i fajki. Palenie

tytoniu nasila proces miażdżycowy, zwiększa zapadalność na

chorobę wieńcową, udar mózgu czy ryzyko zachorowania na

nadciśnienie tętnicze i choroby degeneracyjne mięśnia sercowego i

zakrzepowo – zarostowe zapalenie tętnic i żył. Palenie tytoniu

wywiera silny miażdżycorodny wpływ na tętnice

poprzez uszkodzenie śródbłonka tętnic, zwiększoną gotowość

zakrzepową krwi i niekorzystny

wpływ na lipoproteiny osocza.

Z uszkodzeniem śródbłonka łączy się upośledzona

produkcja tlenku azotu i zwiększona

penetracja lipoprotein do ściany tętnicy. Efektem

zaburzonej produkcji tlenku azotu jest

zwiększenie gotowości tętnic do skurczu. Do

uszkodzonego śródbłonka przylegają monocyty .

Wiadomo, że palacze mają mniejsze zawartości witamin

antyoksydacyjnych (E i C) we krwi w

porównaniu z ludźmi niepalącymi.

W ocenie ryzyka ogólnego chorobą wieńcową należy

brać pod uwagę zarówno fakt palenia tytoniu, jak i liczbę

wypalanych papierosów.

Podkreślenia wymaga, że nie tylko czynne, ale także

bierne palenie papierosów zwiększa

zagrożenie.

Po każdorazowym wypaleniu papierosa pojawia się

krótkotrwałe

przyspieszenie akcji serca, zwiększenie jego kurczliwości oraz znaczny

wzrost ciśnienia tętniczego krwi z powodu pobudzenia układu współczulnego
i uwolnienia amin ketonowych z rdzenia nadnerczy przez nikotynę. W wyniku

tego zwiększa się zapotrzebowanie serca na tlen, ale z powodu

jednoczesnego obkurczania

naczyń wieńcowych przez nikotynę oraz związania części hemoglobiny przez

tlenek węgla, zmniejsza się dowóz tlenu do mięśnia serca.

Otyłość i dieta

Jednym z najbardziej powszechnych problemów

związanych ze stylem życia jest nadmierna waga.

Nadwaga lub otyłość jest czynnikiem ryzyka w rozwoju

wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby układu

krążenia i oddechowego, cukrzyca typu 2, nadciśnienie

tętnicze, niektóre nowotwory oraz przedwczesna śmierć

Otyłość – patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w

organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i

możliwości adaptacyjne. Podstawowy powód to dodatni

bilans energetyczny prowadzący do wzrostu wagi, co oznacza,

że kalorie konsumowane przewyższają kalorie wydawane.

Miażdżyca

Przeważająca część chorób mięśnia sercowego jest

spowodowana miażdżycą, czyli stwardnieniem tętnic.

Taką nazwę nosi tworzenie się płytki powstałej z

substancji tłuszczowych i skrzeplin krwi na wewnętrznej

ścianie tętnic. Powstawanie miażdżycy jest powolnym,

stopniowo zachodzącym procesem. Tworzenie się płytki

jest odpowiedzią na uszkodzenie wewnętrznej ściany

tętnicy. Przyczyny tego uszkodzenia mogą być różne, i tu

właśnie decyzje dotyczące naszego stylu życia, mają

ogromne znaczenie. Pokarmy tłuste lub smażone mogą

wpływać na uszkodzenie tętnic i powstanie płytki

miażdżycowej. Substancje toksyczne takie jak nikotyna

lub kokaina, drażnią wyściółkę naczyń także powodując

jej uszkodzenie. Również hormony wydzielane w

momencie stresu mają niszczące

działanie.

Stres

Bardzo poważne, a może pierwszorzędne znaczenie
w rozwoju zaburzeń serca i naczyń mają długotrwałe

stresy. Zwiększa on ilość adrenaliny we krwi,

wzmaga pracę serca, mobilizuje zapasy energii.

Podwyższonemu poziomowi adrenaliny towarzyszy

zwiększenie ilości kwasów tłuszczowych i

cholesterolu we krwi. W sytuacji stresowej dochodzi

też do kurczenia się naczyń, zwiększenia lepkości

krwi, to zaś wzmaga procesy powstawania skrzepów

a także ryzyko niebezpieczeństwa zaburzeń rytmu
serca i skurcze naczyń wieńcowych. I wszystkie te

reakcje prowadzą do ruiny serca i naczyń.

Oto w jaki sposób przewlekły stres niekorzystnie wpływa

na układ krążenia:

Ciśnienie krwi pozostaje podwyższone i serce bije mocniej i

szybciej niż powinno.

Nadmiar kortyzolu może prowadzić do podwyższonego

stężenia cukru we krwi, nadmiernej krzepliwości i, jak

pokazują niektóre badania, podwyższonego stężenia

cholesterolu w surowicy.

Norepinefryna i epinefryna mogą uszkadzać ściany naczyń,

przygotowując pole dla miażdżycy.

Wszystkie hormony uwalniane w stresie mogą pobudzać

produkcję wolnych rodników. Wolne rodniki to niebezpieczne

cząstki, utleniające cholesterol. A to właśnie utleniony

cholesterol jest szkodliwy, uszkadza naczynia krwionośne i

może prowadzić do choroby serca.

Aktywność fizyczna

Jeśli pamiętamy o diecie, to bardzo często zapominamy o

aktywności fizycznej. Polacy ćwiczą zdecydowanie za mało.

Niska aktywność fizyczna lub siedzący tryb życia zwiększają

ryzyko zachorowania m. in na chorobę wieńcową. Ludzie

prowadzący siedzący tryb życia są dwukrotnie bardziej

narażeni na choroby układu krążenia niż ludzie aktywni.

Aktywność fizyczna jest niezbędnym elementem zdrowego

stylu życia. Na różne sposoby poprawia stan naszego zdrowia,

a także samopoczucia, przyspiesza metabolizm, prowadzi do

lepszego wykorzystywania kalorii, to natomiast pomaga w

utrzymaniu stałej, właściwej masy ciała.

Choroba wieńcowa a praca zawodowa

Na oddziaływanie indywidualnych czynników ryzyka

choroby niedokrwiennej serca może nakładać się wpływ

czynników ryzyka związanych z pracą zawodową.

Ustalono, że wysoce prawdopodobny jest związek

przyczynowo – skutkowy między występowaniem

choroby wieńcowej a brakiem aktywności fizycznej w

czasie wykonywania pracy oraz zawodowym narażeniem

na styczność z takimi związkami chemicznymi jak,

nitrogliceryna, nitroglikol, dwusiarczek węgla.

Powstaniu choroby niedokrwiennej serca sprzyja

prawdopodobnie monotonna praca wymagająca

skupienia, wykonania dużej liczby zadań pod presją

czasu, praca zmianowa zakłócająca naturalny rytm

biologiczny, szczególnie gdy jednocześnie wymaga

podejmowania odpowiedzialnych decyzji, np. praca

lekarzy na nocnych dyżurach, oraz zawodowy kontakt z

kobaltem, arszenikiem i ołowiem, a także nadmierny

hałas w miejscu pracy.

Zawał mięśnia

sercowego

Martwica mięśnia sercowego

spowodowana ostrym zespołem

niedokrwienia

Niedokrwienie na tle skurczu tętnic

wieńcowych nosi nazwę

dusznicy bolesnej

naczyniospastycznej,

bądź

odmiennej.

PODZIAŁ CHOROBY

NIEDOKRWIENNEJ

1. Przewlekła choroba niedokrwienna

serca w postaci przewlekłej
niewydolności wieńcowej:

•

Dusznica bolesna stabilna

•

Nieme niedokrwienie

2. Choroba niedokrwienna serca w postaci

podostrej lub ostrej niewydolności wieńcowej:

A. Dusznica bolesna niestabilna:

•

wysiłkowa (angina pectoris effortiva
crescendo) spoczynkowa ( angina pectoris
non stabilisata spontanea)

B. Dusznica bolesna odmienna

(naczynioskurczowa)

C. Zawał serca

3. Nagły zgon sercowy

4. Choroba niedokrwienna serca z
obrazem klinicznym niewydolności
serca

5. Choroba niedokrwienna serca z
obrazem klinicznym zaburzeń rytmu
serca

Ból wieńcowy

•

Lokalizacja - za mostkiem

•

Promieniowanie – szczęka , ramię ,
ręka

•

czas trwania- krótkotrwały

•

Charakter – pieczenie , rozrywający
ból

•

okoliczności powstawania – po
stresie , wysiłku fizycznym , obfitym
posiłku

•

sposób ustępowania -po podaniu
nitrogliceryny

Badania dodatkowe w CHNS

1. Próba wysiłkowa na ergometrze

rowerowym lub bieżni ruchomej

2. 24 godzinne monitorowanie EKG metodą

Holtera

3. Testy farmakologiczne z dobutaminą i

dipirydamolem

4. Wysiłkowa echokardiografia
5. Scyntygrafia perfuzyjna Talem201
6. Wysiłkowa wentrykulografia
7. Koronarografia

 

Klasa
I

 Zwykła aktywność jak spacer, wchodzenie po schodach nie
powoduje dławicy. Dławica występuje przy wysiłkach
dużych, gwałtownych bądź przedłużonych.
 

 

Klasa
II

 

Małe ograniczenie zwykłej aktywności. Dławica występuje

podczas szybkiego spaceru czy wchodzeniu po schodach,
chodzenia ponad 200 m pod górę, po posiłkach, przy
działaniu zimna, wiatru, stresu emocjonalnego, bądź w ciągu
paru godzin po obudzeniu.
 

 

Klasa
III

 

 Znaczne ograniczenie zwykłej aktywności fizycznej. Dławica
występuje przy chodzeniu mniej niż 200 m, wchodzeniu na 1
piętro - w zwykłych warunkach.
 

 

Klasa 
IV 

 

 

Niezdolność wykonania żadnego wysiłku fizycznego bez

dyskomfortu - objawy dławicowe mogą występować w
spoczynku.
 

KLASYFIKACJA DŁAWICY PIERSIOWEJ (CSS)

NIETYPOWE POSTACIE CHNS

1. Dusznica bolesna Prinzmetala (variant angina)

–

skurcz naczyń prowadzi do bólu wieńcowego ze

zmianami w ekg o typie niedokrwienia serca,

podobnymi do zmian zawałowych. Ataki pojawiają

się w spoczynku, są niezależne od wysiłku, trwają

nawet do 30 min.

2. Angina decubitus

– ataki występują wieczorem lub

w nocy, w trakcie schylania się, często towarzyszą

im zaburzenia rytmu

3. Second-wind angina

– ataki najczęściej rano,

pojawiają się na początku wysiłku i ustępują mimo

jego kontynuowania

4. Silent angina

– zmiany niedokrwienne w EKG bez

typowych bólów wieńcowych. Najczęściej zajęte są 3

naczynia wieńcowe.

LECZENIE CHNS

Leczenie zachowawcze:

a. Zwalczanie czynników ryzyka
b. Kwas acetylosalicylowy lub ticlopidyna
c. Azotany
d. Beta-blokery
e. Leki blokujące kanały wapniowe
f. Pomocniczo: inhibitory konwertazy,

statyny, fibraty

LECZENIE CHNS

Leczenie zabiegowe:

a. Przezskórna , śródnaczyniowa

angioplastyka wieńcowa – PTCA

b. Pomostowanie naczyń wieńcowych

(tzw. by-pass)

PODSUMOWANIE

Choroba niedokrwienna serca jest chorobą cywilizacyjną .

To choroba szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie

jest skutkiem rozwoju cywilizacyjnego i zmiany stylu

życia.

Choroby cywilizacyjne rozpowszechniły się w czasie

intensywnego uprzemysławiania i urbanizacji wraz z

poprawą warunków bytu , odżywiania i zmianami w życiu

społecznym . Czynniki przyczyniające się do powstania

chorób cywilizacyjnych to stałe napięcie układu

nerwowego , intensywne życie psychiczne , stresy ,

siedzący tryb życia , niewłaściwe odżywianie ,

zanieczyszczenie środowiska naturalnego , szkodliwe

warunki pracy.