Makroekonomia

(9 października 2008 r.)

Temat: Systemy gospodarki rynkowej

Podstawowe typy regulacji

o

Rynek,

o

Plan,

o

Typy mieszane (rynkowo-planowe)

Gospodarka rynkowa

o

Dominacja prywatnej własności środków produkcji, jako podstawa racjonalności
mikroekonomicznej podmiotów gospodarujących.

o

Wymienialny i stabilny pieniądz, który jest podstawą rachunku ekonomicznego (cena jako
parametr wyboru).

o

Mechanizm rynku oparty na podmiotowości i samodzielności decyzyjnej właścicieli.

Ograniczenia gospodarki rynkowej

o

Tendencja do monopolizacji gospodarki.

o

Występowanie efektów zewnętrznych w produkcji, obrocie i konsumpcji.

o

Istnienie dóbr publicznych i ich zawłaszczanie.

o

Cykl koniunkturalny.

o

Rozpiętości dochodowe i majątkowe.

Gospodarka neoliberalna – typ anglosaski

o

Nawiązanie do ekonomii klasycznej

(A. Smith, D. Ricardo, J. S. Mill) – ludzie kierują się potrzebą

zadośćuczynienia swoim potrzebom oraz rządzom. Dążąc do bogactwa i dobrobytu najlepiej
przyłączają się do dobrobytu społecznego. Przysługują się gospodarce i ogółowi.

o

Kraje wiodące: USA, Kanada, United Kingdom, Australia, Nowa Zelandia.

Cechy gospodarki neoliberalnej

o

Otwarcie na konkurencję, swobodny przepływ kapitału, optymalna alokacja zasobów.

o

Relatywnie niewielki udział banków w finansowaniu gospodarki – duży udział rynku kapitałowego
(zwłaszcza giełdy).

o

Liczne M&B (fuzje i przejęcia).

o

Dominacja własności prywatnej.

o

Interes akcjonariusz ponad interesem firmy (wysokie dywidendy).

o

Wysoka polaryzacja dochodów.

o

Relatywnie małe nakłady na kształcenie i szkolenie pracowników ponoszone przez firmy.

o

Wysoka mobilność pracowników.

o

Znaczący import pracowników z innych regionów i krajów.

o

Wysoka indywidualizacja życia społeczno-gospodarczego.

o

Dominacja rynku – ograniczenie roli państwa.

o

Deregulacja życia społecznego.

o

Ograniczony interes ubezpieczeń społecznych i opieki zdrowotnej.

Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski

Gospodarka socjaldemokratyczna – państwo dobrobytu

o

Koncepcja państwa opiekuńczego.

o

Model skandynawski (Szwecja, Norwegia, Dania, Finlandia).

o

Wysoka redystrybucja wytworzonego PKB.

Gospodarka socjaldemokratyczna – cechy:

o

silne państwo i sektor publiczny.

o

mechanizmy rynkowe sprzężone z bezpieczeństwem socjalnym.

o

integracja państwowa w rynek poprzez regulacje prawne, normy.

o

dążenie do pełnego zatrudnienia, powszechnego dostępu do kultury, szkolnictwa i ochrony
zdrowia.

o

skonsolidowane społeczeństwo obywatelskie.

o

wysoka stopa redystrybucji PKB.

o

podatki progresywne – fiskalizm.

o

wysoka stopa rekompensaty (wysokość zasiłku do ostatniego zarobku netto – tzw. stopa
zastąpienia netto) ok. 70-75%.

Społeczna gospodarka rynkowa (Soziale Marktwirtschaft)

o

Koncepcja powstała przed II wojną światową.

o

Wdrożenie 1948-1966 w Niemczech Zachodnich – Ludwig Erhard.

o

Zapewnienie wolności, konkurencji i równowagi społecznego (Socialer Ausgleich) wg. A. Mullera-
Armacka.

o

Liberalizm uporządkowany tzw. ordoliberalizm.

kapitalizm

wolność jednostki

nierówność społeczna

państwo jako „stróż

nocny”

marksizm

wolność jednostki jest

ograniczona do

minimum

równość i sprawiedliwość

społeczna

państwo kształtuje ład,

reguluje proces

gospodarczy

społeczna

gospodarka

rynkowa

wolność jednostki

równość i sprawiedliwość

społeczna

państwo ogranicza się

do kształtowania ładu

gospodarczego

Model wschodnioazjatycki (East Asia miracle)

o

Wysoki poziom akumulacji wewnętrznej. Wysoka stopa oszczędności i inwestycji.

o

Kapitał ludzki:

•

wysoka podaż taniej siły roboczej.

•

słabe związki zawodowe.

•

wysoki poziom kształcenia i umiejętności

o

Polityka proeksportowa

o

Silny interwencjonizm – selektywna polityka przemysłowa

o

Model wschodnioazjatycki (East Asia miracle)

o

Wspieranie prywatnej przedsiębiorczości

o

Powiązanie polityki proinwestycyjnej z ekspansją eksportową

o

Oddziaływanie administracji gospodarczej na przedsiębiorców.

o

Wartości kulturowe (konfucjanizm):

•

skłonność do oszczędzania

Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski

•

chęć do nauki

•

gotowość do wyrzeczeń

•

otwartość na zagraniczny dorobek kulturowy

o

Równość w społecznym podziale dochodów

Makroekonomia - opracowanie: Hubert Stokowski