Pojęcie i przedmiot
międzynarodowych stosunków
gospodarczych

Dr hab. Dariusz Kiełczewski

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze



Praktyka: (1) funkcjonowanie rynku

światowego (analogicznego do rynków

krajowych, ma swoją strukturę, rozwija się

w określonych kierunkach itd.), (2)

funkcjonowanie gospodarek krajowych w

kontekście międzynarodowym (każda ma

jakiś udział w handlu międzynarodowym,

prowadzi jakąś politykę zagraniczną, kraje

wchodzą w sojusze gospodarcze itd.)

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze



Nauka: badanie międzynarodowych stosunków

gospodarczych



Skąd się biorą międzynarodowe stosunki

gospodarcze



Jakie są prawidłowości rozwoju

międzynarodowych stosunków gospodarczych



Opis struktury i prawidłowości rozwoju

współczesnej gospodarki światowej



Opis prawidłowości handlu międzynarodowego



Zachowania państw, przedsiębiorstw i

konsumentów w aspekcie międzynarodowym

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze



„układ sił” w gospodarce światowej



Procesy globalizacji i integracji gospodarczej



Badania porównawcze gospodarek krajowych



Ekonomia rozwoju (jak budują swój dobrobyt

kraje ubogie)



Międzynarodowa polityka gospodarcza i jej

instytucje



Prawidłowości procesów integracyjnych



Analiza funkcjonowania ugrupowań integracyjnych

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze



Podejście neoliberalne (neoklasyczne):

otwieranie się gospodarek krajowych jest

korzystne, gdyż służy wzrostowi sprawności

gospodarczej, należy wspierać liberalizację

handlu i procesy globalizacji, ponieważ dzięki

temu rośnie PKB i dobrobyt (np. kraje

ubogie sprzedając swoje produkty do krajów

wysoko rozwiniętych szybciej „doganiają”

kraje wysoko rozwinięte: Chiny, Indie,

Brazylia, kraje Azji płd.-wsch. dawniej np.

Japonia)

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze



Podejście keynesowskie: rynek światowy tak jak

rynki krajowe ma pewne nieprawidłowości

(monopole, degradacja środowiska), które trzeba

korygować; powinna istnieć międzynarodowa

polityka gospodarcza i społeczna; w pełni otwarty

rynek jest fikcją (np. ochrona rynku rolnego UE),

istnieją regiony świata skazane na niedostatek,

którym zawsze trzeba pomagać (Afryka), trzeba

też kontrolować zachowania korporacji

międzynarodowych oraz procesy globalizacji

MSG- podejścia radykalne



P. ekologiczne (alterglobalistyczne): należy

ograniczać msg ze względu na ochronę

środowiska (transport, niszczenie terenów

naturalnych, kolonializm ekologiczny) i dla

samego człowieka (by chronić go przed

władzą korporacji oraz chronić jego tradycje

kulturową); globalizacja jest przede

wszystkim zagrożeniem; postulat dążenia do

autarkii, postulaty związane z rządem

światowym

MSG- podejścia radykalne



P. konserwatywne: zawsze istnieje

konkurencja między państwami, które są

sobie wrogie, msg są narzucane przez

silniejszych (USA- świat, Niemcy, Francja-

UE), trzeba rozwijać gospodarkę narodową,

unikać sprzedaży majątku narodowego

obcym (w razie kryzysu będą bronić swojego

rynku, nie cudzego), konsumenci także

powinni kupować przede wszystkim krajowe

dobra i usługi, wspierać własny rynek, inaczej

są problemy, np. bezrobocie

Pojęcie kluczowe-
gospodarka światowa



Zbiorowość organizmów i instytucji

funkcjonujących na szczeblu krajowym i

międzynarodowym, które zajmują się (1)

działalnością gospodarczą, (2) polityką

wynikającą z powiązań ekonomicznych w

skali międzynarodowej



Cechy: dynamika (nieustanna zmienność),

powiązania (produkcyjne, handlowe, usługowe,

polityczne), historyczność (rozwinęła się na

pewnym etapie rozwoju stosunków

gospodarczych)

Podmioty gospodarki światowej



Przedsiębiorstwa krajowe: mają

powiązania handlowe (eksport i import),

technologiczne (sprzedaż i kupno

technologii), kapitałowe (kredyty, giełda)



Przedsiębiorstwa transnarodowe: w

dwóch wersjach: macierzyste i filie w innych

krajach; różnorodne w różnych krajach



Etapy transnarodowości: wejście na rynek

międzynarodowy, bezpośrednie inwestycje za

granicą, powstanie przedsiębiorstwa

globalnego

Podmioty gospodarki światowej



Gospodarki narodowe



Ugrupowania integracyjne:

Unia Europejska

EFTA- Europejska Strefa Wolnego Handlu

NAFTA- Północnoamerykańskie Porozumienie o Wolnym
Handlu
LAFTA - Południowo amerykański Wspólny Rynek
CEFTA – Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym
Handlu
ASEAN – Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo
Wschodniej
ECOWAS- Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki
Zachodniej

SPARTECA- stowarzyszenie państw Australii i Oceanii

Podmioty gospodarki światowej



Międzynarodowe organizacje gospodarcze



Regulują zasady handlu

międzynarodowego



Wspierają rozwój gospodarczy



Wspierają handel



Realizują cele humanitarne



Realizują cele ekologiczne



Usuwają niedostatki rynku w skali

międzynarodowej

Najważniejsze organizacje



MFW- Międzynarodowy Fundusz Walutowy- powstały

w 1944 r. Polska współtworzyła tą organizację. W

1950 r opuszcza ją argumentując tym, że MFW został

podporządkowany rządowi USA. Ponowny wniosek o

członkostwo złożyliśmy w 1981 r., co wynikało z

naglącej potrzeby uregulowania obsługi długu

zagranicznego. Stan wojenny wydłuża nasze

oczekiwanie i dopiero w 1986r zostajemy członkiem

MFW. W 1989r specjalna komisja MFW uzgadnia z

rządem polskim plan stabilizacyjny dla naszego

zadłużenia i częściowego jego umorzenia (50%).



MBOiR- Międzynarodowy Bank Odbudowy i

Rozwoju- zwany Bankiem Światowym



WTO- Światowa Organizacja Handlu

MFW



Główne cele to:

1) Stabilizacja polityki walutowej państw członkowskich.

2) Wzmacnianie wielostronnego systemu płatniczego

3) Usuwanie barier ograniczających wymianę

międzynarodową

4) Udzielanie pomocy w równoważeniu bilansu

płatniczego krajów członkowskich.



Ogólnym warunkiem otrzymania takiego wsparcia jest

jednak wcześniejsze uzgodnienie programów

dostosowawczych. Generalnym założeniem tych

programów akceptowanych przez MFW jest umacnianie

mechanizmów rynkowych i restrukturyzacja gospodarki

wewnętrznej. Ma to na celu przywrócenie zdolności

poszczególnych krajów dłużniczych do obsługi swoich

zobowiązań zagranicznych.

Bank Światowy



Działalność Banku Światowego, którego

członkiem mogą być tylko państwa

należące do MFW jest uzupełnieniem

działalności MFW w sferze realizacji

długookresowej polityki inwestycyjnej.

Koncentruje się on na popieraniu

prywatnych inwestycji zagranicznych,

uzupełnianiu własnymi środkami,

gwarantowaniu pożyczek

międzynarodowych oraz wspieraniu

inwestycji w krajach słabo rozwiniętych.

Inne organizacje



Głównym celem WTO jest liberalizacja

handlu międzynarodowego poprzez redukcję

ceł, eliminację ograniczeń poza taryfowych,

stosowanie klauzuli najwyższego

uprzywilejowania.



Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa FAO



Konferencja Narodów Zjednoczonych



Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej

agendy

Rodzaje krajów



Wysoko rozwinięte



Transformacji systemowej (były blok
socjalistyczny)



Nowo uprzemysłowione



Naftowe



Słabo rozwinięte



Zmarginalizowane

Temat kolejnego wykładu:



„Teorie wymiany międzynarodowej”



Kontakt:

[e-mail]



Dziękuję za uwagę