2012-12-15

1

Cele gospodarki

finansowej

przedsiębiorstwa



wiedza stosowana, pragmatyczna, choć oparta o

teorię



mikroekonomiczny punkt widzenia zjawisk

finansowych



ograniczenie zakresu badań do wyodrębnionej strefy

działalności jednostki



identyfikacja (umiejscowienie) zjawisk finansowych

w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu



badany wpływ regulacji prawnych na postawy

przedsiębiorcy



metody, treść i sposoby oceny gospodarki

przedsiębiorstwa są różne

3

Podstawowy cel:



realizacja zamierzeń właściciela



działalność finansowa



uzyskiwanie przez przedsiębiorstwa nadwyżki

ekonomicznej wyrażonej w pieniądzu –

nadwyżka finansowa w stosunku do

wyłożonego kapitału

4

Czynniki określające cel przedsiębiorstwa:



forma przedsiębiorstwa



prawno – organizacyjne formy

przedsiębiorstwa



typy zarządzania

5



Cele spółki akcyjnej – osiągnięcie nadwyżki

zapewniającej satysfakcjonujące dywidendy,

ich ubezpieczenie



Cele przedsiębiorstw państwowych, ( danie

budżetowi nie opodatkowane dochody, jest

to cel sam w sobie ) menagerskie

samorządowe, spółki budżetu państwa.



Przedsiębiorstwa menagerskie – uzyskanie

zysku, jeżeli od niego zależą zyski

menagerów



Przedsiębiorstwa samorządowe – dochód

czysty, zysk powiększony o wynagrodzenie

pracowników

6

Celem ogólnym jest uzyskanie jakiejś kategorii

nadwyżki ale musi się ona kojarzyć również z

efektywnością (uzyskanie określonego typu

nadwyżki). W danych warunkach nie można

maksymalizować nadwyżki w nieskończoność:



konkurencja



rozwój firmy



rozbudowa przedsiębiorstwa

Celem działalności przedsiębiorstwa jest więc

uzyskanie efektywności sprzyjającej interesowi

właścicieli jak również wzrost wartości

przedsiębiorstwa. Tym celom powinna być

podporządkowana cała gospodarka

przedsiębiorstwa.

7

2012-12-15

2

Wartość przedsiębiorstwa to nie tylko księgowa

wycena przedsiębiorstwa na rynku, to także

wartość rynkowa przedsiębiorstwa, możliwość

pozyskania kapitału, opinia u dostawców

(goodwill).

Gospodarka przedsiębiorstw powinna wpływać

na rozwój przedsiębiorstwa poprzez inwestycje

finansowe. Dążąc do celu ogólnego możemy go

spełniać poprzez inwestycje.

Gospodarka przedsiębiorstwa musi realizować

cele przedsiębiorstwa.

Racjonalne funkcjonowanie gospodarki

(dysponowanie środkami pieniężnymi) stwarza

podstawy do realizacji celów firmy

8

Decyzje finansowe klasyfikuje się

względem czasu:



krótkookresowe



długookresowe: charakteryzują się

wysokim stopniem ryzyka; skutki

finansowe są rozłożone w długim

okresie czasu lub dające skutki w

długim odstępie czasu; powinny być

przypisane dla osób zajmujących

najwyższe miejsca w hierarchii

organizacji.

9

Decyzje długookresowe:



dotyczą źródeł pozyskiwania kapitału przez

przedsiębiorstwa, czego konsekwencje odczuwa

się w długim okresie czasu. Ten obszar decyzji

nazywa się finansowaniem lub zarządzaniem

źródłami kapitału.



wykorzystanie kapitału, czyli inwestowanie;

skutkuje długim okresem czasu; decyzje są

podejmowane przez najwyższe czynniki.

Decyzje krótkookresowe:



zarządzanie kapitałem, zawiera w sobie wiązkę

decyzji krótkoterminowych podejmowanych

przez niższe szczeble hierarchii.

10

Finansowanie odbywa się w ramach

działalności finansowej

przedsiębiorstwa,
zarządzanie kapitałem w ramach

działalności operacyjnej,
a inwestowanie w ramach

działalności inwestycyjnej.

11

12

Uwarunkowanie decyzji przedsiębiorstwa

decyzje

finansowe

przedsiębiorstwa

inflacja

interwencjonizm

państwowy

koniunktura gospodarcza

polityka fiskalna

polityka monetarna

Jako uwarunkowanie decyzji finansowych

przedsiębiorstwa, koniunktura może być dobra lub

zła.
Dobra koniunktura oznacza dla przedsiębiorstwa

możliwość zwiększenia produkcji, gdyż

wyprodukowane wyroby mają szansę się

sprzedać. Powoduje to konieczność podjęcia

decyzji związanych z zaopatrzeniem i rozwojem

koniunktury.
W przypadku dobrej koniunktury przedsiębiorstwo

stara się uzyskać dodatkowe środki poprzez

kredyty.

13

2012-12-15

3

Zła koniunktura to zjawisko nieprzewidywalne.

Nigdy nie wiadomo kiedy skończy się dobra, a

zacznie zła koniunktura. Początek złej

koniunktury jest przez przedsiębiorstwa

odczuwany poprzez gwałtowny spadek popytu,

wzrost zapasów wyrobów finalnych, zamrożenie

gotówki w wyrobach gotowych i w konsekwencji

powoduje brak finansów na prowadzenie

działalności, a co za tym idzie, spore kłopoty.

Gotówka jest uzyskiwana głównie ze źródeł

oszczędności (zmniejszenie kosztów pracy

poprzez np. zwolnienia). Przedsiębiorstwo

podejmuje decyzję o wstrzymaniu inwestycji (np.

wstrzymanie budowy).

14

Inflacja wiąże się ze wzrostem cen. Stopień

oddziaływania inflacji zależy od jej wielkości oraz

od cyklu produkcji danego przedsiębiorstwa



jeżeli cykl jest długi, to inflacja zniekształca ceny,

bo materiały zostały zakupione po niższej cenie

niż ta w chwili wyprodukowania wyrobu finalnego.

Różnica pomiędzy przychodami a zyskiem jest

bardzo widoczna. W takiej sytuacji ma sens

porównywanie zysku nominalnego i realnego.
Każde przedsiębiorstwo finansuje się środkami

obcymi, czyli środkami pochodzącymi zazwyczaj z

kredytów.

15

W przypadku braku inflacji kredyty mają stałe

stopy procentowe. W warunkach inflacji banki

przechodzą na zmienną stopę procentową.

Zmienna stopa procentowa to dodatkowe ryzyko

dla przedsiębiorstwa, gdyż nie jest ono w stanie

określić sumy, którą będzie musiało zwrócić.

Koszt uzyskania dodatkowego dochodu jest

praktycznie nie do określenia.

Rachunek efektywności inwestycji jest

niemożliwy do oszacowania. Konsekwencją tego

jest wzrost ryzyka inwestycyjnego i wykazanie

niskiej skłonności inwestycyjnej w

przedsiębiorstwie. W czasie wysokiej inflacji jest

niska skłonność inwestycyjna i wzrost

bezrobocia.

16

DEFLACJA to zjawisko, którego przejawem są

spadające ceny. Jest szkodliwa dla gospodarki,

a więc i dla przedsiębiorstw. Skłonność do

konsumpcji wcale nie jest wyższa. Wzrost

bezrobocia. Jeśli przedsiębiorstwa nie sprzedają

swoich produktów, to nie mają motywacji do

zwiększania produkcji.



ceny spadają



niskie stopy procentowe

18

Polityka fiskalna jest uwarunkowaniem decyzji

finansowej.

Jej konsekwencje pomniejszają zysk obciążając go

podatkiem dochodowym. Obciążając dochody

gospodarstw domowych, konsekwencje polityki

fiskalnej pomniejszają zdolność konsumpcyjną, co

pośrednio przekłada się na decyzję finansową

przedsiębiorstw.

Polityka fiskalna zniekształca ceny na rynku poprzez

podatek VAT (różne stawki na różne dobra), podnosi

ceny, co wpływa na popyt, a także podnosi koszty

poprzez podatek od nieruchomości, obciążenia

zusowskie, itp.

19

INTERWENCJONIZM to działanie polegające na

zdefiniowaniu oddziaływania państwa na rynku na

koniunkturę. Później instrument ten się rozrósł i

ostatecznie rozumiany jest jako wszelki wpływ państwa

na gospodarkę.

Interwencjonizm, gdy przyjmuje charakter prawa

(normy prawne), wytycza obszar działalności

przedsiębiorstw na rynku. Może być skierowany na

niedopuszczenie do pewnych działalności.

Instrumentami państwa są np. zezwolenia na

prowadzenie działalności gospodarczej, Ustawa o

rachunkowości i Ustawa o działalności gospodarczej.

WADA: możliwość łamania zasad mechanizmu

rynkowego

20

2012-12-15

4

Na racjonalność możemy potrzeć według 2

płaszczyzn:

zewnętrzna – szersza – całość gospodarki w całym

przedsiębiorstwie

wewnętrzna – węższa – rozpatrywanie w sposób

izolowany, wyodrębniony

Spojrzenie zewnętrzne – racjonalność będzie mierzona

wpływem maksymalizacji nadwyżki finansowej i

rozwojem przedsiębiorstwa (pomnażanie wartości

przedsiębiorstwa)

Spojrzenie wewnętrzne dotyczy: zachowania płynności

finansowej – zdolności do terminowego regulowania

wszelkich zobowiązań, obniżenia kosztów finansowych

– należy obniżać te koszty, które mają duże znaczenie,

ale nie przynosi to ujemnych skutków

21

NIE jest nim maksymalizacja zysku  zysk jest

kategorią rachunkową  Zysk to nie pieniądz 

przychody i koszty nie są wpływem/ wydatkiem

gotówki.

• Maksymalizacja bogactwa, czyli wartości

firmy i zainwestowanych w nią kapitałów.
Koncepcja zarządzania przez wartość.

Nadrzędny cel to wzrost wartości

przedsiębiorstwa i wzrost wartości kapitału.

22

Jakikolwiek cel musi:
▫ Być jednoznaczny, aby nie wywoływać

dylematów w momencie podejmowania

decyzji.

▫ Integrować interesy wszystkich stron

(podmiotów) związanych z funkcjonowaniem

firmy

▫ Opierać się na klarownych miernikach

23

Wartość jest:
▫ Najbardziej widoczną ze wszystkich miar

(odzwierciedla decyzje w cenie akcji).

▫ Odzwierciedla długookresowe efekty decyzji

firmy (zysk odzwierciedla krótkookresowe

decyzje)

▫ Łączy zainteresowanych działaniem firmy 

każdy może być akcjonariuszem

24

25

Jak najprościej zmierzyć, czy tworzona jest wartość przedsiębiorstwa:

kryterium zysku ekonomicznego

ekonomiczna wartość dodana EVA

  

osiągany wynik finansowy -

Wartość zaangażowanych x

kapitałów

stopa kosztu kapitału

inwestowanie  w co zaangażować finansowanie  skąd brać

Kwota kapitału x stopa % kosztu kapitału = zysk ekonomiczny



rentowność wyższa niż stopa kosztu kapitału (zainwestowanie kapitału)  działanie opłacalne ekonomicznie



domena inwestowania  umiejętne wykorzystanie kapitału/ środków



łączenie obszarów decyzyjnych  inwestycyjnych i finansowych

26

Cykl finansowy w zarządzaniu finansami.

gotówka netto

wpływy i wydatki

aktywa

kapitał

2012-12-15

5

27

Zasady finansowania przedsiębiorstwa.

I.

Zasada inwestycji

Inwestuj w projekty oferujące stopy zwrotu wyższe od stopy zwrotu z

alternatywnych przedsięwzięć o podobnym ryzyku.

Projekty mają być

EFEKTYWNE

, a nie tylko

RENTOWNE

.

II.

Zasada finansowania

Wybierz optymalną strukturę finansowania firmy, aby

KOSZT KAPITAŁU

był jak najmniejszy

III.

Zasada płynności

Zwracaj uwagę na przepływy pieniężne i rotację zasobami.

• Odpowiedzialność za tworzenie i realizację polityki

finansowej przedsiębiorstwa.

• Przygotowanie budżetu operacyjnego i inwestycyjnego

firmy, odpowiedzialność za ich realizację i kontrolę.

• Koordynacja i kontrola systemu księgowości i

sprawozdawczości finansowej.

• Nadzorowanie sporządzania sprawozdań finansowych.

• Odpowiedzialność za przygotowanie corocznego

raportu finansowego przedsiębiorstwa

• Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu

gospodarczego i jego pozycji na rynku.

• Nadzór nad kontaktami z zewnętrznymi instytucjami

finansowymi, w tym z bankami, funduszami

inwestycyjnymi, giełdą papierów wartościowych itp.

• Zarządzanie płynnością i gotówką przedsiębiorstwa

28

Sprzeczność celów występuje zazwyczaj

wewnątrz przedsiębiorstwa. Ta

sprzeczność tkwi w zasobach

wykorzystywanych przez

przedsiębiorstwo (kapitał, praca,

informacja). Te zasoby mogą być

źródłem sprzeczności celu.

29



działalność jednoosobowa - szef jest

jednocześnie właścicielem i pracownikiem.

Formułuje cel w taki sposób, że nie ma

konfliktów.



przedsiębiorstwo rodzinne - posiada zasoby,

a w działalności tego przedsiębiorstwa nie

występują konflikty, chyba że rodzina się

rozpadnie. Generalnie jest zgodność celów

30



spółka



kapitał własny ma charakter

udziałowy - właściciele formułują cele zgodnie

z celami przedsiębiorstwa. W małej spółce

właściciele przyjmują także funkcję menedżera.

Nie występują tutaj sprzeczności. W momencie

gdy zatrudni się pracowników, to pojawia się

źródło konfliktów, gdyż mają oni cele

odmienne od celów kadry rządzącej, co

wywołuje konflikt i powoduje starcia na linii

pracownik- szef. W spółce tej nie ma

świadomości o konieczności likwidacji ogniw

konfliktów. To powoduje sporą rotację

pracowników między poszczególnymi

przedsiębiorstwami.

31



spółka z o.o.



dojrzała spółka handlowa - O

następującej strukturze: właściciel, pracownicy,

wyższa kadra menedżerska (głównie właściciele).

Kierownicy działów formułują cele takie same jak

inni pracownicy najemni, nie będą oni jednak ich

formułować, jeśli mają oni otwartą drogę awansu.

Instrumenty niwelujące sprzeczność celów:



neutralizacja, motywacja



13-ta pensja; udział w zysku, aby pracownicy

najemni indentyfikowali się z cele maksymalizacji

zysku, bo będą mieli swój udział w zyskach



związanie pracownika tak, aby korzyści przenosiły

się na jego rodzinę, np. dodatkowe ubezpieczenia

pracowników, obozy i kolonie dla dzieci,

dodatkowa pensja na urlop



finansowanie szkoleń

32

2012-12-15

6



spółka akcyjna - Struktura właścicielska jest

niejednorodna, wyższy i niższy szczebel

zarządzania, pracownicy. Inwestorzy

strategiczni formułują cele zgodnie z celami

ogólnymi przedsiębiorstwa. Zwykli pracownicy

nie są związani z żadnym przedsiębiorstwem.

Dywidenda ma za zadanie utrzymać tych

właścicieli w sytuacji kłopotów

przedsiębiorstwa

. Zespół menedżerski niższej

kadry zarabia tak dużo, że już więcej się nie

da. Ich celem jest sukces przedsiębiorstwa.

Pracownicy chcą maksymalizacji zysku.

Wyraźna sprzeczność celów. Zróżnicowana grupa

właścicieli, pracowników, menedżerów.

33



przedsiębiorstwo państwowe



Cel



max zysku- narzucony przez Państwo.

Jednak przedsiębiorstwo realizowało cel-

max wynagrodzeń. Wynagrodzenia w

przedsiębiorstwie państwowym są średnio

20% wyższe od wynagrodzeń w

przedsiębiorstwach prywatnych

34



Jeżeli przedsiębiorstwo ma realizować krótkie

i długie cele przedsiębiorstwa i skutecznie

walczyć ze sprzecznością celów musi być

jasno określony właściciel.

35