ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU 

ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE 

WYDZIAŁ TRANSPORTU 

POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ 

LABORATORIUM   PODSTAW  ELEKTRONIKI 

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 29 

Komputerowa symulacja cyfrowych 

układów sekwencyjnych 

DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO 

WARSZAWA 2005

Opracowali: dr in . Marek Stawowy, mgr in . Adam Rosi ski , tech. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW, Warszawa 2005.

2 

A)  Cel ćwiczenia 

Celem ćwiczenia jest poznanie symulacji podstawowych układów cyfrowych na podstawie 
programu Active­CAD firmy ALDEC. 

B)  Część eksperymentalna 

Rozpoznanie zasady działania licznika rewersyjnego 

9 

8 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

16 

15 

14 

13 

12 

11 

10 

Q 

A 

Q 

B 

Q 

C 

Q 

D 

LOAD 

CLEAR 

CLOK 

A 

B 

C 

D 

OUTPUTS 

CARRY 

OUTPUT 

DATA INPUTS 

ENABLE 

T 

ENABLE 

P 

V 

CC 

GND 

74160 

74161 

Rys. 1. Schemat wyprowadzeń i tabele prawdy układów scalonych 74160, 74161 i 74162

Opracowali: dr in . Marek Stawowy, mgr in . Adam Rosi ski , tech. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW, Warszawa 2005.

3 

CLEAR 

74160 

CLEAR 

74162

LOAD 

A 

B 

C 

D 

DATA 

INPUTS

CLOCK 

74160 

CLOCK 

74162 

ENABLE P 

ENABLE T 

Q 

A 

Q 

B 

Q 

C 

Q 

D 

OUTPUTS 

CARRY 

ASYNCHRONUS 

SYNCHRONUS 

CLEAR 

PRESET 

COUNT 

INHIBIT 

7 

8 

9 

0 

1 

2 

3 

Rys. 2. Przebiegi czasowe liczników 160, 161 i 162 

Należy zasymulować działanie wszystkich funkcji tego licznika (patrz tabela stanów rys. 

1).

Opracowali: dr in . Marek Stawowy, mgr in . Adam Rosi ski , tech. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW, Warszawa 2005.

4 

Rozpoznanie zasady działania rejestru uniwersalnego 

16 

9 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

23 

22 

21 

20 

19 

18 

17 

SL 

H 

Q

H 

G 

CLR 

SR 

A 

Q

A 

B 

Q

B 

S

1 

DATA INPUTS/OUTPUTS 

V

CC 

GND 

15 

Q

G 

12 

10 

11 

F 

Q

F 

E 

24 

1 

C 

Q

C 

D 

Q

D 

T 

S

0 

DATA INPUTS/OUTPUTS 

13 

14 

R

0 

Q

E 

R 

0 

S 

1 

S 

0 

T 

SL 

SR  A …H 

Q 

A 

Q 

B 

....Q 

G 

Q 

H 

0 

x 

x 

x 

x 

x 

x 

0 

0 

0 

0 

zerowanie 

1 

x 

x 

0 

x 

x 

x 

Q 

A0 

Q 

B0 

… Q 

G0 

Q 

A0 

1 

1 

1 

x 

x 

a .. h 

a 

b 

g 

h 

wprowadzanie równoległe 

1 

0 

1 

x 

1 

x 

1 

Q 

An 

Q 

Fn 

Q 

Gn 

przesuw w prawo 

1 

0 

1 

x 

0 

x 

0 

Q 

An 

Q 

Fn 

Q 

Gn 

przesuw w prawo 

1 

1 

0 

0 

x 

x 

Q 

Bn 

Q 

Cn 

Q 

Hn 

0 

przesuw w lewo 

1 

1 

0 

1 

x 

x 

Q 

Bn 

Q 

Cn 

Q 

Hn 

1 

przesuw w lewo 

1 

0 

0 

x 

x 

x 

x 

Q 

A0 

Q 

B0 

Q 

G0 

Q 

H0 

blokada 

Wejścia 

Wyjścia 

Funkcja 

0 

R 

­ wejście zerowania 

S

1

, S

0 

– rodzaj pracy 

T – wejście zegarowe 
SL – wejście szeregowe przesuw w lewo 
SR – wejście szeregowe przesuw w prawo 
A …H – równoległe wejścia danych 
x – stan dowolny 

­ zmiana stanu z 0 na 1 

Q

A0

, Q

B0 

… ­ stan wyjść Q

A

, Q

B 

…, które były przed ustaleniem warunków na wejściach 

Q

An

, Q

Bn

..  ­ stan wyjść Q

A

, Q

B 

…, które były przed ostatnią zmianą na wejściu zegarowym ze stanu 0 na 1 

a, b, …, g, h – stany ustalone istniejące odpowiednio na wejściach A, B,…, H 

Rys. 3. Schemat wyprowadzeń układu scalonego 74198 oraz jego tabela stanów.

Opracowali: dr in . Marek Stawowy, mgr in . Adam Rosi ski , tech. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW, Warszawa 2005.

5 

Wejście zegarowe 

T 

Wejścia rodzaju 

pracy 

Wejście zerowania 

Wejścia szeregowe 

danych 

Wejścia równoległe 

danych 

Wyjścia 

S

1 

S

0 

A 

B 

C 

D 

E 

F 

G 

H

Q

A 

Q

B 

Q

C 

Q

D 

Q

E 

Q

F 

Q

G 

Q

H 

SL 

SR 

R

0 

zerowanie 

wprowadzanie 

przesuw w prawo 

przesuw w lewo 

blokowanie 

zerowanie 

Rys.4. Przebiegi czasowe rejestru 198. 

Należy zasymulować działanie wszystkich funkcji tego rejestru (patrz tabela stanów rys. 3).

Opracowali: dr in . Marek Stawowy, mgr in . Adam Rosi ski , tech. Andrzej Szmigiel
Wydział Transportu PW, Warszawa 2005.

6 

C)  Przygotowanie do ćwiczenia 

Należy przygotować się z zakresu wiedzy technicznej obejmującej takie zagadnienia jak: 
cyfrowe przerzutniki i liczniki w technice TTL, a w szczególności, należy przygotować 
odpowiedzi na poniższe pytania i polecenia: 

1.  Wymień rodzaje liczników i ich zastosowanie. 
2.  Scharakteryzuj tryby symulacji w programie ACTIVE­CAD. 
3.  Opisz możliwości licznika rewersyjnego. 
4.  Narysuj tabelę stanów przerzutnika RS i RS synchronicznego. 
5.  Narysuj tabelę stanów przerzutnika JK MS. 
6.  Narysuj tabelę stanów przerzutników D I T. 
7.  Wymień co najmniej trzy zastosowania liczników. 
8.  Na jakiego rodzaju przerzutnikach sa zbudowane liczniki i dlaczego? 
9.  Wymień i opisz jeden ze sposobów zmiejszania pojemności licznika. 

D)  Literatura 

[1] Wawrzyński W.:

 Podstawy współczesnej elektroniki.

 OWPW 2003. 

[2] Pieńkoś Jan, Turczyński Janusz.:

 Układy TTL w systemach cyfrowych.

 WKiŁ 1986. 

[3] Kawalec P.:

 Instrukcja użytkowania kompilatora układów cyfrowych ACTIVE­CAD

 

[4] Misiurewicz P.:

 Podstawy techniki cyfrowej

. WNT. 1983. 

[5] Misiurewicz P.:

 Podstawy automatyki cyfrowej

. WSiP. 

[6] Tietze U., Shenk Ch.:

 Układy półprzewodnikowe

. WNT 1987. 

[7] Piecha Jan.:

 Elementy cyfrowe TTL. Uniwersytet

 Śląski 1983. 

[8] Kruszyński H., Misiurewicz P., Perkowski M., Rydzewski A.

 Zbiór zadań z teorii 

układów logicznych.

 PW 1986.