AUTORSKI

PROGRAM NAUCZANIA PŁYWANIA

Opracowała
mgr Joanna Malanowicz-Celeban
starszy wykładowca w Ośrodku Sportu Politechniki Śląskiej

PROGRAM NAUCZANIA PŁYWANIA

1.Wstęp i założenia programu

2. Cele ogólne

3.Cele edukacyjne
4.Cele wychowawcze
5.Cele operacyjne

6.Treści nauczania(wiadomości)

7.Opis procedur osiągania celów

8.Formy nauczania pływania

9.Formy organizacyjne
10.Sposoby sprawdzania, ewaluacja programu
11.Sposoby realizacji programu

12.Przykładowe ćwiczenia wykorzystywane w nauce pływania

13Bibliografia

WSTĘP I ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Ruch w środowisku wodnym, pływanie przynosi szereg korzyści zdrowotnych: dotlenia i

uodparnia organi

zm, zwiększa jego wytrzymałość, usprawnia krążenie, pracę serca i płuc, zapobiega i

koryguje wady postawy, przyspiesza kurację odchudzającą, ujędrnia i wygładza naskórek, harmonijnie
rozwija całe ciało, gdyż aktywizuje więcej grup mięśniowych niż jakakolwiek inna dyscyplina sportowa.
Pływanie wpływa korzystnie na ogólny rozwój psychofizyczny i sprawność dzieci i mlodziezy, kształtuje
podstawowe cechy motoryczne, wyrabia pożądane cechy osobowościowe np. odwagę,
zdyscyplinowanie, wpływa również na rozwój społeczny: zgodne współdziałanie w zespole,
odpowiedzialność za drugą osobę znajdującą się w wodzie, jest doskonałą formą spędzania czasu
wolnego. Pływanie jest zatem formą aktywności ruchowej, która wszechstronnie oddziaływuje na
organizm człowieka, odpręża i relaksuje, można je uprawiać dla przyjemności i dla rozrywki przez całe
życie bez względu na przejawiany stopień sprawności. Umiejętność pływania pozwala poprawić stan
zdrowia oraz zapewnić bezpieczne przebywanie nad wodą, przeciwdziała wypadkom utonięć.
Na nauczenie pływania nigdy nie jest za póżno, jednak im wcześniej podjęte, tym łatwiej pozbyć się
lęku przed wodą i szybciej opanować sztukę pływania. Z powyższych względów pływanie powinno
zajmować szczególne miejsce w wychowaniu fizycznym oraz rekreacji ruchowej.

Podstawą do napisania tego programu było wprowadzenie nauki pływania na basenie dla

studentów Politechniki Śląskiej . W opinii fachjowcow mozliwe jest nauczyenie pływania wszystkimi
technikami w ciągu 60 lekcji(dzieci), jednakże uwazam,że 15 zajec w pelni pozwoli na zaznajomienie
się ze wszystkimi stylami pływackimi.Biorac pod uwagę fakt ,że na zajęcia bedą uczeszczali ludzie
dorośli,którzy mieli juz w swoim życiu niejednokrotnie kontakt z woda lub uczęszczali a zajecia do
różnych szkółek pływackich.

Doświadczenie wskazuje, że należy ostrożnie podchodzić do oceny umiejętności pływackich po

pierwszym kontakcie z wychowankiem, gdyż często zdarza się, że umiejętność pływania

elementarnego nie jest jednoznaczna z opanowaniem elementów podstawowych do nauczania
pływania np. technikami sportowymi, które są najbardziej użyteczne.Po dokonaniu oceny tych
umiejętności studenci sa podzieleni na dwie grupy sprawnosciowe słabsza i lepszą.Możliwe jest
oczywiście awansowanie do wyższej grupy po wykazaniu się przez uczniów postępem, co ma być
elementem mobilizującym i aktywizującym.

Oswojenie z wodą i nabycie nowych umiejętności na pewno zwiększy ochotę młodzieży do

przebywania w okresie letnim nad wodami otwartymi. Biorąc to pod uwagę wyposażyłam swój
program w podstawowe informacje o ratownictwie wodnym.

W oparciu o program chcę prowadzić zajęcia, które mają rozbudzić w uczniach motywację do

nabywania umiejętności pływackich i ciągłego ich doskonalenia oraz do uczenia się coraz to nowych
stylów pływackich.
Pragnę zainteresować młodzież pływaniem w takim stopniu, aby podejmowali tę formę ruchu nie tylko
w okresie szkolnym ale przez całe życie. Moje działania ukierunkuje na kształtowanie u uczniów
pozytywnych emocji, które pomogą przezwyciężyć stany lękowe, które są najistotniejszym czynnikiem
hamującym postępy w nauce pływania zwłaszcza w I etapie nauki.
Pływanie i proces uczenia się ruchu w wodzie powinny uczącemu dostarczyć wiele radości,
przyjemności, zadowolenia, satysfakcji i odprężenia. Zastosowanie odpowiednich środków, metod,
form, które przedstawiono w tym programie mam nadzieję zapewnią zajęciom nie tylko pełną atrakcję
ale również wysokie wartości dydaktyczno- wychowawcze.

CELE OGÓLNE

1. Adaptacja do środowiska wodnego i związane z tym pokonywanie negatywnych uczuć

występujących niekiedy u dzieci i mlodziezy.

2. Stworzenie optymalnych warunków do opanowania technik pływania.

3. Wdrażanie do zachowań prozdrowotnych poprzez kształtowanie postawy dbałości o

własny rozwój fizyczny oraz higienę ciała.

4. Pobudzania potrzeby aktywności ruchowej i w efekcie ogólne usprawnienie,

wzmocnienie i zwiększenie odporności fizycznej.

5. Stworzenie mlodzieży warunków, w których możliwe będzie pokonywanie przez nie

własnych słabości i niedoskonałości, a w konsekwencji osiągnięcie satysfakcji i coraz

większej wiary we własne siły i możliwości.

6. Działania profilaktyczne i skierowane na korekcję istniejących już wad

postawy.

7. Zwiększenie bezpieczeństwa w czasie odpoczynku letniego nad wodą.

CELE EDUKACYJNE

Zrozumienie przez studentow powodów i sensu jego starań o ciało, zdrowie, sprawność i urodę ,

jako uniwersalnych wartości.
Ukształtowanie postawy odpowiedzialności za swój rozwój, sprawność i zdrowie oraz potrzeby
ustawicznego działania dla zapewnienia harmonijnego rozwoju oraz pomnażania zdrowia i sprawności
fizycznej.
Rozbudzenie zainteresowań różnymi formami aktywności ruchowej – rekreacyjnej, sportowej,
zdrowotnej i hedonistycznej, wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności umożliwiające mu aktywne
uczestnictwo w tych formach ruchowych.
Wszechstronny rozwój fizyczny i motoryczny, ogólne usprawnienie i uodpornienie organizmu ucznia

CELE WYCHOWAWCZE

:

Ukształtowanie postaw osobowościowych: zdyscyplinowania, samodzielności, pracowitości oraz
współdziałania zespołowego i wzajemnej współodpowiedzialności.
Rozwijanie wolicjonalnych cech charak

teru: wytrwałości, stanowczości, zdecydowania, odwagi.

Wypracowanie nawyków higienicznych związanych z aktywnością ruchową. Wdrożenie do
samokontroli i samooceny.
Rozwinięcie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych: przestrzeganie zasad, norm
społecznych i regulaminów.

CELE OPERACYJNE

:

Student:
Opanował podstawowe czynności w wodzie, swobodnie porusza się w wodzie o znacznej głębokości.
Uświadamia sobie swoje możliwości, samodzielnie przełamuje bariery lękowe
Zna i przestrzega przepisy BHP na pływalni krytej.
Przejawia umiejętności pływackie w stopniu gwarantującym bezpieczeństwo w wodzie.
Zna korzyści jakie przynosi racjonalne uprawianie pływania.
Umie dokonać samooceny i oceny umiejętności pływackich.
Systematycznie uczęszcza na zajęcia pływania.
Współdziała zgodnie w zespole i z prowadzącym zajęcia.
Przejawia odpowiedzialność za siebie i drugą osobę znajdującą się w wodzie.

TREŚCI NAUCZANIA(WIADOMOŚCI)

1.Walory zdrowotne , rekreacyjne i użytkowe pływania.
2.Wpływ pływania na rozwój organizmu i jego funkcjonowanie.
3.Zabiegi higieniczno

– zdrowotne w życiu codziennym.

4.Zabiegi hartowania ciała.
5.Zasady zachowania się na pływalni, nad akwenami wodnymi i na plaży.
6.Pierwsza pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia ( elementy ratownictwa ).
7.Rola i znaczenie rozgrzewki w pływaniu, zasady jej przeprowadzania.
8.Bezpieczne i aktywne spędzanie czasu.

FORMY NAUCZANIA PŁYWANIA

1.Zabawowa -

podstawowa forma we wstępnym etapie nauczania pływania.

2.Zadaniowa - do zastosowania we ws

zystkich etapach nauczania i doskonalenia technik pływania

sportowego, polega na określeniu zadania bez podawania sposobu jego wykonania.
3.Ścisła - do zastosowania w nauczaniu i doskonaleniu technik pływania, polega na dokładnym
określeniu zadania i sposobu jego wykonania.Oglądowe (pokaz w wodzie i na lądzie, obserwacja )
2.Słowne (opis, objaśnienie, wyjaśnienie )
3.Praktycznego działania
4.Częściowo – kompleksowa:
Syntetyczna -

nauczanie całego ruchu,

Analityczna -

rozbicie ćwiczenia na fragmenty,

Kompleksowa

– dzielenie całości na fragmenty i po ich opanowaniu łączenie w całość.

.Dobór metod zależy m.in. od celu (złożoności koordynacyjnej nauczanego elementu ), ucznia (

uzdolnienia, posiadane umiejętności itp. ) Techniki poszczególnych stylów będą uczone metodą
częściowo – całościową. Najpierw uczenie poszczególnych elementów technik, a następnie łączenie w
całość. Osobno uczenie ruchów nóg, ramion, oddychania, a następnie synchronizowanie elementów
/kompleksowa/.

FORMY ORGANIZACYJNE

1.Zespołowa, Frontalna z całą grupą, Grupowa z podgrupami: wyrównane zadania, zróżnicowane
zadania / głównie w doskonaleniu i treningu /.
2.Indywidualna
Kryterium podziału stanowi: konkretne ćwiczenie, umiejętności pływackie i zaawansowanie uczniów,
specjalizacja, organizacja ćwiczeń,

CELE SZCZEGÓŁOWE

.

Zapoznanie z nowym środowiskiem - oswojenie z wodą.

Nauczenie wydechu do wody.

Zapoznanie z wypornością wody.

Nauczenie ruchów NN do stylu grzbietowego.

Nauczenie ruchów RR stylu grzbietowego.

Łączenie pracy RR NN i oddychania w st.grzbietowym.

.Nauczenie startu z wody do stylu grzbietowego.

Nauczenie nawrotu koziołkowego stylu grzbietowym.

Nauczenie oddychania do kraula(prawo,lewo naprzemianstronnie)

Nauczanie ruchów RR do kraula

Nauczenie koordynacji ruchów RR, NN i oddechu do kraula.

Doskonalenie stylu grzbietowego.

Doskonalenie kraula.

Nauczenie skoku startowego do kraula.

Nauczanie nawrotu koziołkowego.

Nauczenie nurkowania w wodzie głębokiej (3,5m)– Scyzoryk”

Doskonalenie kraula i stylu grzbietowego.

Nauczenie ruchów NN do stylu klasycznego.

Nauczenie ruchów RR do stylu klasycznego.

Nauczenie oddechu i koordynacji ruchów w stylu klasycznym.

Nauczenie nawrotu do klasyka.

Nauczenie ruchów NN do stylu motylkowego.

Nauczenie ruchów RR do stylu motylkowego.

Nauczanie koordynacji w stylu motylkowym.

Nauczenie skoku ratowniczego.

Nauczenie pływania kraulem ratowniczym.

Styl klasyczny i jego modyfikacje w profilaktyce i korekcji skolioz, korekcji stóp,

kolan i ustawienia łopatek

Podanie informacji na temat zapobiegania sytuacjom niebezpiecznym i zachowania

się w razie ich wystąpienia.

Zasady udzielenia pierwszej pomocy i sposoby holowania.

OPIS PROCEDUR OSIĄGANIA CELÓW

1.

Lekcje pływania są być prowadzone w atmosferze radości, życzliwości oraz akceptacji i cierpliwości

2.

Metody i formy nauczania dostosowane do przekazywanych treści, potrzeb i wymagań rozwojowych

uczestników zajęć i wywołują u nich pozytywne nastawienie do stawianych zadań

3. Indywidualizacja dotyczy

zarówno uczniów o mniejszych jak i dużych zdolnościach i

predyspozycjach do nauki pływania

4.

Działania nauczyciela prowadzą do rozbudzenia zainteresowań tą formą aktywności ruchowej

człowieka

5. Zajęcia na pływalni są bezwzględnie prowadzone w sposób zapewniający całkowite

bezpieczeństwo w odpowiednich warunkach higienicznych równocześnie wpajając te zasady dzieciom

6. Uświadamianie uczniom związku ćwiczeń w wodzie i umiejętności pływania różnymi stylami z
korekcją często u nich występujących wad postawy oraz profilaktyką w tym temacie

SPOSOBY SPRAWDZENIA, EWALUACJA PROGRAMU

-

na bieżąco i po realizacji programu

1. Osiągnięty postęp w umiejętnościach pływackich (!)

2. Sposoby wykonania poszczególnych zadań kontrolnych

3. Osiągane czasy na poszczególnych dystansach różnymi stylami pływania

4. Udział w corocznych zawodach pływackich(MSTRZOSTWA POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ)

5. Wizualna ocen

a sposobu pływania i wykonywania ćwiczeń

6. Sprawdzanie systematyczności uczestnictwa w zajęciach(frekwencja)

7. Zaangażowanie w czasie ich trwania

8. Ocena dbałości o higienę ciała

9. Ocena przestrzegania zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć

10. Wyniki ewaluacji zostaną wykorzystane do ewentualnych modyfikacji programu

11.

Aby się przekonać, czy zaproponowany program przynosi oczekiwane efekty, konieczne jest

przeprowadzenie ewaluacji tj. działania zmierzającego do stwierdzenia, w jakim stopniu zamierzone w
programie cele edukacyjne zostały osiągnięte, czy proponowane metody i formy pracy są skuteczne.
Działania ewaluacyjne skierowane będą na badanie osiągnięć uczniów jak i ocenę własnej pracy.
Zostaną przeprowadzone testy umiejętności pływackich uczniów.
W celu określenia stopnia posiadanych przez uczniów wiadomości dotyczących walorów pływania i
zasad bezpieczeństwa związanych z uprawianiem tej formy ruchu zostanie przeprowadzona wśród
uczniów ankieta.

SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU

1. Miejsce: pływalnia 25-metrowa, 6-torowa

2. Czas i częstotliwość: 60 minut, raz w tygodniu

3. Zajęcie prowadzi jednocześnie dwóch nauczycieli

4. Nauka odbywa się jednocześnie w 2 grupach na różnych bądż równych poziomach

w zależności od zaawansowania podopiecznych

Przykładowe ćwiczenia wykorzystywane w nauce pływania

STYL GRZBIETOWY

1. Pływanie samymi NN z deską
2. W pozycji stojącej imitacyjne ruchy RR
3. Pływanie samymi NN z jednym RR wyprostowanym za głową drugie RR wzdłuż TT
4. Pływanie samymi NN z RR wyprostowanymi za głową
5. Ruchy RR z pomocą partnera który podtrzymuje NN ćwiczącego
6. Pływanie samymi RR z przyborem podtrzymującym NN
7. Synchronizacja oddychania z prasą RR przy pomocy partnera

wdech w czasie przenoszenia jednego ramienia a podczas tej samej czynności drugiego ramienia wydech

9. Pływanie samymi RR z synchronizacją oddychania z przyborem
10. Pływanie samymi NN i z pomocą jednego ramienia ( drugie wzdłuż TT )
11. Pływanie samymi NN, RR wzdłuż TT co 2-3 m. pełny ruch jednym ramieniem a następnie drugim
12. Pływanie samymi NN, jedno ramię za głową, drugie wzdłuż TT co 3-4 m.

Zmiana RR

12. Pływanie odcinków dłuższych z zachowaniem pełnej koordynacji pracy
RR, NN, i oddychania

.

KRAUL NA PIERSIACH

1. Pływanie samymi NN z deską z głowa w wodzie
2. Kraulowe ruchy RR w wodzie o głębokości do pasa
3. Kraulowe ruchy RR z głową w wodzie. Chodząc po dnie pływalni.
4. Pływanie samymi NN z deską i wydechem do wody

5. W wodzie o głębokości do piersi ćwiczącego, stojąc w pochyleniu z

twarzą w wodzie ruch wiosłujący lewego ramienia (prawe oparte o
kolano prawej nogi ), skręt głowy w stronę lewą i w końcu ruchu
wiosłującego – wdech, a następnie przeniesienie ranienia nad wodą
i powrót głowy do pozycji wyjściowej

7. Naprzemianstronne kraulowe ruchy RR z oddychaniem w miejscu
8. Pływanie samymi RR z oddychaniem z pomocą przyboru podtrzymującego NN
9. Pływanie kraulem z twarzą zanurzoną w wodzie w bezdechu
10. Pływanie kraulem z wdechem co kilka ruchów RR
11. Pływanie kraulem z wdechem z prawej i lewej strony
12. Pływanie odcinków dłuższych z zachowaniem pełnej koordynacji pracy RR, NN i oddychania

STYL KLASYCZNY

1.

Przysiady z pozycji stojąc w rozkroku ( kolana do środka )

Imitacyjne ruchy NN w leżeniu na ławeczce gimnastycznej lub skrzyni lub w siedzeniu na brzegu
pływalni

2. Ruchy NN przy ścianie pływalni z głową zanurzoną
3. Ruchy NN w poślizgu z głową w wodzie
4. Imitacyjne ruchy RR w pozycji stojąc w pochyleniu na dnie pływalni
5. Pływanie samymi NN w położeniu na grzbiecie z deską trzymaną za głową
6. „Żabkowe” ruchy RR przy pomocy partnera podtrzymującego NN
7. Pływanie samymi RR z przyborem podtrzymującym NN
8. wydechy do wody podczas pływania samymi NN
9. Imitacyjne ruchy RR i oddychania (wdech w końcowej fazie ruchu wiosłującego )
10. Ćwiczenia, 5, 6, 7, w połączeniu z oddychaniem
11. Ruchy RR i NN w bezdechu (z wyleżeniem )
12. Pływanie „żabką”z pełną synchronizacją ruchów RR i NN z wdechem co 2-3 cykle ruchowe
13. Pływanie „żabką”z pełnym przebiegiem ruchów RR i NN i oddychaniem

14.

Pływanie odcinków dłuższych z zachowaniem pełnej synchronizacji pracy RR, NN, i oddychania

STYL MOTYLKOWY

1.

Obicia od dna basenu w przodzie, przeskoki przez linę ( drążek).

2 .Zodbicia od dna basenu przepływanie przez koło (delfinowy ruch tułowia) - różne ułożenie ramion. 6. W
staniu przy ścianie basenu, faliste ruchy tułowia w przód i w tył.
3 W leżeniu na piersiach, chwyt za ścianę basenu, delfinowy ruch bioder i nóg.
4 Poślizg pod wodą- delfinowe ruchy tułowia i nóg.
5 Delfinowe ruchy bioder i nóg w poślizgu na grzbiecie.
6 Poślizg bokiem, delfinowe ruchy tułowia i nóg,
7 Z deską, ramiona w przodzie, delfinowe ruchy tułowia i nóg, głowa nad powierzchnią wody.
8 To samo ćwiczenie, przedłużony wydech do wody.
9 To samo ćwiczenie, wdech, co czwarty ruch nóg.
10 Jak wyżej, wdech, co trzeci ruch nóg.
11 Poślizg bokiem, jedno ramię wzdłuż tułowia, drugie (wyprostowane) oparte na desce, delfinowe ruchy
tułowia i nóg.
12 Pływanie samymi nogami, bez deski (z oddychaniem), ze zmiennym tempem.
13Stojąc w wodzie do pasa, ramiona w przedzie na szerokości barków, głowa nad wodą, ruch ramion do
bioder.
14 Jakwyżej, przenoszenie ramion nad wodą.
15Jak wyżej, w marszu,
16Opad tułowia, głowa w wodzie między ramionami, ruch ramion z oddychaniem, wdech rozpoczyna się
pod koniec fazy odepchnięcia (przed wyjęciem ramion).
17To samo w marszu.
18W leżeniu na piersiach, partner trzyma za stopy, delfinowa praca ramion, po wdechu głowa zanurz się w
wodzie.
19 To samo ćwiczenie w marszu.
20W poślizgu na piersiach, z deską między nogami, delfinowa praca ramion, bez oddychania.
21 W poślizgu na piersiach, z deską, praca ramion z oddychaniem (na każdy ruch - jeden oddech). 13.
Praca ramion bez deski, bez oddychania(krótki odcinek).
22W poślizgu na piersiach, praca ramion z oddychaniem (krótki odcinek).
23Pływanie samymi ramionami, z deską, co drugi ich ruch - wdech i wydech.
24To samo ćwiczenie ze zmiennym oddychaniem - na każdy ruch, co drugi, co trzeci ich cykl.

BIBLIOGRAFIA

1.Bartkowiak E.: „ Pływanie”. Sport i Turystyka, Warszawa 1974.
2.Bartkowiak E.: „20 lekcji pływania”. Sport i Turystyka, Warszawa 1974
3.Bartkowiak E.: „Nauczanie pływania – podstawy bezpieczeństwa w wodzie”. Młodzieżowa Agencja
Wydawnicza, Warszawa 1986
4.Karpiński R.: „Nauczanie pływania”. AWF, Katowice 1997
5.Kierczak U, T.: Sport, Zabawa i Rekreacja. Program wychowania fizycznego. III etap edukacyjny
gimnazjum. Część 3
6.Skalski Wł.: „ Ratownik WOPR nauczycielem pływania”
7.Strzyżewski S.: „Proces wychowania w kulturze fizycznej”. WS i P, Warszawa 1986
8.Karpiński R.: ”Pływanie” AWF Katowice 2002
9Or

zechowski K., Waade B.: „Wskazówki metodyczno-organizacyjne w nauczaniu pływania” AWF

Gdańsk 1993
10Bartkowiak E.: „Pływanie sportowe” COS Warszawa 1999
11Owczarek S.: „Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie” WSiP S.A. Warszawa 1999
12Płatonow W. ,,Trening wyczynowy w pływaniu" Warszawa1997