PAMIĘĆ AUTOBIOGRAFICZNA

PAMIĘĆ AUTOBIOGRAFICZNA

Ta część pamięci, która obejmuje zdarzenia z

własnego życia i informacje osobiste. Czasem
utożsamiania jest z pamięcią epizodyczną.
Informacje w zakresie pamięci
autobiograficznej uporządkowane są
chronologicznie. W zakres tej pamięci wchodzi
także, jako jej szczególny rodzaj, pamięć

chronologicznie. W zakres tej pamięci wchodzi
także, jako jej szczególny rodzaj, pamięć
fleszowa.

Słownik Psychologii

do

ś

wiadczenia osobiste

fakty z własnej przeszło

ś

ci

zdarzenia, których byli

ś

my uczestnikami lub

obserwatorami

Tulving

PAMI

ĘĆ

AUTOBIOGRAFICZNA

=

=

PAMI

ĘĆ

EPIZODYCZNA

?

Pami

ęć

epizodyczna – umo

ż

liwia odbywanie

umysłowych podró

ż

y w czasie, powrót do prze

ż

y

ć

z

przeszło

ś

ci, które zachowały si

ę

we wspomnieniach

+

Pami

ęć

semantyczna – uogólnione wspomnienia

zdarze

ń

, które powtarzały si

ę

w naszym

ż

yciu, fakty

autobiograficzne, uogólniona wiedza o ró

ż

nych

okresach

ż

ycia

Cechy wspomnień:

1. Są związane z Ja – mają

centralne znaczenie dla
jaźni, którą potwierdzają i
wspierają.

2. Wspominanie epizodu z

własnej przeszłości jest
doświadczane jako
„ożywienie”
wcześniejszego zdarzenia i

wcześniejszego zdarzenia i
ponowne jego
przeżywanie.

3. Towarzyszy im silne

przekonanie o ich
autentyczności.

4. Przedstawiane werbalnie

przybierają formę narracji
(autonarracje).

Rodzaje wspomnień (Brewer)



Osobiste – dotyczy pojedynczego zdarzenia i zwykle ma silny składnik

wyobra

ź

ni wzrokowej

Płyn

ą

c statkiem przez morze, przygl

ą

dałam si

ę

lataj

ą

cym mewom.



Fakt autobiograficzny – odnosi si

ę

do pojedynczej informacji, ale jest

reprezentowany w pami

ę

ci w formie abstrakcyjnej

Pierwszy raz w Lublinie byłem w 1998 roku.



Ogólne wspomnienie osobiste – produkt powtarzaj

ą

cych si

ę

epizodów,



Ogólne wspomnienie osobiste – produkt powtarzaj

ą

cych si

ę

epizodów,

zawiera ogólne wyobra

ż

enie wyabstrahowane z wielu podobnych epizodów

Odbyłam kilka podró

ż

y do Brazylii, wi

ę

c pami

ę

tam drog

ę

z lotniska do

centrum miasta.



Schemat Ja – powstaje na podstawie licznych do

ś

wiadcze

ń

zwi

ą

zanych

z Ja, ma charakter abstrakcyjny
Jestem osob

ą

, która odbyła wiele podró

ż

y do Azji, mi

ę

dzy innymi do Indii.

METODY

METODY
BADANIA

BADANIA

Metoda wskazówek słownych

Uczestnikom prezentuje się listę słów i prosi o podanie osobistego
wspomnienia skojarzonego z każdym słowem. Następnie badani opisują
wspomnienie i określają datę zdarzenia.

Wywiady i kwestionariusze autobiograficzne

Dotyczą określonego zdarzenia albo wyróżnionego okresu życia. Prosimy o
przypomnienie sobie zdarzenia i zadajemy na ten temat szczegółowe pytania.

Dzienniki

Uczestnicy przez pewien czas notują zdarzenia z każdego dnia, a później sprawdzane
jest przypominanie. Zaletą jest możliwość weryfikacji treści wspomnień na podstawie
zapisu.

Obserwacja mimowolnych wspomnień

Wspomnienia są wzbudzane przez wskazówki występujące w środowisku i pojawiają
się bez specjalnych poszukiwań w pamięci.

Organizacja pamięci autobiograficznej

W układzie chronologicznym wyróżnia się podział na główne
okresy życia, takie jak wczesne dzieciństwo, lata szkolne, okres
studiów itd. Okresy życia są wyznaczone przez główne zadania i
dominujący rodzaj aktywności, przez warunki zewnętrzne,
związki z innymi ludźmi.

3 TYPY WIEDZY AUTOBIOGRAFICZNEJ (CONWAY):

 Wiedza o okresach
życia
 Wiedza o
zdarzeniach ogólnych
 Wiedza o
zdarzeniach
specyficznych

Pamięć z różnych okresów życia

Zapominanie – stopniowy spadek wspomnie

ń

z ostatnich 20-30 lat.

Niezale

ż

nie od wieku badanych najwi

ę

cej wspomnie

ń

pochodzi z niedawnej

przeszło

ś

ci. Gdy czas przechowywania wydłu

ż

a si

ę

, liczba wspomnie

ń

zmniejsza si

ę

.

Reminescencja – wzrost liczby wspomnie

ń

przypadaj

ą

cych na lata pomi

ę

dzy

10 a 30 rokiem

ż

ycia, zwłaszcza pomi

ę

dzy 15 a 25 rokiem

ż

ycia. Z tego okresu

jest wi

ę

cej wspomnie

ń

, ni

ż

nale

ż

ałoby oczekiwa

ć

na podstawie normalnego

jest wi

ę

cej wspomnie

ń

, ni

ż

nale

ż

ałoby oczekiwa

ć

na podstawie normalnego

tempa zapominania. Wyst

ę

puje po 40 roku

ż

ycia.

Amnezja dzieci

ę

ca – prawie całkowity brak wspomnie

ń

pochodz

ą

cych z

pierwszych pi

ę

ciu lat

ż

ycia.

REMINESCENCJA

Hipotezy wyjaśniające

Hipoteza dojrzewania – reminescencja przypada na szczytowy
poziom rozwoju zdolności poznawczych. Można przypuszczać, że w
tym czasie zdarzenia są najlepiej kodowane, co wpływa na trwałość

tym czasie zdarzenia są najlepiej kodowane, co wpływa na trwałość
ich przechowywania. Jednak analizy Rubina, Wetzlera i Nebesa nie
potwierdzają tej hipotezy. Z ich analiz wynika, że krzywa
przechowywania wspomnień z ostatnich lat ma u dwunasto-,
dwudziesto- i trzydziestolatków taki sam kształt jak u starszych
osób.

Hipoteza poznawcza – reminescencja odpowiada okresowi
wielu nowych doświadczeń. Zdarzenia pierwszorazowe są
szczególnie dobrze pamiętane. Jest prawdopodobne, że są głębiej
przetwarzane i kodowane w sposób dystynktywny, a później
częściej wspominane niż inne. Niektóre z nich stają się punktami
odniesienia dla późniejszych doświadczeń i wyróżniają się w
strukturze pamięci autobiograficznej. Później następuje zwykle

strukturze pamięci autobiograficznej. Później następuje zwykle
w życiu jednostki długi czas stabilizacji i na tym tle lata objęte
reminescencją wyróżniają się.

Hipoteza kształtowania stabilnego systemu Ja – wiek
dorastania i wczesnej dorosłości jest okresem krytycznym dla
konsolidacji Ja i kształtowania się dorosłej tożsamości. Ludzie
zaczynają w tym czasie tworzyć historię własnego życia
ujmowaną w narracjach. Kształtuje się tożsamość pokoleniowa i
to powoduje preferencyjne przypominanie treści społecznych z
tego okresu. Reminescencja odzwierciedla preferencyjne

tego okresu. Reminescencja odzwierciedla preferencyjne
przechowywanie zdarzeń z okresu konsolidacji jaźni.

AMNEZJA DZIECIĘCA

Freud – pacjenci

zachęcani do
poszukiwania w pamięci

poszukiwania w pamięci
najwcześniejszych
wspomnień nie są w
stanie przypomnieć sobie
zdarzeń z pierwszych lat
ż

ycia.

Hipotezy wyjaśniające

Hipotezy wyjaśniające

Hipoteza neuropsychologiczna – związana jest z
dziecięca niedojrzałością systemu nerwowego małego
dziecka. Niewystarczający rozwój struktur mózgu
odpowiedzialnych za funkcjonowanie pamięci mógłby
sprawiać, że wczesne doświadczenia nie są kodowane

sprawiać, że wczesne doświadczenia nie są kodowane
albo ich ślady są bardzo nietrwałe. Obecnie trudno
zgodzić się z tą hipotezą. Amnezja dziecięca nie musi
oznaczać, że treści z dzieciństwa zostały całkowicie
zapomniane.

Hipoteza psychoanalityczna – amnezja dziecięca
spowodowana jest wypieraniem wspomnień
zagrażających ego. Ukrywa ona doświadczenia zbyt
zagrażające, by mogły przedostać się do świadomości.
Psychoanalityczne wyjaśnienie amnezji dziecięcej nie
znalazło jednak potwierdzenia empirycznego.

znalazło jednak potwierdzenia empirycznego.

Hipoteza poznawcza – funkcjonowanie poznawcze
dziecka ma cechy szczególne. Małe dzieci maja
trudności w dostrzeżeniu istotnych elementów
zdarzenia, w rozumieniu związków pomiędzy nimi.
Powoduje to kodowanie w sposób fragmentaryczny i
słabo zorganizowany. Małe dzieci nie maja jeszcze
struktury narracji. Ukształtowanie się Ja poznawczego

struktury narracji. Ukształtowanie się Ja poznawczego
dokonuje się pod koniec 2 roku życia. Przyczyna
amnezji może być brak osobistych ram odniesienia,
które nadawałyby pamięci charakter autobiograficzny.

Pamiętasz?

11 września 2001 r.

Gdy się dowiedziałeś:
- gdzie wtedy byłeś?
- co robiłeś?
- skąd się dowiedziałeś?

PAMIĘC FLESZOWA

PAMIĘC FLESZOWA

Szczegółowa i trwała pamięć okoliczności, w których
została odebrana wiadomość o ważnym
i zaskakującym zdarzeniu wywołującym silne emocje.

Kanoniczne cechy pamięci fleszowej:

Na pytanie dotyczące okoliczności ważnego, zaskakującego

wydarzenia ludzie potrafią odpowiedzieć:

1. Gdzie wtedy byli?
2. Co robili?
3. Od kogo dowiedzieli się o zdarzeniu?
4. Jak na nie zareagowali oni sami i osoby w ich otoczeniu?
5. Jak się później zachowali?

Pamięć w służbie Ja

 wspomnienia autobiograficzne reprezentują aktualny pogląd człowieka na
swoje Ja i na własną przeszłość;
 w pamięci autobiograficznej główną rolę odgrywa Ja robocze (Conway i
współpracownicy);
 Ja związane z pamięcią autobiograficzną nie jest stałe, zmienia się w czasie –
w momencie zdarzenia było inne niż podczas przypominania;
 Neisser rozróżnia: „Ja historyczne”, „Ja spostrzegane”, Ja

 Neisser rozróżnia: „Ja historyczne”, „Ja spostrzegane”, Ja
wspominające”, „Ja pamiętane”;
 istnieją dwustronne związki pomiędzy Ja i pamięcią autobiograficzną: Ja
pośredniczy w kodowaniu i wydobywaniu wspomnień osobistych a te z kolei
wpływają na konstruowanie jaźni i zachowywanie jej spójności;
 ludzie przeważnie oceniają, że obecnie są lepsi niż kiedyś.

Wspomnienia osobiste pełnią funkcje interpersonalne:
służą nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji
społecznych, kreowaniu własnego wizerunku, a także
doraźnym celom, takim jak uzyskanie zrozumienia dla
własnych decyzji lub zdobycie poparcia dla własnych
przekonań. Wpływa to na dobór epizodów z przeszłości

przekonań. Wpływa to na dobór epizodów z przeszłości
oraz podawanie szczegółów i interpretacji odpowiednio
do celu, czasem kosztem wierności wspomnień.

Fałszywe wspomnienia

ludzie są podatni na manipulacje i potrafią wytworzyć
wspomnienie zdarzenia, którego faktycznie nie było.

dużą rolę odgrywa subiektywnie rozumiane
prawdopodobieństwo danego zdarzenia.

fałszywe wspomnienia mogą opierać się w pewnym stopniu na
rzeczywistości, ponieważ do fikcyjnych zdarzeń mogą być
włączone prawdziwe szczegóły.

włączone prawdziwe szczegóły.

w konstruowaniu wspomnienia bardzo pomocna jest
wyobraźnia.

pojawia się błędne przekonanie, że wytworzony konstrukt jest
osobistym wspomnieniem.

ludzie wierzą we wspomnienia wytworzone pod wpływem
sugestii, ponieważ uznali, że zdarzenie jest prawdopodobne,
skonstruowali wspomnienie z elementami wyobrażeniowymi i
przypisali je osobistemu doświadczeniu.

Po czym poznać, że wspomnienie jest fałszywe?

 zawiera mniej szczegółów percepcyjnych niż zdarzenie
prawdziwe
 ma gorszą strukturę logiczną od prawdziwego
 jest przedstawiane z mniejsza pewnością
 jest opisywane z użyciem mniejszej liczby słów niż zdarzenie
prawdziwe

Zdarzają się jednak opisy fałszywych zdarzeń tak szczegółowe,
spójne i przekonujące, że nawet profesjonaliści nie są w stanie
odróżnić ich od autentycznych wspomnień.

DZIĘKUJĘ

☺

☺

☺

☺

☺

☺

☺

☺