11. Etery, epoksydy i sulfidy.

(konwersatorium, gr. B3 – Chemia, I rok, 2010/2011L)

Zagadnienia

a) Nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe eterów, sulfidów i epoksydów.
b) Otrzymywanie eterów i epoksydów: a) reakcja Williamsona (w tym wewnątrzcząsteczkowa r. Williamsona

z udziałem halogenohydryn); b) alkoksyrtęciowanie alkenów połączone z odrtęciowaniem; c) utlenianie
alkenów nadkwasami.

c) Reakcje eterów i epoksydów: a) rozszczepienie kwasowe eterów (HI lub stężony HBr); b) otwieranie

pierścieni epoksydowych katalizowane kwasem lub zasadą – regiochemia reakcji; c) reakcja oksiranów ze
związkami Grignarda.

d) Nazewnictwo wybranych połączeń heterocyklicznych zawierających atom tlenu w pierścieniu: oksetan,

furan, tetrahydrofuran (THF, oksolan), piran, tetrahydropiran (oksan), dioksan.

Zadania

1. Nazwij poniższe związki.

a) CH

3

O CH(CH

3

)CH

2

OH

b) Ph O CH

2

CH

3

c)

OCH

3

d)

OCH

3

OCH

3

OH

e)

H

CH

3

OCH

3

H

f)

H

O

H

Cl

g)

O

CH

2

CH

3

H

H

CH

3

O

h)

O

Br

i)

O

O

2. Narysuj struktury poniższych związków.

a) eter etylowo-izopropylowy

b) eter di-n-butylowy

c) 2-etoksyoktan

d) eter diwinylowy

e) eter allilowo-metylowy

f) 2,3-epoksyheksan

g) (2R, 3S)-2-metoksypentan-3-ol

h) 2-metylotetrahydrofuran

i) sulfid tert-butylowo-metylowy

3. Przedstaw główne produkty poniższych reakcji, lub zaznacz jeśli reakcja nie zachodzi.

a) eter sec-butylowo-izopropylowy + stęż. HBr(nadm.), ∆ b) eter tert-butylowo-etylowy + stęż. HBr (1mol), ∆
c) eter di-n-butylowy + gorący, stęż. NaOH

d) eter di-n-butylowy + Na

e) etoksybenzen + stęż. HI, ∆

f) 1,2-epoksyheksan + H

+

, CH

3

OH

g) trans-2,3-epoksyoktan + H

+

, H

2

O

h) tlenek propylenu + metyloamina [CH

3

NH

2

]

i) tert-butanolan potasu + bromek n-butylu

j) cykloheksylooksiran + PhMgBr, potem hydroliza

k) styren + kwas m-chloronadbenzoesowy / CH

2

Cl

2

l) cykloheksylooksiran + HBr

m) 1-metylo-1,2-epoksycykloheksan + CH

3

O

-

/ CH

3

OH

n) 1-metylo-1,2-epoksycykloheksan + CH

3

OH, H

+

4. Przedstaw struktury związków A - H w poniższym ciągu przemian, prowadzącym do trans-2-cykloheksylo-

metoksycykloheksanu.

OH

H

2

SO

4

, ∆

A

B

C (gaz)

D

1) E

F

G

H

1) Hg(O

2

CCF

3

)

2

,

CH

3

OH

2) NaBH

4

stęż. HBr, ∆

MCPBA

2) H

3

O

Mg, eter

Na

C

produkt

5. Zaproponuj wydajną metodę syntezy poniższych eterów, używając wskazanych substratów i innych

niezbędnych reagentów.

a) eter cyklopentylowo-n-propylowy z cyklopentanolu i propan-1-olu;
b) eter n-butylowo-fenylowy z fenolu i butan-1-olu;
c) 2-metoksydekan z dec-1-enu;
d) 1-metoksydekan z dec-1-enu;
e) 1-etoksy-1-metylocykloheksan z 1-metylocykloheksenu;
f) trans-2,3-epoksyoktan z trans-okt-2-enu.