go nadawc¹. Jednoczeœnie coraz œciœlej

wi¹¿¹ siê miêdzy sob¹ _ telewizja, radio,

telefonia i osobiste komputery, tworz¹c

to co nazywamy multimediami.

W³aœnie na ostatniej berliñskiej Miê-

dzynarodowej Wystawie Radiowej mo¿-

na by³o zorientowaæ siê jaki jest dzisiej-

szy stan techniki nie tylko telewizyjnej,

ale i multimedialnej oraz jakie s¹ kierun-

ki rozwoju.

Przedstawiono niemal rewolucyjne no-

woœci nie tylko w dziedzinie multime-

dialnych zastosowañ cyfrowej telewi-

zji, ale i w sprzêcie do odbioru i zapisu

programów TV.

Programy cyfrowej telewizji, nazywa-

nej w skrócie DVB _ Digital Video Bro-

adcasting (mo¿na t³umaczyæ jako nada-

wanie cyfrowych obrazów) _ docieraj¹

do u¿ytkowników jedn¹ z trzech dróg:

satelitarn¹, kablow¹ i naziemn¹ (bezpo-

œrednio od stacji nadawczej do anteny

odbiorczej u¿ytkownika). Warto dodaæ,

¿e cyfrowa telewizja naziemna jako je-

dyna mo¿e byæ bez trudnoœci odbie-

rana w pojazdach.

Podobnie jak w analogowej telewizji

satelitarnej, równie¿ do przekazu tele-

wizji cyfrowej s¹ dodawane programy

radiowe.

Zastosowania przekazu

cyfrowego

Cyfrowy sygna³ telewizyjny mo¿e byæ

poddany kompresji bez pogorszenia

jakoœci przekazywanego za jego po-

œrednictwem obrazu. Dziêki temu, np.

transponder na satelicie, zamiast jedne-

go analogowego, przekazuje jednocze-

œnie do oœmiu programów cyfrowych.

Ponadto, w odró¿nieniu od analogo-

wych, sygna³y w postaci cyfrowej nie

ulegaj¹ zniekszta³ceniu podczas prze-

twarzania, np. wzmacniania. Dlatego

te¿ obraz telewizyjny nadawany cyfro-

wo ma znacznie lepsz¹ jakoœæ. To je-

szcze nie wszystkie zalety cyfrowego

przekazu. Oprócz obrazu i dŸwiêku

przekazuje siê u¿ytkownikowi ró¿ne-

go rodzaju dane czy informacje. Mo¿li-

wa sta³a siê te¿ komunikacja w przeciw-

nym kierunku, to znaczy od u¿ytkowni-

ka. Przesy³aj¹c cyfrowe programy tele-

wizyjne wraz z dodatkowymi danymi _

informacjami drog¹ kablow¹, stosunko-

wo ³atwo zrealizowaæ tak zwany kana³

zwrotny, którym informacje s¹ przeka-

zywane w przeciwnym kierunku, to zna-

czy od u¿ytkownika do nadawcy. O ile

do u¿ytkownika programy telewizyjne

przesy³a siê drog¹ satelitarn¹ lub na-

ziemn¹, to kana³ zwrotny realizuje siê

wykorzystuj¹c modem telefoniczny. Te-

go rodzaju telewizjê nazywa siê interak-

cyjn¹, a kana³ zwrotny wykorzystuje

siê do najró¿niejszych celów, o których

bêdzie mowa ni¿ej.

Interakcyjna telewizja umo¿liwia odbior-

cy tak¿e za³atwianie wielu spraw nie

zwi¹zanych bezpoœrednio z telewizj¹,

bez wychodzenia z domu. Dobór pro-

gramu telewizyjnego bêdzie mo¿liwy

dziêki EPG (Electronic Program Gui-

de) _ elektronicznemu przewodnikowi

po programach i Video-On-Demand,

czyli przesy³aniu do odbiorcy na jego

¿yczenie konkretnego programu, np.

filmu. Nie opuszczaj¹c domu bêdzie

38

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2002

Po niemal

piêædziesiêcioletnim

ewolucyjnym rozwoju

telewizji rozpoczê³o

siê wielkie

przyspieszenie.

Na Miêdzynarodowej

Wystawie Radiowej

w Berlinie mo¿na by³o

siê dowiedzieæ, co nas

czeka w niedalekiej

przysz³oœci.

EWOLUCJA CZY

REWOLUCJA

W OGL¥DANIU TELEWIZJI?

N

ie mo¿na zre-

szt¹ powie-

dzieæ, ¿e w ci¹-

gu pó³wiecza

niewiele siê

dzia³o. Naj-

pierw koloro-

we obrazy za-

st¹pi³y czarno-bia³e, potem rozpo-

wszechni³y siê analogowe techniki za-

pisu programów TV, przede wszystkim

magnetowidy VHS. Kolejne kroki to te-

lewizja satelitarna i kablowa, które

umo¿liwi³y wybieranie ju¿ nie miêdzy

kilkoma, ale miêdzy kilkudziesiêcioma

programami i to znacznie lepszej jako-

œci, bez odbiæ i przemys³owych za-

k³óceñ. W ostatnich latach telewizja

coraz powszechniej wykorzystuje tech-

nikê cyfrow¹, tak przy nadawaniu pro-

gramów (platformy cyfrowej), jak i przy

zapisie obrazu oraz dŸwiêku (DVD).

Jedno siê nie zmieni³o, przekaz by³ jed-

nokierunkowy, od nadawcy do odbior-

cy, który móg³ tylko wybieraæ kana³y,

a w ostatecznoœci wy³¹czyæ telewizor.

Telewizja interakcyjna

Pe³ne wprowadzenie do telewizji tech-

niki cyfrowej otwiera zupe³nie nowe

mo¿liwoœci. Pojawia siê telewizja inte-

rakcyjna, czyli zawieraj¹ca sprzê¿enie

zwrotne miêdzy odbiorc¹ programu a je-

Rys. 1. Cyfrowy tuner kategorii DVB-T koreañskiej

firmy HUMAX

39

siê za³atwia³o, wykorzystuj¹c odbiornik

telewizyjny i kana³ zwrotny, sprawy

zwi¹zane z bankowoœci¹, codzienne

zakupy, rezerwacjê biletów kolejowych

i lotniczych, a nawet wycieczek zagra-

nicznych. T¹ sam¹ drog¹ uzyska siê

dostêp do bibliotek, czytelni, informa-

cji gie³dowych, komunikacyjnych itd.

Agencje marketingowe bêd¹ wykorzy-

stywa³y tê now¹ technikê do badañ

rynkowych.

Trudno obecnie przewidzieæ, jakie je-

szcze nowe zastosowania znajdzie inte-

rakcyjna cyfrowa telewizja w przysz³o-

œci. Jedno jest pewne. Tradycyjna ”pa-

sywna” telewizja, która polega tylko na

ogl¹daniu, odchodzi do przesz³oœci.

Sprzêt telewizyjny

Klasyczne odbiorniki telewizyjne nadal

maj¹ siê dobrze, a p³askie ekrany pla-

zmowe czy LCD nie bêd¹ szybko zdo-

bywaæ rynku ze wzglêdu na wysok¹

cenê. Na rynku pojawi¹ siê natomiast

urz¹dzenia o wspólnej nazwie Set Top

Box. Nazwê tê trudno dok³adnie prze-

t³umaczyæ, zwykle u¿ywaliœmy nazwy

”przystawka abonencka”. S¹ to ogólnie

rzecz bior¹c urz¹dzenia o ró¿nych funk-

cjach ”dostawiane” do odbiornika tele-

wizyjnego. Podstawowa grupa tych

urz¹dzeñ to cyfrowe tunery. Ró¿ni¹ siê

miêdzy sob¹ obwodami wejœciowymi

w zale¿noœci od tego, do jakiego ro-

dzaju przekazu s¹ przeznaczone: sate-

litarnego DVB-S, kablowego DVB-C czy

naziemnego DVB-T (Terrestrial). Odbior-

niki satelitarne maj¹ czêstotliwoœci wej-

œciowe 950

÷÷

2150 MHz, kablowe 47

÷÷

862

MHz, naziemne: zakresy VHF 174

÷÷

238

MHz i UHF 520

÷÷

820 MHz. Ich wspólne

cechy to bardzo du¿e pojemnoœci pa-

miêci programów, zazwyczaj 2000 pro-

gramów telewizyjnych i 1000 progra-

mów radiowych. Najczêœciej maj¹ te¿

Timer do programowania w³¹czania

tunera i elektroniczny przewodnik po

programach _ EPG. Do przy³¹czania

wspó³pracuj¹cych urz¹dzeñ, takich jak

odbiornik telewizyjny czy wie¿a hi-fi,

s³u¿¹ wyjœcia analogowe: Stereo, Vi-

deo, S-VHS oraz cyfrowe audio AC-3.

Stosowane s¹ g³ównie gniazda Scart,

Cinch oraz z³¹cza RS-232. Do obs³ugi

tunerów s³u¿¹, naturalnie, piloty zdalne-

go sterowania. Na rys. 1 przedstawiono

przyk³adowy tuner cyfrowy.

Niew¹tpliwie now¹ generacjê sprzêtu

tworz¹ oparte na nowej zasadzie dzia-

³ania cyfrowe magnetowidy. Obraz

i dŸwiêk, w cyfrowym formacie z kom-

presj¹ sygna³ów, s¹ zapisywane na

twardym dysku, takim samym jak

w komputerze. Ten noœnik informacji

jest znacznie wygodniejszy ni¿ kaseta

wideo. Po pierwsze, ma wiêksz¹ po-

jemnoϾ, a po drugie odnalezienie po-

trzebnego miejsca nastêpuje niemal

natychmiast. Odpada równie¿ ¿mudne

przewijanie taœmy. Jest tu wyraŸna ana-

logia z kaset¹ magnetofonow¹ i kom-

paktow¹ p³yt¹ audio do wielokrotnego

zapisu.

Twarde dyski w cyfrowych magnetowi-

dach maj¹ pojemnoœci od 20 do 80 gi-

gabajtów. I tak, na dysku o pojemnoœci

20 GB mieœci siê od 8 do 15 godzin za-

pisanego programu, a czas zapisu zale-

¿y m.in. od rozdzielczoœci nagrywanego

filmu i czêstotliwoœci zmian obrazu.

Na rys. 2 przedstawiono cyfrowy ma-

gnetowid z tunerem satelitarnym

UFD554/S firmy Kathrein. Jest on wypo-

sa¿ony w twardy dysk 40 GB, umo¿li-

wiaj¹cy zapis 20

÷÷

28 godzin programu.

Podczas ogl¹dania programu mo¿na

go nagrywaæ jednoczeœnie, albo z do-

wolnym przesuniêciem w funkcji czasu.

Pamiêæ programów ma a¿ 4000 miejsc.

Timer umo¿liwia zaprogramowanie do

14 nagrañ. Elektroniczny przewodnik

EPG u³atwia kompleksow¹ obs³ugê

sprzêtu. Gniazda i sygna³y wyjœciowe

s¹ typowe dla cyfrowych tunerów TV.

Ta sama firma oferuje cyfrowy tuner

satelitarny UFP500, bêd¹cy przystawk¹

do komputera PC.

Firma Micronik Multimedia produkuje

do swoich tunerów cyfrowych specjal-

ne wk³adki _ wielodostêpowe modu³y

(Multi _ Acces _ Modul) _ rys. 3. Jeden

z modeli, MAM800+ A/D umo¿liwia za-

pisywanie analogowych sygna³ów, np.

z kamer wideo lub magnetowidów, po

przekszta³ceniu na cyfrowy sygna³ for-

matu MPEG2, na twardy dysk cyfrowe-

go tunera _ magnetowidu. Poza tym

omawiany modu³ ma jeszcze dekode-

ry dla systemów kodowania Betacrypt

i SECA/Mediaguard oraz czytniki kart

identyfikacyjnych.

Mo¿na mieæ nadziejê, ¿e omówione

urz¹dzenia bêd¹ siê szybko upo-

wszechniaæ i u nas.

n

SJ

POZNAJEMY SPRZÊT

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2002

Rys. 2. Cyfrowy tuner satelitarny DVB-S z twardym dyskiem,
niemieckiej firmy Kathrein

Rys. 3. Przystawka multimedialna firmy
Micronik Multimedia