„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Grzegorz Pośpiech

Przygotowanie zapraw ognioodpornych 714[02].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci: mgr inż. Halina Gołąbek
mgr inż. Bogumiła Porębska




Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Barbara Olech




Konsultacja:





Korekta:





Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[02].Z1.04
,,Przygotowanie zapraw ognioodpornych’’ zawartej w modułowym programie nauczania dla
zawodu kominiarz






















Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia

9

5.1. Przygotowanie zapraw budowlanych sposobem ręcznym 9
5.1.1. Ćwiczenia 9
5.2. Przygotowanie zapraw ogniotrwałych 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Przygotowanie zapraw budowlanych sposobem mechanicznym

15

5.3.1. Ćwiczenia 15
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

32

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela ,,Przygotowanie zapraw
ognioodpornych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w zawodzie
kominiarz 714[02].

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− cele kształcenia,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych i intelektualnych,

− przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

− wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
− pokazu z objaśnieniem,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. Czas wykonania ćwiczeń należy ustalać
w zależności od potrzeb i rozwoju grupy.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,

− punktację zadań ,
− propozycje norm wymagań,

− instrukcję dla nauczyciela,

− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,

− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 714[02].Z1

Konstrukcje zduńskie i kominiarskie

Moduł 714[02].Z1.01

Spalanie paliw technicznych

Moduł 714[02].Z1.02

Prowadzenie kanałów wentylacyjnych,

spalinowych i dymowych

Moduł 714[02].Z1.03

Przygotowanie materiałów stosowanych

w konstrukcjach ognioodpornych

Moduł 714[02].Z1.04

Przygotowanie zapraw ognioodpornych

Moduł 714[02].Z1.05

Wykonywanie podstawowych operacji

technologicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

− rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,

− posługiwać się dokumentacją techniczną,
− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska,

− magazynować, składować i transportować materiały budowlane,

− stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej obowiązujące

na stanowisku pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowe obowiązujące podczas

przygotowywania zapraw ognioodpornych

− rozróżnić zaprawy ognioodporne,

− określić skład zapraw ognioodpornych,
− zastosować zasady dozowania składników zapraw ognioodpornych metodą: objętościową,

wagową, wagowo-objętościową,

− wykonać zaprawy metodą: ręczną, mechaniczną,

− określić konsystencję i urabialność mieszanki,
− rozróżnić rodzaje i przydatność gliny,

− rozróżnić właściwości gliny chudej i tłustej,

− zastosować zasady dozowania składników zaprawy w zależności struktury gliny,
− wykonać moczenie i zarabianie gliny,

− urobić glinę w zależności od plastyczności,

− urobić glinę w zależności od zawartości iłu i jego rodzaju,
− wyjaśnić sposób wiązania gliny z innymi materiałami,

− wyjaśnić zasady przylegania gliny do cegieł i kafli,

− wyjaśnić proces marznięcia i rozmrażania gliny,
− urobić zaprawy glinowo-piaskowe,

− zagęścić gliny,

− oczyścić gliny z nadmiaru naleciałości organicznych,
− zbadać urabialność gliny,

− zastosować gotowe zaprawy ogniotrwałe,

− przygotować zaprawy wapienne,
− przygotować zaprawy wapienno-cementowe,

− przygotować zaprawy o nietypowym składzie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca: ………………………………………………………………
Modułowy program nauczania: Kominiarz 714[02]
Moduł: Konstrukcje zduńskie i kominiarskie714[02].Z1
Jednostka modułowa: Przygotowanie zapraw ognioodpornych714[02].Z1.04

Temat: Spoiwa stosowane do wykonania zapraw.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania spoiw

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− określić rodzaj spoiwa,
− podać cechy spoiw.

Metody nauczania:

− pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− zbiorowa.

Czas: 90 min
Środki dydaktyczne:

− próbki spoiw budowlanych,

− plansze.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Omówienie tematu i celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

− nauczyciel prezentuje kolejno spoiwa,

− nauczyciel charakteryzuje cechy spoiw,

− uczniowie rozpoznają wskazane spoiwa.

4.Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje podsumowania zajęć.

Zakończenie zajęć
5. Uporządkowanie klasopracowni.
Praca domowa
Wypisz informacje jakie znajdują się na worku z cementem.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca: ………………………………………………………………
Modułowy program nauczania: Kominiarz 714[02]
Moduł: Konstrukcje zduńskie i kominiarskie714[02].Z1
Jednostka modułowa: Przygotowanie zapraw ognioodpornych714[02].Z1.04

Temat: Oczyszczanie gliny z zanieczyszczeń.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności przygotowania gliny do wykonania zaprawy.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
− oczyścić glinę z zanieczyszczeń organicznych,

− oczyścić glinę z kamieni.

Metody nauczania:

−instruktaż i pokaz,
−ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−indywidualna

Czas: 135 min
Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− glina zanieczyszczona,

− urządzenie do rozrabiania gliny

− pojemnik na wodę.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Podanie tematu zadania.
3. Realizacja tematu:
− uczniowie organizują stanowisko pracy,
− uczniowie wykonują oczyszczenie gliny,

− uczniowie sprzątają stanowisko.
4. Nauczyciel na bieżąco ocenia pracę uczniów.
5. Uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie.

Zakończenie zajęć
6. Uporządkowanie pracowni.
Praca domowa
Wyjaśnij pojecie gliny tłustej i chudej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

5. ĆWICZENIA

5.1. Przygotowanie zapraw budowlanych sposobem ręcznym

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zaprawę cementową o proporcji składników 1:4.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał zgodnie z recepturą,
4) rozłożyć kruszywo drobne w miejscu przeznaczonym do przygotowania zaprawy,
5) dosypać cement i przeprowadzić mieszanie składników suchych do jednolitej barwy,
6) dolewać wody z jednoczesnym mieszaniem wszystkich składników,
7) oczyścić narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy.
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj zaprawę wapienną o proporcji składników 1:2.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał zgodnie z recepturą,
4) rozłożyć kruszywo drobne w miejscu przeznaczonym do przygotowania zaprawy,
5) dosypać cement i przeprowadzić mieszanie składników suchych do jednolitej barwy,
6) dolewać wody z jednoczesnym mieszaniem wszystkich składników,
7) oczyścić narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj zaprawę cementowo - wapienną, o proporcji składników 1:2:6, sposobem

ręcznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał zgodnie z recepturą,
4) rozłożyć kruszywo drobne w miejscu przeznaczonym do przygotowania zaprawy,
5) dosypać cement i przeprowadzić mieszanie składników suchych do jednolitej barwy,
6) dolewać wody z jednoczesnym mieszaniem wszystkich składników,
7) oczyścić narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy.
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj zabezpieczenie dołu z wapnem. Wymiary dołu w rzucie poziomym

4,00x3,00m.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał i przygotować według wymiaru,
4) ustawić zabezpieczenie zgodnie z przepisami bhp,
5) posprzątać stanowisko pracy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko robocze,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− materiał drewniane do wykonania zabezpieczeń,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót ciesielskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 5

Wykonaj zaprawę cementowo - glinianą, o proporcji składników 1:2:16, sposobem

ręcznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) przygotować zawiesinę glinową,
4) dobrać cement zgodnie z recepturą,
5) dodać cement do zawiesiny glinowej,
6) wymieszać całość do odpowiedniej konsystencji,
7) oczyścić narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Przygotowanie zapraw ogniotrwałych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj sposobem ręcznym 5kg zaprawy ognioodpornej wg zaleceń producenta.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) odmierzyć odpowiednią ilość wody i wlać do naczynia,
4) dodać suchą zaprawę ognioodporną,
5) wymieszać całość do odpowiedniej konsystencji,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przygotuj 5kg zaprawy zduńskiej wg receptury podanej przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) przygotować zawiesinę glinianą,
4) dobrać środki schudzające zgadnie z recepturą,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5) wymieszać całość do odpowiedniej konsystencji,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Przygotuj 5kg zaprawy z gliny zwykłej wg receptury podanej przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) przygotować zawiesinę glinianą,
4) dobrać środki schudzające zgadnie z recepturą,
5) wymieszać całość do odpowiedniej konsystencji,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3.

Przygotowanie zapraw budowlanych sposobem
mechanicznym

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zaprawę cementowo – wapienną sposobem mechanicznym o proporcji

składników 1:2:4.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) określić sposób wykonania mieszanki betonowej rozdział 4.3
4) sprawdzić instrukcję bhp przy stanowisku betoniarskim,
5) wykonać mieszankę betonową zgodnie z zadaną recepturą,
6) umyć sprzęt i narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− podstawowy sprzęt pomiarowy.

− materiał do wykonania zapraw.

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka pierwszej pomocy,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj zaprawę cementowo o proporcji składników 1:5, sposobem mechanicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) określić sposób wykonania zaprawy,
4) sprawdzić instrukcję bhp przy stanowisku pracy,
5) wykonać zaprawę zgodnie z zadaną recepturą,
6) umyć sprzęt i narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj zaprawę wapienną sposobem mechanicznym o proporcji składników 1:4.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
3) określić sposób wykonania zaprawy,
4) sprawdzić instrukcję bhp przy stanowisku pracy,
5) wykonać zaprawę zgodnie z zadaną recepturą,
6) umyć sprzęt i narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– instruktaż i pokaz,
– ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Środki dydaktyczne:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zapraw,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,, Przygotowanie zapraw
ognioodpornych”

Test składa się z 20 zadań, z których:
– zadania 1–13 są z poziomu podstawowego,
– zadania 14–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 10 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. d, 5. a, 6. b, 7. c, 8. d, 9. c, 10. b, 11. c,
12. a, 13. c, 14. b, 15. a, 16. c, 17. c, 18. b, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad

Cel operacyjny

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedzi

1 Określić rodzaj spoiwa

C

P

a

2 Określić sposób uzyskania wapna

niegaszonego

C P

c

3 Podać głębokość dołu na wapno

A

P

a

4 Wskazać objawy spalenia wapna

B

P

d

5 Określić wilgotność wapna

hydratyzowanego

C P

a

6 Określić barwę cementu

C

P

b

7 Określić rodzaj zapraw stosowanych do

prac w konstrukcjach zduńskich i

kominiarskich

C

P

c

8 Określić czas zużycia zaprawy

cementowo-glinianej

C P

d

9

Określić główny składnik zaprawy

zduńskiej

C P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

10 Wskazać cechy gliny tłustej B

P

b

11

Określić środki schudzajace dodawane

do gliny

C

P

c

12 Określić czas moczenia gliny

C

P

a

13

Określić wpływ zamrożenia gliny na jej

własności

C

P

c

14 Określić dodatek gliny ogniotrwałej do

zaprawy szamotowej

C PP

b

15

Rozróżnić urządzenie do mieszania

zapraw

B

PP

a

16 Określić kolejność dozowania

składników zaprawy cementowo –

wapiennej przy mieszaniu

mechanicznym

C

PP

c

17 Określić wielkość kruszywa w zaprawie

szamotowej

C PP

c

18 Określić temperaturę do której można

stosować cement i szkło wodne w

zaprawie szamotowej

C

PP b

19 Określić skład zaprawy termalitowej

C

PP

a

20 Określić skład zaprawy krzemianowej

C

PP b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej

jednotygodniowym wyprzedzeniem.

2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadzić z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omówić z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnić uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdać uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podać czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego

(rozładować niepokój, zachęcić do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnieć uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zebrać karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdzić wyniki i wpisać do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadzić analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybrać te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustalić przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracować wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych –ewentualne niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań dotyczących przygotowania zapraw ognioodpornych. Zarówno

w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się zadania wielokrotnego

wyboru( jedna odpowiedź jest prawidłowa).

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedź

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną

odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

na później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Cement portlandzki jest:

a) spoiwem hydraulicznym,
b) wypełniaczem hydrauliczne,
c) wypełniaczem,
d) spoiwem powietrznym.

2. Wapno niegaszone otrzymuje się przez:

a) dołowanie,
b) zalanie wapna palonego wodą,
c) wypalanie kamienia wapiennego,
d) wypalanie wapna palonego.

3. Głębokość dołu na wapno nie powinna być większa niż:

a) 2m,
b) 3m,
c) 1m,
d) 0,8m.

4. Zbyt mała ilość wody użyta do gaszenia spowoduje tzw. spalenie wapna, objawiające się:

a) granatowym zabarwieniem,
b) śnieżnobiałym zabarwieniem,
c) żółtym zabarwieniem,
d) brązowym zabarwieniem.

5. Wapno hydratyzowane powinno mieć wilgotność nie większą niż:

a) 3%,
b) 5%,
c) 4%,
d) 10%.

6. Cementy mają barwę:

a) niebieską o różnych odcieniach,
b) szarą o różnych odcieniach,
c) brązową o różnych odcieniach,
d) żółtą o różnych odcieniach.

7. Do prac w konstrukcjach zduńskich i kominiarskich stosowane są zaprawy:

a) gipsowo-wapienne, cementowe, cementowo-wapienne,
b) wapienne, gipsowe, gipsowo-wapienne,
c) cementowe, cementowo-wapienne, cementowo-gliniane,
d) wapienne, gipsowe, cementowe.

8. Maksymalny czas, po którym zaprawa cementowo-gliniana musi być zużyta wynosi:

a) 0,5 godziny,
b) 3 godziny,
c) 8 godzin,
d) 2 godziny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

9. Głównym surowcem, z którego sporządzamy zaprawy zduńskie jest:

a) gips,
b) cement,
c) glina,
d) wapno.

10. Glina tłusta charakteryzuje się:

a) brakiem połysku i dużą lepkością,
b) połyskiem i dużą lepkością,
c) połyskiem i małą lepkością,
d) brakiem połysku i małą lepkością.

11. Do gliny tłustej dodaje się środków schudzających, takich jak:

a) cement i mączka ceglana,
b) cement i piasek,
c) piasek i mączka ceglana,
d) wapno i piasek.

12. Glinę przed zarobieniem zalewa się wodą i pozostawia się tak:

a) jeden dzień,
b) dwa dni,
c) tydzień,
d) miesiąc.

13. Zamrożenie gliny:

a) nie ma wpływu,
b) wpływa na nią ujemnie,
c) wpływa na nią dodatnio,
d) wpływa na nią dodatnio tylko powyżej 5

°C.

14. Do zaprawy szamotowej dodaje się gliny ogniotrwałej w ilości:

a) 10÷20%,
b) 20÷30%,
c) 10÷15%,
a) 30÷50%.

15. Na rysunku obok przedstawione jest urządzenie:

a) mieszarka do zapraw,
b) mieszalnik do zapraw,
c) wiertarka z mieszadłem,
d) betoniarka.

16. Dozowanie składników zaprawy cementowo – wapiennej przy mieszaniu mechanicznym

jest następująca:
a) cement, piasek, woda, wapno,
b) woda, piasek, cement, wapno,
c) cement, wapno, piasek, woda,
d) wapno, cement, piasek, woda.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

17. Wielkość ziaren mielonego szamotu w zaprawie szamotowej nie powinna przekraczać:

a) 4mm,
b) 1mm,
c) 2mm,
d) 5mm.

18. Do zaprawy szamotowej można dodać cementu portlandzkiego lub szkła wodnego

w przypadku gdy zaprawa będzie użyta do urządzeń, w których temperatura nie
przekroczy:
a) 800°C,
b) 1000°C,
c) 1200°C,
d) 500°C.

19. Zaprawy termalitowe produkuje się z mieszaniny ziemi okrzemkowej i:

a) plastycznej glinki ogniotrwałej,
b) cementu portlandzkiego,
c) cementu hutniczego,
d) gipsu budowlanego.

20. Zaprawy krzemionkowe sporządza się ze zmielonego kwarcytu, piasku i łupku

kwarcytowego z dodatkiem:
a) 10÷20% zmielonych margli,
b) 10÷20% gliny ogniotrwałej,
c) 10÷20% cementu portlandzkiego,
d) 10÷20% gliny krzemianowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Przygotowanie zapraw ognioodpornych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a

b

c

d

2 a

b

c

d

3 a

b

c

d

4 a

b

c

d

5 a

b

c

d

6 a

b

c

d

7 a

b

c

d

8 a

b

c

d

9 a

b

c

d

10 a

b

c

d

11 a

b

c

d

12 a

b

c

d

13 a

b

c

d

14 a

b

c

d

15 a

b

c

d

16 a

b

c

d

17 a

b

c

d

18 a

b

c

d

19 a

b

c

d

20 a

b

c

d

∑ punktów

…………………………………………

Ocena

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

TEST II

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,, Przygotowanie zapraw
ognioodpornych”

Test składa się z 20 zadań, z których:
– zadania 1-13 są z poziomu podstawowego,
– zadania 14-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 10 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. b, 4. d, 5. a, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c, 10. d, 11. c,
12. b, 13. c, 14. a, 15. a, 16. b, 17. c, 18. d, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr

zad

Cel operacyjny

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedzi

1 Określić rodzaj spoiwa

C

P

d

2 Określić sposób uzyskania wapna

gaszonego

C P

b

3 Określić czas dojrzewania wapna

gaszonego

C

P

b

4 Wskazać skutek dodania zbyt małej ilości

wody do gaszenia wapna

B P d

5 Określić rozmiar grudek dopuszczalnych

w wapnie hydratyzowanym

C P

a

6 Podać cechę cementu

A

P

b

7 Określić zalety zaprawy cementowo-

glinianej

C

P

b

8 Określić czas zużycia zaprawy

cementowej

C P d

9

Określić główny składnik zaprawy

zduńskiej

C P

c

10 Wskazać cechy gliny chudej

B

P

d

11

Określić środki schudzajace dodawane do

C

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

gliny

12 Określić proporcje składników w

zaprawie cementowo - glinianej

C

P

b

13

Określić przydatność zaprawy dołączenia

kafli

C

P

c

14 Określić zastosowanie zaprawy

szamotowej

C PP

a

15

Rozróżnić urządzenie do mieszania

zapraw

B

PP

a

16 Określić kolejność dozowania składników

zaprawy wapiennej przy mieszaniu

mechanicznym

C

PP

b

17 Określić wielkość kruszywa w zaprawie

szamotowej

C PP

c

18 Określić rodzaj zaprawy do łączenia

kształtek krzemionkowych

C

PP d

19 Określić skład zaprawy termalitowej

C

PP

d

20 Określić skład zaprawy krzemianowej

C

PP b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej

jednotygodniowym wyprzedzeniem.

2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadzić z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omówić z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnić uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdać uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podać czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego

(rozładować niepokój, zachęcić do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnieć uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zebrać karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdzić wyniki i wpisać do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadzić analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybrać te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustalić przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracować wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych –ewentualne niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań dotyczących przygotowania zapraw ognioodpornych. Zarówno

w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się zadania wielokrotnego

wyboru( jedna odpowiedź jest prawidłowa).

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedź

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną

odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

na później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wapno hydratyzowane jest:

a) spoiwem hydraulicznym,
b) wypełniaczem hydrauliczne,
c) wypełniaczem,
d) spoiwem powietrznym.

2. Wapno gaszone otrzymuje się przez:

a) dołowanie,
b) zalanie wapna palonego wodą,
c) wypalanie kamienia wapiennego,
d) wypalanie wapna palonego.

3. Przy gaszeniu wapna bez rozdrabniania okres dojrzewania powinien trwać co najmniej:

a) dwa miesiące,
b) trzy miesiące,
c) tydzień,
d) dwa tygodnie.

4. Zbyt mała ilość wody użyta do gaszenia objawia się:

a) granatowym zabarwieniem,
b) śnieżnobiałym zabarwieniem,
c) żółtym zabarwieniem,
d) brązowym zabarwieniem.

5. Wapno hydratyzowane nie powinno zawierać grudek większych niż:

a) 0,20mm,
b) 0,30mm,
c) 0,40mm,
d) 0,50mm.

6. Najważniejszą cechą cementu jest jego:

a) gęstość,
b) wytrzymałość na ściskanie,
c) spoistość,
d) wodoszczelność.

7. Zaletą zaprawy cementowo-glinianej jest:

a) wodoprzepuszczalność i izolacyjność,
b) wodoszczelność i ciepłochronność,
c) wodoszczelność i izolacyjność,
d) izolacyjność i ciepłochronność.

8. Maksymalny czas, po którym zaprawa cementowa musi być zużyta wynosi:

a) 0,5 godziny,
b) 3 godziny,
c) 8 godzin,
d) 2 godziny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9. Głównym surowcem, z którego sporządzamy zaprawy zduńskie jest:

a) gips,
b) cement,
c) glina,
d) wapno.

10. Glina chuda charakteryzuje się:

a) brakiem połysku i dużą lepkością,
b) połyskiem i dużą lepkością,
c) połyskiem i małą lepkością,
d) brakiem połysku i małą lepkością.

11. Do gliny tłustej dodaje się środków schudzających, takich jak:

a) cement i mączka ceglana,
b) cement i piasek,
c) piasek i mączka ceglana,
d) wapno i piasek.

12. W zaprawie cementowo glinianej proporcje 1:4:16 oznaczają objętościową ilość składników:

a) cement: glina : woda,
b) cement: zawiesina glinowa: piasek,
c) cement: glina: piasek,
d) piasek: glina: cement.

13. Przygotowana zaprawa do łączenia kafli zaciśnięta w dłoni powinna:

a) w niej pozostać,
b) ułożyć się w wałek,
c) łatwo wydostawać się przez palce,
d) w małych ilościach wydostawać się przez palce.

14. Zaprawy szamotowe są stosowane do łączenia ceramicznych elementów ogniotrwałych

przy budowie:
a) palenisk,
b) ścian,
c) słupów,
d) kuchni.

15. Na rysunku obok przedstawione jest urządzenie:

a) mieszarka do zapraw,
b) mieszalnik do zapraw,
c) wiertarka z mieszadłem,
d) betoniarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

16. Dozowanie składników zaprawy wapiennej przy mieszaniu mechanicznym jest

następująca:
a) piasek, woda, wapno,
b) woda, piasek, wapno,
c) wapno, piasek, woda,
d) wapno, cement, piasek.

17. Wielkość ziaren mielonego szamotu w zaprawie szamotowej nie powinna przekraczać:

a) 4mm,
b) 1mm,
c) 2mm,
d) 5mm.

18. Do łączenia kształtek krzemionkowych narażonych na działanie temperatury do 1200°C

stosuje się:
a) zaprawy gipsowe,
b) zaprawy cementowe,
c) zaprawy szamotowe z dodatkiem cementu,
d) zaprawy krzemionkowe.

19. Zaprawy termalitowe produkuje się z mieszaniny plastycznej glinki ogniotrwałej i:

a) gipsu budowlanego,
b) cementu portlandzkiego,
c) cementu hutniczego,
d) ziemi okrzemkowej.

20. Zaprawy krzemionkowe sporządza się ze zmielonego kwarcytu, piasku i łupku

kwarcytowego z dodatkiem:
a) zmielonych margli,
b) gliny ogniotrwałej,
c) cementu portlandzkiego,
d) gliny krzemianowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Przygotowanie zapraw ognioodpornych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a

b

c

d

2 a

b

c

d

3 a

b

c

d

4 a

b

c

d

5 a

b

c

d

6 a

b

c

d

7 a

b

c

d

8 a

b

c

d

9 a

b

c

d

10 a

b

c

d

11 a

b

c

d

12 a

b

c

d

13 a

b

c

d

14 a

b

c

d

15 a

b

c

d

16 a

b

c

d

17 a

b

c

d

18 a

b

c

d

19 a

b

c

d

20 a

b

c

d

∑ punktów

…………………………………………

Ocena

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7. LITERATURA

1. Paradistal A.: Roboty zduńskie. Arkady, Warszawa 1973
2. Szymański E. Wrześniowski W.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1997
3. Urban. L. Technologia robót malarskich i tynkarskich WSiP, Warszawa 1988
4. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. ITB,

Warszawa 1997

5. Wojewoda K.: Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów. Kowel, Warszawa 2002
6. Katalogi producentów