Bole glowy

Marcin Zarowski,

Kltedra

i

Klil1ika Ncurologii

Wieku Rozwojowego

Akadc111iaMedyczfl:/lil1.

K'lfOkt

Marcinkowskiego

WPOZ11311iu

II

Bole glowy samoistne

Iii

E61 glow; typu napi~ciowego

ill

Migrena

i

'"

Klastero"\V)Tb61 gloW] i przewlelda
napadowa hemikrania

i'iIIBoleglowy objawowe

Primary

Heada che

• Napi\:ciowy b6]

gJO\\'y

• J\'Iigrcna

• Klastcrowy

69%

15%

0.1%

I Secondary

Headache

I

•

Kac

· Goqczka

• Chomby metaboliczne

• Zapalcnia zatok i nasa

• Crazy glow),

· Chowby oczu

• Choroby naczyniowc

72%

63%

22%

15%

4%

3%

1%

• Sporadycznie miewa je 80-90% ludzi

• 60-75% doroslych boli glowa co

najmniej Ix w roku

.20%

odczuwa przewlekle i

nawracajqce bole glowy

• 5-10% populacji zglasza si~ z

t

q

dolegliwosei

q

do lekarza

Headache A/arms

W wywiadzie lub w badaniu istniei'! dowody

na istnienie powaznej c horoby

Rozpoznanie

Samoistnych b6/6w glowy

t~k-T

.

r

·····J..··..

·mm

••••••••••••••••••••••

•••••

•••••••••••

i

i

Leczenie samoistnych

i

b6/6wgl0w.y _

/dentyfikacja

.

Objawowych b016w gl()w.y .

J

/dentyfikacja

Objawowych b6/6w glowy

.

Najcz~sciej wyst~puj~cy typ wsr6d

samoistnych b616w glowy

ill

Sporadycznie miewa go okolo 70%

m~zczyzn i 90% kobiet

IN!

Przewlekle u 15% populacji

l1li

Kobiety 2-4 krotnie cz~sciej niz m~zczyzni

III

U 40% b61e wyst~puj~ przed 20 rokiem

L12

Jczeli incydenty obejmuj~ do 15 dni w

miesi~cu jest to b61 epizodyczny, jdli
\vi~cej toprzewlekly

II

B61 nie nasila si~ pod wplywem aktywnosci
fizycznej

II

Rzadko foto i sono-fobia nigdy razem

III

Chorzy maj~ sklonnose do obnizonego
nastroju i kku

IiOl

Zarazem nalezy d~zye do ograniczenia
doraznej farmakoterapii, gdyz jest nie dose
efektywna i moze latwo prowadzie do
naduzywania i uzaleznienia

ill

doniesienia

0

pozytywnych efektach

podawania kwasu walproinowego,
karbamazepiny

II!!

Zabiegi fizjoterapeutyczne,
nuorelaksacyjne, psychoterapia,

techniki

behawioralne

Bol glowy typu

napi~ciowego

II

B61 zwykle obustronny

••Jest uporczywy, t~py,

0

zmiennym

nasileniu w ci~u dnia

•• Uczucie ucisku lub obr~czy wok6l glowy

•• Epizody b61u cz~sto z\vi~zane z l~kiem

•• Przewlekly b61 trwa caly dzien

•• Epizody trwaj~ od 30nUn do 7 dni

•• Etiologia jest nieznana

•• \X

T

leczeniu najskuteczniejsze

s~ klasyczne

leki przeciwb610we zwlaszcza w

pol~czeniu z kofein~

•• Srodki obnizahce

napi~cie nU~sni jak

baklofen, tizanidyna, tolperizon lub
tetrazepam.

••W profilaktyce leki przeciwdepresyjne

przez okres 3-6nUesi~cy

••Wyst~powanie ok. 10-15%- populacji

••Tylko 30-50% zwraca si~ do lekarza

(ci kt6rzy maj~ cz~ste lub ci~zkie napady)

•• Okolo 30 mln amerykan6w choruje

•• 20% kobiet

•• 7% m~zczyzn

III

Hipoteza naczynioruchowa

Illl

Teoria szerzqcej si~ depresji

liiI

Jalowy proces zapalny

Migraine prevalence

(%)

30

25

20

30

40

50

60

70

80

100

Age (years)

Aura to trwajqce kilka lub kilkanascie minut

sensacje najcz~sciej wzrokowe :

II

powi~kszaj'lcy si~ migOCZ'lcymroczek w

srodku pola widzenia,

IiI!l

ubytki w polu widzenia, az do

niedowidzenia polowiczego

lld

zygzakowate linie

~ rzadziej parestezje, niedowlad, afazja

.".-.".~,

..,.,."..."..

l

.••.,.._;;"',;.::

..'.".j~

..,<.~~.:;";".".,

-.

'j'''jff'iii'

"ii

,...,..• '.

~"--L

---I

• Rozpoczyna si~ zwykle w wieku mlodym

znaczna wi~kszosc przed 35 rokiem zycia,

nierzadko w dziecinstwie (25%)

• Dotyczy cz~sciej kobiet K:M 4:1

J

/'

• Cz~ste jest wyst~powanie rodzinne (ryzyko

wyst'lpienia migreny u krewnego osoby

chorej jest 5x wi~ksze)

,

~_"_

o"

Cj

~"~~;)~,'r),-:Lj

• I\ligrena z auq-( dawniej mizywana

wzrokow'llub

klasyczn'l)

• ~ligrena bez aury (dawniej nazywana

z\v\'klq)

80-90~iO

!

• ?\ligrena podstawna

• ?\ligrena okoporazna

• Ivligrena siatkowkowa

• PO\vi.klania migreny - stan migrenowy

• napady trwaj'l od 4 do 72 godzin (u dzieci

krocej bo 2-24 godziny)

• dluzej niz 72 godziny to stan migrenowy

• powtarzaj'l si~ z rozn'l cz~stotliwosci'l od

kilku w roku do 2 w tygodniu

fjl

aura jest zawsze odwracalna, a po jej

ust'lpieniu pojawia si~ b61 (do godziny)

IiII

b61 stopniowo narasta

Jiilcharakter t~tni~cy

I!ii

moze bye polowiczy lub obustronny

b-il

nudnosci i vrymioty

E,1lfotoi sonofobia, czasem osmofobia

I

c:::

nasila si~ pod wplywem aktywnosci fizycznej

Migrena - Kryteria Diagnostyczne

~\. co najnuuej 5 epizod6w spehuahcych

kryteria B~D

B. b61 glowy tlwaj'lcy 4~72 godziny

C b6l glowy spelnia co najmniej dwa kryteria:

IliIl.

jcdno;;tronna

lokalizacja

•• 2. pulsuj'(cy

charakter

I.tl

3. srcdnic

lub duze nasienic

b61u

II

4. nasilanic

sit; pod

\vplywelll

akl:)r\vnosci

fi%ycznej

'D'. podczas b6lu glowy ,.vyst~puje jeden z pOwyzszych

t:l

1. Illdnosci

lub/i wynuoty

II

2 photophobla

lub/i

phonophobia

Iii

Badanie EEG cz~sto wykazuje zmiany ale

nie s~ one specyficzne

I

ai=

Badanie neuroobrazowe

wykonujemy w

migrenie z aur~ inn~ niz wzrokowa oraz u

pacjent6w ze zmianami ogniskowymi w

EEG.

• Rozpoznania

na podsta\.vie

charakterystycznego

obrazu klinicznego

• napady mog~ bye wywolywane przez:

• zm~czenie,

.

.

• mevlyspame,

• nadmiar snu

• zmiany pogody (halny)

• niekt6re pokarmy (czetwone wino, sery

gatunkowe, czekolada) czy leki (doustne

srodki antykoncepcyjne).

• Nalezy pami~tac, ze az do 46%

pacjent6w maze miec ww istocie bialej

pojedyncze ogniska hyperintensywne

IllJ

Edukacja pacjenta

~~

I

Unikanie czynnikow

I

prowokujilcych

III

Dorazne zwalczanie

napadow

!lil

Leczenie profllaktyczne

Ql

z"vvyklesrodki przeciwbolowe

w

I

odpowiedniej dawce

.,

paracctamol;

'"

kwao acetylmalicylowy;

II

ibuprofen

III

Korzystne jest podanie srodkow

przeciwynliotnych

•

mctoklopramid

I

Migrena

I

Leczenie dorazne (cd.):

ill

u:yptany (Imigran; Zomig, Maxalt)

podawane w srednioci~zkich i ci~zkich

napadach uwazane Sitobecnie za

najbardziej skuteczne.

Migrena

•

Edukacja pacjenta

•

Rcgubrny sen

•

Regularne posilki

•

Rcgularna aktywnosc fizyczna

•

Zdmwy styl zycia

Migrena

Leczerue dorazne (cd.):

•

ergotamina -

tabletki, czopki, inhalacje,

najlepiej u doroslych jako Coffecorn

forte,

•

moze bye korzystne dodanie leku

uspokajaj:lcego

Leczenie zapobiegawcze:

• Dwuhydroergotanlina

.leki przeciwserotoninowe

(Polonligran;

Divascan; N ocertone)

• leki przeciwpadaczkowe

(karbamazepina; kw.

walproinowy)

• leki przeciwdepresyjne

(inlipranlina,

anlitryptylina, fluoksetyna)

Leczenie zapobiegawcze

(cd.):

•• Leki blokuj'lce beta-receptory

(propranolol,

metoprolol)

il

Leki blokuj'lce kanaly wapniowe (flunaryzyna,
werapamil)

III

Inne leki (np. ziolowe - Mariomigran)

III

najlepsze 'wyniki osi'lga si~ psychoproftlaktyk'l

(biofeedback) lub psychoproftlaktyk'l

+

propranolol

(bad. metaanaliza 1995)

II

Najbardziej dokuczliwy ze wszystkich
samoistnych b6l6w glowy

l1li

Opisany przez Hortona

(E6l glowy

Hortona)

•• Cz~stosc to ok.. 0,1% populaeji

•• 4-7 x ez~seiej u m~zezyzn

Ii

Poez'ltek w drugiej lub trzeeiej dekadzie
zycia

Towarzysz'l mu:

III

Lzawienie

I!!I

Zaczerwienienie spoj6wek,

IIll

\vyciek z nosa

~ Opadni~eie powieki

':' Zwe;:zenie iteniey

B!

Poeenie i zaczerwienienie jednej strony
twatzy

L_..

----'

Rokowanie:

• ehoroba uznawana za ehorobe;: ealego zycia,

• zd'lzaj'l si~ jednak r6znie dlugie remisje.

• Atak polowiezego

b6lu glowy

• Trwa od 15-180 minut (zwykle 90 minut)

• Zlokalizowany poza galk'i oezn'l i w

okoliey ezolowej

• Promieniuje do skroni, policzka, zuehwy,

nosa.

• I<Jastet ezyli okres wyst~powania atak6w

b610wyeh trwa 3-6 tygodni

• Przerwy trwaj'i od p61 roku do kilku lat

• Najez~seiej okresy napad6w wyst~puj'i raz

lub 2 razy w roku wiosn'i i jesieni'l

• W okresie napad6w od 1 na dwa dni d08

napad6w na dob~

IlI1I

N apady zwykle

0

tej samej porze

II

Cz~sto w noey

l1li

B6l jest wyjqtkowo silny

III

Pacjent pobudzony

w.;

Pozycja lez~ca subiektywnie nasila

I__~

dolegJiwoki

Leezenie w okresie b6lu

IllI

Edukaeja chorego

IllI

Tryptany - 6mg sumatryptanu

(max 2x na

dob~)

Tlen .. 71/min przez 15 minut

tJj

Ergotamina

,~Sterydy dozylnie na poez~tku klastra

Il!I

Nadcisnienie t~tnieze

III

Choroby uldadu oddechowego

i'!J

Choroby nerek

Ill1

Cboroby ukladu krwiot\v6rcz~go

iIil

Depresja

irC

L~~I

Choroby kosci ezaszki

Choroby kr~goslupa

• Prowokowane

przez bodice zewn~trzne

glownie alkohol, zmiany temperatury

• Srodki rozszerzaj~ee naczynia zawarte w

pokarmach

• Wrazliwosc tylko w okresie napad6w

ProfJlaktyka

• \\'alproinian

sodu

0

przedluzonym

dzialaniu 600-1800mg/ d

• \\!~glan litu (w~skie okno terapeutyczne)

• Blokery kana16w wapniowyeh

• cz~sc pacjentow wyj~tkowo "oporna"na

leczenie

• Zapalenie zatok

• Zapalenie stawu skroniowo zuehwowego

• Jaskra

• Wady wzroku

• Polekowe bole glowy "z odbieia"

-:

C

!

'

'v