ĆWICZENIE NR

22

MIKROSKOP OPTYCZNY: POMIAR MAŁEJ DŁUGOŚCI I

APERTURY OBIEKTYWU

Pomiar małej długości: wyznaczenie średnicy elementów

morfotycznych krwi

1. Włączyć główny włącznik zasilania mikroskopu w pozycję „I” (ON) a następnie ustawić

jasność obrazu pokrętłem znajdującym się obok włącznika głównego (kręcąc zgodnie ze
strzałką zwiększa się jasność oświetlenia).

2. Obrócić pokrętło zgrubnego ogniskowania (większa śruba z prawej strony statywu

mikroskopu), w celu obniżenia stolika.

3. Położyć na stoliku mikroskopu szkiełko podstawowe z naniesioną skalą zasadniczą (1 mm

podzielony na 100 części) (Umieszczać preparat na stoliku z dużą ostrożnością.
Zwolnienie zakrzywionego uchwytu z dużą siłą spowoduje złamanie lub uszkodzenie
szkiełka lub preparatu). Otworzyć sprężynujący, zakrzywiony palec uchwytu preparatu
i umieścić szkiełko podstawowe w uchwycie wsuwając je od przodu, następnie łagodnie
zwolnić uchwyt.

4. Aby przesunąć preparat w kierunku pionowym – należy obracać górnym pokrętłem

znajdującym się po prawej stronie pod stolikiem mikroskopu. Aby przesunąć w kierunku
poziomym – należy obracać dolnym pokrętłem znajdującym się pod poprzednim.

5. Przekręcić rewolwer obiektywowy tak, aby wymagany obiektyw powiększeniem 10x

znalazł się bezpośrednio nad preparatem.

6. Przestawić pierścień irysowej przesłony aperturowej tak, aby centralnie widoczny był

napis 10x (przesłona podwieszona jest pod stolikiem mikroskopu)

7. Aby otrzymać ostry obraz skali należy obracać śrubą zgrubnego ogniskowania tak, aby

obiektyw znalazł się jak najbliżej preparatu. Następnie obserwując preparat przez okulary
powoli kręcić śrubą zgrubnego ogniskowania w kierunku przeciwnym opuszczając stolik.
Wówczas, gdy obraz jest już widoczny należy wyregulować ostrość za pomocą pokrętła
dokładnego ogniskowania (mniejsza śruba z prawej strony statywu mikroskopu)

8. Nie zdejmując skali zasadniczej ze stolika mikroskopu ustawić skalę okularu tak, aby jego

podziałki były równolegle do podziałek skali zasadniczej.

9. Porównać liczbę podziałek

a

skali zasadniczej przypadającą na 100 podziałek skali

okularu. Korzystając ze wzoru wyznaczyć długość 1 podziałki okularu:

gdzie:

X - długość jednej podziałki okularu [mm]

10. Usunąć ze stolika mikroskopu szkiełko ze skalą zasadniczą i umieścić na nim preparat

krwi obwodowej z wcześniej naniesioną małą kroplą olejku immersyjnego (w miejscu
gdzie preparat jest najjaśniejszy i najcieńszy).

11. Przekręcić rewolwer obiektywowy tak, aby wymagany obiektyw immersyjny

(powiększenie 100x) znalazł się bezpośrednio nad preparatem. Obracać śrubą zgrubnego
ogniskowania aż do momentu zetknięcia obiektywu immersyjnego z olejkiem
immersyjnym.

12. Przestawić pierścień irysowej przesłony aperturowej tak, aby centralnie widoczny był

napis 100x (przesłona podwieszona jest pod stolikiem mikroskopu)

13. Odnaleźć w polu widzenia wyraźny obraz elementów morfotycznych.
14. Odczytać liczbę podziałek

n

skali okularu przypadająca na

• erytrocyt

• różne typy leukocytów

• płytkę krwi

Korzystając ze wzoru wyznaczyć średnicę ww. elementów morfotycznych

gdzie:

S

- średnica elementu morfotycznego [mm]

15. Usunąć ze stolika mikroskopu szkiełko preparatu a następnie delikatnie przetrzeć
szkiełko i obiektyw mieszaniną Eter/Alkohol.

Pomiar zdolności rozdzielczej i apertury numerycznej

Zdolność rozdzielcza danego przyrządu optycznego jest to odwrotność najmniejszej

odległości

d

dwóch punktów widzianych jeszcze oddzielnie.

Zdolność rozdzielcza mikroskopu zależy od tzw. apertury numeryeznej

A

mikroskopu i

długości fali światła padajqcego λ.

Aperturę mikroskopu, w uproszczony sposób, można przedstawić wzorem:

A = n sin α,

gdzie:

n

- współczynnik załamania światła ośrodka znajdującego

się między

przedmiotem a obiektywem,

α

- połowa kąta, jaki tworzą dwa promienie wychodzące z punktu przedmiotu

znajdującego się na osi optycznej, wpadające jeszcze do obiektywu

W celu wyznaczenia apertury numerycznej należy:

1.

Podłączyć aparat do sieci i włączyć przełącznik sieciowy.

2. Przesuwając pokrętło umieszczone po prawej stronie przyrządu, odnotować dwa skrajne

położenia żarówki na skali kątowej (

α

1

i

α

2

), przy których obraz szczeliny przestaje być

widoczny na matówce.

3. Obliczyć kąt

α

:

4.

Wyznaczyć aperturę numeryczną:

A = n •sin α

n = 1 (dla powietrza)

5.

Przyjmując, że długość fali światła λ = 0.5 x10

-6

m obliczyć zdolność rozdzielczą:

6.

Obliczyć odległość

d

:

Sprawozdanie powinno zawierać:

1.

Schemat biegu promieni w mikroskopie optycznym.

2. Definicję powiększenia mikroskopu.
3. Tabelę pomiarów i wyniki obliczeń

.