TEORIA STERYLIZACJI

– ZABIJANIE MIKROORGANIZMÓW

Wynikiem sterylizacji jest zamieranie expotencjalne

Skuteczność zależy od:

1. Czasu ekspozycji
2. Gatunku
3. Liczebności populacji
4. Typu czynnika

Szczepy diagnostyczne: Bacillus stearothermophilus; Clostridum

– za ich pomocą sprawdza się

skuteczność sterylizacji, wkłada się je do rzeczy, które się sterylizuje, a potem, jeżeli na bibułce

zawierającej spory coś rośnie, to sterylizacja źle poszła.

ZAHAMOWANIE WZROSTU:

. )wiązki ieselektyw e – syntetyczne – ha ują wszystko – syntetyzowane w laboratorium

 Anyseptyki – ha ują wz ost lu za ijają a powie z h ia h żywy h tka ek

 Dezynfektanty – na przedmiotach martwych

. )wiązki selektyw e – antybiotyki – ha ują tylko wy a e ik oo ga iz y – zazwyczaj

pochodzenia naturalnego

D)IAŁANIE )WIĄ)KÓW CHEMIC)NYCH li ia iągła – ko ó ki żywe, li ia p ze ywa a – wszystkie

ko ó ki

ANYTSEPTYKI I DEZYNFEKANTY

1. ALKOHOLE

– de atu ują iałka, ozpusz zają lipidy – a tyseptyki skó a – spory i wirusy

oporne (np. etanol

– wysoki koszt, izopropanol)

2. Aldehydy

– alkilują: -NH2, -SH, -COOH – dezy fekta ty za ijają spo y – toksyczne

3. Halogenowce

– dezaktywują iałka, eagują z Ty , zy iki sil ie utle iają e – antyseptyk,

skó a, o zysz za ie wody, żyw oś i – a wią skó ę, pop zez eak ję z wodą stają się

toksy z e p. jody a, etady a oztwó jodu w dete ge ie , hlo

. Metale iężkie – h o ią p zed g zy a i, glo a i, st ą a ie iałek, eak ja z –SH – glono-,

g zy o ój ze, a tyseptyki do o zu o az dezy fekta ty – toksyczne ( w postaci soli np.

CuSO , AgNO , hlo ki tę i

5. Gazy

– eagują z wielo a skład ika i ko ó ek, alkilują związki o ga i z e – dodatki do

żyw oś i, soków, ste yliza ja su sta ji w ażliwy h a te pe atu ę, do a pe et a ja,

spo o ój ze – d aż ią e o zy, układ odde howy, pal e, pote jal e ka e oge y p.
tlenek siarki(IV), tlenek etylenu, propiolactone)

. Dete ge ty katio owe z długi ła u he węglowodo owy , zwa to zędowe a i y –

isz zą ło y ytoplaz aty z e – antyseptyki- skó a dezy fekta ty – łatwo i aktywowa e-

iskie pH, związki o ga i z e, fosfolipidy aktyw e tylko w okoli a h pH eut al ego

7. Fenole

– de atu a ja iałek, isz zą ło y ytoplaz aty z e – dezynfektanty w wysokich

stęże ia h, dodatki do ydeł w iski h stęże ia h set e p o e ta – bardzo toksyczne

METRIOLAT

– ANTYSEPTYK – TIOSALICYLANRTĘCIOWY

)wiązek, któ y jest stosowa y w posta i soli sodowej, jest to ów ież po hod a fe olu

HEKSACHLOROFENOL
da dzo toksy z y związek. Toksy z oś /

PPM Staphylo o i

WYZNACZANIE SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIE DEZYNFEKTANTÓW

TEST FENOLOWY; WSPÓŁC)YNNIK FENOLOWY
MODEL Staphylococcus aureus

– bo bardzo odporny na wszelkie dezynfektanty

Roztwó akte ii po ie a się do dwó h p o ówek. W jed ej dodatkowo oztwó fe olowy, w

d ugi dezy fekta t. Po pew y zasie ie jesteś y w sta ie o e i , zy akte ie w da y h

p o ówka h akte ie wy osły, zy ie. Dlatego z każdej p o ówki wyko uje się posiew a

oso ą szalkę i dopie o się sp awdza. Po ów uje się wa toś , dla któ ej ie o se wowa o

wz ostu w teś ie fe olowy

ANTYBIOTYKI

– HAMOWANIE WZROSTU; ZABIJANIE

A tyseptyki i dezy fekta ty działały powie z h iowo. Do związków działają y h selektyw ie

ależą a ty iotyki. Mają o e działa ie al o akte iostaty z e, al o akte io ój ze.

W 9 Fle i g odk ył pe i yli ę, ale igdy ie użył jej kli i z ie. Dopie o Flo ey i Chai

wyizolowali pe i yli ę i testowali ją a ysza h. ) izola ją pe i yli y ył p o le , po ieważ

uważa o, że zy ikie akte io ój zy ył e zy lizozy . Dopie o pote okazało się, że ie

jest to e zy , a związek he i z y. Aleksa de Fle i g w 9 ot zy ał Nag odę No la w
dziedzinie medycyny, razem z Howardem Floreym i Ernstem Chainem. Dodatkowo Flemingowi
zawdzię za y odk y ie lizozy u.

ANTYBIOTYK NAURALNY

– p odukowa y p zez jede ik oo ga iz y za i lu zaha owa

wz ost i ego. Su sta je, któ e eli i ują ko ku e tów do zaso ów poka owy h.

Selektyw oś działa ia o ej uje u ikal e st uktu y i p o esy ha akte ysty z e wyłą z ie dla

ik oo ga iz ów. zyli do zegoś, o ie występuje w aszy o ga iz ie – założe ie, ie

zawsze da się to z o i

INDEKS TERAPEUTYCZNY LEKU

– minimalna dawka, któ a jest toksy z a dla gospoda za

podzielo a p zez i i al ą dawkę te apeuty z ą

Spekt u działa ia, oż a ok eśli pop zez a ty iog a – pozwala a ok eśle ie, któ e akte ie

są w ażliwe a działa ie a ty iotyku i w jaki stęże iu usi o y użyty; powi o się ajpie w

z o i a ty iog a , dopie o podawa a ty iotyk:

1. Szerokie

. Wąskie – aj zęś iej, działają a jede gatu ek lu odzaj akte ii p. a akte ie o

st uktu ze ś ia y ko ó kowej G a

dodat iej, a uje

ej już ie

TYP D)IAŁANIA:

1.

I hi ito y sy tezy ś ia y ko ó kowej – ideal y el, o ko ó ki zwie zę e ie

posiadają ś ia y ko ó kowej

. diosy tezy iałek- oże y toksy z y ów ież dla o ga iz u euka ioty z ego

3. Biosyntezy DNA

– jak wyżej

. )a u zają e st uktu y i fu k je ło cytoplazmatycznych – jak wyżej

INHIBITORY SYNTEZY ŚCIANY KOMÓRKOWEJ

Skutek

– autoliza ko ó ek – o ak ś ia y p owadzi do lizy ko ó ek, oż a powiedzie , że są

też akte iolity z e



PENICYLINY – β – laktamy – i hi i ja e zy ów sy tezy ś ia y ko ó kowej

Cel: G + ; Spi o hetae; iektó e zia iaki G -)
Obrona

– penicylinaza – beta – laktamaza Staphylococcus; G(-) – a dzo zęsto

ik oo ga iz y ają syste y o o e, sy tetyzują e zy hyd olizują y a ty iotyk,

naturalny mechanizm obronny
Penicillium chrosogenum, Penicillium notatum

– g zy y, któ e sy tetyzują pe i yli ę



 Penicylina G – naturalny p odukt, wiele wad: w ażliwy a kwasy żołądkowe, ie oże y

podawa y doust ie; jest źle tole owa y p zez a dzo wielu ludzi, wywołuje eak ję,

któ a oże p owadzi do ś ie i

 Penicyliny semisyntetyczne – modyfikacje penicyliny pochodzenia naturalnego,

półsy tety z e

 Penicylina V – podstawio y tle o ok CH , już jest odpo a a kwasy, oż a podawa

doustnie

 Ampicillin – e t u aktyw y w iąż jest etalakta , jest aktyw e w stosu ku do ty h

sa y h akte ii, a dodatkową g upę a i ową; sze okie spekt u działa ia, odpo a

a kwasy, zate oż a podawa doust ie

 Methicillin – ak g upy CH , wp owadzo e do pie ś ie ia dwie g upy CH , odpo a a

pe i yli azę

 Oxacillin – odpo a a kwasy, odpo a a pe i yli azę

Cefalosporyny

Cephalosporium

– grzyb – cefalosporyna C- pierwszy wyizolowany antybiotyk

W ażliwe a efalospo y azę – też eta – laktanaza

 Pierwsza generacja cefalosporyn – stosowa a p ze iwko zia iako G + , także

Staphylococcus aureus

– dwa rodzaje Cephalexin i Cephalothin; Pierwsza generacja

efalospo y ulegała hyd olizie p zez eta-lakta azę z pałe zek G -)

 Druga generacja – stosowana przeciwko: Porteus, Enterobacter, Citrobacter; St a ił

w ażliwoś a efalospo y azę. Częś w awiasie po hodzi z atu al ego ź ódła
(Cefamandole, Cefoxitin)

 Trzecia generacja – a dzo waż e a ty iotyki, jako jed e z iewielu ogą osiąga pły

ózgowo – dze iowy i likwidowa zapale ia opo ózgowy h wywoływa y h

akte yj ie p zez pałe zki G -) – Cefotaxime, Cefoperazone – oporne na enzym

cefalospor

y azę

 Czwarta generacja –



Thienamycyna – beta-laktam – Streptomyces catley – też eta lakta , ale zupeł ie i ego
pochodzenia (bakteryjnego, czyli prokariotycznego a nie eukariotycznego, jak u
w ześ iejszy h
Pochodna: IMIPENEM

– odporny na beta-laktamazy, penicylinazy, cefalosporynazy

Inhibitory bata-laktamaz: Streptomyces clavuligenes

– Inihibitor kompetycyjny – kwas

klawuli owy p zy a ty iotyka h, dzięki ie u a ty iotyk jest skute z y, o z osi działa ia
hydrolityczne beta-laktamazy

 Vancomycyna – glikopeptyd – Streptomyces (pochodzenia prokariotycznego) blokuje

sie iowa ie ś ia y ko ó kowej, wąskie spekt u : zia iaki G +

 Bacitracyna – peptydowy – Bacillus licheniformis (pochodzenie prokariotyczne) –

zew ęt z e stosowa ie, głów ie zia iaki G +)

INHIBITORY BIOSYNTEZY BIAŁEK

 Bakteriostatyki – ie a skute z oś i od azu po poda iu, wy aga zasu

 T wale wiążą podjed ostkę s y oso ów – podjednostka charakterystyczna dla

o ga iz ów p oka ioty z y h

 Może się zda zy , że ędą toksy z ie wpływa a ko ó ki euka ioty z e,

 Streptomyces sp.

1. Chloramphenicol

2. Makrolidy

– erytromycyna

AMINOGLIGOZYDY

– dAKTERIOdÓJC)E

Wpływają a wydłuża ie ła u ha polipeptydowego:

1. Streptocycyna

; wiąże s i iałko Streptomyces grisens

2. Gentamycyna Micromonospora purpurea

– zupeł ie i y iż eta-laktan

3. Kanamycyna Streptomyces kanamyceticus

4. Syntetyczne

– o e ie ajsze sze spekt u , stosowa e są pod ko t olą leka za,

klinicznie

 Tobramycyna

 Amikacyna

Tetracykliny

– Streptomyces sp. – wpływają a iosy tezę iałek, wysoka toksy z oś wywołują

ogól e złe sa opo zu ie, ud oś i , i i ja ja iosy tezy iałek – sil ie wiążą się z iałka i;

sze okie spekt u działa ia

ANTYBIOTYKI WPŁYWAJĄCE NA BŁONY KOMÓRKOWE

Polimyksyna B

– bacillus poplymyxa (prokariotyczny organizm) – wysoka toksy z oś , łą zy się z

fosfolipidami. Cel: G(-); Pseudomonas aeruginosa

ANTYBIOTYKI WPŁYWAJĄCE NA BIOSYNTEZĘ RNA

Rifampina

– Streptymces mediterranei (pochodzenia prokariotycznego) – ha uje iosy tezę

bakteryjnego RNA

– oże y skute z a w stosu ku do akte ii, a dla euka ioty z ego

ezpie z a sy teza RNA w jąd ze

SYNTETYCZNE CHEMIOTERAPEUTRYKI SULFONOWE

– SULFONOAMIDY

Najstarszy znany antybiotyk

– stosowa y już pod zas II Woj y Światowej.

Kwas paraaminobenzoesowy jest kluczowy przy syntezie kwasu foliowego B9 (witaminy B9). Te
leki ędą skute z e w stosu ku do akte ii, któ e sa e so ie ie ogą jej sy tetyzowa
SYNTETYCZNE LEKI SULFONOWE. SZLAK SYNTEZY KWASU FOLIOWEGO
Paraaminosulfonamid

– stosowa o w zasie I Woj y Światowej

Te związki działają a wszystkie o ga iz y, któ e uszą dosta za jakoś wita i ę d9. )awsze

są to związki sulfo owe

INNE ZWIĄZKI SYNTETYCZNE

1. Inhibitory biosyntezy kwasu foliowego

– ie opa te o st uktu ę sulfo oa idu. p. kwas

paraaminosalicylowy, trimethoprim-

a dzo skute z y związek stosowa y zew ęt z ie

2. Przeciw Mycobacterium sp.

– ha ują sy tezę kwasu ykolowego p. iso iazid,

ethambutol)

3. Hamuje replika

ję DNA u akte ii p. ui olo - jego zęś aktyw a, a alog kwas

azotowych, wbudowywany w miejsce zasad azotowych). U bakterii DNA wyeksponowany
– z ajduje się w ytoplaz ie. U euka iotów z ajduje się w jąd ze, o sta owi a ie ę

ANTYBIOTYKI SKIEROWANE PRZECIWKO GRZYBOM

da dzo iężko stwo zy taki, a y ył też ezpie z y dla złowieka, po ieważ są to o ga iz y

euka ioty z e, ają podo e st uktu y związa e z iosy tezą iałek, DNA.

1. Nystatyna

– Streptomyces noursei – ie jest w hła ia a w układzie poka owy , działa

w układzie o zo-pł iowy , podaje się aze z a ty iotykie p ze iw akte io , że y

ut zy a w ów owadze popula je g zy ów i akte ii

2. Amphoterycyna B

– Streptomyces nodosus

3. Griseofulvin

– Penicillium griseofulvum

WRAŻLIWOŚD NA CZYNNIKI ANTYBAKTERYJNE

MIC

– minimalne, efektywne – i hi ito owe stęże ie zy ika

MLC

– i i al a dawka ś ie tel a stęże ie – letalna

1. Metoda dyfuzyjna

– i ułki asiąk ięte a ty iotyka i; dyfu duje o z k ążka, i dalej

od iego ty

iejsze stęże ie a ty iotyku. U iesz za się je a podłożu z posiewe

akte ii. Na jed ej płyt e u iesz za się kilka óż y h a ty iotyków i o se wuje, któ y

a ty iotyk działa akte io ój zo. Dzięki te u wyko uje się a ty iog a . Może y też
ten sam antybiotyk, a inne

stęże ia.

. Metoda oz ie ze – wyznaczanie MIC – wyjś iowa hodowla d o oust ojów do kilku

p o ówek. Pozwala wyz a zy stęże ie, ale a y tylko jede a ty iotyk. Po h
kontaktu bakterii z antybiotykiem

– posiew a płytkę i sp awdza y, gdzie jest wz ost

bakterii.

. Metoda łą zo a – test dyfuzyj y w połą ze iu z teste oz ie ze