SYSTEM OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA

W RAMACH ONZ



Prawa człowieka w Karcie
Narodów

Zjednoczonych

i

Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka



Prawa człowieka w działalności
organów głównych Narodów
Zjednoczonych



Instrumenty traktatowe



Prawa człowieka w działalności
organizacji wyspecjalizowanych

LITERATURA



R. Czachorowski, Międzynarodowa Organizacja

Pracy. Geneza-Struktura-Funkcjonowanie. Casus

wolności związkowej, Gdańsk 2002



A. Michalska, Komitet Praw Człowieka.

Kompetencje, funkcjonowanie, orzecznictwo,

Warszawa 1994



A. Michalska, Skarga o naruszenie praw

człowieka do Komitetu Praw Człowieka,

Warszawa 1995



Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka,

standard prawa i jego realizacja a przyszłe

wyzwania, Pod redakcją R. Wieruszewskiego i R.

Hliwy, Poznań 2002

LITERATURA



R. Wieruszewski, Reforma traktatowego

systemu ochrony praw człowieka, “Sprawy

Międzynarodowe”, 2003 r., nr 3, s.36-61



R. Wieruszewski, ONZ-owski system

ochrony praw człowieka - bilans dokonań,

w: Organizacja Narodów Zjednoczonych.

Bilans i perspektywy pod redakcją Janusza

Symonidesa, Warszawa 2006

I. Prawa człowieka w Karcie

Narodów

Zjednoczonych

i

Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka

KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH



Wolność od strachu (przed agresją ze strony
sąsiedniego państwa)



Wolność od niedostatku (biedy)



Wolności słowa i wypowiedzi



Wolność wyznania



Karty Narodów Zjednoczonych - 26 czerwca 1945
r. – preambuła przywrócić wiarę w podstawowe
prawa człowieka, w dostojeństwo i wartość jego
osoby, w równouprawnienie mężczyzn i kobiet
oraz w równość praw narodów wielkich i małych

KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH



Cele Karty:



Do osiągnięcia międzynarodowej
współpracy (…) przy popieraniu i
zachęcaniu do poszanowania
praw człowieka i podstawowych
swobód dla wszystkich bez
różnicy rasy, płci, języka lub
religii

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW

CZŁOWIEKA

z

10 grudnia 1948 r

• Preambuła i 30 artykułów

• art. 1 – ,,Wszyscy ludzie

rodzą się wolni i równi w
swej godności i w swych
prawach. Są oni
obdarzeni rozumem i
sumieniem i powinni
postępować wobec
innych w duchu
braterstwa’’

• Brak środków kontroli

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW

CZŁOWIEKA

z

10 grudnia 1948 r

•

Zasady ogólne dla systemów praw człowieka:

- zasadę równości i niedyskryminacji
- zasadę obowiązku respektowania porządku
społecznego i międzynarodowego,
opartego na prawach i wolnościach
zawartych w Deklaracji
- zasadę obowiązków osób wobec
społeczności i dopuszczalności ograniczeń w
korzystaniu z praw i wolności
- zasadę przestrzegania praw i wolności,
zakaz ich niweczenia

•Jest najszerzej w świecie akceptowanym

dokumentem dotyczącym praw człowieka

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW

CZŁOWIEKA

CZŁOWIEKA

•Przyczyniła się do określenia praw człowieka

jako sprawy o znaczeniu międzynarodowym, a
nie tylko wewnętrznej sprawy państw.

• Chociaż nie jest dokumentem prawnie

wiążącym, lecz jedynie zbiorem zasad, to jest
uznawana jako prawo zwyczajowe lub
interpretacja Karty NZ

• Wiele państw włącza prawa zawarte w Deklaracji

do swoich konstytucji i ustaw

II. Prawa człowieka w działalności

organów głównych NZ

STRUKTURA POWSZECHNEGO

SYSTEMU OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA



Organy i mechanizmy
międzyrządowe różnych
szczebli



Wyspecjalizowane agendy NZ
(np. ds. uchodźców) lub
organizacje wyspecjalizowane
(np. MOP, UNESCO)



Instrumenty traktatowe (ogóle
i specjalne)

WYSOKI KOMISARZ NARODÓW

ZJEDNOCZONYCH DO SPRAW PRAW

CZŁOWIEKA



Zgromadzenie Ogólne w dniu 20
grudnia 1993 r. przyjęło rezolucję
o

,,Wysokim

Komisarzu

dla

promocji i ochrony wszystkich
praw człowieka’’:



ranga

zastępcy

sekretarza

generalnego



powoływany

przez

Sekretarza

Generalnego na okres czteroletni



Pierwszy komisarzem został Jose
Ayallo Lasso, od września 2008 r.
Navanethem Pillay

ZADANIA WYSOKIEGO KOMISARZA NZ DO

SPRAW PRAW CZŁOWIEKA



Promocja międzynarodowej współpracy



Wzmocnienie implementacji zobowiązań



Reagowanie na poważne naruszenia praw
człowieka



Działania na rzecz zapobiegania poważnym
naruszeniom



Pomoc krajom znajdującym się na drodze do
demokracji



Koordynacja działalności na rzecz praw
człowieka w systemie NZ



Dostosowywanie instytucji ONZ i ich działań do
zmieniających się potrzeb

URZĄD WYSOKIEGO KOMISARZA DS.

UCHODŹCÓW (1.01.1951 r.)



Mandat obejmuje:



ochronę uchodźców



działania na rzecz trwałego

rozwiązania problemu



Instrumenty:



Konwencja dotycząca statusu uchodźców z

28.07. 1951 r.



Protokół rozszerzający zakres działania

Konwencji z 1967 r.

URZĄD WYSOKIEGO KOMISARZA DS.

UCHODŹCÓW (2)



Uchodźca to ,,osoba, która znajduje się
poza państwem swego obywatelstwa i
która na skutek uzasadnionej obawy
przed prześladowaniami z powodu swojej
rasy, religii, narodowości, przynależności
do określonej grupy społecznej lub z
powodu przekonań politycznych nie może
lub nie chce korzystać z ochrony tego
państwa’’



Współcześnie pomocą objęci są także uchodźcy
wewnętrzni oraz osoby dotknięte działaniami
wojennymi

RADA PRAW CZŁOWIEKA

- zadania (1)



Promocja edukacji w

zakresie praw człowieka



Przedstawianie zaleceń

Zgromadzeniu Ogólnemu

dotyczących dalszego

rozwoju prawa

międzynarodowego

chroniącego prawa człowieka



Wspieranie realizacji

zobowiązań podjętych przez

państwa w kwestii

przestrzegania praw

człowieka

RADA PRAW CZŁOWIEKA

(2)



Dokonywanie

powszechnych

przeglądów okresowych

dotyczących

wypełniania przez państwo zobowiązań

związanych z przestrzeganiem praw

człowieka i opracowuje rekomendacje

w tym względzie



Rozwijanie dialogu i współpracy

mającej na celu zapobieganie

naruszaniu praw człowieka



Składanie corocznych raportów na

forum Zgromadzenia Ogólnego

KOMISJA PRAW CZŁOWIEKA A RADA PRAW

CZŁOWIEKA

ZAGADNIE

NIE

KOMISJ A

PRAW

CZŁOWIEKA

RADA PRAW CZŁOWIEKA

Organ
wybierający
członków

Rada
Gospodarcza i
Społeczna

Zgromadzenie Ogóle

Metoda
wybierania

Nie ma
głosowania,
wybierani
przez
aklamację,
zwykłą
większością

Głosowanie na poszczególnych
kandydatów, bezwzględną
większością

Liczba
członków

53

47

Liczba
spotkań w
ciągu roku

1

Nie mniej niż 3

Różnice (2)

Długość trwania
sesji

6 tygodni

Nie mniej niż 10 tygodni

Powołanie
specjalnych,
ponadplanowych
sesji

Wymagana
zgoda
większości
członków
Komisji

Za zgodą 1/ 3 członków Rady

Zawieszenie
członków

Brak
regulacji

2/ 3 przedstawicieli ZO może zawiesić
przywileje i prawa członka, który
poważnie i regularnie narusza prawa
człowieka

Kryteria dla
kandydatów
ubiegających się o
wybór

Brak
regulacji

Osiągnięcia w dziedzinie promocji i
ochrony praw człowieka. Dobrowolne
przyrzeczenie i zobowiązanie

Różnice (3)

Zobowiązania

członków

Brak regulacji Utrzymanie najwyższych standardów w

promocji i ochronie praw człowieka. Pełna

współpraca z Radą. W czasie trwania kadencji

poddanie się ocenie przy zastosowaniu

mechanizmu wszechstronnego okresowego

przeglądu

Ocena

działalności

członka

Brak regulacji Członek oceniany przy zastosowaniu

mechanizmu wszechstronnego okresowego

przeglądu, którego zasady funkcjonowania będą

rozwijane przez Radę w czasie pierwszego roku

jej działalności

Zmiany w

członkostwie

Brak regulacji Po raz pierwszy nowi członkowie będą wybrani

w maju 2006 roku

Specjalne

mechanizmy i

instrumenty

Zależnie od

prowadzonych

działań

W rok po rozpoczęciu działalności, Rada dokona

przeglądu i oceny działań, usprawni i poprawi

swoje funkcjonowanie

Harmonogram

spotkań

Zawiera stały

punkt

dotyczący

Izraela

Brak stałych punktów

Czas trwania

kadencji

Nieokreślony

Nie dłużej niż dwie następujące po sobie

trzyletnie kadencje

PROCEDURY OPARTE NA KARCIE NZ



Procedurę 1235 ,,publiczna’’:

Rezolucja Rady

Gospodarczej i Społecznej z 1967 r.



Procedura 1503 - ,,poufna’’

: Rezolucja z 1970

r.



Specjalne procedury:

•

procedura krajowa (geograficzna) do badania
sytuacji w danym kraju,

•

procedura

tematyczna

pozwalającą

na

kompleksową ocenę sytuacji w zakresie jakiegoś
prawa



sprawozdawcy (przedstawiciele lub niezależni
eksperci, grupy roboczej)

MANDATY KRAJOWE ONZ w 2006 r.



Burundi od 2004 r.



Korea Pół. od 2004 r.



Kambodża

od 1993 r.



Demokratyczna Republika

Konga (2004-2008)



Haiti

od 1995 r.



Liberia (2003-2008)



Myanmar (Birma) od 1992

r.



Autonomia Palestyńska od

1993 r.



Somalia od 1993 r.



Sudan od 2005 r.

MANDATY TEMATYCZNE ONZ



Grupa Robocza ds. Arbitralnych Zatrzymań (aresztowań)



Specjalny Sprawozdawca ds. Handlu Dziećmi, Dziecięcej
Prostytucji i Dziecięcej Pornografii



Niezależny Ekspert ds. Prawa do Rozwoju



Specjalny Sprawozdawca ds. Osiągania Wyższych
Standardów Zdrowia Psychicznego i Fizycznego



Grupa Robocza ds. Wymuszonych lub Przymuszonych
Zaginięć



Niezależny Ekspert ds. Zbadania Zabezpieczenia w
Międzynarodowym Prawie Karnym i Praw Człowieka
Mechanizmów Ochrony Osób przed Zaginięciami



Specjalny Sprawozdawca ds. Prawa do Nauki

MANDATY TEMATYCZNE ONZ



Specjalny Sprawozdawca do Pozasądowych, Doraźnych lub
Arbitralnych Egzekucji



Specjalny Sprawozdawca ds. Prawa do Wyżywienia



Specjalny Przedstawiciel ds. Sytuacji Obrońców Praw



Specjalny Sprawozdawca ds. Warunków Mieszkalnych jako
Składnika Odpowiedniego Poziomu Życia



Specjalny Sprawozdawca ds. Sytuacji Praw Człowieka i
Fundamentalnych Wolności Ludności Tubylczej



Specjalny Sprawozdawca ds. Niezależności Sędziów i
Prawników



Specjalny Sprawozdawca ds. Promocji i Ochrony Prawa do
Wolności Myśli i Słowa



Specjalny Sprawozdawca ds. Wolności Religii i Wyznania

MANDATY TEMATYCZNE ONZ



Przedstawiciel Sekretarza Generalnego ONZ ds. Krajowych
Przesiedleńców



Specjalny Sprawozdawca ds. Posługiwania się Najemnikami
Celem Przeciwdziałaniu Prawu do Samostanowienia



Specjalny Sprawozdawca ds. Praw Człowieka Migrantów



Niezależny Ekspert ds. Projektu Protokołu Fakultatywnego
Międzynarodowego Paktu Praw Ekonomicznych, Socjalnych i
Kulturalnych



Niezależny Ekspert ds. Praw Człowieka i Krańcowego Ubóstwa



Niezależny Ekspert ds. Współczesnych Przejawów Rasizmu,
Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobi i Nietolerancji



Grupa Robocza ds. Ludności Pochodzenia Afrykańskiego do
Badania Problemów Dyskryminacji Rasowej Ludności
Pochodzenia Afrykańskiego

MANDATY TEMATYCZNE ONZ



Grupa Robocza ds. Implementacji Deklaracji

Durbańskiej i Programu Działania



Niezależny Ekspert ds. Zagranicznych Wierzytelności

(Zadłużenia)



Specjalny Sprawozdawca ds. Tortur



Specjalny Sprawozdawca ds. Wpływu Nielegalnego

Przepływu i Wyrzucania Niebezpiecznych Odpadów

Toksycznych na Korzystanie z Praw Człowieka



Specjalny Sprawozdawca ds. Przemocy Wobec

Kobiet, jej Powodów i Konsekwencji



Od 2008 r. – ds. niewolnictwa; ds. dostępu do

bezpiecznej wody pitnej i urządzeń sanitarnych



Od września 2009 r. ds. praw kulturalnych

III. Instrumenty traktatowe

KONWENCJE

•

1948 - Konwencja o zapobieganiu i karaniu

zbrodni ludobójstwa

•

1951 - Konwencja dotycząca statusu uchodźców

•

1965 -

Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich

form

dyskryminacji rasowej

•

1966 -

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich

i politycznych

wraz z dwoma protokołami

•

1966 -

Międzynarodowy pakt praw

gospodarczych,

społecznych i kulturalnych

wraz z jednym protokołem

•

1973 - Konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni

apartheidu

KONWENCJE

•

1979 -

Konwencja w sprawie likwidacji

wszelkich form dyskryminacji kobiet

wraz z jednym protokołem

•

1984 -

Konwencja przeciwko torturom

i innemu okrutnemu, nieludzkiemu

lub poniżającemu traktowaniu lub

karaniu

wraz z jednym

protokołem

•

1989 -

Konwencja o prawach dziecka

•

1990 -

Konwencja o ochronie praw

wszystkich pracowników - migrantów i

członków ich rodzin

•

2006

– Konwencja Praw Osób

Niepełnosprawnych

wraz z jednym

protokołem

•

2006 – Konwencja o Ochronie Osób

przed Zaginięciami

KOMITETY

•

Komitet ds. Eliminacji Dyskryminacji Rasowej

•

Komitet Praw Człowieka

•

Komitet Praw Ekonomicznych, Społecznych i

Kulturalnych

•

Komitet przeciwko Torturom

•

Komitet ds. Eliminacji Dyskryminacji Kobiet

•

Komitet Praw Dziecka

•

Komitet do Ochrony Praw Wszystkich

Pracowników - Migrantów i Członków ich

Rodzin

•

Komitet do Ochrony Osób Niepełnosprawnych

CELE ORGANÓW KONTROLNYCH



Promocja kultury praw człowieka



Interpretacja traktatów poprzez system
sprawozdań i skarg indywidualnych



Wskazywanie na kluczowe problemy poprzez
przyjmowanie komentarzy ogólnych i rekomendacji



Pomoc państwo-stronom traktatów w identyfikacji
naruszeń praw człowieka oraz w znalezieniu metod
poprawy tej sytuacji poprzez dialog z państwami
oraz formułowanie uwag końcowych



Stworzenie ofiarom naruszeń praw człowieka
platformy dochodzenia swoich praw



Informowanie międzynarodową opinię publiczną

ZESTAWIENIE PROCEDUR TRAKTATOWYCH

TRAKTAT/MECHANIZM KONTROLI

SPRAWOZ-

DANIA

Zawiado-

mienia

indywidu-

alne

Skargi

międzypa-

ństwowe

Niezależne

śledztwo

1.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich

i Politycznych







2.

Międzynarodowy Pakt Praw

Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych



3.

Konwencja w sprawie likwidacji Wszelkich

Form Dyskryminacji Rasowej







4.

Konwencja w sprawie Likwidacji Wszelkich

Form Dyskryminacji Kobiet







5.

Konwencji przeciwko Torturom i innemu

Okrutnemu, Nieludzkiemu lub

Poniżającemu Traktowaniu lub Karaniu









6.

Konwencja o Prawach Dziecka



7.

Konwencja o Ochronie Praw Wszystkich

Pracowników - Migrantów i Członków ich

Rodzin







MECHANIZMY KONTROLI

REALIZACJI PRAW CZŁOWIEKA



SPRAWOZDANIA



ZAWIADOMIENIA INDYWIDUALNE



SKARGI MIĘDZYPAŃSTWOWE



NIEZALEŻNE ŚLEDZTWO

MATERIALNE PRZESŁANKI

ZAWIADOMIEŃ INDYWIDUALNYCH:



Zasada subsydiarności – jest dopuszczalna po
wyczerpaniu krajowych środków dochodzenia
naruszonych praw



Zasada kumulacji – sprawa będąca przedmiotem
rozpatrywania

nie

może

być

objęta

postępowaniem

przed

innymi

międzynarodowymi organami



Interes osobisty – składa ją upoważniona do
tego osoba



Interes prawny - dotyczy praw normowanych
traktatem



Interes rzeczywisty – naruszenie praw było
realne, a nie hipotetyczne

WZÓR SKARGI INDYWIDUALNEJ



Data: ...................



Skarga do:

The Human Rights Committee
c/o Centre for Human Rights United Nations Office
8-14 avenue de la Paix 1211 Geneva 10, Switzerland 8-14

avenue de la Paix



Skarga przedkładana jest do rozpatrzenia zgodnie z
postanowieniami Protokołu Fakultatywnego do
Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych

WZÓR SKARGI INDYWIDUALNEJ



Data: ...................



I. INFORMACJA DOTYCZĄCA AUTORA SKARGI:



Nazwisko..............Imię/Imiona..............Narodowość............Zawó
d...



Data i miejsce urodzenia.....................Aktualny adres................
Adres dla korespondencji poufnej ..............



Wyżej wymieniony składa skargę jako:*



a) Ofiara pogwałceń jednego lub kilku praw przedstawionych
poniżej



b) Przedstawiciel domniemanej ofiary
(ofiar)..................................



c) W innym
charakterze................................................................................



Jeżeli zakreślono kratkę (c), autor winien wyjaśnić:



(I) W jakim charakterze występuje on w imieniu ofiary/ofiar
(np. powiązanie rodzinne lub inne więzy natury osobistej z
domniemaną ofiarą/ofiarami):........



(II) Z jakiego powodu ofiara (ofiary) nie jest (nie są) zdolna
(zdolne) do samodzielnego złożenia skargi..............................

II. INFORMACJA DOTYCZĄCA DOMNIEMANEJ
OFIARY/OFIAR (jeżeli nie jest (nie są) tożsama/e z
autorem skargi)
Nazwisko......................Imię/Imiona..........................
Narodowość............... Zawód................ Data i miejsce
urodzenia...................Aktualny adres lub miejsce
pobytu...............................................................................
................
III. PAŃSTWO, KTÓREGO SKARGA DOTYCZY.
POGWAŁCONE ARTYKUŁY. KRAJOWE ŚRODKI
ODWOŁAWCZE
Nazwa Państwa-Strony Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich i Politycznych oraz Protokołu
Fakultatywnego, przeciwko któremu skierowana zostaje
skarga:............................... Artykuły Międzynarodowego
Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych jakie zostały,
wedle domniemania, pogwałcone...................................
Kroki jakie zostały podjęte przez (lub) w imieniu
domniemanej ofiary (ofiar) w celu wyczerpania
krajowych środków odwoławczych (odwołanie do sądu
lub do innego organu władzy państwowej, kiedy i z
jakimi rezultatami – załączyć, w miarę możliwości, kopie
wszystkich decyzji sądowych bądź administracyjnych
mających znaczenie dla sprawy)...........
Jeżeli nie doszło do wyczerpania krajowych środków
odwoławczych – wyjaśnić przyczyny: ....................

IV. INNE PROCEDURY MIĘDZYNARODOWE
Czy ta sama sprawa była przedłożona do rozpatrzenia
w ramach innej procedury międzynarodowej badań lub
rozstrzygania sporów (np. Międzyamerykańska
Komisja Praw Człowieka, Europejska Komisja Praw
Człowieka)? Jeżeli tak, to kiedy i z jakimi
rezultatami?..................................................................
...................................

V. OKOLICZNOŚCI FAKTYCZNE SPRAWY BĘDĄCEJ
PRZEDMIOTEM SKARGI
Szczegółowy opis faktów będących domniemanym
pogwałceniem lub pogwałceniami, łącznie ze
wskazaniem odpowiednich
dat***.............................................................................
....

Data i podpis autora skargi

Źródło: UN Centre for Human Rights, Fact Sheet N 7, Communications Procedures, Genewa 1989.
186

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW

OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH

16 grudnia 1966 r., wszedł w życie w 23 marca 1976 r.



PROTOKOŁY DODATKOWE:



Pierwszy

wprowadzał

instytucję

skargi

indywidualnej - 16 grudnia
1966 r.



Drugi

dotyczy

zniesienia

kary śmierci - 15 grudnia
1989 r.

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW

OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH (1)



Część pierwsza dotyczy:



prawa ludów do samostanowienia,



do dysponowania zasobami i
bogactwami narodowymi



zakaz pozbawiania narodu jego
własnych środków egzystencji (art. 1)

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW

OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH

Część druga:
1. Zakazu dyskryminacji (art. 2)
2. Równe prawa mężczyzn i kobiet (art. 3)
3. Warunki zawieszania niektórych praw i

wolności w razie wyjątkowego
niebezpieczeństwa publicznego
zagrażającego istnieniu narodu (art. 4)

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW

OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH



prawo do życia (art. 6)



zakaz tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania (art. 7)



zakaz niewolnictwa i poddaństwa (art. 8)



prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 9)



prawo do traktowana w sposób humanitarny i z
poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka osób
pozbawionych wolności (art. 10)



zakaz więzienia za długi (art. 11)



prawo do swobody poruszania się i wolności wyboru miejsca
zamieszkania (art. 12)



prawo do odwołania się cudzoziemców na decyzję o wydaleniu
(art. 13)



prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy
przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd (art. 14)



zakaz karania za czyny nie będące przestępstwami w chwili ich
popełnienia (art. 15)



prawo do podmiotowości prawnej (art. 16)

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW

OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH

- prawa osobiste i polityczne (2)



prawo do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego, domu,
tajemnicy korespondencji (art. 17)



prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania (art.18)



prawo do opinii (art. 19)



zakaz propagandy wojennej, nienawiści narodowej, rasowej lub religijnej
(art. 20)



prawo do spokojnego zgromadzania się (art. 21)



prawo do swobodnego stowarzyszania się, tworzenia i przystępowania
do związków zawodowych (art. 22)



prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny (art. 23)



prawa dzieci (art. 24)



prawo do kierowania sprawami publicznymi oraz do korzystania z
czynnego i biernego prawa wyborczego, jak i dostępu do służby
publicznej (art. 25)



zakaz dyskryminacji (art. 26)



prawa osób należących do mniejszości etnicznych religijnych lub
językowych (art. 27)

PAKT PRAW EKONOMICZNYCH, SPOŁECZNYCH I

KULTURALNYCH

•

prawo do pracy (art. 6)

•

prawo do korzystania ze sprawiedliwych i korzystnych warunków
pracy (art. 7)

•

prawo do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych i
prawo do strajku (art. 8)

•

prawo do zabezpieczenia społecznego, włączając w to
ubezpieczenia społeczne (art. 9)

•

prawo rodziny do ochrony i pomocy (art. 10), prawo do
odpowiedniego poziomu życia, włączając w to wyżywienie, odzież i
mieszkanie oraz do stałego polepszania warunków bytowych
(prawo do wolności od głodu) (art. 11)

•

prawo do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony
zdrowia fizycznego i psychicznego (art. 12)

•

prawo do nauki (art.13)

•

prawo do udziału w życiu kulturalnym, do korzystania z osiągnięć
postępu naukowego, do korzystania z ochrony interesów
moralnych i materialnych, wynikających z wszelkiej twórczości
naukowej, literackiej lub artystycznej, której jest autorem (art. 15)

MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA W

SPRAWIE LIKWIDACJI WSZELKICH FORM

DYSKRYMINACJI RASOWEJ



Konwencja w art. 1 definiuje dyskryminację
rasową

–

jako

,,wszelkie

zróżnicowanie,

wykluczenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie
z powodu rasy, koloru skóry, urodzenia,
pochodzenia narodowego lub etnicznego, które
ma na celu lub pociąga za sobą przekreślenie
bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub
korzystania, na zasadzie równości z praw
człowieka

i

podstawowych

wolności

w

dziedzinie politycznej, gospodarczej, społecznej
i kulturalnej lub w jakiejkolwiek innej dziedzinie
życia publicznego’’.

ZAKAZ DYSKRYMINACJI



Zawiera zobowiązanie państw stron Konwencji do potępienia
dyskryminacji i podjęcia działań na rzecz ochrony przed
dyskryminacją (art. 2), szczególnie w zakresie takich praw
jak (art. 5):



do równego traktowania przed sądami



do osobistego bezpieczeństwa i ochrony przez państwo
przed przemocą lub naruszeniem nietykalności cielesnej



do praw politycznych (szczególnie praw wyborczych, w
kierowaniu sprawami publicznymi, do równego dostępu
do służby publicznej)



do praw obywatelskich (w szczególności do prawa
swobodnego poruszania się i wyboru miejsca
zamieszkania, do opuszczenia i powrotu do kraju, do
obywatelstwa, do zawierania małżeństwa i do wyboru
małżonka, do własności, do dziedziczenia, do wolności
myśli, sumienia i wyznania, do wolności poglądów i
wypowiadania ich, do wolności pokojowych zgromadzeń i
do zrzeszania się)

ZAKAZ DYSKRYMINACJI



do praw gospodarczych, społecznych i
kulturalnych (w szczególności prawa pracy,
swobodnego wyboru zatrudnienia,
sprawiedliwych i zadowalających warunków
pracy, do ochrony przed bezrobociem, do równej
płacy za równą pracę, do sprawiedliwego i
zadowalającego wynagrodzenia; prawa do
tworzenia związków zawodowych i należenia do
nich; prawa do mieszkania; prawa do publicznej
ochrony zdrowia, opieki lekarskiej oraz
ubezpieczeń społecznych i świadczeń socjalnych;
prawa do oświaty i szkolenia zawodowego; prawa
do równego udziału w działalności kulturalnej;
prawa dostępu do wszystkich miejsc i urządzeń
przeznaczonych do publicznego użytku)

KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA

-

20 listopad 1989 r., weszła w życie 2 września

1990 r.



Protokół

Dodatkowy

Dotyczący

Uczestnictwa

Dzieci

w

Konfliktach

Zbrojnych

– 25 maja 2000 r.,

wszedł w życie 12 lutego 2002 r.



Protokół

Dodatkowy

Dotyczący

Sprzedaży

Dzieci,

Prostytucji

Dziecięcej

i

Pornografii

Dziecięcej

– 25 maja 2000 r.,

wszedł w życie 18 stycznia 2002 r.

IV. Prawa człowieka w działalności

organizacji wyspecjalizowanych

MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA

PRACY

- Deklaracja Filadelfijska z 10 maja 1944 r.



Podstawowe zasady:



Praca nie jest towarem



Wolność wypowiedzi i

zrzeszania się są warunkiem
postępu



Ubóstwo jest niebezpieczne dla

dobrobytu wszystkich



Walkę z niedostatkiem należy

prowadzić zarówno na szczeblu
krajowym, jak i
międzynarodowym, pracodawcy
solidarnie z pracobiorcami

KONWENCJE MOP



ZAKAZ

DYSKRYMINACJI

w

dziedzinie

zatrudnienia

i

wykonywania pracy:



Konwencja (nr 100) dotycząca jednakowego
wynagrodzenia dla pracujących mężczyzn i
kobiet za pracę jednakowej wartości -
uchwalona w Genewie 29 czerwca 1951 r.



(nr 111) dotycząca dyskryminacji w zakresie
zatrudnienia

i

wykonywania

zawodu

-

uchwalona w Genewie 25 czerwca 1958 r.

KONWENCJE MOP



ZAKAZU PRACY PRZYMUSOWEJ LUB
OBOWIĄZKOWEJ:



Konwencja (nr 29) dotycząca pracy
przymusowej lub obowiązkowej -
uchwalona w Genewie 28 czerwca 1930
r.,



Konwencja (nr 105) o zniesieniu pracy
przymusowej - uchwalona w Genewie
25 czerwca 1957 r.

KONWENCJE MOP



SWOBODY ZRZESZANIA SIĘ I WOLNOŚCI

ZWIĄZKOWE:



Konwencja (nr 87) dotycząca wolności

związkowej i ochrony praw związkowych -
uchwalona w San Francisco 9 lipca 1948 r.



Konwencja (nr 98) dotycząca stosowania

zasad prawa organizowania się i rokowań
zbiorowych - uchwalona w Genewie 1 lipca
1949 r.

KONWENCJE MOP



PRAW DZIECI:



Konwencja (Nr 182) dotyczącej zakazu i
natychmiastowych działań na rzecz
eliminowania najgorszych form pracy
dzieci - przyjęta w Genewie dnia 17
czerwca 1999 r.

RODZAJE PROCEDUR MOP



I. OGÓLNA:



1. Stała - coroczne sprawozdania i na sprawozdania na

żądanie

Rady Administracyjnej (są rozpatrywane przez

Komisję Ekspertów

i Komisję Konferencji)



2.NADZWYCZAJNA:



skargi i zażalenia organizacje pracodawców lub pracobiorców

(są

rozpatrywane przez Radę Administracyjną)



skargi jednego państwa przeciwko drugiemu (bada Komisja

Badawczą)



II. SPECJALNA

– skargi dotyczące wolności związkowej

(rozpatruje Komitet Wolności Związkowych Rady
Administracyjnej oraz Komisja Ustaleń i Koncyliacja
Wolności Związkowej

ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

DO SPRAW OŚWIATY, NAUKI I KULTURY

(UNESCO)



Powstała na mocy konwencji londyńskiej z dnia 16

listopada 1945 r., w miejsce Międzynarodowego Instytutu

Współpracy Intelektualnej (od 1925 r.)



W jej preambule znalazło się credo tej

organizacji -,,wojny biorą początek w umysłach

ludzi, więc i w umysłach musi być zbudowana

obrona pokoju (...) szerokie rozpowszechnienie

kultury i wychowania ludności w duchu

sprawiedliwości,

wolności

i

pokoju,

jest

niezbędne dla godności człowieka i jest świętym

obowiązkiem, który wszystkie narody muszą

wypełniać w duchu wzajemnej pomocy i troski’’

UNESCO



Celem organizacji jest

,,przyczyniać się do utrzymania

pokoju i bezpieczeństwa przez

pogłębianie - za pomocą

wychowania, nauki i kultury -

współpracy narodów dla

zapewnienia ogólnego

poszanowania sprawiedliwości,

praworządności oraz praw

człowieka i podstawowych

swobód, które Karta Narodów

Zjednoczonych przyznaje

wszystkim narodom świata, bez

różnicy rasy, płci, języka i

religii’’

ZADANIA UNESCO



Upowszechnianie kultury i oświaty
ludzkości w duchu sprawiedliwości,
wolności i pokoju, poprzez: popieranie
rozwoju zrozumienia innych narodów dzięki
masowej informacji i obiegowi myśli



Rozwój powszechnego wychowania i
krzewienie kultury



Popieranie rozwoju wiedzy

NORMY I INSTRUMENTY UNESCO



Konwencja Przeciwko Dyskryminacji w Oświacie

- 14 grudnia 1960 r.



Deklaracja o zasadach międzynarodowej współpracy
kulturalnej z 4 listopada 1966 r. - zawiera postanowienia
dotyczące praw każdego człowieka do dostępu do kultury,
obowiązek państwa rozwijania kultury i zapewnienie dostępu do
niej



Konwencja dotycząca Ochrony Światowego

Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego z 1972 r.



Deklaracja o Rasach i Dyskryminacji Rasowej z 27
listopada 1978 r.



Deklaracja o Zasadach Tolerancji 16 listopada 1995 r.



Powszechną Deklaracja o Genomie Ludzkim i Prawach
Człowieka z 11 listopada 1997 r.,



Powszechna Deklaracja

w

Sprawie Różnorodności

Kulturowej z 2001 r.

PROCEDURA OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA W UNESCO



Decyzja z 1978 r. Wydział Wykonawczy UNESCO nr
104EX/3.3 dot. procedury rozpatrywania indywidualnych
skarg



Skargi trafiają do Biura Prawnego Sekretariatu, a
następnie po selekcji do Komitetu do Spraw Konwencji i
Zaleceń, który jest organem pomocniczym Wydziału
Wykonawczego



Komitet bada skargę w procedurze poufnej. Jego zadaniem
jest polubowne rozstrzygnięcie sprawy. Opracowuje poufne
sprawozdania,

które

są

przedkładane

Wydziałowi

Wykonawczemu wraz z odpowiednimi zaleceniami.



UNESCO może badać masowe i systematyczne przypadki
naruszeń praw człowieka, są one rozpatrywane przez
Wydział Wykonawczy lub przez Konferencję Generalną na

posiedzeniach jawnych

OCENA SYSTEMU OCHRONY

PRAW CZŁOWIEKA



ZALETY:



uniwersalność systemu



uniwersalny standard ochrony



ogromny dorobek



WADY:



brak woli politycznej części członków ONZ do

posługiwania się systemem



solidarność państw naruszających prawa człowieka



zasada nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych krajów i

suwerenności państw



zasada obiektywności i nieselektywności praw człowieka



priorytetem państw rozwijających jest ,,prawo do rozwoju”



NIEDOSTATKI TRAKTATOWYCH MECHANIZMÓW