Nienasycone kwasy tłuszczowe są to kwasy

tłuszczowe zawierające wiązania podwójne. Są

one z reguły bezbarwnymi cieczami.

Wśród nienasyconych kwasów tłuszczowych

wyróżnia się grupę wielonienasyconych kwasów

tłuszczowych, które, jak sama nazwa wskazuje,

zawierają więcej niż jedno wiązanie podwójne.

Są one niezbędnym elementem diety człowieka

(stanowią grupę tzw. witamin F, inaczej

egzogenne lub niezbędne kwasy tłuszczowe),

gdyż są nam potrzebne do tworzenia ważnych

związków (np. prostaglandyn), a nie są

syntezowane przez nasze organizmy (mogą je

syntezować jedynie rośliny).

Są nimi dostarczane z pożywieniem, główne

pochodzenia roślinnego tzw. egzogenne kwasy

tłuszczowe: linolowy i a-linolenowy. Kwasy te

wraz z produktami ich przemiany,

wytworzonymi w organizmie , tworzą 2 rodziny

kwasów nienasyconych:



Kwasy omega 6 (pochodnych

kwasu linolowego C18:2, w-

6)



Kwasy omega 3 (pochodnych

kwasu a-linolenowego C18:3,

w-3)

Kwasy omega-3 i omega-6 określane są jako

nienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe (NNKT)

lub wielonienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe

(WNKT).

NNKT nie są syntetyzowane w organizmie

człowieka i dlatego stanowią niezbędny składnik

pożywienia . Niezbędne to znaczy, że musimy

pozyskiwać je z pożywienia, ponieważ organizm nie

potrafi ich sam wytworzyć.

Pierwszym takim kwasem jest a-linolenowy,

należący do rodziny kwasów omega-3 . Drugim

niezbędnym kwasem jest kwas linolowy, należący

do rodziny omega-6.

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone

omega-6

Kwasy tłuszczowe omega-6 (ω-6, zwane też

kwasami tłuszczowymi n-6) – wielonienasycone

kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie

podwójne znajduje się przy szóstym od końca

atomie węgla łańcucha węglowodorowego. Kwasy

omega-6 należą do niezbędnych nienasyconych

kwasów tłuszczowych (NNKT), co oznacza, że nie

są one produkowane przez organizm człowieka, a

jednocześnie są mu potrzebne do prawidłowego

funkcjonowanie i muszą być pobierane z

pożywienia.

Przykładowe kwasy ω-6

* kwas linolowy (LA)

* kwas gammalinolenowy (GLA)

* kwas arachidonowy (AA, ARA)

Kwas linolowy (LA), o wzorze sumarycznym

C18H32O2, główne źródła w pożywieniu to oleje-

korkoszowy, kukurydziany, słonecznikowy,

rzepakowy itp. zaliczany jest do egzogennych

kwasów tłuszczowych. należy do grupy witamin F.

Jest używany w przemyśle m.in. do produkcji mydeł i

farb olejnych.

Kwas

gammalinolenowy (GLA)

, posiada 18

atomów węgla, jego główne źródło, to olej z

wiesiołka, ogórecznika, mleko kobiece.

Brak GLA powoduje, ze skóra staje się sucha i traci

elastyczność. GLA zaaplikowany bezpośrednio na

skórę działa nie tylko odmładzająco, ale jest także

skuteczny w profilaktyce i leczeniu różnego rodzaju

nieprawidłowości: np.: suchej, zaczerwienionej,

podrażnionej i swędzącej skóry, egzemy, wyprysku

alergicznego, trądziku, łojotokowego zapalenia

skóry, niektórych przypadków łuszczycy.

Kwas arachidonowy (AA), wzór

sumaryczny:C20H32O2

, jego głównym

źródłem są produkty zwierzęce, mięso. Może

powstawać w tkankach większości ssaków (z

wyjątkiem rodziny kotów) z kwasu linolowego.

Kwas ten jest ważnym składnikiem pokarmu

człowieka (nienasycone kwasy tłuszczowe

znane są jako witamina F)

Kwasy tłuszczowe

wielonienasycone omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3 (ω-3, zwane też

kwasami tłuszczowymi n-3) – nienasycone

kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie

podwójne w łańcuchu węglowym znajduje się

przy trzecim od końca atomie węgla. Do tej

grupy należą m.in. wielonienasycone kwasy

pełniące ważną rolę w odżywianiu człowieka:

* kwas α-linolenowy (ALA)

* Kwas eikozapentaenowy (EPA)

* Kwas dokozaheksaenowy (DHA)

Kwas α-linolenowy (ALA)



Kwas a-linolenowy (ALA),wzór sumaryczny:C18H30O2, jego

główne źródła w pożywieniu, to oleje-lniany, rzepakowy,

sojowy oraz rośliny liściaste. Kwas α-linolenowy jest

niezbędnym składnikiem diety, gdyż nie jest syntezowany

przez organizm (należy do grupy witamin F). Przedmiotem

dyskusji jest, czy kwas α-linolenowy jest rzeczywiście kwasem

niezbędnym (egzogennym) u człowieka. Jest używany w

przemyśle do produkcji lakierów i farb olejnych.

Kwas eikozapentaenowy (EPA)

Jest to nienasycony kwas karboksylowy o wzorze

sumarycznym C19H29COOH. Stosowany w leczeniu chorób

skóry (m. in. łuszczycy).

EPA wpływa na zmniejszenie aktywności fosfolipazy A2. Jest

on substratem do wytwarzania kwasu dokozaheksaenowego

("DHA") i może być łatwo w niego przekształcany. EPA jest

niezbędny do przekazywania informacji między włóknami

nerwowymi i jest stosowany w trudnościach z nauką i

koncentracją, zazwyczaj łącznie z innymi kwasami omega-3

(np. DHA) oraz omega-6 (np. kwas arachidonowy, "AA").

Jego główne źródła w pożywieniu, to- łosoś, olej wątłuszowy

(dorsz).

Kwas dokozaheksaenowy (DHA)

Wielonienasycony kwas tłuszczowy ω-3 (omega-3) zaliczany do NNKT.

Najlepszym jego źródłem jest tłuszcz rybi, w mniejszych stężeniach

występuje także w niektórych algach oraz w nasionach lnu.

DHA wykazuje szereg pozytywnych oddziaływań na organizm.

Spożywane w pokarmach powoduje obniżenie poziomu triacylogliceroli

we krwi. Z kolei niedobór kwasu dokozaheksaenowego powoduje niski

poziomu serotoniny w mózgu[2] a także może mieć związek z

występowaniem ADHD, choroby Alzheimera i depresji.

W tych przypadkach jest on stosowany wraz z kwasem

eikozapentaenowym (EPA), który jest substratem do wytwarzania DHA.

Objawy niedobory NNKT:



Zahamowanie wzrostu



Zmiany skórne-> parakeratoza, zapalenie,

wzmożona utrata wody



Bezpłodność u samców i samic



Uszkodzenie nerek-> martwica brodawek

nerkowych, hematuria, nadciśnienie tętnicze

nerkowopochodne



Zmiany w mitochondriach-> zaburzenia ich

czynności



Zwiększenie łamliwości naczyń włosowatych



Zwiększenie podatności krwinek czerwonych na

czynniki uszkadzające



Zaburzenie czynności fizjologicznych narządów i

tkanek



Zwiększenie podatności na zakażenia

Pozytywny wpływ diety zawierającej

prawidłową proporcję kwasów omega-6 /

omega-3:



Wpływ na prawidłowy profil lipidów



Działanie obniżają ciśnienie krwi



Działanie przeciwzakrzepowe



Działanie antyarytmiczne->szczególnie obniżenie

ryzyka migotania komór i nagłej śmierci sercowej



Działanie przeciwzapalne



Działanie antyalergiczne



Działanie antynowotworowe



Działanie antydepresyjne



Korzystny wpływ na przebieg cukrzycy II typu

Budowa kwasów tłuszczowych omega-3 i

omega-6:

Około 90% tłuszczów pochodzących z pożywienia ma postać

triglicerydów, które są zbudowane z kwasów tłuszczowych mi

glicerolu. Kwasy tłuszczowe składają sie z łańcucha atomów

węgla z grupa metylową na jednym końcu łańcucha i grupą

kwasową na drugim końcu. Każdy atom węgla wiąże pewna

liczbę atomów wodoru. Nasycone kwasy tłuszczowe

zawierają max możliwą ilość atomów wodoru, podczas, gdy w

nienasyconych kwasach tłuszczowych jest kilka atomów

wodoru mniej i są one zastąpione podwójnymi wiązaniami

miedzy atomami węgla.

Tłuszcz jest nazywany „jednonienasyconym”, jeżeli

istnieje 1 podwójne wiązanie, a „wielonienasyconymi”,

jeżeli istnieje 2 lub więcej podwójnych wiązań.

Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 są kwasami

wielonienasyconymi. Różnica między nimi polega na

umiejscowieniu pierwszego podwójnego wiązania:

-->omega-3, gdzie pierwsze podwójne wiązanie jest

przy 3 atomie węgla (n-3)

-->omega-6, gdzie pierwsze podwójne wiązanie jest

przy 6 atomie węgla (n-6)

Kwasy tłuszczowe z rodziny

omega-6 i omega-3

metabolizowane są przez

identyczne systemy enzymatyczne,

jednak żaden z kwasów

tłuszczowych omega-6 nie może

być przekształcony w kwas omega-

3 i odwrotnie.Nadmiar kwasu

linolowego (omega-6), którego

głównym źródłem są oleje roślinne

blokuje odpowiednie enzymy i

uniemożliwia syntezę w

organiźmie człowieka WNKT z

rodziny omega-3

(eikozapentaenowy - EPA oraz

dokozaheksaenowy - DHA)

.