Rośliny motylkowate

GRUBONASIENNE

(

strączkowe)

strączkowe)

Strączkowe w skali światowej (produkcja)

1. Soja - około 160 mln ton.

2. Orzeszki ziemne - około 35 mln ton.

3. Fasola - około 23 mln ton.

4. Groch - około 18 mln ton.

5. Ciecierzyca - około 9 mln ton.

6. Soczewica - około 3 mln ton.

Spożycie strączkowych:

Świat - 0,6 kg/mieszkańca/rok,

Polska - 1,7 kg,

K

raje afrykańskie - około 6 kg.

Główne kierunki uprawy

Gatunek

nasiona zielonka słoma

Łubin biały

+

(+)

wąskolistny +

+

żółty

+

+

+

Groch jadalny

+

+

pastewny

+

+

+

Wyka siewna

+

+

kosmata

+ +

Bobik

+

(+)

Lędźwian +

+

+

Soja

+

+

ZNACZENIE GOSPODARCZE ROŚLIN
STRĄCZKOWYCH

• nasiona mają zastosowanie w żywieniu ludzi i
zwierząt jako bardzo cenny i wysokobiałkowy
pokarm,

zawartość białka 20-45 %, a jego

wartość biologiczna jest wyższa niż białka zbóż

,

zawierają również sporo witamin,

(B)

soli

mineralnych

oraz substancje, które

przeciwdziałają chorobom cywilizacyjnym m.in..

nowotworowym

;

• zielona masa stanowi wysokobiałkową paszę
objętościową zwłaszcza dla przeżuwaczy, może
być

zakiszana

wtedy z dodatkiem pasz

obfitujących w węglowodany, bądź też
konserwowana

w postaci suszu

;

• słoma nie przedstawia większej wartości
pokarmowej, najchętniej zjadane są gatunki o
delikatnej i wiotkiej słomie

(groch, wyka)

;

Skład chemiczny (%)

Zawartość

wody

s.m.

Nasiona

12-15

85-88

Zielonka

80-85

14-20

nasiona

zielonka

Białko surowe

21-55

16-24

Tłuszcz surowy

1-5

(22-soja)

2-3

Włókno surowe

3-15

21-28

Popiół surowy

3-7

8-12

Alkaloidy

do 4 (łubiny)

-

Średnia zawartość białka w nasionach (% s.m.)

Bobik

Bobik

29

29

Groch jadalny

Groch jadalny

20

20

Groch pastewny

Groch pastewny

25

25

Łubin żółty

Łubin żółty

40

40

Łubin biały

Łubin biały

35

35

Łubin wąskolistny

Łubin wąskolistny

30

30

Soja

Soja

38

38

Wyka kosmata

Wyka kosmata

33

33

Wyka siewna

Wyka siewna

33

33

___________________________________________

___________________________________________

Pszenica

Pszenica

13

13

Wartość nasion jako paszy mogą obniżać tak
zwane substancje nieżywieniowe, które

• ograniczają wykorzystanie składników
pokarmowych (obniżają strawność białka i
węglowodanów)

• działają toksycznie.

Należą do nich: inhibitory trypsyny, taniny (w
nasionach bobiku, soi, grochu) oraz lektyny i
alkaloidy (łubiny, grochy, bobik, soja).

Najkorzystniejszy skład aminokwasowy ma
białko soi. Jest ona jedną z najwartościowszych
roślin uprawnych na świecie. Światowa
produkcja (161 mln ton) dwukrotnie
przewyższa zbiory innych strączkowych, takich
jak: orzeszki ziemne, fasola, groch, ciecierzyca,
soczewica.

-

+

+

+

Bobik (biały)

-

++

-

++/+++

Soja

-

+

++/+++

+

Bobik (barwny)

-

+/++

++

+

Peluszka

-

+/++

+

+

Groch jadalny

alkaloidy

taniny

lektyny

inhibitory

trypsyny

+

-

-

-

Łubin pastewny

+++

-

-

-

Łubin gorzki

Związki toksyczne

Związki obniżające

strawność

Gatunek

+ mała, ++ średnia, +++ duża

Zawartość czynników antyżywieniowych w nasionach roślin

strączkowych

(Pastuszewska 1997)