Literatura podstawowa

1.

S. Owsiak : Podstawy nauki

finansów. PWE. Warszawa 2002.

2.

D. Korenik , S. Korenik: Podstawy

finansów .PWN, Warszawa 2004.

3.

H.Zadora: Finanse i Bankowość w

gospodarce rynkowej. Wydawnictwo
Politechniki Śląskiej. Gliwice 2004.

Literatura uzupełniająca

1.E.F.Brigham, J.F.Houston : Podstawy

zarządzania finansami. PWE,
Warszawa 2005.

2.B.Pietrzak, Z.Polański, B.Woźniak:

System finansowy w Polsce. PWN ,
Warszawa 2004.

3.Pr.zb.pod red. S . Owsiaka: Sektor

finansowy w Polsce. PWE ,Warszawa
2002.

Wykład I; Przedmiot i metoda

nauki finansów

• Pojęcie i funkcje finansów w

gospodarce rynkowej.

• Klasyfikacja finansów.
• Nauka finansów i jej metody

badawcze.

• Związki finansów i gospodarki

Pojęcie finansów

• Termin finansów nie jest jednoznaczny.
• W ogólnym rozumieniu finanse to zasoby

pieniężne, którymi dysponują podmioty
gospodarcze.

• Rozumiane są też jako dziedzina wiedzy

związana z gromadzeniem i podziałem
środków pieniężnych w gospodarce i wśród
podmiotów gospodarczych

• Nauka o zjawiskach i procesach pieniężnych

Funkcje finansów

• Alokacyjna; podział zasobów

pieniężnych w gospodarce, którego

efektem jest odpowiednia struktura

produkowanych w gospodarce dóbr i

usług.

• Redystrybucyjna; wtórny podział

dochodu

• Stabilizacyjna; wykorzystanie finansów

do regulacji równowagi ekonomicznej i

stabilizacji gospodarki.

Klasyfikacja finansów-

kryteria

• Kryterium podmiotowe;
• Finanse przedsiębiorstw
• Finanse publiczne
• Finanse banków i instytucji

kredytowych

• Finanse ubezpieczeń
• Finanse ludności/gospodarstw

domowych/

Kryterium przedmiotowe

• Transakcje finansowe-kupno –sprzedaż

produktów i pieniądza. Posiadają
ekwiwalentny charakter. Przychody i
dochody.

• Transfery finansowe ; jednokierunkowy

przepływ pieniądza bez
kontrświadczania.

• Pożyczki i kredyty- zobowiązania

pieniężne

Finanse jako nauka

• Związane są z ekonomią
• Stanowią aktualnie jedną z dziedzin nauk

ekonomicznych

• Wyodrębnienie nauki finansów jest

efektem rozwoju nauk ekonomicznych

• Obejmują ogół zjawisk pieniężnych

powstających w związku z działalnością
gospodarczą i społeczną człowieka

Przedmiot badań nauki

finansów

• Kategorie i zjawiska finansowe
• Kategorie finansowe to pojęcia

związane z określaniem istoty zjawisk

finansowych. Tworzą język nauki

finansów.

• Zjawiska finansowe określają związki

powstające miedzy kategoriami

finansowymi w procesie zastosowania

pieniądza w gospodarce.

Kategorie i zjawiska przyjmują

postać

• Elementarną – podstawową
• Złożoną- powstającą na tle kategorii i

zjawisk podstawowych

• Abstrakcyjną- ogólną
• Konkretną- związaną z realnymi

procesami gospodarczymi

Metody badawcze

• Służą poznaniu zjawisk finansowych

• Wyodrębniamy metody;
- prakseologiczne/ porównań nakładów i
efektów, kosztów i korzyści, metody
bilansowe/
- statystyczne / strumieniowe, zasobowe
strumieniowo-zasobowe, /
- modelowania matematycznego
- systemowe
- eksperymentu
- prób i błędów

Sektor gospodarczy a sektor

finansowy



Sektor gospodarczy

Sektor finansowy

Sektor prywatny Sektor publiczny

Finanse publiczne Finanse prywatne

Sektor finansów

publicznych

cele publiczne

cele społeczne

cele gospodarcze

Działalność gospodarcza ma na celu

wytwarzanie dóbr i usług służących

zaspokajaniu potrzeb społecznych.

 W procesie wytwarzania dóbr i usług

powstają dobra i usługi prywatne oraz

społeczne.

 Dobra i usługi prywatne zaspokajają

potrzeby społeczne poprzez mechanizm

rynkowej alokacji zasobów

 Mechanizm ten jest wspomagany

mechanizmem alokacji publicznej , który

służy wytwarzaniu dóbr publicznych

Dobra publiczne

• Dobra publiczne mogą być wytwarzane w sektorze

prywatnym i państwowym, zawsze są finansowane z
funduszy publicznych i przekazywane w formie
świadczeń publicznych z zachowaniem zasad
nieodpłatności lub odpłatności.

• redystrybucja, czyli wtórny podział dóbr i usług

poprzez dochody (odpłatność pośrednia w formie
podatku).

• Ważne!

Redystrybucja dochodu zmienia wielkość i

strukturę popytu na rynku dóbr prywatnych i wobec
tego również i warunki podejmowania decyzji o
podziale zasobów między dobra prywatne i publiczne.

Możemy wyróżnić:

a. dobra publiczne , które służą zbiorowości

lokalnej

lub całemu społeczeństwu,
 b. dobra społeczne - które nie mogą być

dobrami

 prywatnymi,
 c. dobra prywatne,
 d. dobra społeczno-prywatne.

Analiza efektów i nakładów dóbr

publicznych

 Dobra publiczne:
 - można obliczyć koszty, np. obniżenie poziomu
 skażenia środowiska naturalnego,
 - efekty są niewymierne i nieporównywalne.
 Akceptacja tej zasady nie oznacza, że wybór kierunku

alokacji zasobów musi być zgodny z tym rachunkiem.

Wybór skali i struktury dóbr nie jest automatyczny. Ma

charakter polityczny i jest dokonywany przez organ

władzy.

 Analiza nakładów i efektów nie służy eliminacji

politycznego mechanizmu wyboru wielkości i struktury

świadczeń publicznych, ale jej zadaniem jest

dostarczanie racjonalnych przesłanek wyboru decyzji
politycznych

.