ODPOWIEDŹ

ODPOWIEDŹ

IMMUNOLOGICZNA

IMMUNOLOGICZNA

Agnieszka Zwolińska-

Agnieszka Zwolińska-

Bernat

Bernat

UKŁAD IMMUNOLOGICZNY

UKŁAD IMMUNOLOGICZNY

Narządy limfatyczne:

Narządy limfatyczne:

grasica

grasica

,

,

szpik

szpik

,

,

grudki limfatyczne, migdałki,

grudki limfatyczne, migdałki,

wyrostek robaczkowy, węzły

wyrostek robaczkowy, węzły

limfatyczne, śledziona

limfatyczne, śledziona

Naczynia limfatyczne

Naczynia limfatyczne

Limfocyty krążące

Limfocyty krążące

GRASICA

GRASICA

W pełni rozwinięta w momencie

W pełni rozwinięta w momencie

urodzenia człowieka

urodzenia człowieka

Składa się z 2 płatów, a każdy z wielu

Składa się z 2 płatów, a każdy z wielu

płacików

płacików

W niej dojrzewają limfocyty T

W niej dojrzewają limfocyty T

SZPIK

SZPIK

Czynność krwiotwórcza

Czynność krwiotwórcza

Powstają w nim limfocyty B a

Powstają w nim limfocyty B a

następnie przechodzą do krwi

następnie przechodzą do krwi

Jest miejscem syntezy przeciwciał

Jest miejscem syntezy przeciwciał

WĘZŁY CHŁONNE

WĘZŁY CHŁONNE

Stanowią jakby „filtry” na drodze

Stanowią jakby „filtry” na drodze

limfy płynącej przez naczynia

limfy płynącej przez naczynia

limfatyczne

limfatyczne

Zatrzymują antygeny, drobnoustroje,

Zatrzymują antygeny, drobnoustroje,

komórki nowotworowe

komórki nowotworowe

Biorą udział w wytwarzaniu

Biorą udział w wytwarzaniu

limfocytów B i T

limfocytów B i T

ANTYGENY

ANTYGENY

Są to substancje mające zdolność do

Są to substancje mające zdolność do

wywoływania przeciwko sobie

wywoływania przeciwko sobie

odpowiedzi immunologicznej

odpowiedzi immunologicznej

Mają też zdolność do łączenia się z

Mają też zdolność do łączenia się z

immunoglobulinami i limfocytami T

immunoglobulinami i limfocytami T

PRZECIWCIAŁA –

PRZECIWCIAŁA –

IMMUNOGLOBULINY

IMMUNOGLOBULINY

Substancje białkowe produkowane w

Substancje białkowe produkowane w

limfocytach B i plazmocytach

limfocytach B i plazmocytach

Są zdolne do swoistego wiązania się

Są zdolne do swoistego wiązania się

z antygenem

z antygenem

Obecne w płynach tkankowych, w

Obecne w płynach tkankowych, w

wydzielinach surowiczośluzowych,

wydzielinach surowiczośluzowych,

np. dróg oddechowych, przewodu

np. dróg oddechowych, przewodu

pokarmowego

pokarmowego

ODPOWIEDŹ

ODPOWIEDŹ

IMMUNOLOGICZNA

IMMUNOLOGICZNA

ODPOWIEDŹ NASZEGO ORGANIZMU

ODPOWIEDŹ NASZEGO ORGANIZMU

NA KONTAKT Z ANTYGENEM

NA KONTAKT Z ANTYGENEM

HUMORALNA

KOMÓRKOWA

W każdej odpowiedzi
immunologicznej
biorą udział obydwa typy

ODPOWIEDŹ TYPU

ODPOWIEDŹ TYPU

HUMORALNEGO

HUMORALNEGO

Produkcja i uwalnianie do środowiska

Produkcja i uwalnianie do środowiska

przeciwciał przez limfocyty B i

przeciwciał przez limfocyty B i

plazmocyty

plazmocyty

W pewnym sensie jest to jakby

W pewnym sensie jest to jakby

„pierwsza linia obrony”

„pierwsza linia obrony”

ODPOWIEDŹ TYPU

ODPOWIEDŹ TYPU

KOMÓRKOWEGO

KOMÓRKOWEGO

Biorą udział limfocyty T, makrofagi i

Biorą udział limfocyty T, makrofagi i

granulocyty

granulocyty

Po kontakcie ze swoistym antygenem

Po kontakcie ze swoistym antygenem

wydzielają cytokiny zwane

wydzielają cytokiny zwane

LIMFOKINAMI

LIMFOKINAMI

Jest to odpowiedź późna – w ciągu

Jest to odpowiedź późna – w ciągu

24h

24h

ODPORNOŚĆ MIEJSCOWA

ODPORNOŚĆ MIEJSCOWA

NIESWOISTA

NIESWOISTA

ograniczona jest do tkanki nabłonkowej i tkanki łącznej

ograniczona jest do tkanki nabłonkowej i tkanki łącznej

powierzchniowej

powierzchniowej

mechaniczne zatrzymywanie wszelkich cząsteczek obcego

mechaniczne zatrzymywanie wszelkich cząsteczek obcego

pochodzenia.

pochodzenia.

Tkanka nabłonkowa bez wydzieliny śluzowej np. naskórek

Tkanka nabłonkowa bez wydzieliny śluzowej np. naskórek

nie przepuszcza obcych cząsteczek do wnętrza dzięki

nie przepuszcza obcych cząsteczek do wnętrza dzięki

ścisłemu stykaniu się komórek i ich wielowarstwowemu

ścisłemu stykaniu się komórek i ich wielowarstwowemu

ułożeniu. Na powierzchnię naskórka wydzielany jest lekko

ułożeniu. Na powierzchnię naskórka wydzielany jest lekko

kwaśny pot i łój, które również hamują rozwój większości

kwaśny pot i łój, które również hamują rozwój większości

bakterii i grzybów. Nabłonki z wydzieliną śluzową i

bakterii i grzybów. Nabłonki z wydzieliną śluzową i

wyposażone w mikrokosmki zatrzymują obce cząsteczki w

wyposażone w mikrokosmki zatrzymują obce cząsteczki w

następujący sposób:

następujący sposób:

- lepki śluz wychwytuje i wiąże cząsteczki antygenowe

- lepki śluz wychwytuje i wiąże cząsteczki antygenowe

- ruch migawkowy stale usuwa zanieczyszczenia z

- ruch migawkowy stale usuwa zanieczyszczenia z

powierzchni nabłonka

powierzchni nabłonka

- wiążą antygeny w śluzie bogatym w lizozym – enzym

- wiążą antygeny w śluzie bogatym w lizozym – enzym

hydrolityczny trawiący peptydoglikany drobnoustrojów

hydrolityczny trawiący peptydoglikany drobnoustrojów

ODPORNOŚĆ MIEJSCOWA

ODPORNOŚĆ MIEJSCOWA

SWOISTA

SWOISTA

Dzięki funkcjom granulocytów,

Dzięki funkcjom granulocytów,

makrofagów i lokalnych grudek

makrofagów i lokalnych grudek

chłonnych

chłonnych

Efektem tego jest reakcja

Efektem tego jest reakcja

immunologiczna i objawy stanu

immunologiczna i objawy stanu

wysiękowego, zapalnego, i obrzęku

wysiękowego, zapalnego, i obrzęku

LIMFOCYTY

LIMFOCYTY

Limfocyty T – pochodzą z grasicy i

Limfocyty T – pochodzą z grasicy i

warunkują odpowiedź typu komórkowego

warunkują odpowiedź typu komórkowego

-

Tc (cytotoksyczne) – zdolne do zabicia

Tc (cytotoksyczne) – zdolne do zabicia

innych komórek

innych komórek

-

Th (pomocnicze)

Th (pomocnicze)

-

Ts (supresorowe)

Ts (supresorowe)

limfocyty B – różnicują się w komórki

limfocyty B – różnicują się w komórki

uwalniające przeciwciała, warunkują odp.

uwalniające przeciwciała, warunkują odp.

typu humoralnego

typu humoralnego

Regulują odpowiedź
immunologiczną

BUDOWA PRZECIWCIAŁ

BUDOWA PRZECIWCIAŁ

Cząsteczka immunoglobuliny jest

Cząsteczka immunoglobuliny jest

zbudowana z 4 łańcuchów

zbudowana z 4 łańcuchów

polipeptydowych:

polipeptydowych:

-

2 lekkich L: (kappa)

2 lekkich L: (kappa)

κ

κ

, (lambda)

, (lambda)

λ

λ

-

2 ciężkich H: (alfa)

2 ciężkich H: (alfa)

α

α

, (delta)

, (delta)

δ

δ

,

,

(epsilon)

(epsilon)

ε

ε

(gamma)

(gamma)

γ

γ

, (mi)

, (mi)

μ

μ

IgA. IgD, IgE, IgG, IgM

IgA

IgA

Stanowią 13% całości

Stanowią 13% całości

Wytwarzane lokalnie w błonie śluzowej i

Wytwarzane lokalnie w błonie śluzowej i

wydalane z wydzielinami

wydalane z wydzielinami

surowiczośluzowymi

surowiczośluzowymi

Obecne w : surowicy, wydzielinach

Obecne w : surowicy, wydzielinach

surowiczośluzowych, wydzielinach

surowiczośluzowych, wydzielinach

gruczołów potowych i łojowych. Tworzą tam

gruczołów potowych i łojowych. Tworzą tam

dimery (S-IgA).

dimery (S-IgA).

Zawierają przeciwciała przeciwko bakteriom

Zawierają przeciwciała przeciwko bakteriom

i wirusom.

i wirusom.

IgD

IgD

Występują na powierzchni limfocytów B,

Występują na powierzchni limfocytów B,

które nie zetknęły się jeszcze z

które nie zetknęły się jeszcze z

antygenem (1%)

antygenem (1%)

Są bardzo skuteczne w wiązaniu antygenu

Są bardzo skuteczne w wiązaniu antygenu

Występuje na powierzchni limfocytów

Występuje na powierzchni limfocytów

płodów i noworodków. Poziom ich wzrasta

płodów i noworodków. Poziom ich wzrasta

w okresie dojrzałym; u kobiet jest wyższy

w okresie dojrzałym; u kobiet jest wyższy

niż u mężczyzn. Zawiera przeciwciała

niż u mężczyzn. Zawiera przeciwciała

antybłonicze i przeciwciała insulinowe.

antybłonicze i przeciwciała insulinowe.

IgE

IgE

Występują na komórkach tucznych

Występują na komórkach tucznych

Odpowiedzialne za reakcje alergiczne

Odpowiedzialne za reakcje alergiczne

Występują w surowicy w niskim

Występują w surowicy w niskim

stężeniu 0,002% całości. Poziom ich

stężeniu 0,002% całości. Poziom ich

wzrasta w chorobach alergicznych,

wzrasta w chorobach alergicznych,

głównie skórnych.

głównie skórnych.

IgG

IgG

Odgrywają rolę w walce z mikroorganizmami

Odgrywają rolę w walce z mikroorganizmami

wnikającymi do naszych tkanek

wnikającymi do naszych tkanek

Obecne głównie w surowicy

Obecne głównie w surowicy

Jako jedyne przechodzą przez łożysko do

Jako jedyne przechodzą przez łożysko do

płodu

płodu

Stanowią 80%

Stanowią 80%

Zawierają przeciwciała wirusowe (np.

Zawierają przeciwciała wirusowe (np.

opryszczka, odra, ospa, grypa, świnka) i

opryszczka, odra, ospa, grypa, świnka) i

przeciwbakteryjne (np. paciorkowce,

przeciwbakteryjne (np. paciorkowce,

maczugowce błonicy

maczugowce błonicy

IgM

IgM

Produkowane w początkowej fazie

Produkowane w początkowej fazie

odpowiedzi immunologicznej –

odpowiedzi immunologicznej –

uwalniane jako pierwsze.

uwalniane jako pierwsze.

Są pentamerem – dzięki wiązaniom

Są pentamerem – dzięki wiązaniom

dwusiarczkowym

dwusiarczkowym

Zawierają przeciwciała przeciwko

Zawierają przeciwciała przeciwko

antygenom cukrowym, izoaglutyniny

antygenom cukrowym, izoaglutyniny

krwi i czynniki reumatyczne.

krwi i czynniki reumatyczne.

IgG

IgM

HIV

HIV

SKŁAD KRWI

SKŁAD KRWI

Elementy morfotyczne:

Elementy morfotyczne:

1.

1.

Erytrocyty (3,5-5,5mln)

Erytrocyty (3,5-5,5mln)

2.

2.

Leukocyty (4-10 tys.):

Leukocyty (4-10 tys.):

-

granulocyty (ok.. 60%):

granulocyty (ok.. 60%):

•

obojętnoochłonne – neutrofile

obojętnoochłonne – neutrofile

•

kwasochłonne – eozynofile

kwasochłonne – eozynofile

•

zasadochłonne – bazofile

zasadochłonne – bazofile

-

agranulocyty:

agranulocyty:

•

limfocyty (ok.40%): B i T

limfocyty (ok.40%): B i T

•

monocyty (ok..5%)

monocyty (ok..5%)

3. Trombocyty-płytki krwi (150-300 tys.)

3. Trombocyty-płytki krwi (150-300 tys.)

BAZOFIL

EOZYNOFIL

NEUTROFILE

SKŁAD KRWI

SKŁAD KRWI

Osocze: woda, białka, sole

Osocze: woda, białka, sole

nieorganiczne, aminokwasy, tłuszcze,

nieorganiczne, aminokwasy, tłuszcze,

hormony

hormony

Białka: albumina i globulina (Ig)

Białka: albumina i globulina (Ig)

TRASPLANTACJA

TRASPLANTACJA