Wykład V

Zaburzenia

psychiczne dzieci i

młodzieży

Andrzej Czernikiewicz

Upośledzenie umysłowe

upośledzenie

Wiek

Rozwojowy

(lata)

Poziom

edukacyjny

Pomoc

lekkie

69-50

12-9

Szkoła

podstawow

wsparcie

umiarkowan

49-35

8-6

Szkoła

specjalna

pomoc

znaczne

34-20

5-3

Szkoła

życia

Ciągła

opieka

głębokie

19-0

---

instytucje

Deficyty parcjalne

•

Funkcji mowy

–

Artykulacji

–

Ekspresji

–

Rozumienia

Deficyty parcjalne

•

Funkcji szkolnych

–

Czytania

–

Pisania

–

Liczenia

–

Koordynacji motorycznej

Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder

Zaburzenie Hiperkinetyczne

•

Deficyt uwagi i/lub nadaktywność

•

Deficyt uwagi

–

Problemy w utrzymaniu uwagi



błędy z zapomnienia

–

Trudności w podtrzymaniu uwagi

–

Nie słuchają

–

Nie przestrzegają zaleceń

ADHD

objawy

•

Nadaktywność/impulsywność

–

Wiercenie się

–

“

napędzani przez motorek

”

–

Wielomówność

–

Niezdolność doczekania swojej kolejki

–

Przerywanie wypowiedzi / wtrącanie się

ADHD

objawy

•

Trwają przez co najmniej 6 miesięcy

•

Początek przed 7 rokiem życia

•

Pogorszenie w zakresie co najmniej 2

obszarów funkcjonowania

•

Znaczące pogorszenie wyników

szkolnych

ADHD

- występowanie

•

Najczęstsze zaburzenie

psychiczne wśród dzieci leczonych

przez pediatrów ambulatoryjnie

•

5-7%

występowania u dzieci w

pierwszej połowie szkoły

podstawowej

•

6-10

chłopców

: 1

dziewczyna

ADHD

przebieg

•

30-80%

prezentuje nadal

niektóre objawy w okresie

adolescencji lub nawet dorosłości

•

Wyższe ryzyko nadużywania

narkotyków

•

25%

rozwija w okresie dorosłości

APD

ADHD Etiolog

•

Czynniki dziedziczne

–

Gillis (1992) - 79% MZ

32% DZ

–

Studia adopcyjne

•

ryzyka zachorowania przy

rodzicach adopcyjnych z ADHD

•

20-57%

ryzyka zachorowania

zachorowania przy rodzicach

biologicznych z ADHD

ADHD Etiolog

•

Dysfunkcja mózgu

–

Niska aktywność kory prefrontalnej

i premotorycznej

•

Kontrola uwagi i aktywności

•

Niska aktywność korowa w okolicy

odpowiedzialnej za inhibicję

ADHD Etiolog

•

Dysfunkcja mózgu

–

10%

ma w wywiadzie minimalne

uszkodzenie mózgu

(

infekcja w

pierwszym trymestrze ciąży,

anoksja w czasie porodu)

–

Ekspozycja na ołów

ADHD

–

leczenie biologiczne

•

Stymulanty

–

Ritalin, Dexedrine

–

Stymulacja inhibicyjnych obszarów

kory

ADHD

– leczenie

psychosocjalne

•

Terapia kognitywno-behawioralna

–

Wzmacnianie zachowań

zadaniowych – „token economy”

–

Self-instruction strategies

–

Trening rodziców

ADHD

leczenie

•

CBT

leki – najbardziej

efektywne

–

Wyłącznie leki

•

CBT

–

Placebo

Autyzm dziecięcy

•

Początek w ciągu pierwszych 24

miesięcy życia

•

Znaczące uszkodzenie trzech

obszarów

Autyzm dziecięcy

•

Jakościowe pogorszenie interakcji

socjalnych

–

Pogorszenie zachowań

pozawerbalnych

–

Brak rozwoju związków

przyjacielskich

–

Brak syntonii

Autyzm dziecięcy

•

Pogorszenie komunikacji werbalnej

–

Opóźnienie lub brak rozwoju funkcji mowy

•

50%

nigdy nie mówi

–

Anormalne formy lub treści wypowiedzi

•

Echolalia

•

Brak właściwego użycia zaimków

osobowych

–

Niezdolność do zainicjowania lub

utrzymania konwersacji

Autyzm dziecięcy

•

Ograniczony i stereotypowy

repertuar zainteresowań i aktywności

–

Stereotypie ruchowe

–

Preokupacja na detalach

–

Brak elastyczności

–

Ograniczony lub dziwaczny obszar

zainteresowań

Autyzm dziecięcy -

występowanie

•

.04% = 4/10,000

niemowląt

•

chłopców

: 1

dziewczynka

•

80% <70

w II

Autyzm dziecięcy - przebieg

•

50%

instytucjonalizacja

•

35-45%

wymaga codziennej

opieki

•

5-17%

relatywnie dobre

funkcjonowanie

Autyzm dziecięcy - przebieg

•

Lepsza prognoza, gdy

–

Wyższa inteligencja

–

Dochodzi do rozwoju mowy przed 5

rokiem życia

Autyzm dziecięcy - etiologia

•

Czynniki dziedziczne

–

Ryzyko zachorowania rodzeństwa

–

Folstein & Rutter (1979)

•

10 DZ

pary bliźniąt

= 0%

concordance

•

11 MZ

pary bliźniąt

= 36%

concordance

Autyzm dziecięcy – etiologia –

czynniki biologiczne

•

Więcej problemów w czasie ciąży

(pierwszy trymestr)

•

Niedorozwój móżdżku

–

Szlaki odpowiedzialne za funkcje

motoryczne, percepcyjne,

kognitywne

Autyzm dziecięcy - etiologia

•

Środowisko rodzinne

–

Kanner (1943)

•

Rodzicielskie odrzucenie i

“emotional refrigeration”

Autyzm dziecięcy - leczenie

•

Brak efektywnego leku na większość

kluczowych objawów

•

Problemy leczenia behawioralnego

–

Zaburzenia motoryki utrudniają

uczenie

–

Problemy w zmianie rytuałów

–

Problemy w znajdowaniu właściwej

gratyfikacji

Inne całościowe zaburzenia

psychiczne

•

Zespół Aspergera

•

Zespół Retta

Zaburzenia zachowania

•

przed 15 rokiem życia znęcał się albo zastraszał inne dzieci?

•

przed 15 rokiem życia wszczynał bójki?

•

przed 15 rokiem życia zranił albo zastraszał kogoś przy

pomocy jakiejś broni, jak np. kij baseballowy, cegła, stłuczona

butelka, nóż pistolet?

•

przed 15 rokiem życia rozmyślnie torturował kogoś albo

sprawiał komuś fizyczny ból i cierpienie?

•

przed 15 rokiem życia z rozmysłem torturował albo ranił

zwierzęta?

•

przed 15 rokiem życia kradł coś albo zabierał komuś

przemocą?

Zaburzenia zachowania c.d.

•

przed 15 rokiem życia zmuszał kogoś do współżycia seksualnego,

rozbierania się przed Panem(ią) albo seksualnego dotykania Pana?

•

przed 15 rokiem życia podpalał coś większego (z wyjątkiem ogniska)?

•

przed 15 rokiem życia z rozmysłem nisz ł rze , które nie należały do

Pana(i)?

•

przed 15 rokiem życia włamywał się do domów, innych budynków

samochodów?

•

przed 15 rokiem życia kłamał często ?

•

przed 15 rokiem życia czasem kradł coś, wynosił ze sklepu albo

podpisywał się za kogoś?

•

przed 15 rokiem życia uciekł z domu i został poza nim na noc?

Typy zaburzeń zachowania

•

Zaburzenie opozycyjno-buntownicze

•

Zaburzenie zachowania ze złą

socjalizacją

•

Zaburzenie zachowania z dobrą

socjalizacją

Zaburzenie opozycyjno-

buntownicze

Zaburzenie charakteryzuje się występowaniem

co najmniej 5 z niżej podanych objawów w ciągu

ostatnich 6 miesięcy

Często traci umiar

Często kłóci się z dorosłymi

Często buntuje się lub sprzeciwia prośbom dorosłych

Często robi rze dokuczliwe dla innych

Często obwinia innych za swoje błędy

Jest nadwrażliwy, często złości się

Jest wściekły lub rozzłoszczony

Często kłamie

Przeklina lub używa obscenicznych słów

Etiologia – koncepcje

psychosocjalne

•

Rodzicielskie problemy z

dyscyplinowaniem, strukturalizacją

czasu, określaniem granic

•

Identyfikacja dzieci z buntowniczymi

zachowaniami rodziców

•

Rodzina niepełna

•

Niedostępność rodziców –

emocjonalna, czasowa

Diagnoza

•

Opinia rodziców

•

Opinia nauczycieli

•

Opinia dzieci

Różnicowanie

•

ADHD

•

Inne zaburzenia zachowania

•

Zaburzenia afektywne

•

Psychozy dziecięce

•

Upośledzenie umysłowe (lekkie)

Epidemiologia

•

2-20% dzieci ma ODD

•

Chłopcy : Dziewczynki = 2-3:1

•

Równie częste u dzieci z pierwszych

klas szkoły podstawowej jak ADHD

Inne dziecięce zaburzenia

psychiczne

•

Zespół lęku separacyjnego

•

Zaburzenie typu nadmiernego lęku w

dzieciństwie

•

Zaburzenie typu nadmiernej rywalizacji z

rodzeństwem

•

Mutyzm wybiórczy

•

Zaburzenie typu utrudnienia kontaktów

socjalnych

•

Zaburzenie typu nadmiernej łatwości

kontaktów socjalnych

Lęk separacyjny

Nadmierny lęk w sytuacjach związanych z separacją (realną lub wyobrażeniową)

wyrażający się w co najmniej 3 objawach:

Nierzeczywiste i ciągłe martwienie się o negatywne skutki separacji od znaczących osób lub

strach przed opuszczeniem przez te osoby

Nierzeczywiste i ciągłe martwienie się o tragiczne zdarzenia, które mogą dotknąć znaczące

osoby: śmierć, porwania, zabójstwo, wypadek

Przewlekły upór w opuszczaniu szkoły, po to aby pozostać z rodzicami

Spanie z rodzicami

Lęk przed samotnością

Powtarzające się koszmary nocne o separacji

Powtarzające się dolegliwości fizyczne w dni szkolne: bóle głowy, brzucha, nudności,

wymioty

Wybuchy płaczu lub złości w sytuacji antycypacji separacji

Dolegliwości fizyczne w szkole umożliwiające powrót do domu, częste telefonowanie do

domu

Czas trwania co najmniej 2 tygodnie

Początek przed 18 r.ż.

Lęk nie jest związany z autyzmem, schizofrenią, lub inną psychozą

Przyczyny nieobecności

szkolnych

•

Lęk separacyjny

•

Zaburzenia zachowania

•

Nadużywanie SPA

•

Inne zaburzenia psychiczne

–

Zaburzenia afektywne

–

Zaburzenia lękowe

–

Zaburzenia psychotyczne

•

czynniki socjokulturowe

•

Realny strach przed szkołą

•

Objawy uboczne leków – lęk przed stygmatyzacją

Uzależnienia u dzieci i

młodzieży

Sposoby spędzania wolnego czasu w

grupie gimnazjalistów

• Uprawia sport –

21,8%

• Czyta książki –

7,2%

• Z rodzicami –

5,1%

• Ogląda TV –

19,8%

• Pod blokiem –

12,2%

• Nic nie robi – 8%

Sposoby spędzania wolnego czasu w
grupie uczniów szkół średnich



Uprawia sport –
13%



Czyta książki – 6%



Z rodzicami – 1%



Ogląda TV – 22%



Pod blokiem – 11%



Nic nie robi – 3%

Czy w twojej klasie zdarzają się

przypadki (młodzież gimnazjalna):

Fali

38,2%

Wymuszania pieniędzy

11,1%

Odbierania siłą rzeczy osobistych

10,5%

Kradzieży

17,2%

Zastraszania nauczycieli przez uczniów

10,4%

Szantażowania pomiędzy uczniami

22,6%

Zastraszania uczniów przez nauczycieli

17,5%

Bójek między uczniami

67,9%

Czy w domu doświadczasz (młodzież

gimnazjalna):

Kar cielesnych za przewinienia

15,8%

Bicia bez powodu

2,5%

Obelg pod Twoim adresem

11,4%

Znęcania się

2,1%

Zastraszania przez rodziców

8,1%

Wykorzystywania seksualnego

1,3%

Problemy alkoholowe

gimnazjalistów i uczniów szkół

średnich

• Uczniowie

gimnazjum

– Nie piję – 45,3%
– Codziennie – 0,3%
– Przy najmniej raz

w tygodniu – 3,6%

– Co najmniej kilka

razy w roku –
29,7%

• Piwo – 78%
• Wódka – 1,8%

• Uczniowie szkół

średnich

– Nie piję – 10,1%
– Codziennie – 2,6%
– Przy najmniej raz

w tygodniu –

22,8%

– Co najmniej kilka

razy w roku –

76,5%

• Piwo – 78%
• Wódka – 6%

Okoliczności i wzorce

picia

• Uczniowie

gimnazjum

– Na podwórku – 29,5%
– Imprezy – 18,8%
– Uroczystości rodzinne

– 18,8%

– Samotnie – 8,9%
– Puby, dyskoteki –

4,5%

– Koncerty – 1,8%

• Piją do urwania się

filmu – 15%

• Zaprzestanie picia

sprawiłoby mi

problem – 2,1%

• Uczniowie szkół

średnich

– Na podwórku – 9%
– Imprezy – 34%
– Uroczystości rodzinne

– 9%

– Samotnie – 1%
– Puby, dyskoteki – 39%
– Koncerty – 4%

• Piją do urwania się

filmu – 45%

• Zaprzestanie picia

sprawiłoby mi

problem – 6%

Specyfika „alkoholizmu

młodzieńczego”

• Szybkie przejście od nadużywania

do alkoholizmu

• Znaczące powikłania

psychiatryczne i neurologiczne

• Czynnik kryminogenny
• Mniejsza dostępność terapii

Zażywanie narkotyków w grupie

młodzieży gimnazjalnej i szkół

średnich

• Młodzież z

gimnazjów

– Jakikolwiek z

narkotykami –
4,1%

– 1-3 razy w

miesiącu 0,5%

• Na podwórku –

71,4%

• Na imprezach –

14,3%

• Młodzież ze szkół

średnich

– Jakikolwiek z

narkotykami –

25,7%

– 1-3 razy w

miesiącu 6,3%

• Na podwórku –

34%

• Na imprezach –

38%

• Na koncertach –

• Na dyskotece – 6%
• W szkole – 8%

Okoliczności sięgnięcia po

narkotyki po raz pierwszy

• Gimnazja

– Poczęstowany –

47,1%

– Kupił u dilera –

23,5%

– Kupił od

znajomego –

17,6%

– Wyprodukował

sam – 5,9%

• Szkoły średnie

– Poczęstowany –

70%

– Kupił u dilera –

– Kupił od

znajomego –
13%

– Wyprodukował

sam – 1%

Narkotyki używane

• Uczniowie

gimnazjów:

– Marihuana –

78,6%

– Kleje – 7,1%
– Opiaty – 7,1%

• Uczniowie szkół

średnich – jak
obok

Wyniki samooceny

SDDC+MINI (n=701)

Czym różni się depresja wieku

młodzieńczego od depresji ludzi

dorosłych?

•

Na pewno nie częstością występowania –

epidemiologia depresji wskazuje, że przypadki

depresji w wieku dojrzewania występują równie

często jak u osób dorosłych. Uważa się, że 2,5%

dzieci, oraz 8,3% adolescentów cierpi na depresję

[Birmaher i in.-1996].

•

Jednocześnie badania wskazują na coraz

wcześniejszy początek depresji [Schaffer i in.-1996].

•

Inna jest u młodych ludzi proporcja cierpiących na

nią chłopców i dziewcząt – wynosi jak 1 do 1,

podczas gdy u dorosłych kobiety chorują co najmniej

dwukrotnie częściej niż mężczyźni.

W obrazie depresji młodzieńczej na plan

pierwszy wysuwają się objawy, które są

często nieobecne w obrazie depresji w

innym wieku, takie jak:

•

Objawy somatyczne: zawroty i bóle głowy, bóle karku, kończyn, czy

brzucha

•

Ciągłe uczucie nieszczęścia, negatywizmu czy drażliwości

•

Niekontrolowane wybuchy złości czy wściekłości

•

Ciągły krytycyzm do swojego postępowania, poczucie winy, czy

niska samoocena

•

Zaburzenia w koncentracji myślenia, kłopoty w podejmowaniu

decyzji, szczególnie widoczne w czasie zajęć szkolnych

•

Spowolnienie wypowiedzi, liczne bloki w wypowiedziach związane z

wahaniami co do dalszego ich toku

•

Spadek zainteresowania dotychczas absorbującymi zajęciami

•

Brak energii, uczucie ciągłego zmęczenia

•

Zmiany apetytu dające w efekcie znaczące zmiany wagi ciała

•

Ciągłe zamartwianie się, nawet drobnostkami

•

Nadmierne zainteresowanie tematyką śmierci w literaturze, muzyce

Samobójstwa a depresja

młodzieńcza

•

Ocenia się jednak, że 95% samobójców w okresie adolescencji

popełnia swój czyn w czasie stanu depresji. Dlatego ocenia się, że

na 100 000 młodych ludzi 10-11 ginie śmiercią samobójczą.

Współczynnik samobójstw w grupie chłopców jest aż 4 razy

wyższy niż w grupie dziewcząt. Dlatego też należy mieć

świadomość jakie zachowania mogą wskazywać na chęć

odebrania sobie życia.

–

Mówienie, czy nawet żartowanie sobie z samobójstw.

–

Stwierdzenia, że ktoś chciałby się z nowu zobaczyć z nieżyjącą już,

kochaną osobą.

–

Wypowiedzi typu „Życie jest bez sensu”, „Wszystko będzie lepsze,

gdy mnie już tu nie będzie”, „Wolałbym już nie istnieć”.

–

Zainteresowanie tematyką śmierci i samobójstwa w literaturze,

muzyce, czy internecie.

–

Pisanie pożegnalnych listów.

–

Nagłe wizyty u dawno nie odwiedzanych osób, aby je pożegnać.

–

Zachowania autodestrukcyjne – picie alkoholu, samouszkodzenia.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53

zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży ppt

Document Outline