Konsumpcja i inwestycje jako

składniki PKB

Prawidłwości kształtowania się konsumpcji i

inwestycji

Wysoki udział

Konsumpcji w dochodzie narodowym

oznacza, niższy poziom inwestycji, a

zatem niższe tempo wzrostu produkcji

dochodu i płac.

Niski udział konsumpcji w dochodzie

umożliwa wysokie inwestycje i szybki

wzrost.

Konsumpcja i oszczędności



Konsumpcja (C) to wydatki gospodarstw

domowych na dobra finalne i usługi,

nabywane w celu uzyskania zadowolenia

(zaspokojenia potrzeb przez ich użycie)



Oszczędności (S)gospodarstw domowych to

ta część dochodu rozporządzalnego, która

nie zostaje wydatkowana na konsumpcję



S = PKB w ujęciu od strony dochodów

minus C



S = PKB – C



PKB = C +S

Konsumpcja (spożycie)



Jest najwiekszym skladnikiem PKB,

przeważnie stanowi ponad 60 % łącznych

wydatków



Wyróżnia się najczęściej nastepujące

kategrie konsumpcji:

1/ dobra trwałej konsumpcji (pojazdy

mechaniczne, sprzęt gospodarstwa

domowego, domy)

2/ dobra nietrwałej konsumpcji (żywność

odzież, energia)

3/ usługi (mieszkania, transport, opieka

medyczna)

Zmiany struktury konsumpcji



Znamy prawo Engla - w miare wzrostu

dochodów w budżetach rodzinnych rośnie

udział wydatków na dobra trwałego

użytku, a spada udział wydatków na

żywność.



W miarę wzrostu dochodów ludzie jedzą

więcej i lepiej, spada natomiast udział

tych wydatków w wydatkach łącznych



Ciągłe zmiany technologiczne wpływają

na zmiany struktury konsumpcji.

Struktura konsumpcji indywidualnej polskich

gospodarstw domowych, konsumpcja ogółem =100

lata

Żywność, napoje

alkoholowe i wyroby

tytoniowe

Artykułu przemysłowe

(z amortyzacją

budynków
mieszkalnych)

usługi

1991

34,4

26,0

39,6

1992

31,8

25,1

43,1

1993

31,4

26,9

41,7

1994

31,5

27,3

41,2

1995

32,1

30,5

37,4

1996

28,9

30,7

40,4

1997

26,7

29,3

44,0

1998

25,3

28,5

46,2

1999

25,7

31,3

43,0

2000

25,2

32,1

42,7

2001

24,7

32,4

42,9

2002

23,4

32,5

44,1

2003

22,7

32,6

44,7

Struktura konsumpcji indywidualnej polskich

gospodarstw domowych, konsumpcja ogółem =100

lata

Żywność, napoje

alkoholowe i wyroby
tytoniowe

Artykułu przemysłowe

(z amortyzacją
budynków
mieszkalnych)

usługi

2004

27,7

31,9

41,4

2005

27,7

32,7

39,6

2006

27,5

32,6

39,9

Lata 2004-2006 wzrost cen żywności na świecie

Ścisły związek



Między konsumpcją, dochodem i

oszczędnościami



Dochód jest główym czynnikiem

wyznaczającm konsumpcje i osczędności



Bogaci oszczędzają więcej w wielkościach

absolutnych i w stosunku do uzyskiwanych

dochodów



Biedni dokonują oszczędności ujemnych

(pożyczają jeśli maja okazję - wydają więcej

niż zarabiają

Funkcja konsumpcji



Pokazuje zależność między poziomem

wydatków na konsumpcję i poziomem

rozporządzalnego dochodu osobistego.



Koncepcję taką wprwadzil Keynes,

postawił hipotezę o stałym związku

pomiędzy konsumpcją a dochodem



Rozpatrujemy jednostkowe prawidłowości,

następnie badamy łączne zachowania

konsumpcyjne.

Funkcja konsumpcji



Wielkości C i DI wyrażamy w tych samych

jednostkach pieniężnych, linia pod kątem

45°, wskazuje na dokładnie równą

odległość każdego jej punktu od obu osi



Od razu widać czy wydatki na konsumpcję

są równe dochodowi, czy są od niego

mniejsze czy większe



Punkt przeciecia funkcji konsumpcji z linią

biegnącą pod kątem 45°wskazuje poziom

dochodów rozporządzalnych kiedy rodziny

wychodzą na swoje.

W dowolnym punkcie



Linii pod kątem 45°, konsumpcja dokładnie

równa się dochodowi, rodzina ma zerowe

oszczędności



Kiedy funkcja konsumpcji leży poniżej linii

pod kątem 45° rodzina ma oszczędności

dodatnie



Kiedy funkcja konsumpcji leży powyżej linii

pod kątem 45° rodzina ma oszczędności

ujemne



Wielkość oszczędności ujemnych lub

dodatnich jest zawsze mierzona odległością

w pionie między obiema krzywymi.

Funkcje CC i SS



Ściśle się ze sobą wiążą

c

C

C

4455

B

B

B

C

C

C

Q

S

+

Q

-

45°

PKB

PKB

S

S

Funkcja oszczędności



Konstrujemy ją odejmując konsumcje od

dochodu



Punkt B przypada przy tym samym

poziomie dochodu



W punkcie A oszczędności sa ujemne

Funkcja CC i



Ściśle się ze sobą wiążą

c

C

C

4455

B

B

C

C

C

Q

45°

PKB

Funkcje CC i SS



Ściśle się ze sobą wiążą

c

C

C

4455

B

B

B

C

C

C

Q

S

+

Q

-

45°

PKB

PKB

S

S

Struktura rozdysponowania dochodów do dyspozycji polskich gospodarstw

domowych

.

lata

Konsumpcja

indywidualna

Oszczędności

brutto

1991

83,7

16,3

1992

85,0

15,0

1993

87,5

12,5

1994

88,2

11,8

1995

86,1

13,9

1996

87,2

12,8

1997

86,9

13,1

1998

86,8

13,2

1999

89,1

10,9

2000

87,4

12,6

2001

87,5

12,5

2002

90,0

10,0

2003

91,4

8,6

Struktura rozdysponowania dochodów do dyspozycji polskich gospodarstw

domowych

.

lata

Konsumpcja

indywidualna

Oszczędności

brutto

2004

93,1

6,9

2005

93,2

6,8

2006

94,5

5,5

Lata

2000 2001 2002 2003 2004

2005 2006

Oszczędności

finansowe

5,8 8,5 4,3 3,8 2,9

2,9 3,0

Krańcowa skłonność do

konsumpcji



Mierzy reakcję konsumpcji na zmianę

dochodu –MPC



Jest to dodatkowa kwota, jaką ludzie

wydają na konsumpcję, kiedy otrzymają

dodatkową jednostkę pieniężną dochodu



MPC = Δ C /ΔDI



Nachylenie funkcji konsumpcji

odzwierciedla MPC

Krańcowa skłonność do

oszczędzania



MPS – jaka część każdej dodatkowej

jednostki dochodu idzie na dodatkowe

oszczędności



MPS = Δ S /ΔDI



DI = C + S, stąd



MPC + MPS = 1



MPS = 1- MPC

Krańcowa skłonność do konsumpcji i oszczędzania

Każda nieskonsumowana złotówka dochodu

rozporządzalnego zostaje zaoszczędzona

DI

pln

C pln MPC S pln MPS

40.00

0

39.20

0

-

800

-

41.00

0

40.00

0

0,8

1.000 0,2

42.00

0

40.70

0

0,7

1.300 0,3

43.00

0

41.30

0

0,6

1.700 0,4

44.00

0

41.80

0

0,5

2.200 0,5

Konsumpcja w skali całej

gospodarki



Przechodzimy od zachowania

gospodarstw domowych do tendencji w

całej gospodarce (metodologia

makroekonomiczna)



Znajomość poziomu konsumpcji w skali

całej gospodarki jest niezbędna

zrozumienia wahań koniunkturalnych

Czynniki wzynaczające konsumpcję



Bieżący dochód rozporządzalny



Dochód permanentny (stały)



Stan majątkowy



Czynniki społeczne



Oczekiwania dotyczące przyszłości



Tu skończyłam log. Dz. 03.12.09

Czynniki wzynaczające konsumpcję



Bieżący dochód rozporządzalny – najważniejszy

czynnik wyznaczający konsumpcję (wg

Keynesa)



dochód permanentny (stały) M. Friedman – jeśli

zmiana dochodu jest stała, tak ją oceniają

ludzie, to zwiększą wydatki konsumpcyjne

(awans), jeśli to tylko premia, to znaczną jej

część zaoszczędzą



Hipoteza cyklu życia – ludzie oszczędzają w celu

wyrównania swojej konsumpcji w skali całego

życia – zapewnienie odpowiedniego dochodu w

okresie emerytalnym (F. Modigliani)



majątek- większy majątek jest podstawą do

większej konsumpcji (efekt dochodowy)

Historia gospodarcza



Potwierdza ścisły związek między

dochodem rozporządzalnym a

konsumpcją



Mówimy to o dopasowanej

ogólnospołecznej funkcji konsumpcji.

t

C

DI

1930

DI

C

Czynniki wyznaczające

oszczędności



System ubezpieczeń społecznych (nie

trzeba oszczędzać na starość)



Rynki kapitałowe (dostępność kredytów)



Tempo wzrostu dochodów



Zmiany struktury demograficznej

(starsi oszczędzają mniej)

Skłonność do konsumpcji polskich gospodarstw

domowych

Gospodarstw

a domowe

1998 1999 2001 2002 2003

Pracowników

umysłowych

95,3 96,8 91,2 91,6 92,3

Robotników

93,9 96,5 92,5 91,6 91,6

Rolników

88,1 95,5 88,9 94,7 97,1

Pracujących

na własny
rachunek

96,5 98,4 90,0 94,4 94,7

Emerytów

99,6 99,9 96,5 96,1 95,1

Rencistów

103,

9

106,

0

102,

2

101,

1

100,6

Inwestycje



Dla ekonomisty inwestycje oznaczają

powstanie dodatkowego kapitału



Zakup ziemi nie jest inwestycją dla

ekonomisty – to tylko transakcja, jedna

osoba kupuje druga sprzedaje

Rola inwestycji



Stanowią część wydatków, zmiany w

inwestycjach wywierają wpływ na łączny

popyt



Prowadzą do akumulacji (nagromadzenia)

kapitału, oddziaływują na długookresowy

wyrost produkcji

Analizując inwestycje

Koncentrujemy się na inwestycjach

prywatnych brutto I, czyli tej części

PKB, która przeznaczona jest na

inwestycje krajowe (budownictwo

mieszkaniowe, inwestycje w budynki

fabryczne i maszyny, zmiana zapasów)

Czynniki określające inwestycje



Inwestycje zależą od dochodów, a ich

poziom zależy od PKB



Inwestycje reagują na zmiany produkcji –

zasada akceleratora – inwestycje rosną,

kiedy produkcja wzrasta, są niskie, kiedy

produkcja spada



Koszty inwestowania (stopy procentowe)



Oczekiwania (ryzyko i niepewność

przyszłej sytuacji gospodarczej)

Funkcja popytu inwestycyjnego



Pokazuje zależność między inwestycjami

a stopą procentową



Stopa procentowa, kształtowana przez

bank centralny, jest głównym narzędziem

oddziaływania przez państwo na

inwestycje

Funkcja popytu inwestycyjnego

Jest krzywą opadającą, pokazuje kwoty jakie

firmy gotowe są inwestować, przy różnych

poziomach stopy procentowej

0

r,i

I

20

10

5

Wydatki inwestycyjne

Stopa

Procentowa

Stopa

Przychodu z

kapitału

D

I

Inwestycje



Są najbardziej niestabilną częścią

wydatków



Zależą od niepewnych czynników (w tym

od postaw politycznych rządzących i

inwestorów, wydarzeń życia

gospodarczego



Wahania inwestycji są siłą napędową

koniunktury.

Rozdysponowanie PKB w latach

2003-2007



Ceny stałe 2000, mld zł

lata

PKB

Spożycie ogółem

%

Inwestycje%

2003

793,8

657,2

82,79

136,6

17,21

2004

836,2

685,6

81,99

150,6

18,01

2005

866,4

704,2

81,28

162,2

18,72

2006

920,4

741,0

80,51

179,4

19,49

2007

982,0

775,7

78,99

206,3

21,01

Jeżeli



Konsumuję całość mojego dochodu,

niezależnie od jego wielkości, to jak

będzie wyglądać moja funkcja konsumpcji

i jaka będzie moja MPC?



Jaka będzie moja funkcja oszczędności i

moja MPS?

.



ΔDI = ΔC, MPC= 1

DI

C

45°

C

C

,



ΔS= 0 MPS=0

S

DI

0

Jeżeli



posuwamy się wzdłuż funkcji konsumpcji

to analizujemy zmiany DI dochodu

rozporządzalnego



Jeżeli uwzględnimy zmiany majątku, lub

innych czynników, to jak można pokazać

to używając funkcji konsumpcji

Czy następujące zmiany przesuną

całą funkcji konsumpcji, czy też

oznaczać będą przesuwanie się po

niej

Uszczuplenie majątku , Wzrost DI

C

DI

C

C

C`

C`

Jak zmieni się dana funkcja

popytu inwestycyjnego jeżeli



Wzrosną stopy procentowe



Wzrośnie opodatkowanie dochodów

przedsiębiorstw do 50%



Wzrośnie PKB.

r

I

Oceń swoje wydatki w roku



Czy konsumujesz zgodnie z modelem

cyklu życia, a więc wydajesz tyle na ile

pozwoliłby Ci dochód jakiego spodziewasz

się w ciągu całego swego życia,



czy też wydajesz tyle na ile Ci pozwala

dochód bieżący?