Ratownictwo 2006/2007

Urazy tkanek miękkich

- stłuczenia

- rany

- oparzenia

- odmrożenia

Wydział Nauki o Zdrowiu

Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Transplantacyjnego

Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej

AM w Warszawie, Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus

Ratownictwo 2006/2007

STŁUCZENIE (CONTUSIO)

jest to przerwanie tkanek

przy zachowaniu ciągłości skóry

•

gdy dochodzi do wylewu krwi do tkanek -

krwiak (haematoma)

Ratownictwo 2006/2007

Rana (VULNUS)

jest to przerwanie ciągłości tkanek pod

wpływem urazu

• otarcie, zadrapanie (excoriatio)
• rana powierzchowna - (v. superficiale)
• rana głęboka - (v. profundum)
• rana powikłana - (v. complicatum)

jest to rana głęboka, drążąca do jam ciała

lub

uszkadzająca pnie nerwów i/lub

naczyń krwionośnych

Ratownictwo 2006/2007

Rana (Vulnus)

wg mechanizmu urazu:

• rana kłuta (v. punctum)
• rana kąsana (v. morsum)
• rana cięta (v. sectum)
• rana szarpana (v. laceratum)
• rana tłuczona (v. contusum)
• rana miażdżona (v. conquasatum)
• rana zatruta (v. venenatum)
• rana postrzałowa (v. sclopetarium)

Ratownictwo 2006/2007

Gojenie ran (sanatio)

• przez rychłozrost (doraźne) (per
primam)

• przez ziarninowanie (opóźnione) (per
secundam)

• pod strupem

( sub

crusta)

Czynniki opóźniające gojenie rany:

- martwicze tkanki -

niedożywienie

- zakażenie

- niedobór

witamin

- niedokrwienie

-

niedokrwistość

- ciało obce

- leki

p/zapalne

- leki stosowane miejscowo

Ratownictwo 2006/2007

PIERWSZA POMOC

• niewielkie rany: obmycie , dezynfekcja
skóry wokół,

jałowy

opatrunek

• rany głębokie: obmycie skóry wokół,
jałowy opatrunek

krwawiące - opatrunek uciskowy

złamania - dodatkowo opatrunek
unieruchamiający

do 4 godzin : rana skażona (14%
zakażeń)

> 4 godzin :

rana brudna ( 40%

zakażeń)

Ratownictwo 2006/2007

Opracowanie chirurgiczne rany

1. W znieczuleniu, wymycie rany i usunięcie
tkanek martwiczych, ciał obcych

!!!

Anatoksyna p/tężcowa - surowica

p/tężcowa w wybranych przypadkach

2. Zamknięcie rany:

•

szew pierwotny

(sutura primaria)

z drenem lub bez

•

szew pierwotny

odroczony

•

szew późny

(gojenie przez

ziarninowanie)

Ratownictwo 2006/2007

Rana zatruta

po ukąszeniach żmii, pszczół ,os , szerszeni

- PILNIE podać surowicę p/jadowi (10-30ml )

- można ostrzyknąć surowicą ranę

- leki p/ histaminowe, hydrocortison,
adrenalina

- monitorowanie RR, tętna, oddechu

Ratownictwo 2006/2007

Oparzenie termiczne (combustio)

Rozległość i głębokość oparzenia zależy

od:

• temperatury
• czasu ekspozycji
• czasu stygnięcia tkanki

np.

47

0

C - 7 minut

70

0

C - 1 sekunda

Ratownictwo 2006/2007

Podział oparzeń wg stopnia uszkodzenia

tkanek

I

0

- rumień

- martwica warstwy rogowej,

obrzęk pozostałej części naskórka, obrzęk i
przekrwienie warstwy korowej skóry,
zachowane czucie bólu

II

0

- pęcherze i rumień

- martwica całego

naskórka i częściowo warstwy korowej.
Wysięk pomiędzy naskórkiem i warstwą
korową. Naciek zapalny skóry i
tk.podskórnej. Zachowane czucie bólu

III

0 -

martwica skóry

(białawo-szara lub

czarna skóra) -

brak czucia bólu

. Martwica

pełnej grubości skóry ze zniszczeniem
przydatków skóry, zakrzepicą naczyń
krwionośnych.

IV

0

- martwica tkanek głębiej

leżących-

powięzi, mięśni, kości

Ratownictwo 2006/2007

9%

9%

9%

18

%

18%

18%

1

Krocze, stopy,
dłonie, twarz =
hospitalizacja

Op. średniociężkie

I,II

0

> 15%

III

0

> 5%

Op. Ciężkie

I,II

0

> 30%

III

0

> 15%

Ratownictwo 2006/2007

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU

1.

Odsunąć chorego od źródła ciepła

2.

Dokładnie ugasić ubranie, zdjąć pierścionki,

obrączki !!

3. Zabezpieczyć drożność dróg oddechowych

4. Natychmiast przystąpić do oziębienia
powierzchni oparzonych - kąpiel 22

0

C przez 15

minut

5. Na ranę oparzeniową - wyłącznie suchy, jałowy
opatrunek !!

6. Podać leki p/bólowe - wyłącznie i.v.

7. Przy przedłużającym się transporcie rozpocząć
podawanie płynów i.v.

Ratownictwo 2006/2007

Postępowanie w szpitalu

- wywiady (od chorego, od lekarza PR)

- drożność dróg oddechowych i wydolność oddechowa

- dostęp naczyniowy do dużej żyły

- leki p. bólowe dożylnie

- pobranie krwi : grupa, krzyżówka, morfologia, jony,
gazometria, CO-Hgb,

-cewnik do pęcherza, monitorowanie diurezy godzinowej

-czynne i bierne uodpornienie przed tężcem

- antybiotyk

ocena rany, powierzchni oparzenia i ustalenie dalszego
postępowania

Ratownictwo 2006/2007

Miejscowe leczenie rany oparzeniowej:

- NIE STOSOWAĆ ALKOHOLU- przemywanie 0,9%
NaCl lub wodnym roztworem hibitanu

- w przypadku martwicy - wczesna nekresektomia
i przeszczepy skóry

- gojenie na otwarto lub pod opatrunkiem
( argosulfon,

0,5% azotan srebra)

- nakłuwanie pęcherzy- bezwzględna aseptyka

- kontrola ukrwienia obwodowego w oparzeniach
obejmujących cały obwód kończyny lub klatki
piersiowej !! (escharotomia, fasciotomia)

Ratownictwo 2006/2007

Resuscytacja płynowa po rozległym

oparzeniu:

Reguła Baxtera:

I doba

2-4 ml

(Ringer Lactate) x

m.ciała

x

%

pow. oparzenia

50% wyliczonej objętości podać w ciągu 8

godzin od

oparzenia ,

pozostałe płyny przed upływem 24 godzin

utrzymać diurezę minimum 0,5ml/kg/godz. (lub
50ml/godzinę)

II doba 5% Glukoza i koloidy pod kontrolą
diurezy >50 ml/godz.

Nie podawać płynów sodowych ze względu na
obrzęki !

Ratownictwo 2006/2007

Oparzenia chemiczne

obrzęk śródkomórkowy i
międzykomórkowy skóry i tk. podskórnej,
oddzielenie naskórka od skóry właściwej i
zaburzenia struktury włókien
kolagenowych.

Głębokość i rozmiar zależą od czasu
działania czynnika

KWASY- martwica skrzepowa, denaturacja
białka. Rana b. bolesna przez długi okres.
Skóra brązowa lub żółta.

ZASADY- martwica rozpływna

Ratownictwo 2006/2007

Oparzenia chemiczne c.d.

A. Ranę dokładnie wypłukać dużą ilością
wody - rozcieńczyć preparat chemiczny =
przerwać reakcję chemiczną

Uwaga!! W oparzeniach wapnem
niegaszonym

zmywać ranę oliwą lub

parafiną

. Nie wolno używać wody bo

zwiększa to uszkodzenie tkanek w wyniku
reakcji cieplnej

B. Opatrunek z 1% roztworu NaHCO

3

(kwasy, fenole)

lub 3% kwas borny lub 1% kwas octowy
(ługi)

Ratownictwo 2006/2007

Oparzenia elektryczne

1. Napięcie robocze- dotknięcie instalacji

2. Napięcie dotykowe - przebicie na obudowę

3. Napięcie krokowe

Natężenie urazu zależy od natężenia prądu oraz wieku ,
płci (oporność skóry, uwodnienie tkanek), wilgotności
skóry, powietrza i podłoża.

Uszkodzenie tkanek łukiem elektrycznym wywołuje uraz
analogiczny jak w zespole zmiażdżenia (uszkodzenie
nerek, mioglobinuria, zakażenie).

Ratownictwo 2006/2007

Oparzenia elektryczne c.d.

Obrażenia miejscowe : często bardzo znaczne
uszkodzenie tkanki podskórnej i powięzi przy
niewielkich zmianach na skórze

Obrażenia dodatkowe:

złamania kości

uraz narządów jamy brzusznej

niewydolność nerek

zaćma

ośrodkowe zaburzenia OUN i uszkodzenia nerwów
obwodowych

krwotoki wewnętrzne (martwica ściany naczynia)

Ratownictwo 2006/2007

Postępowanie

1. Zachowując ostrożność wyłączyć napięcie

2. Nawodnienie ! Pod kontrolą diurezy Ringer Lactate
lub PWE

3. Kontrolować ukrwienie kończyny, która była
oparzona- fasciotomia przy zaburzonym ukrwieniu

4. Częste badanie jamy brzusznej

5. Usuwanie martwiczych tkanek - nie wcześniej niż
w 4-5 dobie

6. Antybiotyki

7. Zdjęcia rtg

8. Badanie okulistyczne

Ratownictwo 2006/2007

ODMROŻENIA

długotrwałe oziębienie jest groźniejsze

skurcz naczyń, zakrzepica naczyń i
niedokrwienie tkanek

sprzyjają: bezruch, wilgotna odzież,
alkohol

najczęściej: palce rąk i stóp, dłonie, stopy,
nos, twarz, uszy

fazy: 1. zblednięcie, kłucie

2. drętwienie, ograniczenie

ruchomości

3. podczas ogrzewania tępy ból,

zaczerwienienie, pęcherze surowiczo-
krwiste

Ratownictwo 2006/2007

Pomoc doraźna w odmrożeniach

1. Szybkie ogrzanie w kąpieli, początkowo w 25

0

C ,

potem zwiększamy temperaturę do 40

0

C

2. Równolegle ogólne ogrzewanie i przetaczanie
ciepłych płynów

3. HEPARYNA i.v.

4. Anatoksyna tężcowa i surowica p/tężcowa

5. Jałowy opatrunek - nie stosować barwników, tłuszczu,
alkoholu

w pierwszych dobach trudno określić rozległość i

głębokość uszkodzenia -postępowanie wyczekujące !!
(demarkacja)

jedynym wskazaniem do szybkiej amputacji jest

rozpływna, zakażona martwica i posocznica

Ratownictwo 2006/2007

Podział odmrożeń

I

o

- powierzchowne warstwy naskórka.

Skóra blada, zimna, obrzęknięta

. Podczas

ogrzewania mrowienie i drętwienie. Czucie

zachowane. Gojenie samoistne.
Długo swędzenie, pieczenie, wrażliwość na

zimno oraz przebarwienie skóry

II

o

- wszystkie warstwy naskórka z

ogniskami w skórze właściwej. Po kilku

godzinach

pęcherze z surowiczo-krwistą

treścią

. Czucie zachowane

Gojenie często samoistne. Drobne ubytki

goją się wiele tygodni. Ziarnina-blizny.

Długotrwałe lub stałe przebarwienia,

swędzenie i mrowienie

Ratownictwo 2006/2007

Podział odmrożeń

III /IV

o

- martwica sucha lub rozpływna

skóry,

tkanek miękkich i często kości.

Zakrzepica drobnych naczyń
mięśniowych. Znaczny obrzęk i
pęcherze. Utrata czucia nawet po
ogrzaniu.

Zmiana zabarwienia skóry na
żółtawą,brunatną a potem czarną.
Demarkacja do 14 dni.

Leczenie chirurgiczne- amputacja