Transport wewnątrzzakładowy

Techniczne bezpieczeństwo pracy
2008

Podstawowe ogólne zasady
bezpieczeństwa przy obsłudze
urządzeń transportowych

Pracodawca powinien zapewnić zastosowanie
odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i
technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposażenia
technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby
ręcznego przemieszczania ciężarów.

Jeśli nie ma możliwości wyeliminowania ręcznego
przemieszczania ciężarów, należy podjąć
odpowiednie przedsięwzięcia, w tym wyposażyć
pracowników w niezbędne środki w celu
zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń związanych z
wykonywaniem tych czynności.

Ręczne przemieszczanie i przewożenie ciężarów o

masie przekraczającej ustalone normy jest

niedopuszczalne.

Masa ładunków przemieszczanych przy użyciu

środków transportowych nie powinna przekraczać

dopuszczalnej nośności lub udźwigu danego
środka transportowego

.

Ładunek

powinien

być

zabezpieczony

w

szczególności przed upadkiem, przemieszczeniem

i zsypywaniem się ze środka transportu.

Przy obsłudze urządzeń transportu zmechanizowanego

mogą być zatrudniane tylko osoby o kwalifikacjach

właściwych do obsługi określonego urządzenia.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić opracowanie

zasad

ruchu

na

drogach

wewnątrzzakładowych,

zgodnych z przepisami prawa o ruchu drogowym, ze

szczególnym uwzględnieniem maksymalnych prędkości

środków

transportu

i

komunikacji

na

drogach

wewnątrzzakładowych oraz w pomieszczeniach zakładu

pracy, w zależności od szerokości dróg, natężenia ruchu,

widoczności itp.

Drogi powinny być oznakowane znakami drogowymi

zgodnymi z przepisami prawa o ruchu drogowym.

Transport wewnątrzzakładowy

podstawowe zasady

Transport

jest

zespołem

czynności

związanych z przemieszczaniem masy
towarowej przy udziale odpowiednich
środków. W zależności od miejsca , w
którym to przemieszczanie się odbywa,
oraz

powiązania

z

zakładem

przemysłowym, rozróżnia się transport
zewnętrzny i wewnętrzny.

Zasadniczym wymaganiem, któremu musi
odpowiadać transport wewnątrzzakładowy, jest
bezpieczne przemieszczanie masy towarowej
przy najniższych kosztach transportu

Wymagania dotyczące transportu
wewnętrznego

Przemieszczanie materiałów i wyrobów lub innych
ładunków zależy od specjalizacji zakładu i metod
produkcji oraz masy, objętości i stanu fizycznego
materiałów i wyrobów.
Ma ono wpływ na :

bezpieczeństwo pracy

rytmiczność produkcji
wielkość produkcji
wysokość kosztów produkcji

Zasadnicze wymaganie stawiane transportowi
wewnątrzzakładowemu to bezpieczne przemieszczanie
materiałów i wyrobów przy jak najniższych kosztach, co
można uzyskać poprzez:
- skracanie dróg transportowych;
- tworzenie jednostek ładunkowych (np..układanie
towarów na paletach;
- wyeliminowanie zbędnych operacji transportowych;
-

szybkie

przemieszczanie

towarów

w

sposób

zmechanizowany;
-eliminowanie

czynności

przeładowywania

masy

towarowej lub ich ograniczanie;

-

Zmechanizowanie transportu między

stanowiskami pracy;

-

Dobór i stosowanie właściwych środków

transportowych;

-

Opracowanie dokumentacji transportowej

w zakresie bezpieczeństwa transportu;

-

Nadzór nad pracami transportowymi;

-

Utrzymanie w należytym stanie

technicznym środków transportowych;

-

Stworzenie odpowiedniego komfortu

pracy

Podstawowe zasady bezpieczeństwa przy
obsłudze urządzeń transportowych

Wymagane jest, aby:
- Przy obsłudze urządzeń transportu

zmechanizowanego były zatrudniane tylko

osoby o kwalifikacjach właściwych do

obsługi określonego urządzenia;

- Masa ładunków przemieszczanych przy

użyciu środków transportowych nie

przekraczała dopuszczalnej nośności lub

udźwigu danego środka transportowego;

-

Masa i rozmieszczenie ładunku na środkach
transportowych zapewniały bezpieczne warunki
przewozu i przeładunku;

-

Ładunek był zabezpieczony w szczególności przed
upadkiem, przemieszczeniem i zsypywaniem się ze
środka transportu;

-

Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy
były odpowiednie do wymiarów i masy ładunków
przeznaczonych do transportu;

-

Na pomost i rampę prowadziło co najmniej jedno wejście

Bezpieczeństwo pracy w transporcie
wewnątrzzakładowym zależy od:

-

Wzajemnego usytuowania budynków, wydziałów,

stanowisk, placów składowych i obiektów

magazynowych;

-

Rodzaju i jakości tras transportowych;

-

Mechanizacji i automatyzacji czynności

transportowych;

-

Natężenia ruchu ludzi i środków transportowych

na trasach przemieszczania;

-

Oświetlenia tras transportowych;

-

Oznakowania przestrzeni transportowych;

-

Komfortu pracowników transportu

Zadaniem służby bhp jest doradzanie pracodawcy co do
sposobów zorganizowania transportu w sposób
bezpieczny. Służba bhp spełnia również funkcję
kontrolną, która polega na prowadzeniu kontroli
doraźnych ( problemowych ) i kontroli kompleksowych
stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, które maja na celu
stwierdzenie stanu faktycznego przestrzegania
przepisów bhp.

Analiza wniosków wynikających z kontroli służby bhp
powinna umożliwić poprawę stanu bhp co spowoduje
zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, a także
zmniejszenie liczby zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

Ręczne przemieszczanie ładunków ,
przedmiotów lub materiałów

Ręcznymi pracami transportowymi jest każdy

rodzaj transportowania lub podtrzymywania

przedmiotów, ładunków bądź materiałów przez

jednego lub więcej pracowników, w tym

przemieszczanie ich poprzez:

- unoszenie
- podnoszenie
- układanie
- pchanie
- ciągnięcie
- przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie i

przewożenie

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek stosować

odpowiednie rozwiązania techniczne i

organizacyjne zmierzające do wyeliminowania

ręcznych prac transportowych. W razie braku

możliwości wyeliminowania ręcznych prac

transportowych pracodawca, w celu

zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń

związanych z wykonywaniem czynności, ma

obowiązek odpowiednio organizować pracę i

wyposażać pracowników w niezbędny sprzęt

pomocniczy oraz środki ochrony

indywidualnej.

Sposoby ograniczania wysiłku fizycznego przy
ręcznych pracach transportowych

Organizacja ręcznych prac transportowych ( w tym

stosowanie metody pracy ) powinna zapewnić w

szczególności :
- ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w

tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na

odpoczynek;
- wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu

mięśniowo-szkieletowego pracownika, a zwłaszcza

urazów kręgosłupa, związanego z rytmem pracy ,

wymuszonym procesem pracy;
- ograniczenie do minimum odległości ręcznego

przemieszczania przedmiotów;
- uwzględnienie wymagań ergonomii

Wymagania ergonomii powinny być związane z
koniecznością przenoszenia przemieszczanych
przedmiotów jak najbliżej ciała.
Sposoby ręcznego przemieszczania
przedmiotów powinny eliminować ryzyko
urazów i wykluczać w szczególności
przemieszczanie przedmiotów, jeżeli:

- czynności te mogą być wykonywane tylko za pomocą
skrętu tułowia,
- istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów
przemieszczanego przedmiotu,
- ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,
- pochylenie tułowia pracownika przekracza 45

0

Przemieszczany ręcznie przedmiot nie
powinien ograniczać pola widzenia
pracownika.
Niedopuszczalne jest ręczne
przemieszczanie przedmiotów przez
pomieszczenia, schody, korytarze albo
drzwi zbyt wąskie w stosunku do
rozmiarów tych przedmiotów, jeżeli
stwarza to zagrożenia wypadkowe

W razie braku możliwości wyeliminowania

ręcznych prac transportowych

pracodawca ma obowiązek odpowiednio

organizować pracę i wyposażać

pracowników w niezbędny sprzęt

pomocniczy oraz środki ochrony

indywidualnej. Sprzęt pomocniczy

powinien być odpowiednio dobrany do

wielkości, masy i rodzaju

przemieszczanych materiałów,

produktów lub przedmiotów i zapewniać

bezpieczne i dogodne wykonywanie

pracy.

Wykaz sprzętu pomocniczego przy ręcznych
pracach transportowych

-

Pasy

- uchwyty

-

Liny

- nosze

-

Łańcuchy

- kosze

-

Zawiesia - legary

-

Dźwignie- ręczne

wciągarki

-

Chwytaki- ręczne

wciągniki

-

Rolki

- krążki linowe

-

Kleszcze - taczki i wózki

Normy ręcznego przemieszczania towarów

Ręczne przemieszczanie i przewożenie przez
pracowników ciężarów o masie przekraczającej
ustalone normy jest niedopuszczalne

.

Przenoszenie
Masa przedmiotów przenoszonych przez jednego
pracownika nie może przekraczać:
30 kg- przy pracy stałej
50 kg- przy pracy dorywczej

Dla kobiet ustalono niższe dopuszczalne
normy masy przenoszonych
przedmiotów:

-

12 kg – przy pracy stałej

-

20 kg – przy pracy dorywczej

Dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią
maksymalna dopuszczalna masa
przenoszonych przedmiotów wynosi:

-

3 kg – przy pracy stałej

-

5 kg – przy pracy dorywczej

Pracownicy młodociani są także chronieni :
Młodociane dziewczęta obowiązują

następujące normy dopuszczalnej masy

przenoszonych przedmiotów:

-

8 kg – przy pracy stałej

-

14 kg – przy pracy dorywczej

Młodociani chłopcy natomiast:

-

12 kg – przy pracy stałej

-

20 kg – przy pracy dorywczej

Odległość przenoszenia przedmiotu przez

młodocianych nie może być większa niż

25 m.

Niedopuszczalne jest ręczne

przenoszenie przedmiotów o masie
przekraczającej 30 kg na wysokość
powyżej 4 m lub na odległość
przekraczającą 25 m

( norma ta dotyczy mężczyzn)

Pchanie lub ciągnięcie

Podczas oburęcznego przemieszczania
przedmiotów siła użyta przez pracownika,
niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu,
nie może przekraczać wartości:
- 300 N – przy pchaniu
- 250 N – przy ciągnięciu

1 N = 0,102 kG = 103 dyn.

Prac takich nie mogą wykonywać kobiety i
młodociani.

Ręczne przetaczanie przedmiotów

Dopuszczalne jest ręczne przetaczanie

przedmiotów o kształtach okrągłych ( w

szczególności beczek, rur o dużych średnicach)

pod warunkiem zachowania wartości sił 250 i 300

N a ponadto przy spełnieniu następujących

wymagań:
- masa ręcznie przetaczanych przedmiotów po

terenie poziomym nie może przekraczać 300kg na

jednego pracownika;
- masa przedmiotów wtaczanych ręcznie na

pochylnie przez jednego pracownika nie może

przekraczać 50 kg.

Zespołowe przenoszenie przedmiotów

Organizując zespołowe wykonywanie czynności
przenoszenia przedmiotów, osoby za to
odpowiedzialne powinny zapewnić:
- dobór pracowników pod względem wzrostu,
wieku i płci oraz nadzór pracownika
doświadczonego w zakresie stosowania
odpowiednich sposobów ręcznego
przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy,
wyznaczonego w tym celu przez pracodawcę;
- odstępy pomiędzy pracownikami co najmniej
0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzętu
pomocniczego.

Przenoszenie przedmiotów długich i o dużej
masie powinno odbywać się przy zastosowaniu
sprzętu pomocniczego, pozwalającego na
transport takich przedmiotów z możliwie
najmniejszym unoszeniem ich ponad poziom
podłoża.

Przedmioty długie i o dużej masie przenoszone
mogą być na ramionach pracowników.

Przemieszczanie materiałów szkodliwych i
niebezpiecznych

Organizując prace związane z ręcznym
przemieszczaniem materiałów mogących
stwarzać zagrożenia w związku z ich
właściwościami ( żrących, trujących,
pylących), powinno się eliminować lub
ograniczać te zagrożenia. Dotyczyć to
może przenoszenia kwasów i innych
substancji

niebezpiecznych

w

pojemnikach szklanych.

Materiały pylące są pakowane w szczelne

opakowania,

ale

w

przypadku

ich

sprzedaży detalicznej może występować

sytuacja, kiedy są one przesypywane w

mniejsze

opakowania.

Stosowanie

niewłaściwego opakowania i konieczność

przenoszenia w nim substancji pylącej

może powodować emisję pyłu

Nie wolno dopuszczać do przenoszenia przez jednego

pracownika materiałów ciekłych – gorących, żrących

albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których

masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg

Organizując przemieszczanie balonów szklanych z

kwasami lub innymi cieczami żrącymi , powinno się

pamiętać o konieczności przewożenia ich na

specjalnych wózkach.
W przypadku braku możliwości wjazdu wózka w

miejsce, gdzie balony mają zostać przemieszczone,

dozwolone jest przeniesienie ich przez dwóch

pracowników w odpowiednio wytrzymałych koszach z

uchwytami

Zabronione jest przenoszenie

szklanych balonów z kwasami lub

innymi cieczami żrącymi na plecach

lub przed sobą

Wózki poruszane ręcznie oraz taczki

Jako środek pomocniczy do prac

transportowych może być wykorzystany

wózek lub taczka.

Dopuszczalna masa ładunku

przemieszczanego na wózku po terenie

płaskim o twardej nawierzchni nie może

przekraczać 450 kg na jednego

pracownika – łącznie z masą wózka

Przy przemieszczaniu ładunku na wózku
po nachyleniach większych niż 5%masa
ładunku, łącznie z masą wózka nie może
on przekraczać 350 kg.

Niedopuszczalne jest ręczne
przemieszczanie ładunków na wózkach po
powierzchni nachylonej więcej niż8% oraz
na odległość większą niż 200m.

Masa ładunku przemieszczanego na

taczce, łącznie z masą taczki nie
może przekraczać:

-

100 kg – przy przemieszczaniu po
nawierzchni twardej

-

75 kg – przy przemieszczaniu po
nawierzchni nieutwardzonej

Wciągarki i wyciągarki

Wciągarki i wyciągarki stosowane w procesach

pracy powinny być przymocowane do podłoża w

sposób zabezpieczający przed ich

przemieszczaniem podczas pracy. Powinny

także mieć sprawne hamulce oraz urządzenia

uniemożliwiające ruch wsteczny wału lub bębna.
Podnoszenie lub opuszczanie ładunków w

miejscu przebywania pracowników powinno być

poprzedzone sygnałem ostrzegawczym.

Przebywanie pracowników pod zawieszonym

ładunkiem jest niedopuszczalne.

Wykorzystanie drabin w transporcie ręcznym

Drabiny używane w procesach pracy :
- Muszą być tak ustawione, aby zapewniały

stateczność w trakcie użytkowania;

-

Przenośne muszą opierać się na stabilnym,

trwałym podłożu, posiadającym odpowiednie

wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób,

aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz

były zabezpieczone przed przemieszczaniem

zanim będą użytkowane;

-

Zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny

sposób, tak aby zapobiec ( z wyjątkiem drabin

linowych) ich przemieszczaniu lub bujaniu.

-

Wieloczęściowe łączone lub
wysuwane muszą być używane w
taki sposób, aby zapobiec
przemieszczaniu się ich różnych
części względem siebie;

-

Przejezdne przed ich użyciem
muszą być pewnie unieruchomione

Przy użytkowaniu drabin przenośnych niedopuszczalne
jest w szczególności

:

-

Stosowanie drabin uszkodzonych;

-

Stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu, a także do
przenoszenia ciężarów o masie powyżej 10 kg;

-

Używanie drabiny niezgodnie z jej przeznaczeniem;

-

Używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej;

-

Ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu;

-

Opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, obiekty lekkie lub
wywrotne albo o stosy materiałów nie zapewniające stabilności
drabiny;

-

Stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one
zamknięte na klucz od strony ustawienia drabiny;

-

Ustawianie drabiny w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych
urządzeń;

-

Wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej;

-

Przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez 1 osobę