Opracowanie:

mgr K. Puławska-Popielarz

1. Proces diagnostyczny w

uzależnieniach

- diagnozowanie poziomu uzależnienia

2. Fazy używania narkotyków

3. Oferta lecznicza dla osób

zażywających środki psychoaktywne

DIAGNOZOWANIE

POZIOMU

UZALEŻNIENIA

•

HISTORIA ZAŻYWANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH

•

HISTORIA LECZENIA

•

SYTUACJA ŻYCIOWA PACJENTA

•

SYTUACJA RODZINNA

•

HISTORIA UZALEŻNIEŃ W RODZINIE

•

FUNKCJONOWANIE W RELACJACH SPOŁECZNYCH

•

PYTANIA RETROSPEKTYWNE DOTYCZĄCE
DOŚWIADCZONYCH NADUŻYĆ I PRZEMOCY

•

SFERA SEKSUALNA

•

KONFLIKTY Z PRAWEM

•

ROZWÓJ PSYCHOFIZYCZNY, CHOROBY,
HOSPITALIZACJE, PRZEBIEG NAUKI, PRACY

FAZA 1:
POZNAWANIE STANU
ODURZENIA
(EKSPERYMENTALNA)

•

NAJCZĘSTSZE ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE: alkohol, tytoń,
marihuana,

środki

wziewne

•

MODEL UŻYWANIA: weekendy, spotkania towarzyskie

Środki gratisowe, nie kupowane

Dzięki niskiej tolerancji łatwo o stan odurzenia
Łatwy dostęp

•

ZACHOWANIE: bez widocznych zmian

Drobne kłamstwa

•

SAMOPOCZUCIE: Jest dobre, czasem występują przykre następstwa

zażycia

FAZA 2:
STAN ODURZENIA PRZYJEMNOŚCIĄ
( FAZA UŻYWANIE)

•

NAJCZĘSTSZE NARKOTYKI: jak w fazie 1 oraz haszysz, pigułki,

amfetamina, leki uspokajające i nasenne

•

MODEL UŻYWANIA: zaplanowane użycie wraz z zakupem środka

Samotna konsumpcja
Zwiększenie tolerancji
Odurzanie w tygodniu
Konsumpcja staje się potrzebą

•

ZACHOWANIE: początki podwójnego życia

Zmiana środowiska
Zarzucanie hobby i zainteresowań
Pogorszenie ocen
Zły nastrój, zamknięcie się w sobie
Początki agresywności i planowanego kamuflażu

Posługiwanie się slangiem

Agresja słowna

Kłamstwa, kradzieże

Pierwsze przerwy w życiorysie

•

SAMOPOCZUCIE: Duma z poczucia kontroli

Stany euforii w odurzeniu
Łagodny dyskomfort po ustąpieniu działania środka

FAZA 3:
STAN ODURZENIA CELEM
NADRZĘDNYM
(FAZA NADUŻYWANIE)

•

NAJCZĘSTSZE NARKOTYKI: jak w poprzednich fazach oraz

kokaina, heroina, LSD.

•

MODEL UŻYWANIA: wysoka tolerancja- wysokie koszty
Odurzanie w samotności
Codzienne odurzanie- ciągły stan odurzenia
Bezskuteczne próby kontroli lub rzucenia nałogu

•

ZACHOWANIE: pierwsze przedawkowania

Identyfikacja ze środowiskiem narkomanów
Patologiczne kłamstwo
Kradzieże i handel narkotykami- incydenty w Policją
Porzucenie szkoły /pracy/
Pogorszenie stanu zdrowia

•

SAMOPOCZUCIE: chęć odurzenia treścią życia

Poczucie winy i wstydu
Myśli samobójcze
Stan odurzenia stanem „normalnym

”

FAZA 4:
STAN ODURZENIA- NORMĄ
(UZALEŻNIENIE)

•

NAJCZĘSTSZE NARKOTYKI: jak w fazach poprzednich, dominująca
heroina

•

MODEL UŻYWANIA: używanie ciągłe, wysoka tolerancja- wysokie
koszty
Brak kontroli
Częste przedawkowania

•

ZACHOWANIE: całkowite wyniszczenie fizyczne
Konflikty z prawem
Zachowania agresywne
Wszelka aktywność związana z odurzaniem
„Przerwy w życiorysie”

•

SAMOPOCZUCIE: możność funkcjonowania jedynie po przyjęciu środka
Depresja, poczucie winy, wstyd, lęk
Niskie poczucie własnej wartości
Myśli i próby samobójcze

DIAGNOZA SYNDROMU
UZALEŻNIENIA

1. TOLERANCJA OKREŚLANA JEDNYM Z NASTĘPUJĄCYCH ZACHOWAŃ:

a. potrzeba znacznie zwiększonej dawki środka odurzającego, żeby
osiągnąć pożądany efekt lub/i stan intoksykacji
b. znacznie zmniejszony efekt przy używaniu stale tej samej dawki
środka odurzającego

2. GŁÓD NARKOTYKOWY OKREŚŁANY JEDNYM Z NASTĘPUJĄCYCH

ZACHOWAŃ:
a. charakterystyczny zespół objawów abstynencyjnych
b. zażywanie tego samego (lub zbliżonego) środka odurzającego dla
doznania ulgi lub uniknięcia objawów odstawienia

3. ZAŻYWANIE ŚRODKA ODURZAJĄCEGO W WIĘKSZEJ DAWCE LUB PRZEZ

OKRES DŁUŻSZY NIŻ PIERWOTNIE ZAMIERZANO

DIAGNOZA
SYNDROMU
UZALEŻNIENIA- c.d.

4. CIĄGŁY ZAMIAR LUB BEZOWOCNE WYSIŁKI ZMIERZAJĄCE DO

ZAPRZESTANIA BRANIA LUB KONTROLOWANEGO ZAŻYWANIA ŚRODKA

ODURZAJĄCEGO

5. POŚWIĘCANIE DUŻEJ ILOŚCI CZASU NA CZYNNOŚCI ZWIĄZANE ZE

ZDOBYWANIEM LUB ZAŻYWANIEM ŚRODKA ODURZAJĄCEGO

6. ZANIECHANIE LUB ZNACZNE OGRANICZENIE WAŻNYCH CZYNNOŚCI

SPOŁECZNYCH, ZAWODOWYCH LUB REKREACYJNYCHZ POWODU

ZAŻYWANIA ŚRODKA ODURZAJĄCEGO

7. KONTYNUOWANIE ZAŻYWANIA ŚRODKA ODURZAJĄCEGO POMIMO

ŚWIADOMOŚCI CIĄGŁYCH LUB POWRACAJĄCYCH PROBLEMÓW

PSYCHICZNYCH LUB/I FIZYCZNYCH SPOWODOWANYCH LUB

SPOTĘGOWANYCH ZAŻYWANIEM ŚRODKA ODURZAJĄCEGO

POWODY SIĘGANIA PO

NARKOTYKI

CHĘĆ

ODURZENIA SIĘ

(FAZA 2)

CIEKAWOŚĆ,

NUDA,

WPŁYW

GRUPY

RÓWIEŚNICZE

J

(FAZA 2 i 3)

UCIECZKA OD PROBLEMÓW

(FAZA 3 i 4)

Doświadczanie ulgi jako
podstawowy motyw zażywania



przykre stany emocjonalne, stres



paniczny lęk przed cierpieniem (pragnienie

natychmiastowego

złagodzenia)



narkotyk



ulga, rozluźnienie, przyjemność (=nagroda)

Powstawanie pozytywnych

oczekiwań wobec substancji



Uspokojenie – rozluźnienie –
uśmierzenie



Pobudzenie – nowość – zmiana



Wizje – dziwność - tajemniczość

POWODY DO
OKREŚLENIA TYPU
LECZENIA

•

Intensywność używania środka
(rodzaj, okres, dawki, częstotliwość)

•

Stopień kontroli nad zachowaniami
(przestrzeganie reguł np. domu, szkoły)

•

Chęć współpracy

•

Zakres zaprzeczania
(Im silniejsze zaprzeczanie tym mniejsza chęć

współpracy)

ZADANIA TERAPEUTYCZNE
DLA RÓŻNYCH STOPNI
UZALEŻNIENIA

OSOBY EKSPERYMENTUJĄCE:

•

Zalecany kontakt z terapeutą w poradni? Kontakt z psychologiem,

pedagogiem

•

Poznanie sytuacji życiowej pacjenta

•

Edukacja w zakresie zagrożeń związanych zażywaniem narkotyków

•

Kształtowanie umiejętności rozpoznawania potrzeb i zaspokajania w sposób

pozytywny

•

Rozwijanie umiejętności interpersonalnych

OSOBY UŻYWAJĄCE I NADUŻYWAJĄCE:

•

Zalecany stały kontakt z terapeutą w poradni

•

Medyczne wsparcie w terapii

•

Uczestnictwo w terapii indywidualnej

•

Wskazanie do uczestnictwa w terapii grupowej w warunkach

ambulatoryjnych lub
oddziału dziennego

OSOBY UZALEŻNIONE:

•

Przeprowadzenie detoksykacji

•

Motywowanie do podjęcia leczenia w systemie stacjonarnym

Wczesna interwencja

uzależnieni

nadużywający

Używający regularnie

Eksperymentujący, okazjonalnie używający

NARKOMAN

PEDAGOG SZKOLNY

RODZICE

OSOBA UZALEŻNIONA

PORADNIA

DIAGNOZA

AMBULAROTIUM

(NADUŻYWAJĄCY)

DETOKS

WERYFIKACJA

DIAGNOZY

AMBULATORIUM

(NP. METADON)

OŚRODEK

KRÓTKOTERMINOWY

ŚREDNIOTERMINOWY DŁUGOTERMINOWY

OPIEKA POSTREHABILITACYJNA

WYKAZ POMOCNYCH

ADRESÓW

KRAJOWE BIURO DS. PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII

WARSZAWA, DERENIOWA 52/54

INFOLINIA: 0-801-199-900

TOWARZYSTWO „POWRÓT Z U”

INFOLINIA POGOTOWIA MAKOWEGO: 0-801-109-696

STOWARZYSZENIE „MONAR”

WARSZAWA, HOŻA 57

TEL. /0-22/ 621-13-59

TOWARZYSTWO ZAPOBIEGANIA NARKOMANII

WARSZAWA, CHMIELNA 10A/21

TEL. /0-22/ 827-22-43

BIURO DS. NARKOTYKÓW KG POLICJI

WARSZAWA, PUŁAWSKA 148/152

TEL. /0-22/ 601-28-83

„ZATRZYMAĆ PRZEMOC”

INFOLINIA: 0-800-120-148