WYKŁAD 1

Podstawowe pojęcia

związane z zarządzaniem

środowiskiem

ZARZĄDZANIE

• to (wg Griffina) zestaw działań

(obejmujących planowanie,

organizowanie, przewodzenie i

kontrolowanie)

skierowanych na zasoby organizacji

(ludzkie, finansowe, rzeczowe i

informacyjne) wykonywanych z

zamiarem osiągnięcia celów organizacji

w sposób sprawny i skuteczny

EKONOMIA

• to nauka o racjonalnym

gospodarowaniu,

• to nauka, której przedmiotem jest

formułowanie prawidłowości

rządzących zaspokajaniem potrzeb

(indywidualnych

i zbiorowych społeczeństwa) przez

procesy produkcji, dystrybucji,

wymiany, inwestycji i konsumpcji.

GOSPODAROWANIE

• podstawowy proces aktywności

ludzkiej,

• proces wyboru decyzyjnego,

warunkowany nieograniczonymi

potrzebami człowieka oraz

ograniczonością zasobów.

Podstawowe aspekty

gospodarowania

Nieograniczone

potrzeby

Rzadkość

zasobów i dóbr

Korzyści

z wyboru

Koszt

alternatywny

wyboru

GOSPODAROWANI

E DOBRAMI

EKONOMICZNYMI

ŚRODOWISKO

PRZYRODNICZE

(NATURALNE)

• ogół elementów naturalnych

stworzonych przez naturę, w

mniejszym lub większym stopniu

przekształconych przez człowieka,

składających się w danym miejscu i

czasie

na biologiczne warunki życia

ludzkiego,

• zbiór elementów przyrody i wytworów

człowieka powiązanych siecią

wzajemnych relacji i podlegający

ciągłym zmianom.

ELEMENTY ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKO

Elementy

społeczne

Elementy

ekonomiczne

Atmosfera

Hydrosfer

a

Litosfera

Fauna i flora

GOSPODAROWANIE

ŚRODOWISKIEM

• korzystanie z zasobów i walorów

przyrody

dla zaspokojenia potrzeb osobistych i

społecznych ludzi przy jednoczesnym

ograniczaniu strat i zachowaniu

ostrożności

w przekształcaniu ekosystemów oraz

wspomaganiu procesów przyrodniczych

poddawanych antropopresji

PROCESY GOSPODAROWANIA

ŚRODOWISKIEM

• korzystanie z zasobów i walorów

środowiska,

• użytkowanie środowiska w procesach

gospodarczych,

• kształtowanie ekosystemów i

krajobrazu,

• ochrona środowiska.

KORZYSTANIE ZE

ŚRODOWISKA (użytkowanie

bezpośrednie)

• podstawa procesów życiowych

wszystkich organizmów (np.

oddychanie, korzystanie

z czystej wody, wykorzystywanie

walorów środowiska do wypoczynku

itp.)

UŻYTKOWANIE ŚRODOWISKA

(użytkowanie pośrednie)

• korzystanie w sposób stały z zasobów

i walorów przyrody do celów

gospodarczych poprzez

zagospodarowanie powierzchni,

korzystanie z zasobów naturalnych

oraz usuwanie do środowiska odpadów

w celu

ich naturalnej asymilacji,

• konieczne jest zapewnienie

racjonalnego gospodarowania

środowiskiem w zakresie jego

użytkowania.

KSZTAŁTOWANIE

ŚRODOWISKA

• świadome wprowadzanie zmian w

ekosystemach

i krajobrazach w celu zapewnienia ich

samoreprodukcji oraz osiągnięcia możliwie

największych korzyści gospodarczych

i społecznych (obecnie lub w przyszłości),

• polega na redukcji niektórych elementów

ekosystemu, kompensacji (uzupełnieniu)

brakujących ogniw dla zwiększenia

produktywności ekosystemów i zdolności

asymilacyjnych, rekultywacji oraz

przeobrażeniu krajobrazu stosownie do

wymogów zachowania różnorodności

biologicznej i normalnych warunków życia

człowieka.

OCHRONA ŚRODOWISKA

• ukierunkowanie lub ograniczenie

korzystania

z zasobów i walorów środowiska w celu

zapewnienia ciągłości ich użytkowania

oraz utrzymania właściwej jakości

elementów biosfery,

• podjęcie lub zaniechanie działań

umożliwiających zachowanie lub

przywrócenie równowagi przyrodniczej,

• polega na racjonalnym gospodarowaniu

zasobami, przeciwdziałaniu

zanieczyszczeniom oraz przywracaniu

elementów przyrodniczych

do właściwego stanu.

ZARZĄDZANIE

ŚRODOWISKIEM

• nauka i dyscyplina praktyczna zajmująca

się projektowaniem, wdrażaniem,

kontrolowaniem

i koordynowaniem procesów

gospodarowania środowiskiem,

• kompleksowy proces polegający na

planowanych i programowanych

działaniach

oraz decyzjach odnoszących się do

środowiska przyrodniczego i społeczno-

gospodarczych czynników sprawczych

antropopresji,

podejmowanych w celu prewencji,

ograniczania

i naprawiania negatywnych skutków

powodowanych presją społeczno-

gospodarczej działalności człowieka.

Nauki ekonomiczne

(racjonalne gospodarowanie dobrami

ekonomicznymi)

• Minimalizacja zużycia komponentów

środowiska

• Racjonalne i oszczędne wydobycie surowców

• Minimalizacja emisji zanieczyszczeń

• Maksymalne wykorzystanie odpadów

Ochrona środowiska

CELE NAUK EKONOMICZNYCH

A CELE OCHRONY ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKO

to otoczenie, w którym działa

organizacja

z uwzględnieniem powietrza, wody,

ziemi, zasobów naturalnych, flory,

fauny, ludzi

i ich wzajemnych zależności.

TRADYCYJNE UJĘCIE

FUNKCJONOWANIA

PRZEDSIĘBIORSTWA

Zasoby tradycyjnych czynników

produkcji (praca, kapitał, wiedza)

Produkty

Przedsiębiorstwo

EKOLOGICZNE UJĘCIE

FUNKCJONOWANIA

PRZEDSIĘBIORSTWA

Zasoby tradycyjnych czynników

produkcji

Zasoby przyrodnicze

Przestrzeń

Pojemność asymilacyjna

Produkty

Zanieczyszczenia

Odpady

Ryzyko ekologiczne

Przedsiębiorstwo

ZARZĄDZANIE

ŚRODOWISKOWE

• zarządzanie użytkowaniem, ochroną

i kształtowaniem środowiska zintegrowane

z ogólnym procesem zarządzania organizacją