Budżet jednostek

samorządu terytorialnego

Określenie budżetu samorządowego wprowadza

ustawa o

finansach publicznych w art. 211

1. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest

rocznym planem dochodów i wydatków oraz

przychodów i rozchodów tej jednostki.

2. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest

uchwalany na rok budżetowy.

3. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.
4. Podstawą gospodarki finansowej jednostki

samorządu terytorialnego w danym roku

budżetowym jest uchwała budżetowa.

5. Uchwała budżetowa składa się z:
1) budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) załączników.

Art. 212.

1. Uchwała budżetowa określa:

1) łączną kwotę planowanych dochodów budżetu

jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem

dochodów bieżących i majątkowych;

2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu

jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem

wydatków bieżących i majątkowych;

3) kwotę planowanego deficytu albo planowanej

nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego

wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia

nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

4) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu

jednostki samorządu terytorialnego;

5) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu

jednostki samorządu terytorialnego;

6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i

pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych,

o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;

7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym

roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, z tytułu

poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę

samorządu terytorialnego;

8) szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki

samorządu terytorialnego w roku budżetowym,

wynikające z odrębnych ustaw;

9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia

gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy;

10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia

w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu

stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

2. W uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki

samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do:

1) zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania

papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust.

1 i art. 90;

2) dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym

w art. 258.

Art. 39.

1. Dochody publiczne, wydatki publiczne oraz

określone przychody, klasyfikuje się według:

1) działów i rozdziałów – określających rodzaj

działalności;

2) paragrafów – określających rodzaj dochodu,

przychodu lub wydatku.

Dochody i wydatki gminy

Gminna gospodarka finansowa

Art. 51. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę

finansową na podstawie uchwały budżetowej gminy.

Art. 54. 
1. Dochody gminy są określone w odrębnych ustawach.
2. Dochodami gminy mogą być także wpływy z

samoopodatkowania mieszkańców.

Art. 60. Za prawidłową gospodarkę finansową gminy

odpowiada wójt.

Art. 61. Gospodarka finansowa gminy jest jawna.
Art. 62. Kontrolę gospodarki finansowej gmin i

związków sprawują regionalne izby obrachunkowe.

Finanse powiatu

Art. 51. Powiat samodzielnie prowadzi gospodarkę

finansową na postawie uchwały budżetowej.

Art. 53.  Rada powiatu, określając tryb prac nad projektem

uchwały budżetowej, uwzględnia w szczególności
obowiązki powiatowych służb, inspekcji i straży w toku
prac nad tym projektem.

Art. 56.  Przekazywanie powiatowi, w drodze ustawy,

nowych zadań wymaga zapewnienia środków
finansowych koniecznych na ich realizację w postaci
zwiększenia dochodów.

Art. 60. Za prawidłowe wykonanie budżetu powiatu

odpowiada zarząd powiatu.

Art. 61. Gospodarka środkami finansowymi znajdującymi

się w dyspozycji powiatu jest jawna.

Art. 64. Kontrolę gospodarki finansowej powiatu sprawuje

regionalna izba obrachunkowa.

Finanse samorządu województwa

Art. 61 Uchwała budżetowa jest podstawą

samodzielnej gospodarki finansowej województwa.

Art. 67 Przekazanie województwu, w drodze ustawy,

nowych zadań wymaga zapewnienia koniecznych
środków finansowych na ich realizację w postaci
zwiększenia dochodów.

Art. 70 Za prawidłowe wykonanie budżetu

województwa odpowiada zarząd województwa.

Art. 72 Gospodarka środkami finansowymi

znajdującymi się w dyspozycji samorządu
województwa jest jawna.

Dochody gminy są to daniny publiczne, do
których zalicza się podatki oraz inne świadczenia
pieniężne ponoszone na rzecz gminy, dochody z
mienia (najmu, dzierżawy i innych umów o
podobnym charakterze - np. leasingu), dywidendy
od wniesionego kapitału, dochody ze sprzedaży
rzeczy i praw oraz ze świadczenia usług przez
organy zaliczane do sektora publicznego, opłaty
oraz spadki, zapisy i darowizny w postaci
pieniężnej.

Dochody gminy można podzielić na trzy
główne grupy:
1) Dochody publiczno-prawne -

możemy zaliczyć

podatki, udziały w podatkach, opłaty, dotacje i
subwencje.

2) Dochody prywatno-prawne -

stanowią dochody,

które gmina osiąga wykorzystując , jako właściciel,
należące do niej mienie komunalne. Gmina może
więc, poszczególne składniki swojego majątku
wynająć, wydzierżawić, oddać w użytkowanie
wieczyste lub sprzedać.

3) Dochody o charakterze zwrotnym -

mają postać

kredytów i pożyczek, a także wpływów z obligacji
emitowanych przez gminę.

Dochody gminy

W pierwszej grupie są to:
• Podatek od nieruchomości
• Podatek rolny
• Podatek leśny
W drugiej grupie znajdują się:
• Czynsz z najmu
• Czynsz z dzierżawy
• Opłaty z tytułu oddania gruntu stanowiącego

własność gminy w użytkowanie wieczyste lub w

zarząd

• Wpływy ze sprzedaży nieruchomości gminnych
• Opłaty adiacenckie
• Opłaty za niezabudowanie lub niezagospodarowanie

gruntu w określonym terminie

Podatek od nieruchomości

Podmiotem podatku są osoby fizyczne, osoby
prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające
osobowości prawnej, które przede wszystkim są
właścicielami lub samoistnymi posiadaczami
nieruchomości albo obiektów budowlanych nie
złączonych trwale z gruntem albo wieczystymi
użytkownikami nieruchomości bądź ich części.
Przedmiot podatku stanowią budynki lub ich
części, budowle lub ich części związane z
prowadzeniem działalności gospodarczej (poza
rolniczą), grunty nie objęte przepisami o podatku
rolnym lub leśnym, grunty objęte tymi przepisami ,
ale przeznaczone na inną działalność oraz grunty
pod jeziorami.

Podstawą opodatkowania:
• dla budynków lub ich części jest powierzchnia

użytkowa (mierzona po wewnętrznej długości

ścian na wszystkich kondygnacjach dla wysokości

powyżej 2,20m w 100%, dla wysokości od 2,20

do 1,40m w 50%, a poniżej 1,40m pomija się.)

• dla budowli podstawą jest ich wartość początkowa

określona w przepisach o amortyzacji

• dla gruntów podstawą jest ich powierzchnia

Stawki podatkowe są ustalane kwotowo w drodze

rozporządzenia Ministra Finansów, który określa

ich poziom maksymalny. Ustalane przez każdą

gminę stawki nie mogą przewyższać tych

maksymalnych wartości, ale nie mogą być też

niższe od 50% stawek górnych.

Art. 2 Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach

lokalnych

2. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki

rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub

lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

3. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również:
1)  nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji

międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste,

przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych,

urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i

immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów

międzynarodowych;

2)   grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi i kanałami

żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na zbiorniki

wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;

2a) grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;
3)   nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek

samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw

powiatowych i urzędów marszałkowskich;

4)  grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu

przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle

- z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej

innej niż eksploatacja autostrad płatnych.

Opłaty adiacenckie

Występują dwa rodzaje opłat adiacenckich:

• po pierwsze, opłaty adiacenckie wnoszą osoby

otrzymujące działki budowlane w wyniku odpowiedniego

postępowania prowadzonego przez gminę związanego z za

scaleniem i podziałem nieruchomości. Przy czym wartość

tych działek musi być wyższa od wartości poprzednio

posiadanych przez te osoby nieruchomości. Opłata wynosi

nie więcej niż 50% różnicy pomiędzy wartością gruntu przed

dokonaniem scalenia i podziału i po dokonaniu tych

czynności.

• drugi rodzaj opłat wnoszą właściciele gruntów ( a w

niektórych przypadkach także użytkownicy wieczyści)

zobowiązani przez ustawę o gospodarce gruntami i

wywłaszczeniu nieruchomości do uczestniczenia w kosztach

urządzeń komunalnych, energetycznych i gazowych.

Uczestniczą oni w tych kosztach odpowiednio do wzrostu

wartości należących do nich nieruchomości , powstałego w

skutek wybudowania tych urządzeń. Wysokość opłaty

wynosi do 50% wzrostu wartości nieruchomości.

Obligacje komunalne

Obligacja jest to instrument finansowy

(papier wartościowy), w którym jedna

strona, zwana emitentem obligacji,

stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej

strony, zwanej obligatariuszem (jest to

właściciel obligacji) i zobowiązuje się

wobec niego do wykupu obligacji.

Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia

kredytu. Kredytodawcą jest

obligatariusz, czyli właściciel obligacji.

Kredytobiorcą jest emitent obligacji.

Obligacje komunalne to papiery wartościowe
emitowane przez samorządy lokalne (gminy, powiaty,
województwa) i ich związki. Dzięki emisji obligacji
komunalnych gminy (powiaty, województwa) mogą
pozyskać kapitał bezpośrednio na rynku. Środki
uzyskane w ten sposób mogą być wykorzystane na
realizację zadań nie znajdujących pokrycia w innych
źródłach finansowych.
Decyzje o emisji obligacji komunalnych podejmuje
rada gminy (powiatu, województwa).
Przed podjęciem uchwały o emisji obligacji, emitent
(gmina, powiat lub województwo) powinien uzyskać
pozytywną opinię dotyczącą emisji od regionalnej
izby obrachunkowej. Uchwała o emisji obligacji
powinna (zgodnie z ustawą o obligacjach) zawierać
m.in. formy zabezpieczenia zobowiązania, jakim są
obligacje.

Obligacje komunalne można podzielić ze

względu

na różne kryteria:

• ze względu na emitenta

–

obligacje skarbowe

–

obligacje przedsiębiorstw

–

obligacje komunalne

• ze względu na oprocentowanie

–

obligacje o stałym oprocentowaniu

–

obligacje o zmiennym oprocentowaniu

–

obligacje zerokuponowe

• ze względu na termin wykupu

–

obligacje krótkoterminowe (okres wykupu do 5 lat)

–

obligacje średnioterminowe (5 - 10 lat)

–

obligacje długoterminowe (powyżej 10 lat)

Zasadność korzystania z obligacji ujawnia się po

rozpatrzeniu rozlicznych funkcji jakie spełniają.

Poniższe funkcje należą do najistotniejszych dla

specyficznych emitentów jakimi są samorządy:

• funkcja pożyczkowa (emitent uzyskuje kapitał,

którym może dysponować)

• funkcja lokacyjna (inwestor ma możliwość

ulokowania wolnych środków w stosunkowo

bezpieczny, a więc i atrakcyjny papier wartościowy)

• funkcja płatnicza (posiadacze obligacji mogą

regulować nimi własnych zobowiązania)

• funkcja promocyjna (finansowanie inwestycji za

pomocą obligacji zwiększa zainteresowanie

inwestorów gminą)

• funkcja prywatyzacyjna (nabywca obligacji,

zyskuje prawo do ich wymiany na akcje

przedsiębiorstw komunalnych, bądź na inne

składniki mienia komunalnego np. mieszkania).

Obligacje komunalne należą do tzw. nieskarbowych papierów
dłużnych (NPD) i emitowane są przez podmioty rynkowe
(miasta, gminy, związki gmin itp.) w PLN lub innej walucie, w
celu pozyskania środków finansowych bezpośrednio z rynku
pieniężnego.

Terminy emisji wynoszą od miesiąca do kilku lat - najczęściej są
to serie obligacji sprzedawane w ramach tzw. Programów Emisji.

Na rynku pierwotnym sprzedaż odbywa się za pośrednictwem
banku. Na rynku wtórnym kupno i sprzedaż realizowane są
zazwyczaj za pośrednictwem banku-agenta emisji lub
bezpośrednio pomiędzy podmiotami.

Produkt przeznaczony jest dla Inwestorów lokujących nadwyżki
finansowe. Transakcje te są stosowane jako formy lokowania
wolnych środków finansowych (zakup obligacji komunalnych) lub
uzyskania płynnych środków (sprzedaż obligacji komunalnych).

Korzyści dla Klienta:

• Dywersyfikacja form lokat.
• Możliwość osiągnięcia wyższej stopy zwrotu przy

ograniczonym ryzyku (emitentami są jednostki
samorządu terytorialnego).

• Możliwość szybkiej odsprzedaży na rynku

wtórnym i odzyskanie płynnych środków bez
utraty narosłych odsetek (rynkowe kwotowanie
cen odkupu przez bank).
Warunki transakcji:

• Minimalna kwota transakcji wynosi 100 000 PLN.

Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w

serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem

właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się

wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (przy

czym przez papiery wartościowe emitowane w serii

rozumie się papiery wartościowe reprezentujące prawa

majątkowe podzielone na określoną liczbę równych

jednostek).

Obligacje mogą emitować:
1) podmioty prowadzące działalność gospodarczą,

posiadające osobowość prawną, a także

spółki komandytowo-akcyjne

,

2) gminy, powiaty, województwa, zwane dalej

"jednostkami samorządu terytorialnego", a także związki

tych jednostek oraz miasto stołeczne Warszawa,

3) inne podmioty posiadające osobowość prawną,

upoważnione do emisji obligacji na podstawie innych

ustaw,

4)

instytucje finansowe

, których członkiem jest

Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank Polski,

Wydatki gminy są to środki publiczne
przeznaczane na realizację zadań określonych w
ustawach m.in. na zadania własne gminy, zadania
z zakresu administracji rządowej i inne zlecone
gminie, zadania przejęte przez gminę, zadania
realizowane wspólnie z innymi jednostkami
samorządu terytorialnego, pomoc rzeczową lub
finansową dla innych jednostek samorządu
terytorialnego.
Wydatki majątkowe to wydatki przeznaczone na
finansowanie inwestycji gminy. Wydatki związane z
obsługą majątku oraz ważniejsze remonty -
wydatki, które przeznacza się na obsługę oraz
polepszenie standardu majątku miasta.