Uszkodzenie stawu

barkowego

Martyna Jędros Gr.II

Bóle barku

Specyficzna budowa barku sprawia, że jest to okolica

szczególnie narażona na działanie mikrourazów.

Połączenie kończyny górnej i tułowia to nie tylko staw

tworzony przez głowę kości ramiennej i panewkę

łopatki. W ruchach barku uczestniczą liczne stawy

łączące obojczyk z mostkiem, łopatką, ściana klatki

piersiowej, mięśnie i więzadła. Duża swoboda ruchów

stawu przy niewielkich rozmiarach panewki

łopatkowej sprawiają, że prawidłowa funkcja stawu

możliwa jest tylko przy idealnej koordynacji pracy

poszczególnych mięśni. Nieznaczne nieprawidłowości

będące efektem przebytego urazu, dyskretnych wad

rozwojowych czy osłabienia drobnych mięśni mogą

stać się przyczyną zaburzenia kontroli nad stawem i

punktem wyjścia choroby przeciążeniowej.

Najbardziej wrażliwymi na przeciążenia elementami

wchodzącymi w skład stawu są drobne mięśnie:

nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy i

podłopatkowy, tworzące tak zwany stożek

ścięgnisty obejmujący pierścieniem głowę kości

ramiennej. Rolą wspomnianych mięśni jest nie tylko

sterowanie ruchami ramienia, ale przede wszystkim

prawidłowa stabilizacja głowy kości ramiennej w płytkiej

panewce łopatki. Mięsień nadgrzebieniowy spełnia

funkcję startera ruchu odwodzenia, czyli unoszenia

kończyny do boku. Ustawia on ramię w takiej pozycji

względem łopatki, że silniejszy mięsień naramienny

może swobodnie i prawidłowo unieść ciężar kończyny.

Jeśli mięsień nadgrzebieniowy jest osłabiony w wyniku

urazu, przeciążenia lub toczącego się w jego okolicy

procesu zapalnego, ruch odwodzenia rozpoczyna się z

nieprawidłowej pozycji wyjściowej i jest okupiony

bardzo silnym naciskiem głowy kości ramiennej na

więzadła i kości tworzące strop stawu. Ucisk ten jest

początkiem najczęstszych patologii stawu ramiennego.

Błędne koło choroby

Powtarzający się ucisk jeszcze bardziej upośledza funkcje

mięśnia nadgrzebieniowego. Początkowo pojawia się ból barku

towarzyszący ruchom. Dyskomfort pojawia się tylko przy

niektórych ruchach, zwłaszcza przy odwodzeniu ramienia.

Chory może łatwo uniknąć dolegliwości przez oszczędzanie

kończyny. Utrzymywanie ramienia przy tułowiu w pozycji

znoszącej ból nie jest równoznaczne z wyleczeniem. Proces

zapalny trwa nadal i nasilany jest przez każde przeciążenie.

W przypadku objęcia zmianą chorobową samego stawu

dochodzi do gromadzenia się zapalnego wysięku w obrębie

tak zwanego zachyłka dolnego błony maziowej. Zachyłek

ten to luźno sfałdowany nadmiar błony maziowej utworzony w

pozycji gdy ramię swobodnie zwisa. Proces zapalny i bezruch

sprzyjają sklejaniu i zarastaniu zachyłka. Utrwala się

przykurcz stawu uniemożliwiający ruch odwodzenia. W ślad

za zrostami w obrębie torebki stawowej dochodzi do

bliznowacenia zmienionego chorobowo stożka ścięgnistego.

Dochodzi do zesztywnienia połączenia kości ramiennej i

łopatki.

Lekarze określają takie powikłanie zamrożonym

barkiem. Mimo ustania jakichkolwiek ruchów w

obrębie stawu, chory może czuć się dość sprawny,

ponieważ ruchomość zostaje częściowo przejęta

przez połączenia stawowe obojczyka. Niemożliwe jest

jednak swobodne uniesienie kończyny nad głowę.

W zaawansowanej fazie choroby nawet, jeśli nie ma

znaczącego ograniczenia zakresu ruchów może

dochodzić do zrywania ścięgien. Rozerwanie może

nastąpić w wyniku drobnego urazu, a w przypadku

zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych nawet

samoistnie. Najczęściej do uszkodzenia dochodzi w

obrębie stożka ścięgnistego (w takiej sytuacji chory

nie jest w stanie płynnie wykonać ruchu uniesienia

ramienia do boku, co może nasuwać podejrzenia

porażenia nerwowego), lub mięśnia dwugłowego

ramienia. Zerwanie jednego ze ścięgien mięśnia

dwugłowego prowadzi do zniekształcenia zarysu

ramienia, jednak nie upośledza w znaczący sposób

funkcji i siły kończyny.

Usztywniony bark

Usztywniony bark jest powszechnym i bolesnym

zaburzeniem o niejasnej etiologii.

Objawy zazwyczaj ustępują w ciągu kilku miesięcy.
Nie ma szybkiej interwencji, ale leczenie zmniejsza

nasilenie objawów aż do ich ustąpienia.

Najczęściej dotyka osoby pomiędzy 40 a 60 rokiem

życia.

Zazwyczaj jeden bark jest uszkodzony,
chociaż u około 1 na 5 przypadków problem również

dotyczy drugiego barku.

Usztywniony bark nie jest formą zapalenia stawów,
zatem inne połączenia stawowe pozostają nienaruszone.

Przyczyny

Etiologia tego zaburzenia jest nieznana.
Sądzi się, iż w torebce stawu barkowego, pełniącej funkcji

ochronną dla powierzchni stawowych, tworzy się tkanka

bliznowata,

która powoduje grubienie torebki, następnie przykurcz jak i

ograniczenie zakresu ruchów w stawie.

Przyczyna tworzenia się tkanki bliznowatej w stawie barkowym

nie została poznana.

Usztywniony bark może ujawnić się na skutek uszkodzenia

stawu, aczkolwiek nie należy to do zjawisk powszechnych.

Objawy

Ból, usztywnienie i ograniczenie zakresu ruchów, w szczególności obrotów na zewnątrz.
Objawy utrudniają wykonywanie codziennych czynności takich jak: prowadzenie
samochodu, ubieranie się; mogą powodować zakłócenie snu. Objawy obejmują trzy
następujące fazy:
• Faza pierwsza trwa od 2 do 9 miesięcy. Stopniowo narastają objawy bólowe jak i
sztywność. Ból jest bardziej nasilony w porze nocnej; może też nasilać się podczas
leżenia na chorym barku.
• Faza druga trwa od 4 do 12 miesięcy. Ból stopniowo ustępuje chociaż sztywność jak
i ograniczenie ruchu pozostają. Dodatkowo może dojść do redukcji masy mięśniowej
w okolicy barku w związku z jego ograniczonym funkcjonowaniem.
• Faza trzecia trwa od 5 do 24 miesięcy. Ból i usztywnienie stopniowo ustępują a
zakres ruchu powoli osiąga normę.
Istnieje duża różnorodność pod względem nasilenia i długości objawów.
Średni całkowity czas trwania objawów wynosi od 2 do 3 lat, chociaż u niektórych

pacjentów czas ten może być istotnie krótszy bądź istotnie dłuższy, nawet z

okresem bólu trwającym kilkanaście lat.

Leczenie

Celem leczenia jest złagodzenie dolegliwości bólowych, zmniejszenie sztywności

oraz

utrzymywanie jak najpełniejszego zakresu ruchu w stawie, aż do czasu

samoistnego

ustąpienia problemu.

Usztywnienie barku jest zjawiskiem powszechnym i w znacznym stopniu
utrudniającym funkcjonowanie,
W większości przypadków zaburzenie to mija samoistnie, z reguły po 2-3 latach.

Leczenie zazwyczaj łagodzi objawy.
Podstawowe leczenie obejmuje:
1. leki przeciwbólowe
2. ćwiczenia barku
3. fizjoterapia
4. leki steroidowe

NAJCZĘSTSZE PATOLOGIE:

• Konflikt podbarkowy

• Uszkodzenia stożka rotatorów

• Niestabilność stawu łopatkowo-ramiennego

• Uszkodzenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia

• Bark zamrożony

• Zmiany zwyrodnieniowe stawów: barkowo-obojczykowego oraz

łopatkowo-ramiennego

• Łopatka strzelająca

ARTROSKOPIA BARKU

•

Wprowadzenie do stawu kamery, a następnie narzędzi

•

Mała inwazyjność

•

Krótki okres hospitalizacji

•

Mniejsza liczba powikłań

•

Pobytu chorego w szpitalu do 1-3 dni

•

Pozostawia niewielkie blizny

•

Pozwala na wczesne leczenie usprawniające

•

Nie wszystkie choroby barku można leczyć

artroskopowo.

RODZAJE OPERACJI ARTROSKOPOWYCH BARKU:

• Diagnostyka urazów

• Operacja niestabilności stawu ramiennego

• Naprawa uszkodzenia obrąbka panewki

• Operacja zerwania mięśni pierścienia rotatorów

• Operacja zespołu ciasnoty podbarkowej

• Usuniecie ciał wolnych

• Naprawa ubytków chrząstki stawowej

NIEPOKOJĄCE OBJAWY:

• Uczucie niestabilności stawu

• Powtarzające się zwichnięcia stawu ramiennego

• Utrzymujące się dolegliwości bólowe zwłaszcza

nasilające się w nocy

• Stopniowo lub nagle występujące ograniczenie

zakresu ruchu

• Uczucie przeskakiwania w stawie

DIAGNOSTYKA PRZEDOPERACYJNA:

• Dokładny wywiad

• Badanie ortopedyczne

• Zdjęcie rentgenowskie stawu ramiennego

• Tomografia komputerowa

• Tomografia rezonansu magnetycznego

• Badanie ultrasonograficzne

REHABILITACJA

• Po operacji - niezbędnym etapem warunkującym

powrót do zdrowia jest współpraca chorego, lekarza i

terapeuty

• Edukacja chorego

• Indywidualny program rehabilitacji zależy od przyczyny

dolegliwości oraz zastosowanego leczenia operacyjnego

• Rekonwalescencja poszpitalna po operacji

artroskopowej

• Ograniczenie używania kończyny

• Ćwiczenia stawów

• Zimne okłady

REHABILITACJA

• FIZYKOTERAPIA
• Magnetoterapia
• Elektrolecznictwo
• Termoterapia
• Laseroterapia

KINEZYTERAPIA

• Ćw. bierne

• Oddechowe

• Kontrlateralne

• Izometryczne

• W odciążeniu

• Czynne

• Oporowane

• Na przyrządach

• Z przyborami

• Czynno wspomagane

• Ortezy