SZKOŁY ZARZĄDZANIA

Klasyczna Szkoła
Zarządzania

Naukowa organizacja pracy

Klasyczna teoria

organizacji

F.W. Taylor
H.Fayol

F.I L.Gilbrathowie Max
Weber

H.Gant

H.Emerson

K.Adamiecki

Szkoła behawioralna / stosunków

międzyludzkich

Ch.J.Bernard

E. Mayo

D.Mc. Gregor

A.Maslow

Szkoła ilościowa / podejście

ilościowe

Podejście systemowe

N. Wiener

L.von Bertalanffy

H. Leavitt

Zarządzanie informacją i wiedzą

Podejście sytuacyjne

Klasyczna szkoła zarządzania

Kierunek naukowej organizacji pracy

- nurt przemysłowy

F.W. Taylor

F. i L. Gilbraithowie

H. Gant

H. Emerson

K. Adamiecki

Klasyczna teoria organizacji

-

kierunek administracyjny

H. Fayol

Max Weber

Naukowe zarządzanie koncentrowało się na pracownikach
w organizacji i na sposobach poniesienia ich wydajności.

Kierunek administracyjny koncentrował się na całej
organizacji i na sposobach uczynienia jej bardziej
sprawną i skuteczną.

Podstawowe kroki mające na celu zwiększenie

efektywności i wydajności siły roboczej wg

Taylora to:

1. Naukowe opracowanie każdego elementu

pracy na danym stanowisku w miejsce
praktykowanych metod typu „mniej
więcej”.

2

. Naukowy dobór pracowników i

przygotowanie ich (szkolenie) do
wykonywania pracy zgodnie z krokiem
pierwszym.

3.

Nadzorowanie pracowników, zapewniające

stosowanie się do wyznaczonych metod
wykonywanej pracy.

4.

Dalsze planowanie pracy dla zapewnienia

efektywnej wydajności.

System Taylora był oparty na badaniu czasu przy
liniach produkcyjnych. Analizował on ruchy
robotników przy różnych zadaniach i mierzył czas
ich wykonania. Każde zadanie rozkładał na
elementy składowe i na tej podstawie
opracowywał najszybsze i najlepsze sposoby ich
wykonania.

Zarządzanie Administracyjne

Klasyczna teoria organizacji powstała w wyniku

poszukiwania zasad zarządzania złożonymi
organizacjami:

H.Fayol

– autor dzieła pt. „Administracja przemysłowa i

ogólna”

rozróżnił 5 funkcji zarządzania:

1. Planowanie

2. Organizacja (jako przygotowanie

działania),

3. Rozkazywanie,

4. Koordynacja (jako samo działanie)

5. Kontrola

Myśleć – Wykonywać –

Myśleć – Wykonywać –

Kontrolować

Kontrolować

czynności przedsiębiorstwa podzielił na:

• Techniczne (produkcja, fabrykacja)
• Handlowe (kupno-sprzedaż, wymiana)
• Finansowe (poszukiwanie kapitałów,

obroty)

• Ubezpieczeniowe (ochrona majątku i

osób)

• Rachunkowe (bilanse, ceny, statystyka)
• Administracyjne.

Zasady sprawnego zarządzania wg H.

Fayola

• Podział pracy,

który dzięki specjalizacji

czynności i

rozgraniczeniu funkcji umożliwia

osiągnięcie większej i lepszej produkcji.

• Autorytet –

formalny do wydawania poleceń i

osobisty

wynikający z wiedzy i doświadczenia.

• Dyscyplina -

członkowie organizacji muszą

szanować

reguły rządzące organizacją.

• Jedność rozkazodawstwa –

każdy pracownik

powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego

przełożonego.

Ta zasada spowodowała

pojawienie się problemu rozpiętości kierowania

• Jednolitość kierownictwa,

postulująca, by w

każdym

zespole był tylko jeden kierownik i jeden

plan realizowany przez wszystkich.

• Podporządkowanie interesu osobistego

interesowi ogółu –

interesy jednostek nie

powinny być

przekładane ponad cele organizacji.

• Wynagrodzenie,

które powinno być

sprawiedliwe i

jednocześnie zadowalające

pracownika i pracodawcę czyli nagradzające

celowe wysiłki.

• Centralizacja

władza i autorytet powinny być

możliwie

silnie skoncentrowane na wyższych

szczeblach organizacji (…) „Stopień centralizacji

powinien być zmienny, zależnie od potrzeb”

• Hierarchia –

linia władzy powinna przebiegać z góry na

dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać

.

• Ład –

zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być tak

skoordynowane, by znalazły

się na właściwym miejscu we właściwym czasie.

• Sprawiedliwość –

menedżerowie powinni być uprzejmi i

sprawiedliwi w

stosunkach z podwładnymi (ludzkie traktowanie pracowników).

• Stabilizacja personelu –

należy unikać dużej fluktuacji

personelu.

• Inicjatywa,

czyli umiejętność wysuwania koncepcji i ich

realizowania.

• Esprit de corps – zgranie personelu (harmonia)

praca zespołowa, duch zespołu, poczucie jedności i przynależności do jednej

grupy powinny być popierane i podtrzymywane.

• Rozpiętość kierowania

– to

liczba podwladnych, którzy

są bezpośrednio

podporządkowani jednemu

kierownikowi.

• Zasięg kierowania

– to liczba

osób podporządkowanych

jednemu kierownikowi

bezpośrednio i pośrednio.

• Formalna rozpiętość

kierowania

, czyli liczba osób

podporządkowanych

bezpośrednio jednemu

kierownikowi na mocy

organizacyjnych przepisów.

Max Weber

– niemiecki socjolog zwany

„ojcem teorii organizacji”

chciał wyjaśnić funkcjonowanie dużych

organizacji za pomocą idealnego typu
biurokracji.

W/g Webera biurokracja jest pewnym typem

W/g Webera biurokracja jest pewnym typem

porządku społecznego instytucji

porządku społecznego instytucji

zorganizowanej w system „biura” i

zorganizowanej w system „biura” i

nastawionej na bezosobowość,

nastawionej na bezosobowość,

efektywność oraz pewność

efektywność oraz pewność

funkcjonowania.

funkcjonowania.

Zasady idealnej biurokracji

• Zasada kompetencji

a) Stały podział czynności /rozgraniczenie

sfer uprawnień i obowiązków
urzędowych/

b) Ściśle określony zakres prawa wydawania

poleceń, stosowania środków przymusu

c) Kwalifikacje osób i odpowiednie akty

prawne regulują ich uprawnienia i
obowiązki.

• Zasada hierarchii urzędowej

Odpowiedzialność urzędników niższej

instancji przed urzędnikami wyższej
instancji, uprawnionych do kontrolowania
i regulowania działalności tych
pierwszych.

• Zasada dokumentacji

Nawet tam, gdzie istnieje przepis

ustnego załatwiania spraw urzędowych.

Idealna biurokracja jest przede
wszystkim zorganizowanym
hierarchicznym systemem
stanowisk.

Idealna biurokracja to taka, której
działania i cele są racjonalnie obmyślone
i w której wyraźnie określono podział
pracy.

Weber uważał również, że należy
szczególnie zwracać uwagę na
techniczne kompetencje i na to, że
podstawą oceny pracowników powinna
być wyłącznie ich efektywność.

Max Weber podkreślał że:

• uczestnicy organizacji są osobiście
wolni,

• podstawą selekcji są kwalifikacje
zawodowe,

• urzędnicy są mianowani (nie
wybierani),

• urzędnicy są wynagradzani stosownie
do

pozycji w hierarchii,

• urzędnicy podlegają systemowi
awansowania,

• urzędnicy są systematycznie
kontrolowani.

Idealne typy prawomocnej

władzy

organizacyjnej

Władza racjonalna

- Na podstawie usankcjonowanych

prawnie procedur.

Władza tradycyjna

- Opiera się na wierze w trwałość

pewnego porządku i jego

prawomocność.

Władza charyzmatyczna

-

przekonanie, że dana osoba posiada

nadzwyczajne cechy przywódcy

Podsumowanie szkoły klasycznej –

oba kierunki

• Sprawność przedsiębiorstwa jest

determinowana rzeczowo i

technicznie a elementy

irracjonalne „jak radość, sympatia,

gniew itp. przeszkadzają rzeczowej

realizacji zadań i należy je

wyłączyć.

• Zarządzanie dotyczy działań i

indywidualnych odnoszących się do

zadań – problemy osobiste nie są tu

brane pod uwagę.

• Ludzie pracują wyłącznie dla

pieniędzy i to są podstawowe

motywatory.

• Istnieje możliwość dobrego

prognozowania przyszłości i

planowania działań, co umożliwia

dokładne sprecyzowanie i

wyspecyfikowanie zadań

wykluczających niespodzianki.

• Ludzie muszą być kontrolowani,

gdyż nie zawsze przestrzegają

przepisów – muszą być rozliczani z

zadań.

• Zadania proste dają się łatwiej

kontrolować, w wyniku czego większa

produktywność osiąga się przede

wszystkim przez specjalizację .

• Członkowie organizacji nie myślą

perspektywicznie w zakresie

kształtowania wzajemnych stosunków

pracy na własną odpowiedzialność i

muszą być kierowani przez reguły i

przełożonych.

• Źródłem kompetencji jest naczelne

kierownictwo przedsiębiorstwa lub

ustanowiony przezeń porządek a

kompetencje są delegowane na niższe

szczeble hierarchiczne.

• Koordynacja występuje tylko wtedy,

gdy została odgórnie zaplanowana i

wprowadzona.