MARTA ANTECKA

MARTA ANTECKA

ANETA DĄBEK

ANETA DĄBEK

MARTA LEPKA

MARTA LEPKA

CHOROBA PSYCHICZNA:

CHOROBA PSYCHICZNA:

•

Niełatwo jest podać prostą, uogólnioną

Niełatwo jest podać prostą, uogólnioną

definicję choroby psychicznej. Po pierwsze

definicję choroby psychicznej. Po pierwsze

współczesna psychiatria wymienia wiele ich

współczesna psychiatria wymienia wiele ich

typów, różniących się między sobą rodzajem

typów, różniących się między sobą rodzajem

objawów, ich nasileniem i długością trwania,

objawów, ich nasileniem i długością trwania,

a także odmiennym wpływem na codzienne

a także odmiennym wpływem na codzienne

funkcjonowanie. Po drugie brak jest

funkcjonowanie. Po drugie brak jest

wyraźnej granicy pomiędzy zachowaniami i

wyraźnej granicy pomiędzy zachowaniami i

odczuciami prawidłowymi i patologicznymi.

odczuciami prawidłowymi i patologicznymi.

Zatem nie każde zachowanie odmienne od

Zatem nie każde zachowanie odmienne od

oczekiwanego musi być musi być przejawem

oczekiwanego musi być musi być przejawem

zaburzenia psychicznego.

zaburzenia psychicznego.

•

Prawdziwa choroba

Prawdziwa choroba

psychiczna, często określana

psychiczna, często określana

jest jako psychoza, powoduje

jest jako psychoza, powoduje

znaczącą dezorganizacje

znaczącą dezorganizacje

zachowania i ogólnej

zachowania i ogólnej

sprawności umysłowej. Do

sprawności umysłowej. Do

tak rozumianych chorób

tak rozumianych chorób

należą m.in. schizofrenia,

należą m.in. schizofrenia,

zaburzenia schizoafektywne,

zaburzenia schizoafektywne,

psychoza maniakalno-

psychoza maniakalno-

depresyjna czy zaburzenia

depresyjna czy zaburzenia

wynikające z ograniczonego

wynikające z ograniczonego

uszkodzenia mózgu.

uszkodzenia mózgu.

DZIECKO A CHOROBA

DZIECKO A CHOROBA

PSYCHICZNA RODZICA

PSYCHICZNA RODZICA

•

Pod wpływem choroby psychicznej jednego z

Pod wpływem choroby psychicznej jednego z

rodziców oraz atmosfery panującej w domu

rodziców oraz atmosfery panującej w domu

dziecko często popada w depresję, lęk, a nawet

dziecko często popada w depresję, lęk, a nawet

samo może przejawiać symptomy choroby

samo może przejawiać symptomy choroby

psychicznej. Wszystko to może doprowadzić do

psychicznej. Wszystko to może doprowadzić do

tego, że dziecko będzie unikało domu, popadało

tego, że dziecko będzie unikało domu, popadało

w różne patologie społeczne, jak np. narkotyki,

w różne patologie społeczne, jak np. narkotyki,

alkohol. Przeżywając chorobę rodzica, dziecko

alkohol. Przeżywając chorobę rodzica, dziecko

często odczuwa strach i stres związany z tym, iż

często odczuwa strach i stres związany z tym, iż

ono także może w przyszłości zachorować.

ono także może w przyszłości zachorować.

•

Choroba psychiczna zwykle

Choroba psychiczna zwykle

upośledza zdolność chorego do

upośledza zdolność chorego do

harmonijnego współżycia z

harmonijnego współżycia z

otoczeniem. Reakcje emocjonalne

otoczeniem. Reakcje emocjonalne

osoby chorej są niespodziewane, a

osoby chorej są niespodziewane, a

kontakt z innymi obojętny. Osoba

kontakt z innymi obojętny. Osoba

chora psychicznie zamyka się w

chora psychicznie zamyka się w

sobie, odcina od realności

sobie, odcina od realności

zewnętrznej. Choroba psychiczna

zewnętrznej. Choroba psychiczna

jednej z osób w rodzinie dotyczy

jednej z osób w rodzinie dotyczy

nie tylko samego chorego, ale też

nie tylko samego chorego, ale też

obejmuje każdego członka rodziny,

obejmuje każdego członka rodziny,

sprawiając, że wszyscy są

sprawiając, że wszyscy są

wciągnięci w chorobę. Gdy w

wciągnięci w chorobę. Gdy w

rodzinie dominują objawy lękowe u

rodzinie dominują objawy lękowe u

osoby chorej, cała rodzina

osoby chorej, cała rodzina

funkcjonuje na zasadzie

funkcjonuje na zasadzie

sanatorium.

sanatorium.

•

Głównym zadaniem rodziców jest

Głównym zadaniem rodziców jest

zapewnienie dziecku

zapewnienie dziecku

wszechstronnego rozwoju

wszechstronnego rozwoju

fizycznego, psychicznego,

fizycznego, psychicznego,

intelektualnego, moralnego,

intelektualnego, moralnego,

społecznego i kulturowego. Rodzina

społecznego i kulturowego. Rodzina

przyczynia się do rozwoju dziecka

przyczynia się do rozwoju dziecka

przez zamierzone oddziaływanie

przez zamierzone oddziaływanie

opiekuńczo- wychowawcze oraz nie

opiekuńczo- wychowawcze oraz nie

zamierzony wpływ wynikający z

zamierzony wpływ wynikający z

wzajemnych stosunków uczuciowych,

wzajemnych stosunków uczuciowych,

z interakcji zachodzących między jej

z interakcji zachodzących między jej

członkami, a także poprzez wzory

członkami, a także poprzez wzory

osobowe rodziców.

osobowe rodziców.

•

Stosunki pozytywne- pełne szacunki i

Stosunki pozytywne- pełne szacunki i

miłości wobec dziecka- bez wątpienia

miłości wobec dziecka- bez wątpienia

sprzyjają właściwemu rozwojowi jego

sprzyjają właściwemu rozwojowi jego

psychiki, emocjonalności,

psychiki, emocjonalności,

duchowości i moralności.

duchowości i moralności.

• Obawy przed psychicznym zachorowaniem często

żywią dzieci osób chorych psychicznie. Istnieje

rzeczywiście pojęcie tzw. grupy ryzyka, do której, jak

się uważa, osoby te należą, ale oznacza to tylko

zwiększenie, stosunkowo niewielkie,

prawdopodobieństwa zachorowania. Większość z tych

osób na chorobę psychiczną - występującą u rodzica -

nigdy nie zapadnie. Tym osobom, jak i wszelkim

innym, które nie znajdują dla swoich reakcji, emocji i

myśli „zdrowego” wyjaśnienia, można poradzić

jednorazową konsultację lekarza psychiatry. W

wypadku choroby czy psychologicznych problemów

może wtedy zostać zainicjowana pomoc. Może to być

pomoc psychologa (psychoterapeuty) albo pomoc

lekarza. W wypadku nieuzasadnionych obaw

wynikiem konsultacji będzie miarodajna i

uspokajająca ocena stanu zdrowia.

WPŁYW NA DZIECKO

WPŁYW NA DZIECKO

•

Wystąpienie choroby psychicznej u jednego z rodziców

Wystąpienie choroby psychicznej u jednego z rodziców

zaburza realizację pełnionych przez rodzinę funkcji.

zaburza realizację pełnionych przez rodzinę funkcji.

Zaburzona osobowość jednego z nich, więź emocjonalna

Zaburzona osobowość jednego z nich, więź emocjonalna

i stosunki uczuciowe z dzieckiem z pewnością

i stosunki uczuciowe z dzieckiem z pewnością

negatywnie odbiją się na rozwoju psychicznym dziecka.

negatywnie odbiją się na rozwoju psychicznym dziecka.

•

W wyniku istnienia choroby psychicznej rodzice

W wyniku istnienia choroby psychicznej rodzice

spychają dziecko na drugi plan i często nie zaspokajają

spychają dziecko na drugi plan i często nie zaspokajają

podstawowych, psychicznych potrzeb dziecka, takich jak

podstawowych, psychicznych potrzeb dziecka, takich jak

np.: potrzeba bezpieczeństwa, miłości, akceptacji,

np.: potrzeba bezpieczeństwa, miłości, akceptacji,

zainteresowania, częstego z nim kontaktu.

zainteresowania, częstego z nim kontaktu.

Niezaspokojenie ktorejś z tych potrzeb rodzi zaburzenia

Niezaspokojenie ktorejś z tych potrzeb rodzi zaburzenia

w zachowaniu prowadzące do trwałych zniekształceń.

w zachowaniu prowadzące do trwałych zniekształceń.

Chory rodzic nie dostarcza też dziecku modeli

Chory rodzic nie dostarcza też dziecku modeli

osobowych i wzorów zachowania. Dziecko nie ma

osobowych i wzorów zachowania. Dziecko nie ma

oparcia w rodzicu.

oparcia w rodzicu.

ZABURZENIA FUNKCJI

ZABURZENIA FUNKCJI

OPIEKUNCZEJ

OPIEKUNCZEJ

•

Zaniedbanie czynności opiekuńczych przez

Zaniedbanie czynności opiekuńczych przez

rodziców doprowadza często do upośledzeń

rodziców doprowadza często do upośledzeń

zdrowotnych dzieci. Rodzic, który nie

zdrowotnych dzieci. Rodzic, który nie

zauważy w porę pojawiających się u dziecka

zauważy w porę pojawiających się u dziecka

symptomów choroby psychicznej i nie podda

symptomów choroby psychicznej i nie podda

go specjalistycznemu leczeniu,

go specjalistycznemu leczeniu,

nieświadomie doprowadzi do rozwinięcia

nieświadomie doprowadzi do rozwinięcia

zaburzeń psychicznych u swojego dziecka.

zaburzeń psychicznych u swojego dziecka.

•

Dysharmonia w rodzinie daje dziecku wzory

Dysharmonia w rodzinie daje dziecku wzory

niestałości, wrogości, aspołeczności i odrzucenia.

niestałości, wrogości, aspołeczności i odrzucenia.

Jeśli atmosfera emocjonalna interakcji między

Jeśli atmosfera emocjonalna interakcji między

chorym rodzicem a dzieckiem jest chłodna,

chorym rodzicem a dzieckiem jest chłodna,

napięta, nieprzyjazna, interakcje te działają na

napięta, nieprzyjazna, interakcje te działają na

dziecko destruktywnie, prowadząc do uszkodzeń

dziecko destruktywnie, prowadząc do uszkodzeń

osobowościowych. Odtrącenie dziecka przez

osobowościowych. Odtrącenie dziecka przez

chorego psychicznie rodzica rodzi agresję,

chorego psychicznie rodzica rodzi agresję,

nieposłuszeństwo, bezradność, lękliwość oraz

nieposłuszeństwo, bezradność, lękliwość oraz

reakcje nerwicowe. Unikanie kontaktu z dzieckiem

reakcje nerwicowe. Unikanie kontaktu z dzieckiem

sprawia, że staje się ono uczuciowo niestałe, mało

sprawia, że staje się ono uczuciowo niestałe, mało

wytrwałe, nieufne, bojaźliwe, konfliktowe, nabiera

wytrwałe, nieufne, bojaźliwe, konfliktowe, nabiera

przeświadczenia, że jest niepotrzebne i

przeświadczenia, że jest niepotrzebne i

prześladowane. W przypadku choroby psychicznej

prześladowane. W przypadku choroby psychicznej

rodzica często w rodzinie występuje postawa

rodzica często w rodzinie występuje postawa

nadmiernie ochraniająca dziecko przed osobą

nadmiernie ochraniająca dziecko przed osobą

chorą bądź stawia mu się nadmierne wymagania.

chorą bądź stawia mu się nadmierne wymagania.

Nadmierne ochranianie

Nadmierne ochranianie

dziecka opóźnia jego

dziecka opóźnia jego

dojrzałość, bierność,

dojrzałość, bierność,

ustępliwość, egoizm, zbyt

ustępliwość, egoizm, zbyt

wygórowane zaś

wygórowane zaś

wymagania wobec

wymagania wobec

dziecka osłabiają jego

dziecka osłabiają jego

wiarę we własne siły,

wiarę we własne siły,

powodują niepewność,

powodują niepewność,

lękliwość,

lękliwość,

przewrażliwienie i

przewrażliwienie i

uległość.

uległość.

ZABURZENIE FUNKCJI

ZABURZENIE FUNKCJI

WYCHOWAWCZEJ

WYCHOWAWCZEJ

•

W wyniku choroby psychicznej jednego z

W wyniku choroby psychicznej jednego z

rodziców nie tylko są zaniedbane funkcje

rodziców nie tylko są zaniedbane funkcje

opiekuńcze wobec dziecka, ale też funkcje

opiekuńcze wobec dziecka, ale też funkcje

wychowawcze, gdyż całe wychowanie spada na

wychowawcze, gdyż całe wychowanie spada na

zdrowego psychicznie rodzica. Ten z kolei,

zdrowego psychicznie rodzica. Ten z kolei,

zajęty chorobą małżonka, często pozostawia

zajęty chorobą małżonka, często pozostawia

dziecko samo sobie, zapominając o zaspokojeniu

dziecko samo sobie, zapominając o zaspokojeniu

jego podstawowych potrzeb. Dziecko zaś, chcąc

jego podstawowych potrzeb. Dziecko zaś, chcąc

uciec z tego chorego świata, jaki spotyka w

uciec z tego chorego świata, jaki spotyka w

środowisku domowym, często sięga po

środowisku domowym, często sięga po

narkotyki, alkohol, bądź pogrąża się coraz

narkotyki, alkohol, bądź pogrąża się coraz

bardziej w depresyjnej rzeczywistości, co

bardziej w depresyjnej rzeczywistości, co

doprowadzi je do choroby psychicznej.

doprowadzi je do choroby psychicznej.

ZABURZENIA FUNKCJI

ZABURZENIA FUNKCJI

EMOCJONALNO-EKSPRESYJNEJ

EMOCJONALNO-EKSPRESYJNEJ

`

`

Również zaburzenie funkcji emocjonalno-

Również zaburzenie funkcji emocjonalno-

ekspresyjnej oraz opiekuńczo- zabezpieczającej

ekspresyjnej oraz opiekuńczo- zabezpieczającej

znacząco wpływa na rozwój psychiczny dziecka.

znacząco wpływa na rozwój psychiczny dziecka.

Na podstawie badań stwierdzono, iż u 26, 1 %

Na podstawie badań stwierdzono, iż u 26, 1 %

rodzin występuje osłabienie więzi emocjonalnej

rodzin występuje osłabienie więzi emocjonalnej

między pacjentem a jego dzieckiem. Badając

między pacjentem a jego dzieckiem. Badając

również rozwój psychiczny dzieci, u których w

również rozwój psychiczny dzieci, u których w

rodzinie występuje choroba psychiczna,

rodzinie występuje choroba psychiczna,

wykazano, że większość z nich przejawia zdrowia,

wykazano, że większość z nich przejawia zdrowia,

zwłaszcza psychicznego, co może być związane, z

zwłaszcza psychicznego, co może być związane, z

jednej strony, z dziedziczeniem predyspozycji do

jednej strony, z dziedziczeniem predyspozycji do

zaburzeń psychicznych, z drugiej- z

zaburzeń psychicznych, z drugiej- z

dysfunkcjonalnością środowiska wychowawczego.

dysfunkcjonalnością środowiska wychowawczego.

Gdy bliski w rodzinie traci równowagę

Gdy bliski w rodzinie traci równowagę

psychiczną, dziecko odczuwa lęk i niepokój,

psychiczną, dziecko odczuwa lęk i niepokój,

czasem irytację i rozpacz. Dziecko w swoich

czasem irytację i rozpacz. Dziecko w swoich

przeżyciach często bywa osamotnione.

przeżyciach często bywa osamotnione.

Ogranicza swoje kontakty z rówieśnikami,

Ogranicza swoje kontakty z rówieśnikami,

rezygnując z rozwijania swoich zainteresowań.

rezygnując z rozwijania swoich zainteresowań.

Z uwagi na funkcjonowanie rodziny z takim

Z uwagi na funkcjonowanie rodziny z takim

problemem, można się spodziewać, że dziecko

problemem, można się spodziewać, że dziecko

będzie miało trudności m.in. w sferze

będzie miało trudności m.in. w sferze

ekspresji niewerbalnej, rozwiązywania

ekspresji niewerbalnej, rozwiązywania

konfliktów, dostosowywania się do zmian i

konfliktów, dostosowywania się do zmian i

nowych sytuacji. Świadomość braków i

nowych sytuacji. Świadomość braków i

trudności może obniżyć ocenę własnych

trudności może obniżyć ocenę własnych

możliwości, efektów działania i ocenę obrazu

możliwości, efektów działania i ocenę obrazu

samego siebie.

samego siebie.

•

Obniżony u dziecko rozwój ego i

Obniżony u dziecko rozwój ego i

superego jest związany z obniżonym

superego jest związany z obniżonym

systemem wartości, postaw

systemem wartości, postaw

moralnych, zachwianiem obrazu

moralnych, zachwianiem obrazu

rzeczywistości fizycznej i społecznej.

rzeczywistości fizycznej i społecznej.

W rodzinie, w której choruje rodzic,

W rodzinie, w której choruje rodzic,

występują osłabione stosunki

występują osłabione stosunki

uczuciowe z dzieckiem. Dziecku

uczuciowe z dzieckiem. Dziecku

brakuje wzorów osobowych i

brakuje wzorów osobowych i

identyfikacji. Czuje się odrzucone

identyfikacji. Czuje się odrzucone

przez zdrowego rodzica, który jest

przez zdrowego rodzica, który jest

skupiony na chorobie współmałżonka.

skupiony na chorobie współmałżonka.

Obojętny stosunek rodzica do dziecka

Obojętny stosunek rodzica do dziecka

odbierany jest przez nie jako brak

odbierany jest przez nie jako brak

miłości, akceptacji i zainteresowania

miłości, akceptacji i zainteresowania

z jego strony. Odepchnięte przez

z jego strony. Odepchnięte przez

rodziców czuje się gorsze i

rodziców czuje się gorsze i

niechciane, przez co ucieka w swój

niechciane, przez co ucieka w swój

zamknięty świat i tworzy własne,

zamknięty świat i tworzy własne,

negatywne systemy wartości.

negatywne systemy wartości.

•

Bardzo ważne jest, aby w

Bardzo ważne jest, aby w

rodzinie, w której występuje

rodzinie, w której występuje

choroba psychiczna, zdrowy

choroba psychiczna, zdrowy

rodzic starał się nie odsuwać

rodzic starał się nie odsuwać

dziecka na drugi plan, tłumaczył

dziecka na drugi plan, tłumaczył

sytuację rodzinną w ten sposób,

sytuację rodzinną w ten sposób,

aby dziecko nie czuło się w żaden

aby dziecko nie czuło się w żaden

sposób winne. Ważne jest, aby

sposób winne. Ważne jest, aby

wszystkie funkcje rodziny były

wszystkie funkcje rodziny były

wypełniane w równomierny

wypełniane w równomierny

sposób, co pozwoli dziecku

sposób, co pozwoli dziecku

odnaleźć się w tej trudnej

odnaleźć się w tej trudnej

sytuacji i umożliwi mu w miarę

sytuacji i umożliwi mu w miarę

prawidłowe funkcjonowanie pod

prawidłowe funkcjonowanie pod

względem psychicznym,

względem psychicznym,

fizycznym, społecznym,

fizycznym, społecznym,

duchowym i kulturowym.

duchowym i kulturowym.

• BIBLIOGRAFIA:

„Psychopatologia”
J.D. Stirling , J.S.E. Hellewell