ZASADY ŻYWIENIA

NIEMOWLĄT

–ROZWÓJ DZIECKA I

POTRZEBY

ŻYWIENIOWE

PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA

-wykład 2

Powtórka

• NOWORODKOWY 0 -

28 dni

• NIEMOWLĘCY 2 - 12

miesiąc

• DZIECIŃSTWA

- okres wczesnego dzieciństwa

od 1 do 3 roku życia,

- przedszkolny od 4 do 6 roku

życia,

- okres szkolny od 7 do 15

roku życia,

• DOJRZEWANIA

(–

pokwitania, okres młodzieżowy

od 16 do 18 roku życia

• DORASTANIA

[od 20 r.ż. (

? ) do 25 ( ? ) r.ż.]

OKRES NOWORODKOWY –

rozwój, budowa ciała

Noworodek donoszony to noworodek urodzony

z ciąży trwającej ponad 37 tygodni.

Przeciętna waga noworodka waha się od

2500 d0 3500 g. Przeciętna długość jego

ciała wynosi ok. 50-55 cm. Proporcje ciała

noworodka są odmienne od proporcji ciała

dzieci starszych i człowieka dorosłego: głowa

i mózg są stosunkowo duże, twarz

stosunkowo mała, tułów długi, a kończyny

krótkie. Okres noworodkowy to

przystosowanie do odmienny warunków

życia. Następuje uruchomienie

samodzielnych mechanizmów: oddychania,

krążenia, trawienia i wydalania.

Układ kostny

• Układ kostny noworodka, nie osiągnął

jeszcze swojej ostatecznej postaci. Tkanka

kostna przypomina raczej chrząstkę niż

kość. Na sklepieniu czaszki, w miejscu

zetknięcia kości ciemieniowych i czołowych

oraz między kośćmi ciemieniowymi, a

kością potyliczną znajduje się ciemiączko

duże i ciemiączko małe tj. przestrzeń

wypełniona miękką tkanką włóknista. W

miarę wzrostu niemowlęcia, szwy i

ciemiączka kostnieją i zarastają.

Układ mięśniowy

• Układ mięśniowy noworodka nie jest jeszcze

rozwinięty całkowicie ani pod względem budowy
autonomicznej, ani sposobu funkcjonowania.
Włókna mięśniowe są cienkie, a siła ich skurczu
niewielka. Zaczyna się wyraźna przewaga zginaczy.
Dwie cechy podstawowe charakteryzują postawę
leżącego noworodka: pierwsza z nich jest
asymetria, drugą zaś tendencja do przewagi
zginaczy. Gdy noworodek leży na plecach, głowa
jest prawie zawsze zwrócona na bok, a kończyny
ułożone są w sposób asymetryczny.

Układ oddechowy

• Układ oddechowy- płuca

noworodka maja mniejszą
pojemność w stosunku do masy
ciała niż u osoby dorosłej.Oddech
muszą więc być szybsze. Szybszy,
płytki oddech powoduje większe
ryzyko infekcji dróg oddechowych.

Układ krążenia

• Układ krążenia i skład krwi

noworodka, ulegają w ciągu pierwszych

miesięcy życia licznym

przekształceniom, dokonującym się pod

wpływem nowego środowiska. Serce

noworodka w stosunku do masy ciała

(porównując z osoba dorosłą jest

większe, a ilość krwi wyrzucanej w

ciągu minuty jest nieduża, dlatego serce

bije szybciej (140 uderzeń na minutę).

Układ wydalniczy

• Nerki nie są dobrze wykształcone.

Częstość oddawania moczu jest
duża około 30 razy na dobę.

Układ nerwowy

•

Układ nerwowy nie jest w pełni rozwinięty. Włókna

nerwowe nie posiadają otoczek, dlatego dziecko jest

wrażliwe na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne

zmiany np. przy podwyższonej ciepłocie często

dostaje drgawek.

•

Stosunek noworodka do otaczającego świata regulują

przede wszystkim odruchy bezwarunkowe. Poza

specyficznymi reakcjami bezwarunkowymi, które są

odpowiedzią na poszczególne określone bodźce , u

noworodka istnieją reakcje ruchowe na całokształt

bodźców, związanych z nowym dla niego

środowiskiem. Ten drugi rodzaj aktywności ruchowej

nazywamy ruchami błędnymi- są to nieskoordynowane

ruchy całego ciała, raz o charakterze szybkim jak

uderzenia, to znowu powolnym i płynnym.

Układ pokarmowy

Układ pokarmowy noworodka wykazuje niedojrzałość zarówno

swoistych, jak i nieswoistych mechanizmów obronnych, a

zdolności trawienne nie są jeszcze w pełni wykształcone.

Pojemność jego w stosunku do masy ciała jest większa niż u

osób dorosłych.

Ślina nie zawiera związków chroniących przed zakażeniami

bakteryjnymi.

Żołądek ma kształt worka bez wykształconych krzywizn, wpustu

i odźwiernika. To może powodować ulewania.pojemność

żołądka po porodzie wynosi 10 ml i zwiększa się codziennie o

10 ml ale do zakończenia okresu noworodkowego.Stopień

kwasowości soku żołądkowego jest obniżony pH=4-5.

Wątroba wydziela małe ilości żółci. Trzustka produkuje małe

ilości enzymów trawiennych.

Sprawniejsze trawienie rozpoczyna się u dziecka w 6 miesiącu

życia.

Rozwój fizyczny

DZIECKA

Prawidłowy rozwój fizyczny dziecka wyraża się miedzy

innymi stałym, odpowiednim do wieku powiększaniem

się jego wagi do wzrostu. Obecnie obserwuje się

zjawisko tzw. akceleracji, polegające na przyspieszonym

wzrastaniu, wcześniejszym dojrzewaniu.

Rozwój fizyczny dziecka jest bardzo indywidualny i zależy

od wielu czynników między innymi od masy

urodzeniowej i czynników genetycznych.

Ogólnie biorąc najintensywniejszy przyrost wagi i wzrostu

stwierdza się w pierwszych dwóch latach życia dziecka.

Niemowlę rośnie w innym tempie niż płód. Tempo to,

szybsze w późniejszych okresach życia, jest znacznie

wolniejsze, niż było w okresie życia

wewnątrzmacicznego.

W ocenie rozwoju fizycznego

(wzrostu, masy ciała) można na

posłużyć się tabelami Instytutu Matki

i Dziecka lub za pomocą siatek

centylowych.

MASA CIAŁA
W pierwszych dniach życia

noworodek (do 5 dnia) występuje

spadek masy ciała, który wynosi

ok. 10% wagi urodzeniowej.

Średnio niemowlęciu przybywa na

wadze:

w ciągu I kwartału ? 30 g dziennie
w ciągu II kwartału ? 20 g dziennie
w ciągu III kwartału ? 15 g dziennie
w ciągu IV kwartału ? 12 g dziennie

( Szotowa 1998)

Dziecko po ukończeniu pierwszego

roku życia waży przeciętnie 10,2

kg.

WZROST

Przyrost wzrostu

niemowlęcia wynosi
średnio:
w I kwartale ? 10 cm
w II kwartale ? 6 cm
w III kwartale ? 5 cm
w IV kwartale ? 4 cm

Siatki centylowe do oceny prawidłowego wzrastania i

przyboru masy ciała

zostały opracowane na podstawie badań

dużej populacji dzieci.

-Na osi poziomej naniesiony jest wiek dziecka w miesiącach lub
latach.
-Na osi pionowej zaznaczona jest waga lub wzrost dziecka.

Jeżeli poprowadzimy z tych dwóch punktów linie proste, to przetną się

one na jednej z kilku krzywych, przebiegających przez diagram. Te
krzywe mają oznaczenia od środkowej (50) w górę i w dół.

Średnia waga i średni wzrost to pięćdziesiąty centyl. To oznacza, że

połowa dzieci w tym wieku ma takie wymiary. Maksymalny, 97.
centyl pokazuje wartości wagi i wzrostu dla dzieci dużych, a 3.
centyl - dla tych najdrobniejszych.

Cały obszar pomiędzy 3. a 97. centylem pokazuje granice normy.

Zaznaczając wagę i wzrost na siatce, można samemu narysować
krzywą rozwoju dziecka. Zasada jest prosta: nawet jeżeli przebiega
ona powyżej albo poniżej średniej, ale wznosi się systematycznie -
nie ma powodu do niepokoju. Dziecko jest po prostu większe lub
mniejsze niż jego przeciętny rówieśnik, ale rozwija się harmonijnie.

SIATKI CENTYLOWE WYSOKOŚCI

MASY CIAŁA DLA

CHŁOPCÓW

(do 12

miesięcy życia)

Mniej dokładne są dla dzieci

wzory do obliczania masy

ciała należnej.

• masa ciała do 5 miesiąca życia

może być wyliczana według wzoru

• M = masa urodzeniowa + (miesiąc

życia x 700)

• Masa ciała od 5-12 miesiąca życia

może być wyliczana według wzoru:

• M = urodzeniowa masa ciała +

(miesiąc życia x 500)

Gdy w pierwszym roku życia przybywa dziecku na wadze 7,5

kg przy 25 cm przyrostu wzrostu, to w drugim roku

przyrost wagi wynosi zaledwie ok. 2 kg, a wzrostu- 12 cm.

Już w pierwszym roku życia wyrastają dziecku pierwsze zęby.

Są nimi siekacze mleczne, które pojawiają się na ogół w

stałej kolejności. Najpierw, bo około 6 miesiąca życia,

wyrzynają się dwa dolne siekacze wewnętrzne, następnie,

około 8 miesiąca, wyrastają siekacze wewnętrzne górne,

później zaś dopiero siekacze zewnętrzne górne i dolne. Pod

koniec pierwszego roku życia uzębienie prawidłowo

rozwijającego się dziecka składa się więc z 8 siekaczy,

które umożliwiają wprawdzie dziecku odgryzanie kęsów

pożywienia, nie pozwalają jednak na jego przeżucie.

Reszta zębów mlecznych pojawia się w drugim roku życia.

Pod koniec trzeciego roku mleczne uzębienie jest już w

pełni skompletowane (20), umożliwiając mu prawidłowe

żucie pokarmów.

Zmiany postawy ciała i rozwój

lokomocji

Na zmiany postawy ciała u niemowlęcia wpływa nie tylko

rozwój jego ruchów, ale również przekształcenie napięcia

mięśniowego.

Między pierwszym a drugim miesiącem życia niemowlę

potrafi już zasadniczo utrzymać głowę wzdłuż długiej osi

tułowia, jakkolwiek główka chwieje się jeszcze przy zmianie

pozycji ciała.

Niemowlę trzymiesięczne trzyma już główkę sztywno? nawet

wtedy, gdy je ktoś podniesie do pozycji poziomej.

W wieku 5-6 miesięcy dziecko leżące na plecach zdolne jest

zgiąć głowę w kierunku tułowia i odchylić ją samodzielnie

oraz zdolne jest do brania czynnego udziału w unoszeniu

swego tułowia do pozycji siedzącej za pomocą ruchów

mięśni szyi i karku, a częściowo grzbietu.

Niemowlę w wieku 6 miesięcy dla utrzymania równowagi w

pozycji siedzącej podpiera się rączkami wysuniętymi do

przodu, wyprostowując przy tym tułów.

Dziecko 8-miesięczne siedzi już całkiem pewnie i zachowuje

równowagę w pozycji siedzącej.

Około 8-9 miesiąca, podtrzymywane za raczki, staje na nóżkach;

nie potrafi jednak przy tym wyprostować tułowia i przechyla

się ku przodowi. Natomiast dziesięciomiesięczne niemowlę

stoi już samodzielnie. Większość dzieci około 12 miesiąca

życia, zaczyna stawiać pierwsze samodzielne kroki.

Dziecko, które ukończyło 12 miesięcy życia, potrafi szybko i

sprawnie czołgać się, łatwo wstaje, siada z postawy stojącej,

chodzi podtrzymując się przedmiotów lub tez ręki dorosłego.

Mając 13-14 miesięcy dziecko zazwyczaj zaczyna chodzić już

bez oparcia i bez pomocy dorosłego.

W drugim roku życia ustala się ostatecznie u dziecka postawa

stojąca jako postawa zasadnicza jego ciała, a chód staje się

podstawowym sposobem przemieszczania się.

Krok dziecka, które zaczyna chodzić jest bardzo krótki w

zestawieniu z długością jego kończyn. W ciągu pierwszych

dwóch miesięcy drugiego roku życia dziecko wydłuż swoje

kroki. Dziecko chodzi coraz szybciej i przemierz coraz dłuższe

dystanse, jednak o wiele mniej się meczy w czasie chodzenia.

Rozwój manipulacji

Ruchy dowolne rąk dziecka mogą się wykształtować

jedynie w trakcie jego działania przedmiotowego.

W zakresie żadnej innej sprawności ruchowej

niemowlęcia nie dokonują się tak subtelne i

złożone przekształcenia, jak w obrębie jego ruchów

chwytania.

W okresie od 2 do 4 miesiąca życia pojawia się okres,

który jest zwany okresem neutralnym w

chwytaniu; odruch chwytny już zaniknął, a

chwytanie polegające na ruchach dowolnych

związanych z działalnością kory mózgowej jeszcze

się nie rozwinęło. Chwytanie dowolne rozpoczyna

się około 4-5 miesiąca życia. W tym okresie

obydwie kończyny górne działają u większości

dzieci na zasadzie całkowitej symetrii.

Niemowlę 11-12 miesięczne potrafi przyciągnąć

do siebie zabawkę za pośrednictwem sznurka,
potrafi wyjąć przedmiot spoza zasłonki, potrafi
otworzyć pudełko, wkładać i wyjmować jeden
przedmiot z drugiego itp.

W drugim roku życia wzrasta precyzja ruchów

wykonywanych palcami rąk, co oczywiście jest
możliwe jedynie dzięki zestrojeniu ruchów rąk
ze spostrzeżeniami dziecka, czyli koordynacji
wzrokowo ruchowej. Dziecko uczy się lepiej
dostosować swoje ruchy do kształtu
przedmiotów np. zapinanie i odpinanie
guzików itp.

Rozwój wrażeń i spostrzeżeń

Noworodek posiada pewną wrażliwość na światło. Jest on również zdolny do

krótkotrwałej fiksacji (zatrzymania wzroku) na bodźcach świetlnych.

Rozwój nerwów wzrokowych postępuje szybko naprzód począwszy od pierwszego

dnia życia dziecka, a tempo jego zależy w dużej mierze od zewnętrznych

bodźców świetlnych.

Kolejność rozwoju umiejętności śledzenia przez dziecko bodźców wzrokowych:
- 1-10 dzień - Zatrzymuje wzrok na bodźcach świetlnych.
- 11-15 dzień - Podąża wzrokiem za bodźcem świetlnym, przesuwanym po linii

poziomej (na wielkiej przestrzeni).

- 21-25 dzień - Podąża wzrokiem za bodźcem świetlnym, przesuwanym po linii

poziomej (na niewielkiej przestrzeni).

- 36-40 dzień - Podąża wzrokiem za bodźcem świetlnym przesuwanym zarówno

w linii poziomej, jaki i pionowej, na całej długości ( w jedna i druga stronę).

Śledzi również poruszająca się w polu widzenia postać ludzką (na niewielkiej

przestrzeni).

- 46-50 dzień - Śledzi w sposób ciągły zmiany położenia przedmiotu,

poruszającego się w linii poziomej.

- 51-55 dzień - Śledzi w sposób ciągły zmiany położenia przedmiotu,

poruszającego się w linii pionowej.

- 61-65 dzień - Śledzi w sposób ciągły osobę, poruszająca się w polu widzenia.

WZROK:

W oczach noworodka znajdują się bobrze

rozwinięte komórki nerwów, wrażliwe na zmiany

natężenia światła i na kolory. Jednak dołek

środkowy siatkówki, obszar z tyłu oka

umożliwiający postrzeganie szczegółów, tworzy się

dopiero w czwartym miesiącu życia dziecka. Poza

tym niemowlę nie potrafi w pełni panować nad

mięśniami oka i nad soczewką. Potrafi skupić

wzrok na przedmiotach oddalonych nie bardziej

niż 18 do 25 cm. Dlatego właśnie można mieć

wrażenie, że poza spaniem, nowo narodzony

człowiek spędza większość czasu, błądząc

wzrokiem w przestrzeni. Tymczasem jeśli blisko

oczy dziecka umieści się jakieś przedmioty, chętnie

utkwi w nich wzrok. Bardziej wymyślne kształty i

wzory wywołują żywszą reakcję niż proste.

SŁUCH:

Dziecko wyczuwa dźwięki już w łonie matki.
Wkrótce po przyjściu na świat reaguje na dźwięk
bicia serca, przypominający mu życie płodowe.
Natomiast na nagły hałas zareaguje kręceniem się
i płaczem. Nawet bardzo małe niemowlęta
obracają głowę w poszukiwaniu źródła dźwięku.
Słuch jest stosunkowo dobrze rozwinięty. Jednak
dziecko wykazuje szczególne zainteresowanie
ludzkim głosem. Sześciotygodniowe dziecko
regularnie się uśmiecha, najczęściej na dźwięk
łagodnych głosów lub na widok dorosłego. Mniej
więcej w tym czasie niemowlę zaczyna wsłuchiwać
się w dźwięki, np. dobiegającej z radia muzyki czy
szumu pralki czy odkurzacza, zamiast tylko
reagować na bodźce słuchowe.

WĘCH I SMAK:

Pierwsze sygnały wyczuwania niezwykłych
zapachów można zauważyć u miesięcznego lub
dwumiesięcznego dziecka. Zacznie marszczyć
nos lub odwróci głowę od silnej, nieprzyjemnej
woni. Wydaje się jednak, że niemowlęta nie
mają ulubionych zapachów. Nie reagują w
szczególny sposób ani na słodko pachnące
perfumy, ani specyficzna woń sera. Natomiast
na pewno wykazują preferencje smakowe. Jeśli
damy dziecku butelki z różnymi napojami,
dziecko wybierze najsłodszy z nich. Kosztując
coś gorzkiego czy kwaśnego, ocet czy słoną
wodę maluch wykrzywi buzię, a nawet
rozpłacze się.

DOTYK:

Nie ulega wątpliwości że małe dziecko
reaguje na dotyk. Jednak nie wiemy
jakie dokładnie są jego odczucia.
Niemowlę na pewno zacznie płakać,
jeśli jego skórę dotknie coś ostrego lub
gorącego, ale nie zareaguje na
dotknięcie piórkiem.

Rozwój mowy

W pierwszej fazie rozwoju mowy dziecko używa zaledwie kilku

fonemów, wyrażając nimi swój pozytywny i negatywny stan

emocjonalny.

W drugiej fazie natomiast, która zaczyna się w 2-3 miesiącu

życia, liczba fonemów wzrasta i dziecko zaczyna coraz częściej

wyrażać przy pomocy dźwięków artykułowanych swój

pozytywny stan emocjonalny.

Duże zmiany w rozwoju mowy rozpoczynają się około 6 miesiąca

życia. Niemowlę zaczyna w tym okresie wymawiać sylaby. Do

najczęściej powtarzanych należą MA, TA, PA LA. W tym

okresie dziecko nie nadaje jeszcze poszczególnym sylabom ani

też ich przypadkowym zestawieniom określonego znaczenia.

Do wieku ok. osiemnastu miesięcy -mówienie zdaje się być

tylko formą zabawy.

Osiemnastomiesięczne dziecko zaczyna o wiele bardziej

interesować się mową i szybko poszerza swój słownik, który w

przypadku dwulatka może już obejmować od 50 do 200 słów.

Rozwój uczuć i kontaktów

społecznych

Pierwsze przejawy emocji są u niemowlęcia związane

bezpośrednio z jego potrzebami organicznymi. Owe
prymitywne odczucia, wywołane sytością lub głodem, zimnem
lub ciepłem, wygodną lub niewygodną pozycja, dalekie są od
późniejszych złożonych i skomplikowanych reakcji uczuciowych
o charakterze społecznym.

Dziecko uczy się reagować w sposób emocjonalny, a później

uczuciowy, pod wpływem zdobytych doświadczeń. Środowisko i
wychowanie wpływa zarówno na przeżywanie różnorodnych
stanów emocjonalnych, jak i na sposób ich wyrażania. Już
niemowlę kilkutygodniowe odpowiada uśmiechem na uśmiech,
a dziecko kilkumiesięczne odzwierciedla wyrazem swojej
twarzy mimikę dorosłego.

Roczne dziecko pod względem emocjonalnym jest szczęśliwe,

ufne, przyjacielskie, wolne od dawnego dystansu wobec
nieznajomych. Wyraża gotowość do zabawy z każdym, kto
zechce się z nim bawić. Doznawszy porażki lub zawodu, wpada
w złość. Jednak szybko powraca do normalnego stanu. Ma
niewielkie poczucie strachu. Zajmuje się ufnym poznawaniem
otoczenia.

ZAPOTRZEBOWANIE

ENERGETYCZNE I

ODŻYWCZE NIEMOWLĄT

Dzienne zalecenia żywieniowe zostały opracowane w

1994 i ostatnia nowelizacja nastąpiła w 2001 roku.

Opracowaniem norm dla dzieci zajmuje się:
Komisja Żywienia Dzieci przy PAN,
Instytut Matki i Dziecka,
Instytut Żywności i Żywienia.
Normy żywienia dla dzieci są ustalane na poziomie

zalecanego spożycia tzn. uwzględniają

zapotrzebowanie wszystkich osobników w danej

populacji i dodatkowo –pewien margines

bezpieczeństwa.

Dla niemowląt opracowano normy dla :
- niemowlęta 0-5 miesiąca życia,
- niemowlęta 5-12 miesiąca życia.

ENERGIA

ZALECANE SPOŻYCIE ENERGII zostało

oszacowane na podstawie przeciętnego

spożycia przez dzieci, dla niemowląt nie

ma zróżnicowania aktywności.

Niemowlęta 0-5m.ż

108 kcal/kg m.c.

ogółem 370-810 kcal/dobę

Niemowlęta 5-12 m.ż

96 kcal/kg m.c.

ogółem 730-960 kcal/dobę

BIAŁKO

W normach spożycia białka uwzględniono białko

o najwyższej wartości biologicznej, tj. o

wskaźniku Wykorzystanie Białka Netto

(określa ilość zatrzymanego azotu) NPU (net

protein utilization) równym 100.

Zalecane spożycie w pierwszym półroczu

obliczono na podstawie ilości białka w mleku

kobiecym wypijanym przez niemowlę z piersi

matki.

Dla niemowląt powyżej 5 m.ż uwzględnia się

proporcje białek zwierzęcych do roślinnych i

powinny one wynosić 2:1.

BIAŁKO

Niemowlęta 0-5m.ż

2,4 g/kg m.c.

Niemowlęta 5-12 m.ż

2,1 g/kg m.c.

ogółem 22,8 – 30,0 g/dobę

UDZIAŁ BIAŁKA W CAŁKOWITYM

ZAPORZEBOWANIU

ENERGETYCZNYM WYNOSI 8,9%.

TŁUSZCZE

Spożycie tłuszczu zalecane w pierwszym

półroczu jest wysokie (w porównaniu z innymi

grupami wiekowymi). Wynika to z potrzeb

fizjologicznych rozwoju określanych

zawartością tłuszczu w mleku kobiecym.

Tłuszcze w pierwszym półroczu powinny

stanowić 40-50 % zapotrzebowania

energetycznego. W drugim półroczu wartość ta

zmniejsza się do 35%.

W pierwszym roku życia NNKT powinny stanowić

4-6% energii, w tym ilość kwasu linolowego nie

mniej niż 0,5% energii.

TŁUSZCZE

Niemowlęta 0-5 m.ż

4,9 g/kg m.c.

ogółem 16,7 – 36,8 g/dobę

Niemowlęta 5-12 m.ż

3,7 g/kg m.c.

ogółem 28,1 – 37,0 g/dobę

UDZIAŁ TŁUSZCZÓW W CAŁKOWITYM

ZAPORZEBOWANIU ENERGETYCZNYM

WYNOSI:

0-5 m.ż -41%

5-12 m.ż -35%

Tłuszcze szczególnie potrzebne

niemowlętom

Niezwykle ważne dla organizmu niemowlęcia są NNKT.

Wywierają one pozytywny wpływ na rozwój i wzrost w
pierwszym roku życia oraz są budulcem błon wszystkich
komórek organizmu, szczególne znaczenie odgrywają w
układzie nerwowym, mózgu i siatkówce oka.

Kwasy te nie są wytwarzane przez organizm człowieka i

dlatego muszą być dostarczone w diecie. Wysokie
spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych zapobiega
procesom miażdżycowym oraz chroni przed zawałami
serca w dorosłym życiu.

Badania przeprowadzone w Hiszpanii potwierdziły, że dieta

stosowana przez karmiącą matkę wpływa na zawartość w
jej pokarmie kwasów tłuszczowych.

WĘGLOWODANY

Węglowodany powinny stanowić

uzupełnienie wartości energetycznej
diety. W pierwszym półroczu życia z
racji większego udziału w diecie
tłuszczu węglowodany stanowią ok.
50% zapotrzebowania
energetycznego. Już w drugim
półroczu życia węglowodany stanowią
powyżej 50% energii.

WĘGLOWODANY

Niemowlęta 0-5 m.ż

13,6 g/kg m.c.

ogółem 46,0 – 102,0 g/dobę

Niemowlęta 5-12 m.ż

12,7 g/kg m.c.

ogółem 97,0 – 127,0 g/dobę

UDZIAŁ TŁUSZCZÓW W CAŁKOWITYM

ZAPORZEBOWANIU ENERGETYCZNYM

WYNOSI:

0-5 m.ż -50%

5-12 m.ż -53%

WITAMINY I

SKŁADNIKI

MINERALNE

Dobowe zalecenia żywieniowe odnośnie

witamin i składników mineralnych
przyjęto wg. zaleceń amerykańskich.
Są to wartości wystarczające do
pokrycia zapotrzebowania wszystkich
zdrowych osób w grupie wiekowej. W
normach polskich zwiększono jedynie
spożycie witamin z grupy B i C, D.

WITAMINA A

Witamina A jest niezbędna do normalnego

wzrostu oraz budowy mocnych kości i zębów

u dzieci. Jest konieczna do prawidłowego

widzenia. Pomaga utrzymać w zdrowiu

skórę oraz chroni wyściółkę jamy ustnej,

nosa, gardła, płuc i dróg moczowych i

przewodu pokarmowego przed infekcjami.

ZALECANE SPOŻYCIE dla niemowląt

450 μg/dobę (równoważnik retinolu).

WITAMINA D

Witamina D wraz z hormonem przytarczyc

pomaga utrzymywać równowagę wapnia
i fosforu w organizmie. Wspomaga
przyswajanie wapnia z przewodu
pokarmowego i jest niezbędna dla
powstania mocnych kości i zębów.

ZALECANE SPOŻYCIE dla niemowląt

20 μg/dobę.

WITAMINA E

Witamina E jest niezbędna dla prawidłowej

budowy komórek, osłabienia skutków

procesu ich starzenia oraz dla utrzymania

aktywności niektórych enzymów. Witamina E

chroni płuca i inne tkanki (w tym czerwone

krwinki) przed uszkodzeniem przez

potencjalnie rakotwórcze wolne rodniki

tlenowe.

ZALECANE SPOŻYCIE dla niemowląt

4 mg/dobę.

WITAMI NY Z GRUPY B

Witamina B

1

(tiamina)

Tiamina jest niezbędna do prawidłowego
wykorzystania węglowodanów. Wpływa na funkcję
układu nerwowego, mięśni i prawidłową czynność
serca.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -0,7 mg/dobę

5-12 m.ż -0,8 mg/dobę

Witamina B

2

(ryboflawina)

Ryboflawina bierze udział w wykorzystaniu
węglowodanów, tłuszczów i białek oraz w
produkcji energii w komórkach zużywających
tlen.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -0,8 mg/dobę

5-12 m.ż -0,9 mg/dobę

Witamina B

6

(pirydoksyna)

Pirydoksyna jest niezbędna do prawidłowego

wykorzystania białek, węglowodanów i tłuszczów

z pożywienia, do uwalniania węglowodanów

magazynowanych w wątrobie i mięśniach na

potrzeby produkcji energii i do wytwarzania

niacyny. Bierze udział w powstawaniu

czerwonych krwinek i przeciwciał, wpływa na

zdrową skórę i prawidłowe trawienie. Jest

również ważna dla prawidłowego działania

układu nerwowego i wielu hormonów.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -0,8 mg/dobę

5-12 m.ż –1,0 mg/dobę

Witamina B

12

(kobalamina)

Cyjanokobalamina bierze udział w wytwarzaniu

materiału genetycznego komórek, a więc wpływa

na wzrost i rozwój organizmu. Szczególnie

uzależniona od tej witaminy jest synteza

czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Bierze ona

również udział w wykorzystaniu kwasu foliowego i

węglowodanów dostarczanych z dietą i jest

konieczna do utrzymania zdrowego układu

nerwowego.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -0,5 mg/dobę

5-12 m.ż –1,5 mg/dobę

WITAMINA C

Witamina C wpływa na wzrost i utrzymanie zdrowych

kości, zębów, dziąseł i naczyń krwionośnych, dzięki
czemu jest ważnym składnikiem wszystkich
narządów ciała. Bierze także udział w syntezie
niektórych przekaźników nerwowych
(neurotransmiterów) i hormonów nadnerczy. Jest
potrzebna do prawidłowego wykorzystania kwasu
foliowego i przyswajania żelaza. Witamina C
uczestniczy również w odpowiedzi immunologicznej
organizmu na infekcje oraz przyspiesza gojenie ran.

ZALECANE SPOŻYCIE dla niemowląt

30-50 mg/dobę.

POTAS I SÓD

Sód współdziała z potasem w kontrolowaniu równowagi

wodnej w organizmie, przewodnictwie impulsów

nerwowych, kurczeniu mięśni i utrzymaniu

prawidłowego rytmu serca.

Zaleca się nie dodawanie soli kuchennej do potraw i

posiłków dla niemowląt.

ZALECANE SPOŻYCIE SODU:

niemowlęta 0-5 m.ż 115-350 mg/dobę

5-12 m.ż 250-600 mg/dobę.

ZALECANE SPOŻYCIE POTASU:

niemowlęta 0-5 m.ż 350-925 mg/dobę

5-12 m.ż 425-1275 mg/dobę

WAPŃ

Jest składnikiem mineralnym, występującym

w organizmie w największych ilościach,

gdyż stanowi ponad 90% masy kości i

zębów. Jest niezbędny do tworzenia i

utrzymania silnych kości i zdrowych

zębów, przenoszenia impulsów nerwowych

i pracy mięśni, a także bierze udział w

procesie krzepnięcia krwi.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -600 mg/dobę

5-12 m.ż -800 mg/dobę

FOSFOR

Fosfor spełnia różnorodne i ważne czynności w

ustroju:

- jest obok wapnia podstawowym składnikiem kości i

zębów,

- bierze udział w przemianie cukrów, tłuszczów i

białek,

- jest niezbędny w utrzymaniu stałego składu

odczynu tkanek i cieczy.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -300 mg/dobę

5-12 m.ż -500 mg/dobę

MAGNEZ

Niezbędny do budowy kości, zębów

oraz pracy serca i mięśni.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -50 mg/dobę

5-12 m.ż -70

mg/dobę

ŻELAZO

Żelazo odgrywa ważną rolę w powstawaniu

czerwonych krwinek i jest istotnym

składnikiem barwnika przenoszącego tlen,

hemoglobiny. Bierze także udział w

wytwarzaniu mioglobiny, barwnika, który

magazynuje w mięśniach tlen potrzebny do ich

pracy. Jest ważnym składnikiem kilku enzymów

i uczestniczy w pobieraniu tlenu przez komórki

oraz przemianie glukozy w energię.

ZALECANE SPOŻYCIE dla

niemowląt 0-5 m.ż -10 mg/dobę

5-12 m.ż -15 mg/dobę

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ