Integracja europejska

dr Piotr Rubaj

Tomaszów Lubelski, 2011

Instytucje europejskie

1. Parlament Europejski
2. Rada Europejska
3. Rada Europy
4. Komisja Europejska
5. Europejski Bank Centralny
6. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
7. Trybunał Obrachunkowy

Parlament Europejski

Parlament Europejski powstał jako Wspólne
Zgromadzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i
Stali. Na mocy specjalnej konwencji przyjętej
wraz z traktatami rzymskimi, Zgromadzenie stało
się wspólną instytucją EWWiS, EWG i Euroatomu.
Obecną nazwę otrzymał w 1962 roku. Od 1979
roku posłowie do Parlamentu Europejskiego
pochodzą z wyborów powszechnych i
bezpośrednich, przeprowadzanych w państwach
członkowskich. Wyłonienie parlamentu wprost z
narodów europejskich podkreśla ich
ponadnarodowy charakter.

Parlament Europejski

Siedzibą Parlamentu Europejskiego jest
Strasburg, gdzie maja miejsce sesje plenarne.
Sesje dodatkowe oraz posiedzenia komisji
parlamentarnych odbywają się w Brukseli,
Generalny Sekretariat oraz jego biura
mieszczą się w Luksemburgu.

Parlament Europejski –

skład i organizacja

Parlament Europejski składa się z przedstawicieli

obywateli Unii, których liczba nie przekracza 750,

nie licząc przewodniczącego. Mandat trwa 5 lat i

jest odnawialny. Funkcji posła nie można łączyć z

żadną inną funkcją. Organami politycznymi

parlamentu są:
- Przewodniczący Parlamentu
- Prezydium
- Konferencja Przewodniczących
- Konferencja Przewodniczących Komisji
- Konferencja Przewodniczących Delegacji

Parlament Europejski –

funkcje

1. Funkcja budżetowa – związana z ustanowieniem

rocznego budżetu Unii i kontrolą jego wykonania,

którą Parlament pełni wspólnie z Radą.
2. Funkcja polityczna – kontrola zadań

powierzonych instytucjom Unii
3. Funkcja śledcza – Parlament Europejski może

powołać Tymczasową Komisję Śledczą do zbadania

zarzutów domniemanego naruszenia prawa Unii
4. Funkcja kreacyjna – zdolność wpływania na

tworzenie lub skład innych instytucji i organów

Unii.
5. Funkcja koordynacyjna - współpracy wszystkich

organów Unii

Rada Europejska

Rada Europejska – powstała jako nieformalny

organ europejskiej współpracy politycznej, którym

były konferencje szefów rządów państw

członkowskich Wspólnot Europejskich.
Pierwsza taka konferencja miała miejsce w 1961

roku. Od 1974 roku konferencje te były określane

mianem „Rada Europejska”. Podstawę

funkcjonowania tego organu stworzył jednolity Akt

Europejski. Traktat z Maastricht włączył ją w ramy

instytucjonalne ustanowionej Unii Europejskiej. Na

mocy Traktatu Lizbońskiego Rada Europejska

uzyskała status instytucji Unii Europejskiej.

Rada Europejska

Funkcje Rady Europejskiej:

1.

Podejmowanie strategicznych decyzji

politycznych, przyjmujących formę konkluzji, nie

mających charakteru wiążących prawnie.

2.

Określanie strategicznych interesów i celów

działań zewnętrznych Unii

3.

Określanie i realizacja wspólnej polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa

4.

Koordynacja polityki gospodarczej: debata nad

konkluzją w sprawie ogólnych kierunków polityki

gospodarczej państw członkowskich.

5. Polityka zatrudnienia – badanie sytuacji w

dziedzinie zatrudnienia w Unii i przyjmowanie

konkluzji w tym przedmiocie.

Rada Europejska

Rada Europejska wybiera swojego
przewodniczącego na okres dwa i pół roku i
do jego zadań należy:

- przewodniczenie tej instytucji
- zapewnienie ciągłości jej prac
- składanie sprawozdań do Parlamentowi

Europejskiemu

- reprezentacja Unii na zewnątrz sprawach

zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

Rada Europy

Rada Europy jest instytucją Unii o charakterze
międzyrządowym reprezentującym państwa
członkowskie. Rada została utworzona traktatami
założycielskimi i zaczęła funkcjonować od 1 lipca
1967 roku. Siedzibą rady jest Bruksela. W skład
Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla
ministerialnego z każdego państwa
członkowskiego, upoważniony do zaciągania
zobowiązań w imieniu rządu państwa
członkowskiego. Rada nie ma stałego składu,
zmienia się w zależności od tematyki będącej
przedmiotem obrad.

Rada Europy

Funkcje:

1. Stanowienie prawa pochodnego Unii – nie ma

prawa legislacyjnego, ale ma możliwość przekazania

Komisji podjęcie stosownych działań legislacyjnych.
2. Określanie polityki Unii oraz inne wspólne

działania – np. wspólna polityka rolna, polityka

społeczna, polityka spójności oraz polityka handlowa.
3. Funkcje międzynarodowe – Rada zawiera umowy z

państwami trzecimi lub organizacjami

międzynarodowymi
4. Funkcje kreacyjne – Rada mianuje członków

Trybunału Obrachunkowego, Komitetu

Ekonomicznego i Społecznego oraz Komitetu

Regionów.

Komisja Europejska

Komisja Europejska jest organem
ponadnarodowym, wspierającym ogólne
interesy Unii. Wykształciła się z instytucji
Wysokiej Władzy, działającej w ramach
EWWiS. Wraz z pojawieniem się EWG oraz
Euroatomu pojawiła się Komisja, jako organ
wykonawczo – zarządzający. Oficjalnie Komisja
zaczęła funkcjonować od 1967 roku, a jej
siedziba jest Bruksela.

Komisja Europejska – skład i

organizacja

Kadencja Komisji trwa pięć lat. Komisja jest

całkowicie niezależna w wykonywaniu swoich

zadań. Jej członkowie nie zwracają się o instrukcje

ani ich nie przyjmują od żadnego rządu, innej

instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii.
W skład Komisji mianowanej miedzy datą wejścia w

życie Traktatu z Lizbony (01.12.2009) a 31

października 2014 r. wchodzi jeden przedstawiciel

każdego państwa członkowskiego. Skład ten

obejmuje jej przewodniczącego i Wysokiego

Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i

polityki bezpieczeństwa, którym jest jeden z

wiceprzewodniczących Komisji.

Komisja Europejska - funkcje

Funkcje Komisji Europejskiej:

1.

Wspieranie ogólnego interesu Unii i podejmowanie w tym

celu odpowiednich inicjatyw

2.

Nadzorowanie stosowania prawa Unii pod kontrolą

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (funkcja

strażnika traktatów)

3.

Wykonanie budżetu i zarządzanie programami

4.

Pełnienie funkcji koordynacyjnych, wykonawczych i

zarządzających

5.

Zapewnienie reprezentacji Unii na zewnątrz z wyjątkiem

wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz

innych przypadków przewidzianych w traktacie

6.

Podejmowanie inicjatyw w celu osiągnięcia porozumień

międzyinstytucjonalnych.

Komisja Europejska - funkcje

1. Jako strażnik traktatów Komisja czuwa nad
prawidłowym stosowaniem prawa Unii przez
państwa członkowskie, instytucje, organy i
jednostki organizacyjne Unii oraz osoby
fizyczne i prawne. Formy tej kontroli są różne:
opinie w sprawie naruszenia traktatów przez
państwo członkowskie, skargi wniesione do
Trybunału Sprawiedliwości i kontrola
stosowania reguł konkurencji na rynku
wewnętrznym.

Komisja Europejska - funkcje

2. Działania koordynacyjne Komisji mają

zapewnić spójność różnych działań Unii
służących osiągnięcia jej celów, a także
zwiększyć ich skuteczność za
pośrednictwem ich efektów synergicznych
oraz eliminowania bądź ograniczania
ewentualnych negatywnych skutków
określonych działań w ramach danej
dziedziny polityki na osiągnięcie celów
polityki Unii w pozostałych jej dziedzinach.

Komisja Europejska - funkcje

3. Jako organ wykonawczy Komisja przyjmuje
akty prawne o charakterze nieustawodawczym,
akty wykonawcze oraz akty delegowane na
mocy upoważnienia udzielonego w aktach
ustawodawczych. Wykonuje także budżet ogólny
Unii we współpracy z państwami
członkowskimi, na własną odpowiedzialność i w
granicach przyznanych środków, zgodnie z
zasadami należytego zarządzania finansami.
Ponadto zarządza funduszami i programami
Unii.

Komisja Europejska - funkcje

Komisja reprezentuje Unię na zewnątrz – ma
za zadanie utrzymywanie właściwych
stosunków z organami Organizacji Narodów
Zjednoczonych, Radą Europy, Organizacją
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz
Organizację Współpracy Gospodarczej i
Rozwoju (OECD). Zadania te wykonuje za
pośrednictwem swoich zagranicznych
przedstawicielstw, które ma w państwach
trzecich i przy organizacjach
niędzynarodowych.

Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje:

- Trybunał Sprawiedliwości
- Sądy
- Sądy wyspecjalizowane.

Jest on odpowiedzialny za poszanowanie prawa w wykładni
i stosowaniu traktatów.
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z
każdego kraju członkowskiego.Trybunał sprawiedliwości
jest wspomagany przez rzeczników generalnych, których
zadaniem jest publiczne przedstawienie, przy zachowaniu
całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnionych
wniosków w sprawach wymagających ich zaangażowania.

Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej

Trybunał orzeka w następujących sprawach:
- w zakresie skarg wniesionych przez państwa

członkowskie, instytucje lub osoby fizyczne
lub prawne

- W trybie prejudycjalnym, na wniosek sądów

państw członkowskich, w sprawie wykładni
prawa Unii lub ważności aktów przyjętych
przez instytucje,

- W innych sprawach przewidzianych w

traktatach.

Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej

Trybunał obraduje w izbach lub w składzie Wielkiej
Izby. Izby są złożone z trzech lub pięciu sędziów,
Wielka Izba – z trzynastu sędziów. Wielka Izba
obraduje na żądanie państwa członkowskiego lub
instytucji Unii, które są stroną w postępowaniu.
Trybunał obraduje w pełnym składzie w sprawach
dotyczących zdymisjonowania Europejskiego
Rzecznika Praw Europejskich, dymisji członka
Komisji lub pozbawienia go prawa do emerytury lub
innych korzyści oraz zwolnienia członków Trybunału
Obrachunkowego z funkcji lub pozbawienia prawa
do emerytury lub innych podobnych korzyści.

Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Centralny – jest
najważniejszą instytucją Europejskiego
Systemu Banków Centralnych (ESBC),
składającego się z EBC i krajowych banków
centralnych państw członkowskich.
Jest to wyspecjalizowana instytucja powołana
do prowadzenia polityki pieniężnej na
obszarze wspólnej waluty europejskiej oraz
wykonywania innych zadań związanych z tą
funkcją.

Europejski Bank Centralny

Organami decyzyjnymi EBC są Rada Prezesów i
Zarząd.
Rada Prezesów składa się z członków Zarządu
EBC i prezesów krajowych banków centralnych
państw członkowskich, których walutą jest
euro.
Zarząd składa się z prezesa, wiceprezesa i
czterech innych członków. Członkowie EBC są
mianowani przez Radę Europejską. Ich mandat
trwa przez osiem lat i nie jest odnawialny.

Europejski Bank Centralny

EBC utrzymuje relacje z Międzynarodowym
Funduszem Walutowym i Organizacją
Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.
Ponadto EBC bierze udział w działaniach
Banku Rozrachunków Międzynarodowych,
forach banków centralnych oraz
nieformalnych forach ministrów finansów i
prezesów banków centralnych państw grup
G7, G10 i G20.

Trybunał Obrachunkowy

Trybunał Obrachunkowy sprawuje kontrolę
dochodów i wydatków Unii. W skład jego
wchodzi jeden przedstawiciel z każdego
państwa członkowskiego. Członkowie
Trybunału są w pełni niezależni w pełnieniu
swoich funkcji, w ogólnym interesie Unii.
Członkowie Trybunału Obrachunkowego
powoływani są przez Radę na okres 6 lat.
Trybunał ma swoja siedzibę w Luksemburgu.

Trybunał Obrachunkowy

Funkcje Trybunału obrachunkowego:
- kontrola rachunków wszystkich dochodów i
wydatków
- kontrola wiarygodności i legalności
wydatków
- konsultacje w dziedzinie przepisów
prawnych
- zwalczanie nadużyć finansowych
naruszających interesy Unii