Anna Sarzyńska



Utworzony rozporządzeniem Rady
Ministrów 14 maja

1996

1996 r.



Całkowita powierzchnia parku –

4613

4613 ha.



Ochrona ścisła obejmuje

324

324 ha.



Ochroną czynną objęte jest

4207

4207 ha.



Ochrona krajobrazowa obejmuje

81

81 ha.

Zdj.:
www.wrotamalopolski.pl/.../28202
2/parki_12.gif

To tu!

To tu!

Położenie

na mapie

Polski

Położenie:

•

Województwo pomorskie

•

Powiat chojnicki

•

Południowo – zachodnia część

Borów Tucholskich

Zdj.:
www.park.borytucholski
e.info/images/mapa3.jp
g

•

W parku znajduje się 640 gatunków

640 gatunków

roślin naczyniowych

•

Zarejestrowano

181

181

gatunków

gatunków

mszaków

–

– w tym wątrobowców26

26

gatunków

gatunków

,

a mchów 155

155

gatunków

gatunków

•

Okzami reliktów glacjalnych są:

bagno

zwyczajne Ledum

palustre

(ochrona

gatunkowa)

(ochrona

gatunkowa)

,

borówka

bagienna Vaccinium

uliginosum,

bażyna

czarna Empetrum

nigrum,zimoziół

północny Linnea

borealis

(ochrona

gatunkowa)

(ochrona

gatunkowa)

 i

trzcinnik prosty Calamagrostis stricta.

Ledum palustre

Zdj: park.borytucholskie.info

Linnea borealis

Zdj.:park.borytucholskie.info



W jeziorach lobeliowych,

które znajdują się na

terenie parku (9) rośnie

Lobelia jeziorna Lobelia

dortmanna,

poryblin

jeziorny Isoëtes lacustris

(oba gatunki objęte

(oba gatunki objęte

ochroną gatunkową)

ochroną gatunkową)

,

wywłócznik

skrętoległy Myriophyllu

m alternifolium, elisma

wodna Luronium natans

(objęta

ochroną

(objęta

ochroną

gatunkową

i

gatunkową

i

strefową)

strefową)

 i jeżogłówka

pokrewna Sparganium

angustifolium oraz kłoć

wiechowata Cladium

mariscus (związana z

podłożem bogatym w

węglan wapnia).

Luronium natans

Isoëtes lacustris

Lobelia dortmanna

Lasy

stanowią

głównie

monokultury

sosnowe,

które

zajmują ok. 80%

80%

powierzchni

parku.

Zdj.: www.gdow.edu.pl/stara/www/ela-
ulman/pliki/obrazki/bory_rys1.jpg

•

Fauna nie jest specyficzna tylko

dla tego regionu, ponieważ gatunki

odnotowane w parku są spotykane

także w innych częściach Polski.

•

W parku zarejestrowano

43

43

gatunki ssaków,

144

144

gatunki

ptaków

(108

108

lęgowych),

25

25

gatunków

ryb,

13

13

gatunków

płazów, 6

6

gatunków gadów i ok.

1000

1000

gatunków owadów.



Wybrane gatunki

chronione:



Owady: straszka

północna Sympec

ma paedisca



Ryby: koza Cobitis

taenia



Płazy: żaba

moczarowa Rana

arvalis



Gady: żmija

zygzakowata

Vipera berus



Ptaki:

Puchacz Bubo

bubo



Ssaki: Ryjówka

malutka Sorex

minutus

Rana arvalis

Zdj.:
wdfw.wa.gov/fish/ans/identify/species_image
s/rana_arvalis.jpg

Cobitis taenia

Zdj.:
pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Steinbeisser_001.jpg

Sympecma paedisca

Zdj.:
plfoto.com/zdjecia/738823.jpg

Na terenie Parku Narodowego zbieranie grzybów

jest niedozwolone, co nie przeszkadza wytrawnym

zbieraczom. Turystyka związana z okresem zbioru

płodów runa stanowi poważne zagrożenie dla

zasobów parku.
Grzyby lichenizowane (porosty) są powszechne w

obrębie parku:
- Stwierdzono 231

231

gatunków z czego 20

20

zaliczane

jest do reliktów puszczańskich, a około 60

60

gatunków objęto w Polsce ochroną prawną 

- znajduje się tutaj 70 gatunków spośród

umieszczonych w „Polskiej Czerwonej Liście

Porostów

Zagrożonych” 

- obecne są porosty szczególnie wrażliwe na

zanieczyszczenia powietrza, a także gatunki o

niewielkiej liczbie stanowisk w kraju i na Niżu

Środkowoeuropejskim.

 

Cladonia arbuscula

Cladonia arbuscula

(chrobotek leśny)

(chrobotek leśny)

Zdj.: www.park.borytucholskie.info

Zdj.: www.park.borytucholskie.info

•

Celem nadrzędnym ochrony przyrody

w Parku Narodowym „ Bory

Tucholskie” jest zachowanie specyfiki

biocenotycznej jezior lobeliowych,

jezior lobeliowych,

torfowisk oraz borów sosnowych

torfowisk oraz borów sosnowych

.

•

Nie

mniej

ważne

jest

także

zachowanie

różnorodności

biologicznej i krajobrazu sandrowo –

krajobrazu sandrowo –

pojeziernego

pojeziernego

specyficznego dla tego

terenu, a unikalnego tak w Polsce, jak

i w Europie

•

Niekontrolowana penetracja obszaru

Niekontrolowana penetracja obszaru

przez

turystów – zapobieganie zapewnić ma utrzymywanie i

konserwacja infrastruktury turystycznej, czytelne i

jednolite oznaczenie szlaków turystycznych oraz

monitoring pojazdów, aby uniemożliwić wjazd na

tereny nieudostępnione

•

Nadmierna

penetracja

Nadmierna

penetracja

terenu

związana

z

zarobkowym oraz rekreacyjnym zbiorem owoców

runa leśnego – zapobiec temu ma wyznaczenie miejsc

dopuszczających zbiór grzybów jadalnych oraz

owoców borówek.

•

Zanieczyszczenia gleby i powietrza

Zanieczyszczenia gleby i powietrza

– wywóz i

segregacja odpadów stałych oraz użytkowanie

odnawialnych źródeł energii ma pomóc redukować to

zagrożenie.

•

Gradacje owadów

•

Zmniejszenie różnorodności biologicznej

•

Niedostateczna ilość rozkładającego się

drewna

•

Zagrożenie pożarowe

•

Szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne

•

Eutrofizacja jezior

•

Ekspansja gatunków obcego pochodzenia

•

Podsadzenia pod osłoną drzewostanów gatunków

zgodnych z siedliskiem

•

Poprawki, uzupełnienia i dolesienia

•

Pielęgnowanie upraw

•

Regulacja składu gatunkowego

Regulacja składu gatunkowego

– cięcia

przebudowy

•

Usuwanie obcych gatunków roślin

•

Likwidacja zagrożeń ze strony owadów oraz

grzybów pasożytniczych

•

Ograniczanie presji zwierząt łownych

•

Ochrona przeciwpożarowa

•

Przeciwdziałanie sukcesji wtórnej

(łąki, murawy)

•

Ograniczenie

odpływu

wód

powierzchniowych

•

Ograniczenie

liczebności

gatunków zagrażających rzadkim
zwierzętom

•

Ochrona

zwierząt

(inwentaryzacja,

dokarmianie,

odłowy regulacyjne ichtiofauny)

•

Tworzenie szlaków turystycznych

•

Budowa

i

utrzymanie

infrastruktury turystycznej oraz
edukacyjnej

•

Ograniczenie turystyki pobytowej

Ochrona walorów widokowych
Budowa Muzeum Przyrodniczego

•

Dla nauki:



Obszar całego parku

•

W celach edukacyjnych:



Ścieżka dydaktyczna „ Łąki Józefowskie”



Ścieżka dydaktyczna „ Wokół jeziora lobeliowego Wielkie

Gacno”



Ścieżka dydaktyczna „ Piła Młyn”



Ścieżka botaniczna



Salka dydaktyczna



Centrum Edukacji Przyrodniczej w Chocimskim Młynie



Terenowa baza edukacyjna w Bachorzu

•

W celach kulturowych:



Chociński Młyn



Muzeum Przyrodnicze

W celach turystycznych:



Szlaki rowerowe



Szlaki piesze: : „Strugi Siedmiu Jezior”, „Szlak Kaszubski im.

Juliana Rydzkowskiego”, „ Szlak Brdy”, szlak Drzewicz – Jezioro

Płęsno,

Jezioro lobeliowe Wielkie Gacno

Zdj.: static.mapy.eholiday.pl/zdjecia/big/26234.jpg

Poniżej znajduje się objaw
lokalnego patriotyzmu -
tekst piosenki dotyczącej
Borów Tucholskich



Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie
ustanowienia planu ochrony dla Parku
Narodowego „Bory Tucholskie”



Tekst piosenki „Borowiackie anioły”
otrzymany od autora.



Wiśniewski, J., Gwiazdowicz, D. J.,
2009. Ochrona przyrody. Wydawnictwo
Uniwersytetu

Przyrodniczego

w

Poznaniu, Poznań.



www.park.borytucholskie.info