WYKŁAD

SYSTEMY ŁĄCZNOŚCI

W TRANSPORCIE

Zakład Telekomunikacji w Transporcie

WPROWADZENIE

Cel wykładu:

Przedstawienie podstawowych

pojęć stosowanych w dziedzinie

wiedzy i techniki, jaką jest

telekomunikacja

w zastosowaniach w

transporcie.

Definicja telekomunikacji

wg. Encyklopedii Powszechnej

PWN:

„Telekomunikacja - dziedzina działalności

ludzkiej dotycząca przekazywania na
odległość wiadomości za pośrednictwem
sygnałów (zwykle elektrycznych).”

Wiadomości

W telekomunikacji ograniczamy się do formy

(kształtu) wiadomości, nie wchodząc w jej treść

merytoryczną czy też zawartość uczuciową (różnica

z definicją informacji).

Kryteria podziału:



Przeznaczenie



Działalność gospodarcza



Struktura techniczna



Rodzaje sygnałów

Kryterium podziału -

przeznaczenie:

Telekomunikacja rozsiewcza -
np.: radio, telewizja

Kryterium podziału -

przeznaczenie:

Telekomunikacja zbiorcza -
np.: systemy nadzoru, monitoringu,

alarmowe (transmisja danych)

Kryterium podziału -

przeznaczenie:

Telekomunikacja porozumiewawcza

Kryterium podziału - działalność

gospodarcza



Usługi



Produkcja



Kooperacja



Doradztwo



Inne

Polityka Państwa

Zasoby ludzkie

Aspekty ekonomiczne Regulacje Prawne

Rozwiązania techniczne

POPYT

(użytkownicy telekomunikacji)

PODAŻ

(sieci telekomunikacyjne)

Usługi Telekomunikacyjne

Warunki działalności i rozwoju:

Istnieją trzy podstawowe metody

komutacji:

• komutacja łączy (kanałów);
• komutacja wiadomości;
• komutacja pakietów;

Metody komutacji

Komutacja łączy

Komutacja łączy polega na tworzeniu, na żądanie, między

dwiema lub więcej

stacjami

końcowymi drogi połączeniowej

będącej do ich wyłącznego użytku aż do chwili rozłączenia.

Komutacja wiadomości, w której informacje są przesyłane między

stacjami końcowymi w postaci wiadomości zawierających adres stacji
docelowej, przy czym wiadomości te mogą być przechowywane przez
pewien czas, jeżeli jest to niezbędne, w węzłach sieci, zanim zostaną
przesłane dalej. W tej metodzie komutacji kanały są zajmowane tylko w
czasie rzeczywistego przesyłania wiadomości między sąsiednimi
węzłami

.

Komutacja wiadomości

Komutacja pakietów różni się od komutacji wiadomości tym, że

informacja jest wymieniana między stacjami końcowymi w postaci
grup elementów binarnych o ograniczonej długości, zwanych
pakietami. Długie wiadomości, przed przesłaniem ich w sieci, są
dzielone na pakiety, a następnie odtwarzane w stacji docelowej.
Pakiety mają nagłówek zawierający adres i informacje sterujące oraz
część wiadomości mogą także zawierać informacje zabezpieczające
przed błędami.

Komutacja pakietów

Kryterium podziału - struktura techniczna



Urządzenia końcowe - abonenci



Teletransmisja - sieć dostępowa,
łącza międzycentralowe



Telekomutacja - centrale
abonenckie (PABX), centrale
końcowe (CK), międzymiastowe
(CMM), międzynarodowe (CMN).

SIEĆ TELEKOMUNIKACYJNA:

Abonent

Sieć dostępowa

Łącza

międzycentralowe

Centrala

Topologiczny model sieci telekomunikacyjnej

SIEĆ
A

SIEĆ
B

CMM

CK

CK

CMN

CMN

Kryterium podziału - rodzaj

sygnału:



Telekomunikacja analogowa:



sygnały ciągłe



teletransmisja analogowa



komutacja przestrzenna (komutacja łączy)



Telekomunikacja cyfrowa:



sygnały impulsowe (cyfrowe, kodowane)



teletransmisja impulsowa (cyfrowa)



komutacja czasowa (komutacja kanałów)

Procedura dialogu z siecią (centralą

końcową)

Procedura dialogu z siecią (centralą

końcową)



Zgłoszenie



Wybieranie



Rozmowa



Zakończenie

Procedura przekazywania informacji -

rozmowa



Fala akustyczna  mikrofon  fala

elektromagnetyczna  sieć  fala

elektromagnetyczna  słuchawka 

fala akustyczna

Sieć

TOR TELEKOMUNIKACYJNY

Tor telekomunikacyjny - zbiór urządzeń od jednego

aparatu końcowego do drugiego aparatu końcowego
(np. między aparatami telefonicznymi).

CK

CMM

Łącze międzycentralowe

Sieć dostępowa

CK

TOR TELETRANSMISYJNY

Tor teletransmisyjny - droga od jednego

urządzenia sieciowego do drugiego
urządzenia sieciowego.

CK

CMM

CK

Tor teletransmisyjny

TELETRANSMISJA

TELETRANSMISJA (def.) - dział telekomuni-

kacji odpowiedzialny za przesyłanie
sygnałów telekomunikacyjnych od punktu
do punktu drogą:

- przewodową (teletransmisja kablowa -

miedziana, falowodowa, światłowodowa),

- radiową (teletransmisja radiowa wykorzys-

tująca fale radiowe - radiolinie, urządzenia
radiowe nadawczo-odbiorcze

).

KRYTERIA JAKOŚCI

Podstawowe kryteria jakości transmisji
mowy to:

- głośność (tłumienie)
- wyrazistość (funkcja pasma
przenoszenia)
- zrozumiałość (jw.)

Przeciętny zakres słyszalności

i poziomów natężeń dźwięków podczas

mowy

100

1
000

10 000

30

40

50

60

70

80

p [dB]

f [Hz]

Pasmo telefoniczne

30
0

3
400

Pasmo telefoniczne

f
[Hz]





300

3 400

3 100

Przyjęto szerokość pasma telefonicznego

podstawowego =

4 kHz

TOR TELEKOMUNIKACYJNY

Tor telekomunikacyjny jest to urządzenie, będące

układem biernym, umożliwiające ruch fal
elektromagnetycznych (świetlnych), w kanale
przestrzennym w taki sposób, że energia tych fal
zostaje skupiona w umyślnym walcu o
dostatecznie małym promieniu

.

Przykłady torów:
- przewodowe (symetryczne, koncentryczne),
- światłowodowe,
- radiowe (radiolinie),
- falowodowe.

KANAŁ TELEKOMUNIKACYJNY

Kanał telekomunikacyjny jest to zespół środków

technicznych umożliwiających przesyłanie
sygnałów telekomunikacyjnych od punktu A do
punktu B

ALBO

od punktu B do punktu A .

CK

CMM

>

a

b

<

a’

b’

A

B

ŁĄCZE TELEKOMUNIKACYJNE

Łącze telekomunikacyjne jest to zespół środków

technicznych umożliwiających przesyłanie
sygnałów telekomunikacyjnych od punktu A do
punktu B

I

od punktu B do punktu A.

CK

CMM

>

a

b

<

A

B

Łącze AB

WIELOKROTNE WYKORZYSTANIE

TORU TELEKOMUNIKACYJNEGO

POJĘCIE MODULACJI:

Proces zmiany niektórych wielkości

charakterystycz-nych jednego przebiegu
elektrycznego zmiennego w czasie
(przebiegu modulowanego - nośnego) pod
wpływem drugiego przebiegu tzw. przebiegu
modulującego.

Rodzaje modulacji: analogowa, impulsowa,

impulsowo-kodowa.

MODULACJA ANALOGOWA

ILUSTRACJA MODULACJI AMPLITUDY

t

t

t

Przebieg nośny

Przebieg zmodulowany

Przebieg modulujący

ZWIELOKROTNIENIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

12,3

23,4

20

16

12

0,3

3,4

0

4 . . .

12

16

20

24

kHz

SYSTEMY ZE ZWIELOKROTNIENIEM

CZĘSTOTLIWOŚCIOWYM

Krotności typowe:
3, 4, 6, 8,

12, 24

, 60, 300, 900,

1920,

2700,

3600

Polski system, szeroko stosowany i jeszcze

występujący w sieci: TN 12/24

KRYTERIA OCENY SYSTEMÓW

WIELOKROTNYCH

Podstawowe kryteria oceny systemów to:

1. Wierność odtwarzania wiadomości;
2. Szerokość pasma częstotliwości

potrzebnego do przekazania określonej
ilości wiadomości w jednostce czasu;

3. Wpływ zakłóceń na skażenia sygnału;
4. Technologiczność konstrukcji;
5. Cena i koszty eksploatacji.

TELEKOMUTACJA

Dział telekomunikacji obejmujący zagadnienia

związane z zestawianiem (budową, tworzeniem)
za pomocą urządzeń nazywanych łącznicami
(centralami) dróg połączeniowych służących do
przesyłania sygnałów telekomunikacyjnych.

Zestawienie połączenia realizowane jest w

łącznicy zgodnie z życzeniami abonenta
wywołującego (aparat telefoniczny, system
wybierania).

ŁĄCZNICA TELEKOMUNIKACYJNA

Łącznica telefoniczna - urządzenie przeznaczone do

zestawiania (komutacji) łączy (kanałów)
telefonicznych, „budowy drogi” pomiędzy łączami
doprowadzonymi do centrali, w której znajduje się
łącznica (np. łącza pomiędzy abonentami tej samej
centrali końcowej).

Generalne podziały:

- łącznice: ręczne, automatyczne, (półautomatyczne - awizo);
- łącznice z komutacją: przestrzenną (komutacja łączy),

czasową (komutacja kanałów).

CENTRALA TELEKOMUNIKACYJNA

Centrala telekomunikacyjna -

pomieszczenie (zespół pomieszczeń)
wraz z pełnym wypo-sażeniem, w
szczególności z zainstalowaną łącznicą.

ŁĄCZNICE AUTOMATYCZNE

Łącznica telefoniczna automatyczna - zestawienie

połączenia dokonywane jest przez abonenta
(bez udziału obsługi centrali) z wykorzystaniem
układu wybierczego (tarczy numerowej,
klawiatury).

Uwaga: w niektórych centralach (np. abonenckich,

końcowych) stosowane jest tzw. awizo tj.
stanowisko obsługi centrali dla realizacji usług
dodatkowych, dodanych.

JAK WIDZI SIEĆ ABONENT ?

SIEĆ

Telefon

DTE

M

S

Funkcje aparatu telefonicznego:

- Nawiązanie dialogu z siecią:



sygnalizacja stałoprądowa (MB)



sygnalizacja dekadowa (impulsowa)



sygnalizacja wieloczęstotliwościowa
(tonowa)



sygnalizacja cyfrowa

- Wymiana informacji

MODEM

Modem - urządzenie przystosowujące (przekształcające)

impulsowy (stałoprądowy, izochroniczny) sygnał
transmisji danych do postaci transmisyjnej, tj. do postaci
wymaganej dla łącza telefonicznego (przekształcenie
analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe - przetwornik AC
i CA).

DEMODULATOR

MODULATOR

MODEM / DCE

MODEM

DTE

DTE

DCE

Łącze telefoniczne

JAK WIDZI SIEĆ ABONENT TRANSMISJI DANYCH

SIEĆ

TELEFONICZNA

Telefon

S

DTE

DCE

KOMPUTE
R

MODEM

DTE

DCE

ŁĄCZA TRANSMISJI DANYCH

DTE

DCE

Łącze telefoniczne analogowe

Łącze trwałe (dzierżawione)

Łącze komutowane

DTE

DCE

Łącze telefoniczne analogowe

CENTRALA

TELEFONICZNA