1

Unia

Gospodarczo -

Walutowa

2



Unia walutowa jest jednym z najbardziej

zaawansowanych etapów w procesie integracji

gospodarczej, gdyż zakłada:



istnienie wspólnego rynku,



koordynację polityki gospodarczej i

monetarnej,



posiadanie wspólnej waluty przez kraje

członkowskie,



istnienie jednej, wspólnej instytucji regulującej

działanie rynku pieniężnego.

3

1.

Traktat Rzymski ustanawiający

Europejską Wspólnotę Gospodarczą

Cele:

•

Praca nad wspólną polityką rolną

•

Utworzeniem unii celnej

•

Utworzenie wspólnego rynku

Droga do Unii Walutowej

4

Droga do Unii Walutowej

2.

System finansowy z Bretton Woods

System polegał na ścisłym powiązaniu
europejskich walut z amerykańskim dolarem.
Państwa członkowskie EWG po wstąpieniu do
systemu podjęły decyzję o utrzymaniu kursów
pomiędzy walutami w przedziale wynoszącym
+/- 0,75%
(wokół kursu parytetowego).

5

Droga do Unii Walutowej

2. System finansowy z Bretton Woods

Na tym etapie integracji monetarnej zakładano:

osiągnięcie jak największej stabilności kursów

między walutami narodowymi państw
członkowskich,
uwzględniając jednak przy tym taką redukcję
wahań
kursów, aby możliwe było w przyszłości
zastąpienie
walut narodowych wspólnym pieniądzem

6

Droga do Unii Walutowej

3. Szczyt EWG w Hadze w grudniu 1969 r.



Zdecydowano o utworzeniu Unii Gospodarczej i

Walutowej.



Powołano komitet pod przewodnictwem Pierre'a

Wernera celem stworzenia planu dojścia do UGW w
okresie do 1980 r.
Cele:

Osiągnięcie pełnej swobody wymiany walut

Osiągnięcie swobody przepływu kapitału

Powołanie wspólnej instytucji finansowej-
odpowiedzialnej za
prowadzenie i koordynację polityki gospodarczej i
pieniężnej
na szczeblu ponadnarodowym

Nie wykluczano zastąpienia walut narodowych państw
członkowskich wspólnym europejskim pieniądzem.

7

Droga do Unii Walutowej

4. Ostateczne odstąpienie państw EWG od
realizacji
planu Wernera, we wcześniej przewidywanych
terminach.



O niepowodzeniu planu, zadecydowało wiele przyczyn:

Poważne światowe kryzysy walutowe i gospodarcze-
załamanie systemu walutowego z Bretton Woods,

Światowy kryzys naftowy,

Brak odpowiednich podstaw prawnych, tj. przepisów

traktatowych dotyczących Unii Gospodarczej i
Walutowej,

Brak spójności gospodarczej, tj. występowanie
istotnych
różnic w sytuacji gospodarczej poszczególnych państw
EWG,

Brak wystarczająco silnej woli politycznej.

8

Droga do Unii Walutowej

5. Utworzenie Europejskiego Systemu
Walutowego

Niezrealizowanie planów nie zraziło państw
europejskich do samej idei i potrzeby utworzenia
UGW. Do kwestii tej powrócono ponownie kilka
lat później. Tym razem jednak kraje członkowskie
EWG, widząc słabość dotychczasowego
mechanizmu stabilizowania kursów walutowych
podjęły pracę nad stworzeniem jego
skuteczniejszej formy- Europejskiego Systemu
Walutowego

9



Cele ESW:



Stworzenie obszaru stabilności monetarnej, która

regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej



Uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją,

konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez

kraje

z wyższą inflacją



Wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który

dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał
wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką
inflacją

10



Najważniejsze trzy elementy ESW to:



Mechanizm Kursów Walutowych mający na celu redukcję

wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty
Europejskiej



Wspólna waluta ECU - European Currency Unit - waluta

bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów
EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO



Mechanizm interwencyjno - kredytowy banków centralnych

–

dostarczanie kredytu krajom mającym trudności z bilansem
płatniczym (wszystkie państwa członkowskie UE)

11

6. Raport Delorsa



Utworzenie konkretnych etapów dochodzenia do UGW Rada

powierzono komitetowi pod przewodnictwem Jacques'a
Delorsa – ówczesnego przewodniczącego Komisji Europejskiej.
W skład komitetu wchodzili prezesi krajowych banków

centralnych

Wspólnoty Europejskiej.



Przedstawiony przez nich tzw. Raport Delorsa proponował

zrealizować unię gospodarczą walutową stopniowo w trzech
odrębnych etapach



W oparciu o Raport Delorsa Rada Europejska zadecydowała, że

pierwszy etap realizacji UGW rozpocznie się w dniu

1 lipca 1990 r.

12

Traktat z Maastricht

Raport Delorsa stał się podstawą negocjacji państw
członkowskich podczas konferencji międzyrządowej w

sprawie

Unii Gospodarczej i Walutowej. Głównym jej celem było
przygotowanie zmian traktatowych, niezbędnych
do zakończenia budowy UGW. Negocjacje zakończyły

się w

pełni sukcesem w postaci przyjęcia nowego,

wspólnotowego

Traktatu o Unii Europejskiej, zwanego również
Traktatem z Maastricht, który został podpisany 7 lutego
1992 r., a wszedł w życie 1 listopada 1993 r.

13

Etap pierwszy

1 lipca 1990 r- 31 grudnia 1993.

Zakładał on:

 Całkowitą swobodę transakcji kapitałowych w ramach UE

 Zwiększenie środków przekazywanych w celu zlikwidowania
różnic
pomiędzy poszczególnymi regionami Europy
(fundusze strukturalne)

 Zbliżenie gospodarek poprzez wielostronną obserwację
polityki
gospodarczej poszczególnych państw członkowskich.

 Zaciśnięcie współpracy pomiędzy bankami centralnymi

 Swobodę stosowanie ECU

 Utworzenie jednolitego rynku europejskiego opartego na
czterech
swobodach: swobodnego przepływu ludzi, towarów, usług i
kapitału

 Stabilizacja kursów walutowych w ramach EMS

14

Etap drugi

1 stycznia 1994 r- 31 grudnia 1998



Utworzenie

Europejskiego Instytutu Walutowego

(EIM) we

Frankfurcie nad Menem będącego zalążkiem przyszłego

Europejskiego Banku Centralnego

Zadania:



Zacieśnianie współpracy banków centralnych w zakresie
koordynacji polityki pieniężnej



Przeprowadzenie niezbędnych przygotowań do ustanowienia
Europejskiego Systemu Banków Centralnych



Prowadzenie jednolitej polityki pieniężnej



Utworzenie wspólnej waluty w trzecim etapie.

15

Etap drugi

1 stycznia 1994 r- 31 grudnia 1998



Zakaz finansowania deficytu budżetowego przez bank
centralny



Zakaz uprzywilejowanego dostępu instytucji finansowych



Zwiększenie koordynacji polityki gospodarczej i pieniężnej



Zwiększenie zbieżności gospodarczej między państwami
członkowskimi



Dążenie do unikania nadmiernego deficytu



Proces prowadzący do niezależności krajowych banków
centralnych planowano zakończyć najpóźniej do dnia
utworzenia Europejskiego Systemu Banków Centralnych



Prace przygotowawcze do etapu trzeciego

16

Kryteria konwergencji

1.

Kryterium stabilności cen

: średnia stopa inflacji (w roku

poprzedzającym ocenę gotowości do EMU) nie może przekroczyć
1,5 punktu % średniej stopy inflacji (odnotowanej w tym samym
czasie) w trzech państwach członkowskich z najniższą inflacją

2.

Kryterium deficytu budżetowego

: udział deficytu sektora

rządowego w produkcie krajowym brutto (PKB) mierzonym w
cenach rynkowych, w roku poprzedzającym ocenę gotowości do
EMU, nie powinien przekraczać 3 %

3.

Kryterium długu publicznego

: udział zadłużenia publicznego

w PKB w

roku poprzedzającym ocenę nie powinien przekraczać 60 %

17

Kryteria konwergencji

4.

Kryterium stóp procentowych

: średnia długookresowa

stopa procentowa w roku poprzedzającym ocenę nie powinna

być wyższa więcej niż o 2 punkty % od średniej stopy

procentowej w trzech krajach o najniższym poziomie inflacji

5.

Kryterium udziału w mechanizmie kursowym
Europejskiego Systemu Walutowego

: kraj aspirujący do

przystąpienia do trzeciej fazy EMU powinien być przynajmniej
przez dwa lata poprzedzające badanie członkiem
Europejskiego Systemu Walutowego i respektować normalny
przedział wahań kursów walut przewidziany w ramach
mechanizmu kursowego

18

Stan wypełnienia kryteriów

konwergencji przez Polskę

(marzec 2010r.)

Kryterium

Jak powinno być?

Jak jest?

Stabilności cen

1,7%

4,0%

Fiskalne:

 

 

Deficytu budżetowego

3% PKB

3,6% PKB

Długu publicznego

60% PKB

47,2% PKB

Stóp procentowych

5,7%

6,2%

Walutowe

Uczestnictwo w

mechanizmie ERM II

Brak uczestnictwa w

mechanizmie ERM

II

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych

„Monitora konwergencji nominalnej” Ministerstwa Finansów

19

Etap trzeci

1 stycznia 1999 r - 31 grudnia 2001



Wprowadzenie wspólnej waluty



Grudzień 1995 - w Madrycie Rada Europejska uzgodniła nazwę

nowej

waluty -

euro

. Ustanowiono też system TARGET – system

automatycznych przeliczeń walut narodowych na euro.



1 stycznia 1999 - inauguracja euro w transakcjach bezgotówkowych

w 11 krajach



1 stycznia 2002 - wprowadzenie waluty w formie gotówkowej w

dwunastu państwach UE (oprócz Wielkiej Brytanii, Szwecji i Danii).



1 lipca 2002 - ostateczne wycofanie z obiegu waluty narodowej 12

państw, które przystąpiły do strefy euro.

Rozszerzenie strefy euro nastąpiło trzykrotnie:
1 stycznia 2007 przez euro została zastąpiona waluta słoweńska,
1 stycznia 2008 funt cypryjski i lira maltańska
1 stycznia 2009 korona słowacka.

20

Etap trzeci

1 stycznia 1999 r - 31 grudnia 2001



Wszystkie państwa należące do UGW przekazują na rzecz
EBC

i ESBC dotychczasowe uprawnienia związane z

formułowaniem

i realizacją samodzielnej polityki pieniężnej



Prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez Europejski

System Banków Centralnych



Nieodwołalne ustalenie kursów wymiany walut narodowych

na euro



Wejście w życie wewnątrzunijnego mechanizmu kursowego
(ERM II)



Wejście w życie Paktu Stabilności i Wzrostu

21

Euro posługują się:



Państwa członkowskie UE

Od 1999 r.



Austria



 Belgia



 Finlandia



 Francja



 Hiszpania



 Holandia



 Irlandia



 Luksemburg



 Niemcy



 Portugalia



 Włochy

Od 2001 roku:

 Grecja

Od 2007 roku:

 Słowenia

Od 2008 roku:

 Cypr

 Malta

Od 2009 roku:

 Słowacja



W porozumieniu z Unią na euroizację

zdecydowały się:

 Watykan

 San Marino

 Monako

22

Euro posługują się:



Trzy państwa wprowadziły euro bez porozumienia

ze
Wspólnotami:

 Andora

 Czarnogóra

 Kosowo



Departamenty zagraniczne, terytoria i wyspy

należące do
państw członkowskich lub stowarzyszone z nimi:

 Gwadelupa

 Gujana Francuska

 Martynika

 Majotta

 Réunion

 Saint-Pierre i Miquelon

 Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne.

23

Korzyści i koszty z

wprowadzenia Euro

w Polsce

24

Znaczenie EURO



Wstąpienie Polski do strefy euro oznaczać będzie
głębsze włączenie naszego kraju w struktury
gospodarcze UE, pełniejszy udział w Jednolitym Rynku
Europejskim oraz procesach decyzyjnych



Unia Walutowa zaliczana jest obok USA i Japonii do
największych potęg gospodarczych świata i
największych rynków



Przystępując do strefy euro Polska uzyska wpływ na
decyzje EBC oraz zyska na znaczeniu w innych
instytucjach europejskich, z uwagi na przynależność do
najściślejszego „kręgu” w UE

25



Korzyści:

1.

Spełnienie kryteriów konwergencji stworzy

warunki sprzyjające wzrostowi gospodarczemu

2.

Wzrost wiarygodności polityki

makroekonomicznej kraju oraz ograniczenie

ryzyka występowania gwałtownych

przepływów kapitałowych destabilizujących

gospodarkę

3.

Eliminacja ryzyka walutowego oraz kosztów

transakcyjnych w stosunku do euro

Skutki makroekonomiczne

26



Korzyści:

4.

Obniżenie kosztu kapitału powinno

stymulować wzrost stopy inwestycji krajowych

5.

Brak ryzyka zmienności kursu złotego do euro

6.

Przyjęcie euro powinno zatem sprzyjać

napływowi bezpośrednich inwestycji

zagranicznych (BIZ), uznawanych za jedną z

najważniejszych determinant wzrostu

gospodarczego

Skutki makroekonomiczne

27



Zagrożenia i koszty:

1.

Utrata suwerenności narodowej w sferze

pieniężnej umożliwiającą niezależne

prowadzenie polityki stóp procentowych

2.

Bariery w swobodnym przepływie siły roboczej

3.

Ograniczenia instytucjonalne w dostępie do

rynków pracy niektórych krajów UE

4.

Polska może dotkliwie odczuć skutki utraty

autonomicznej polityki pieniężnej

Skutki makroekonomiczne

28



Zagrożenia i koszty:

5.

Przyjęcie wspólnej waluty europejskiej jest

równoznaczne z utratą kursu walutowego jako

mechanizmu stabilizującego wahania koniunkturalne

6.

Konieczność przeprowadzenia kampanii informacyjnej

nie tylko ukazującej społeczeństwu wygląd nowych

banknotów i monet, ale także uświadamiającej

korzyści i koszty wprowadzenia wspólnej waluty

7.

Konieczność przeprowadzenia procesu wymiany

banknotów i monet oraz związane z tym koszty

(produkcja i dystrybucja nowych banknotów i monet,

niszczenie starych).

Skutki makroekonomiczne

29

Skutki mikroekonomiczne dla przedsiębiorstw



Korzyści:

1.Eliminacja ryzyka walutowego w stosunku do euro

2.Zredukowanie niepewności co do przyszłego

poziomu przychodów i kosztów umożliwi
przedsiębiorcom ustalanie długookresowych
strategii działania, zwiększy trafność
podejmowanych decyzji inwestycyjnych oraz
przyczyni się do bardziej efektywnej alokacji
kapitału

3.Cenowa przejrzystość rynku

30

Skutki mikroekonomiczne dla przedsiębiorstw



Korzyści:

4. Rynki traktowane do tej pory jako zagraniczne

staną się

tak samo dostępne jak rynek Polski

5. Lepsze postrzeganie krajowych przedsiębiorców

jako

partnerów handlowych

6. Obniżenie krajowych stóp procentowych

7. Pełny dostęp do jednego z największych rynków
finansowych na świecie

31

Skutki mikroekonomiczne dla przedsiębiorstw



Korzyści:

8. Warszawska Giełda Papierów Wartościowych

stanie

się częścią rynku finansowego strefy euro

9. Możliwość pełnego uczestnictwa w europejskim

rynku

obligacji

10. Uprości procedury księgowania i raportowania

dla firm

ze strefy euro posiadających filie i odziały w

Polsce

(i odwrotnie)

32

Skutki mikroekonomiczne dla przedsiębiorstw



Koszty i zagrożenia:

1. Wzrost konkurencji ze strony firm strefy euro

2. Wartości kontraktów, należności, płac, itp. będą
musiały zostać przeliczone na euro

3. Konieczność prezentowania w okresie

przejściowym

podwójnych cen na produktach, w cennikach oraz
w katalogach

4. Przedsiębiorcy będą musieli zadbać o to, aby kasy
fiskalne podawały ceny w euro i drukowały

paragony z

symbolem euro

33

Skutki mikroekonomiczne dla przedsiębiorstw



Koszty i zagrożenia:

5. Konieczność poniesienia przez przedsiębiorców
wymiernych kosztów, aby dostosować się do nowej
sytuacji:

Konieczność przystosowania do euro systemów
informatycznych

Szkolenia kadr dotyczącego posługiwania się nową

walutą

Dostosowania automatów wrzutowych do

przyjmowania

monet euro

34

Skutki mikroekonomiczne dla konsumentów



Korzyści:

1.Zniknie konieczność wymiany złotego na euro

przed

wyjazdem oraz koszt tej wymiany związany z

różnicą

pomiędzy kursem kupna i sprzedaży walut

2.Korzystanie z kart płatniczych w krajach

należących do

obszaru euro będzie tańsze

3.Zniknie obawa, że po powrocie do kraju za

przywiezione

euro otrzymamy mniej złotych, niż

otrzymalibyśmy przed

wyjazdem

35

Skutki mikroekonomiczne dla konsumentów



Korzyści:

4.Przed powrotem do kraju nie trzeba będzie

pozbywać

się monet euro, aby uniknąć problemów z ich

sprzedażą

5.Euro można wymienić na walutę lokalną

właściwie w

każdym państwie na świecie

6.Łatwiejsze stanie się porównywanie cen w

państwach

strefy euro z cenami w Polsce

36

Skutki mikroekonomiczne dla konsumentów



Korzyści:

7. Przejrzystość cenowa, a przede wszystkim

zwiększona

konkurencja powinna przyczynić się do obniżenia

cen

produktów i usług

8. Oficjalne stopy procentowe ulegną obniżeniu

9. Na straży wartości pieniądza będzie stał

Europejski

Bank Centralny, znajdujący się poza wpływem
bieżących krajowych gier politycznych

37

Skutki mikroekonomiczne dla konsumentów



Koszty i zagrożenia:

1.Społeczeństwo polskie będzie musiało ponieść

koszty

spełnienia rygorystycznych kryteriów Traktatu z
Maastricht

2.Wzrost cen

3.Konieczność zapoznania się z nowymi monetami i
banknotami, a także cenami podawanymi w euro

38

Bibliografia



Nowak-Far Artur

„Unia Gospodarcza i Walutowa w Europie”



http://eupolicy-jeanmonnet.sggw.waw.pl
/page.php?2



http://www.nbp.pl



http://europa.eu/



http://www.mf.gov.pl