Unia Gospodarcza i walutowa – zgodnie z zapisami w traktacie z Maastricht
z 92r.(wszedł w 93r.)
Do unii walutowej należy 17 państw. Od początku tj. od 99r. 11 państw tj.:
- Niemcy;
- Francja;
- Irlandia;
- Austria;
- Finlandia;
- Hiszpania;
- Portugalia;
- Belgia;
- Holandia;
- Luksemburg;
- Włochy.
Następnie: - od 1 stycznia 2001 – Grecja;
- od 1 stycznia 2007 – Słowenia;
- od 1 stycznia 2008 – Malta, Cypr;
- od 1 stycznia 2009 – Słowacja;
- od 1 stycznia 2001 – Estonia.
San Marino, Monako, Watykan – na mocy dwustronnych umów
Andora, Kosów, Czarnogóra – na mocy jednostronnych decyzji krajów.
Wielka Brytania (opt in) – zastrzeżenie w protokołach o możliwości wejścia do Unii
Dania (opt aut) - zastrzeżenie w protokołach o możliwości wyjścia z Unii – nigdy nie weszli.
Szwecja – nie spełnia warunków politycznych.
Proces tworzenia unii walutowej – III etapy
I etap – lipiec 90r. – grudzień 93r.
II etap – lipiec 94r. – grudzień 98r.
III etap – 1 styczeń 99r. – bez daty granicznej
1 stycznia 2002r. – wprowadzenie do powszechnego obiegu monet, banknotów.
I etap – dokończenie budowy wspólnego rynku (zapisy w akcie z połowy lat 80-tych), ratyfikowanie traktatu.
II etap – dążenie do spełnienia warunków unii walutowej. Rada unii podjęła decyzję (93r.) o zakwalifikowaniu 11 państw do III etapu.
- ustalenie sztywnego kursu walut
- zadecydowanie o nazwie wluty (grudzień 95)
- wymiana monet – awers wspólny/rewers zależnie od kraju
-czerwiec 98 początek funkcjonowania Europejskiego Banku Centralnego
Willem Duisenberg – pierwszy prezes
zastąpiony przez Jean Claude Trrichet
3 prezes Mario Draghi
zadecydowano o siedzibie EBC – Frankfurt nad Menem
Kraje członkowskie i instytucje europejskie prawnie gwarantujące płynne przejście od walut narodowych do euro.
Skrócono okres przejścia z 6 m-cy do 2 m-cy.
III etap (styczeń 2002)- euro już wprowadzone – nie ma regulacji dot. odejścia od euro
Warunki wprowadzenia (6 warunków z traktatu z Maastricht) – kolejność spełniania warunków dowolna:
- inflacja mierzona sharmonizowanym indeksem cen konsumpcyjnych – nie może być wyższa od wartości referencyjnych;
- stopa procentowa nie może być wyższa niż 2% - długoterminowa stopa inflacji w 3 krajach o najniższej inflacji;
- deficyt sektora finansów publicznych nie może być wyższy niż 3% produktu krajowego brutto;
- dług publiczny nie może być wyższy niż 60 % PKB danego państwa chyba, że wartość ta maleje i zbliża się wystarczająco do wartości referencyjnej;
- stabilność kursu waluty – min. 2 lata kurs waluty nie może wahać się +/- 15% od kursu odniesienia – raport spełnienia warunków;
- niezależność banku centralnego.
Koszty wprowadzenia euro:
- utrata niezależności w polityce pieniężnej i kursowej (na rzecz EBC);
- stopy procentowe wspólne dla całego obszaru;
- możliwość wzrostu cen;
- procedura wprowadzania (koszty wprowadzania do obiegu waluty - koszty techniczne)
Zalety:
- eliminacja ryzyka kursowego;
- eliminacja kosztów transakcyjnych;
- kraje o niskiej wiarygodności (wyższa inflacja) zamienią słabszą walutę na mocniejszą;
- większa przejrzystość cen (kraj – zagranica).