Pānini

Klasyfikacja głosek sanskrytu

P

P

ĀNIN

ĀNIN

I

I

NIEKTÓRE

NIEKTÓRE

FORMUŁY

FORMUŁY

(ZE SPISU ALFABETYCZNEGO)

(ZE SPISU ALFABETYCZNEGO)

Grecja i Rzym

Indie

Przedmiot: greka, łacina

Przedmiot: sanskryt

Rozwijanie teorii

Rozwijanie badań materiałowych

Punkt wyjścia: filozofia

(język a rzeczywistość)

Punkt wyjścia:

analiza tekstów sakralnych

Teoria części mowy

-

Fonetyka akustyczna

Fonetyka artykulacyjna

-

Analiza morfologiczna wyrazu

-

Odróżnianie fleksji od derywacji

Teoria PHYSEI

Hieraklit



Zmienność rzeczywistości i

zmienność języka są

proporcjonalne, oparte na

tym samym porządku

(logos).



Słowo i rzecz to w istocie

jedno



Język (wyraz) ma

z rzeczywistością

związek umowny, pozorny.

Rzeczywistość = próżnia +

atomy.



Język odnosi się nie do niej,

lecz do ludzkich wrażeń.

Teoria PHYSEI (φύσει)

Heraklit

Teoria THESEI (θέσει)

Demokryt

EPIKUR

- gr. Επίκουρος Epikuros;

341 -270 p.n.e. – filozof grecki

Pierwotnie język miał związek naturalny

z rzeczywistością -

PHYSEI

Wtórnie ten naturalny związek się zatarł

-

THESEI

Etymologia -

uczy, jak stan naturalny

(ONOMATOPEJA)

przez:

1.odawanie, odejmowanie,

przestawianie,

podstawianie dźwięków,

2.

METAFORĘ

przeszedł w umowny.

ARYSTOTELES

gr. Αριστοτέλης, Aristotelēs, 384 - 322 p.n.e.-

filozof grecki

nie

język ↔ rzeczywistość

lecz

język ↔ myślenie ↔ rzeczywistość

zdania ↔ sądy ↔ rzeczywistość

(prawdziwe lub fałszywe)

wyrazy ↔ pojęcia ↔ rzeczy

Logika

uczy, jak z sądu wyodrębnia się pojęcie (przez definicję,

umieszczanie w hierarchii pojęć nadrzędnych i podrzędnych).

Sąd

- zestawia 2 pojęcia: podmiot (podrzędne) i orzeczenie

(nadrzędne).

Zdanie

- zestawia 2 wyrazy: imię i słowo przy pomocy łącznika

ANOMALIŚCI

(Chryzyp, stoicy)

ANALOGIŚCI

(filologowie i gramatycy)

1.

JĘZYK JEST NIEZGODNY Z

LOGIKĄ, ZATEM I Z

RZECZYWISTOŚCIĄ.

Ateny pl. – jedno miasto

lud sg. – wielu ludzi

1. JĘZYK JEST ZGODNY Z LOGIKĄ, A

ZATEM I Z RZECZYWISTOŚCIĄ

2. NIE MA PORZĄDKU WEWNĄTRZ

JĘZYKA

Ten sam przypadek – różne końcówki i

odwrotnie

2. JEST PORZĄDEK WEWNĄTRZ

JĘZYKA

Te same końcówki różnych

rzeczowników

3. SZUKALI FAKTÓW

JEDNOSTKOWYCH I WYJĄTKÓW OD

REGUŁ.

3. USTALAI FAKTY KATEGORIALNE I

REGUŁY.

GRAMATYKA -

jako zestaw faktów kategorialnych i jednostkowych; reguł i

wyjątków.

DYONYSIOS THRAX

(170 – 90 p.n.e)

1. Fonetyka akustyczna, częściowo mieszająca pojęcia głoski i litery:

samogłoski (fonenta), dyftongi, spółgłoski(synfona) półgłośnie, nieme,

przydechowe, podwójne (ps, ks, bo ψ, ξ)

2. Części mowy (jednocześnie i zdania): imię, słowo, imiesłów,

rodzajnik, zaimek,

przyimek, przysłówek, spójnik.

Nieodróżnianie fleksji od derywacji i stylistyki

np. kategorie imienia: rodzaj: męski, żeński, nijaki, podwójny (sługa) i

wspólny

(jaskółka),postać (podstawowa i pochodna), struktura

(wyrazy proste i

złożone), przypadek (bez podania

paradygmatów), liczba, imię własne, imię

pospolite, kolektywne,

bierne, onomatopeiczne, homonim, synonim…

APOLLONIOS DYSKOLOS

(ok. 150 n.e) - początki składni

„Peri syntakseos”