Rak trzonu

Rak trzonu

macicy

macicy

Carcinoma endometrii

Carcinoma endometrii

Autor: Jacek Dryl

Autor: Jacek Dryl

Epidemiologia

Epidemiologia



trzeci co do częstości nowotwór u kobiet w Polsce

trzeci co do częstości nowotwór u kobiet w Polsce



zachorowalność systematycznie, ale nieznacznie

zachorowalność systematycznie, ale nieznacznie

rośnie

rośnie



standaryzowany współczynnik zachorowalności

standaryzowany współczynnik zachorowalności

wynosi ok. 13 na 100 000 kobiet

wynosi ok. 13 na 100 000 kobiet



Umieralność na raka trzonu nieznacznie maleje

Umieralność na raka trzonu nieznacznie maleje



Standaryzowany współczynnik zgonów wynosi

Standaryzowany współczynnik zgonów wynosi

ok.2,2 na 100 000 kobiet

ok.2,2 na 100 000 kobiet



Wśród przyczyn zgonów rak endometrium

Wśród przyczyn zgonów rak endometrium

znajduje się w Polsce na 14 miejscu

znajduje się w Polsce na 14 miejscu



Najczęściej chorują na ten nowotwór kobiety w VII

Najczęściej chorują na ten nowotwór kobiety w VII

dekadzie życia

dekadzie życia

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka



wiek ( powyżej 50 r.ż.)

wiek ( powyżej 50 r.ż.)



niepłodność lub małodzietność

niepłodność lub małodzietność



otyłość

otyłość



cukrzyca

cukrzyca



nadciśnienie

nadciśnienie



wczesne pokwitanie i późne przekwitanie

wczesne pokwitanie i późne przekwitanie



zespół Stein-Lewenthala

zespół Stein-Lewenthala



estrogeny egzogenne stosowane w sposób niewłaściwy

estrogeny egzogenne stosowane w sposób niewłaściwy



wysoki status ekonomiczny

wysoki status ekonomiczny



zamieszkiwanie w mieście

zamieszkiwanie w mieście



czynniki genetyczne – występowanie rodzinne

czynniki genetyczne – występowanie rodzinne



obniżenie odporności ustroju

obniżenie odporności ustroju

Diagnostyka i

Diagnostyka i

profilaktyka

profilaktyka



Każde nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych

Każde nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych

w okresie menopauzalnym i po tym okresie

w okresie menopauzalnym i po tym okresie

powinno być zweryfikowane badaniem

powinno być zweryfikowane badaniem

histopatologicznym.

histopatologicznym.



Badanie skryningowe w tym nowotworze nie jest

Badanie skryningowe w tym nowotworze nie jest

przeprowadzane ze względu na wysokie koszty.

przeprowadzane ze względu na wysokie koszty.



Z badań dodatkowych znaczenie diagnostyczne

Z badań dodatkowych znaczenie diagnostyczne

ma USG miednicy mniejszej i histeroskopia.

ma USG miednicy mniejszej i histeroskopia.



Podstawą rozpoznania jest badanie

Podstawą rozpoznania jest badanie

patomorfologiczne materiału pobranego przez

patomorfologiczne materiału pobranego przez

dokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy.

dokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy.

Klasyfikacja kliniczna

Klasyfikacja kliniczna

Międzynarodowej

Międzynarodowej

Federacji Ginekologów i

Federacji Ginekologów i

Położników.(FIGO)

Położników.(FIGO)

Zdefiniowana w 1971 roku.

Zdefiniowana w 1971 roku.

Zaktualizowana w 1995 roku

Zaktualizowana w 1995 roku

.

.

Klasyfikacja chirurgiczna raka

Klasyfikacja chirurgiczna raka

trzonu macicy

trzonu macicy



Stopień I

Stopień I

– rak ograniczony do trzonu

– rak ograniczony do trzonu

•

I a

I a

–rak ograniczony do endometrium

–rak ograniczony do endometrium

•

I b

I b

– naciekanie myometrium nie przekracza 1/2

– naciekanie myometrium nie przekracza 1/2

jego grubości

jego grubości

•

I c

I c

– naciekanie myometrium przekracza 1/2

– naciekanie myometrium przekracza 1/2

grubości

grubości



Stopień II

Stopień II

– naciek raka przechodzi na

– naciek raka przechodzi na

szyjkę macicy

szyjkę macicy

•

II a

II a

– naciek raka tylko w gruczołach szyjkowych

– naciek raka tylko w gruczołach szyjkowych

•

II b

II b

– naciek raka w podścielisku szyjki macicy

– naciek raka w podścielisku szyjki macicy



Stopień III

Stopień III

– rak przechodzi poza macicę

– rak przechodzi poza macicę

•

III a

III a

– rak nacieka surowicówkę macicy i/lub przydatki

– rak nacieka surowicówkę macicy i/lub przydatki

albo stwierdza się dodatni wynik badania

albo stwierdza się dodatni wynik badania

cytologicznego otrzewnej

cytologicznego otrzewnej

•

III b

III b

– ogniska przerzutowe w pochwie

– ogniska przerzutowe w pochwie

•

III c

III c

– ogniska przerzutowe w węzłach chłonnych

– ogniska przerzutowe w węzłach chłonnych

miednicy mniejszej i/lub przyaortalnych

miednicy mniejszej i/lub przyaortalnych



Stopień IV

Stopień IV

– rak przechodzi poza miednicę mniejszą

– rak przechodzi poza miednicę mniejszą

•

IV a

IV a

– rak nacieka śluzówkę pęcherz moczowego i/lub

– rak nacieka śluzówkę pęcherz moczowego i/lub

jelita

jelita

•

IV b

IV b

– odległe przerzuty i/lub w węzłach chłonnych

– odległe przerzuty i/lub w węzłach chłonnych

pachwinowych

pachwinowych

Badania

Badania

diagnostyczne

diagnostyczne



Morfologia i biochemia krwi

Morfologia i biochemia krwi



USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej

USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej



TK miednicy mniejszej

TK miednicy mniejszej



Rezonans magnetyczny miednicy

Rezonans magnetyczny miednicy

mniejszej

mniejszej



Rtg klatki piersiowej

Rtg klatki piersiowej



Rektoskopia i kolposkopia

Rektoskopia i kolposkopia



Ewentualne potwierdzenie lub wykluczenie

Ewentualne potwierdzenie lub wykluczenie

odległych przerzutów /TK głowy,

odległych przerzutów /TK głowy,

scyntygrafia kości/

scyntygrafia kości/

Stany

Stany

przednowotworowe

przednowotworowe



Hyperplasia endometrii simplex.

Hyperplasia endometrii simplex.



Hyperplasia endometrii

Hyperplasia endometrii

glandularis.

glandularis.



Hyperplasia endometrii atypica.

Hyperplasia endometrii atypica.



Polip endometrioidalny

Polip endometrioidalny

Patomorfologia

Patomorfologia



Adenocarcinoma – ok.80 %

Adenocarcinoma – ok.80 %



Adenoacanthoma carcinoma –ok.10%

Adenoacanthoma carcinoma –ok.10%



Adenosquamosum carcinoma – ok.5%

Adenosquamosum carcinoma – ok.5%



Carcinoma clarocellulare – ok.2%

Carcinoma clarocellulare – ok.2%



Carcinoma mucinosum- ok.1%

Carcinoma mucinosum- ok.1%



Carcinoma solidum – ok.1%

Carcinoma solidum – ok.1%



Carcinoma planoepitheliale – ok.1%

Carcinoma planoepitheliale – ok.1%

Patomorfologia c.d.

Patomorfologia c.d.



G 1

G 1

– rak wysokodojrzały (<5%

– rak wysokodojrzały (<5%

utkania raka niezróżnicowanego)

utkania raka niezróżnicowanego)



G 2

G 2

– rak średniodojrzały (<50%

– rak średniodojrzały (<50%

utkania raka niezróżnicowanego)

utkania raka niezróżnicowanego)



G 3

G 3

– rak lity lub

– rak lity lub

niezróżnicowany(>50% utkania raka

niezróżnicowany(>50% utkania raka

niezróżnicowanego)

niezróżnicowanego)

Formuła

Formuła

rozpoznań

rozpoznań

histopatologicznych

histopatologicznych



T G S :

T G S :

-typing

-typing

/np. adenocarcinoma/

/np. adenocarcinoma/

-grading

-grading

/ np.G1/

/ np.G1/

-staging

-staging

/naciekanie mięśniówki,

/naciekanie mięśniówki,

szyjki i innych narządów/

szyjki i innych narządów/

Drogi szerzenia się

Drogi szerzenia się

nowotworu

nowotworu

1.

1.

przez ciągłość

przez ciągłość

2.

2.

przez wszczepianie się komórek

przez wszczepianie się komórek

nowotworowych

nowotworowych

3.

3.

przerzuty drogami chłonnymi

przerzuty drogami chłonnymi

4.

4.

przerzuty drogami krwionośnymi

przerzuty drogami krwionośnymi

Naciekanie miejscowe

Naciekanie miejscowe



w kierunku ściany macicy, mięśnia

w kierunku ściany macicy, mięśnia

aż do błony surowiczej.

aż do błony surowiczej.



w kierunku szyjki macicy z

w kierunku szyjki macicy z

następowym zajęciem sklepień i

następowym zajęciem sklepień i

pochwy.

pochwy.

Przerzuty drogami

Przerzuty drogami

chłonnymi

chłonnymi



węzły chłonne miednicze:podbrzuszne,

węzły chłonne miednicze:podbrzuszne,

biodrowe, zasłonowe, krzyżowe

biodrowe, zasłonowe, krzyżowe



węzły chłonne paraaortalne

węzły chłonne paraaortalne



węzły chłonne śródpiersia

węzły chłonne śródpiersia



węzły chłonne pachwinowe

węzły chłonne pachwinowe



węzły chłonne nadobojczykowe lewe

węzły chłonne nadobojczykowe lewe



przerzuty do pochwy

przerzuty do pochwy



przerzuty do jajowodów i jajników

przerzuty do jajowodów i jajników

Przerzuty drogami

Przerzuty drogami

krwionośnymi

krwionośnymi



Przerzuty tą drogą występują

Przerzuty tą drogą występują

znacznie częściej niż w przypadku

znacznie częściej niż w przypadku

raka szyjki macicy.

raka szyjki macicy.



Najczęściej stwierdza się metastazy

Najczęściej stwierdza się metastazy

w płucach, wątrobie, przydatkach,

w płucach, wątrobie, przydatkach,

mózgu, pochwie, jelicie grubym oraz

mózgu, pochwie, jelicie grubym oraz

kościach.

kościach.

Przerzuty przez

Przerzuty przez

implantację

implantację



rozwijają się w najbliższych

rozwijają się w najbliższych

narządach

narządach



w sieci i otrzewnej

w sieci i otrzewnej



w bliźnie pooperacyjnej

w bliźnie pooperacyjnej



w powłokach brzusznych

w powłokach brzusznych



w sklepieniu pochwy

w sklepieniu pochwy

Objawy

Objawy



Upławy –niekiedy o wyglądzie „popłuczyn

Upławy –niekiedy o wyglądzie „popłuczyn

mięsnych”

mięsnych”



Krwawienie z dróg rodnych – u ok.90% są

Krwawienie z dróg rodnych – u ok.90% są

to krwawienia pomenopauzalne

to krwawienia pomenopauzalne



Bóle –podbrzusza i okolicy krzyża

Bóle –podbrzusza i okolicy krzyża



UWAGA!!! W początkowym okresie

UWAGA!!! W początkowym okresie

choroby badanie ginekologiczne może

choroby badanie ginekologiczne może

nie odbiegać od normy !

nie odbiegać od normy !

Czynniki

Czynniki

prognostyczne

prognostyczne



stopień kliniczny nowotworu

stopień kliniczny nowotworu



typ histopatologiczny nowotworu

typ histopatologiczny nowotworu



stopień zróżnicowania histopatologicznego

stopień zróżnicowania histopatologicznego



wielkość zmiany nowotworowej

wielkość zmiany nowotworowej



głębokość naciekania mięśniówki

głębokość naciekania mięśniówki



przerzuty do węzłów chłonnych

przerzuty do węzłów chłonnych



cytologia z otrzewnej

cytologia z otrzewnej



obecność komórek nowotworowych w

obecność komórek nowotworowych w

świetle naczyń

świetle naczyń

Czynniki

Czynniki

prognostyczne

prognostyczne

c.d

c.d



wiek

wiek



stan ogólny pacjentki

stan ogólny pacjentki



stan receptorowy

stan receptorowy



ploidia DNA /aneuploidia w guzach

ploidia DNA /aneuploidia w guzach

niezróżnicowanych pogarsza

niezróżnicowanych pogarsza

rokowanie/

rokowanie/



nieprawidłowa ekspresja genów

nieprawidłowa ekspresja genów

Leczenie

Leczenie



Stopień I i II

Stopień I i II

– leczeniem z wyboru

– leczeniem z wyboru

jest leczenie skojarzone (chirurgia

jest leczenie skojarzone (chirurgia

i radioterapia)

i radioterapia)



Stopień III

Stopień III

–leczeniem z wyboru jest

–leczeniem z wyboru jest

radioterapia

radioterapia



Stopień IV

Stopień IV

– hormonoterapia,

– hormonoterapia,

chemioterapia i leczenie objawowe

chemioterapia i leczenie objawowe

Postępowanie

Postępowanie

paliatywne

paliatywne



ból

ból



anoreksja

anoreksja



nudności i wymioty

nudności i wymioty



zaparcia i niedrożność jelit

zaparcia i niedrożność jelit



krwawienie

krwawienie

LOKALIZACJA

LOKALIZACJA

-

-

TRZON MACICY

TRZON MACICY

wyk. A.

wyk. A.

Ignatowicz

Ignatowicz

ZDJĘCIA LOKALIZACYJNE Z BRACHYTERAPII

ZDJĘCIA LOKALIZACYJNE Z BRACHYTERAPII

wyk. A.

wyk. A.

Ignatowicz

Ignatowicz

Wyniki leczenia

Wyniki leczenia



Odsetek 5-letnich przeżyć w Polsce

Odsetek 5-letnich przeżyć w Polsce

wynosi bez uwzględnienia stopni

wynosi bez uwzględnienia stopni

zaawansowania ok. 77%.

zaawansowania ok. 77%.



W

W

I stopniu

I stopniu

zaawansowania odsetek

zaawansowania odsetek

ten waha się od 75% w G3 do 95 % w

ten waha się od 75% w G3 do 95 % w

G1

G1



W

W

II stopniu

II stopniu

– 50-65%

– 50-65%



W

W

III stopniu

III stopniu

20-40%

20-40%



W

W

IV stopniu

IV stopniu

do 8%

do 8%