Indie

Wojna i dyskurs o wojnie

Problemy

• Literatura odnosi się raczej do religii, prawa czy

zagadnień literackich – odniesienia do przeszłości
pozbawione zwykle charakteru narracyjnego

• Zagadnienia dotyczące walki i dyskursu o wojnie

poruszane na marginesie innych, szerszych
kwestii

• Spora część najcenniejszych przekazów pochodzi

od obcych

• Problemy z datacją – źródła powstały w epokach

wcześniejszych, ale przetrwały w późnej formie

Najważniejsze źródła

• Manusmrti (Manusmriti, Manusmruti):

najważniejszy i najwcześniejszy tekst
hinduistycznej tradycji Dharmaśāstra (nauki o
dharmie – obowiązkach i właściwych
zachowaniach) , ukończony w II lub III w. n.e.

• Arthashastra – staroindyjski traktat polityczny

tradycyjnie przypisywany Kautilyi – ministrowi na
dworze Mauryów. Przyjęcie autorstwa sytuuje
moment powstania tekstu w IV w. p. n. e. Analiza
literacka i językowa wskazuje raczej na okres II –
IV w. n. e. Kompilacja – zebranie wiedzy z
wcześniejszych okresów, co podnosi wartość.

Charakter tekstów

• Bardziej pragmatyczne od chińskich.

W teorii istotna etyka wojownika i
władcy (ksztarija – walka częścią jego
dharmy). Implementacja praktyczna
(głównie Arthashastra) –
zdecydowanie pragmatyczna.

• Skutek: zagadnienie pokoju nie

odnosi się do etyki, ale do praktyki
politycznej (Aradhana Parma)

Arthashastra – ogólna

koncepcja

• Wrogość definiowana nie przez

działanie – ale przez usytuowanie:
sąsiad naturalnym wrogiem, jego
sąsiad – potencjalnym sojusznikiem.
Naprzemienne koncentryczne kręgi
przyjaciół i wrogów.

• Wojna stanem naturalnym – władców

do walki pcha logika systemu. Każdy
dobry władca z konieczności zdobywcą.