ZAKAŻENIA UKŁADU

ZAKAŻENIA UKŁADU

MOCZOWEGO

MOCZOWEGO

ZUM

ZUM

Def. Obecność drobnoustrojów

Def. Obecność drobnoustrojów

w drogach moczowych

w drogach moczowych

położonych powyżej

położonych powyżej

zwieracza pęcherza

zwieracza pęcherza

moczowego

moczowego

Rodzaje drobnoustrojów

Rodzaje drobnoustrojów



Bakterie

Bakterie



Grzyby

Grzyby



Wirusy

Wirusy



Chlamydie, mycoplasmy

Chlamydie, mycoplasmy



Trichomonas vaginalis

Trichomonas vaginalis

Typy ZUM w zależności od

Typy ZUM w zależności od

lokalizacji

lokalizacji



-bezobjawowe

-bezobjawowe



- zapalenie dolnych dróg

- zapalenie dolnych dróg

moczowych: zapalenie cewki

moczowych: zapalenie cewki

moczowej, stercza lub pęcherza

moczowej, stercza lub pęcherza

moczowego

moczowego



zakażenie górnych dróg moczowych

zakażenie górnych dróg moczowych

: odmiedniczkowe zapalenie nerek

: odmiedniczkowe zapalenie nerek

Bakteriomocz

Bakteriomocz



Bakteriomocz znamienny

Bakteriomocz znamienny

:

:

obecność ponad 10

obecność ponad 10

5

5

bakterii w 1ml

bakterii w 1ml

moczu

moczu



10

10

4

4

-10

-10

5

5

/ml możliwość zakażenia

/ml możliwość zakażenia



10

10

3

3

-10

-10

4

4

zanieczyszczenie moczu

zanieczyszczenie moczu

Leukocyturia

Leukocyturia



Patologiczna liczba leukocytów w

Patologiczna liczba leukocytów w

moczu tj. ponad 5 leukocytów wpw

moczu tj. ponad 5 leukocytów wpw

w nieodwirowanym moczu i

w nieodwirowanym moczu i

ponad

ponad

10

10

leukocytów wpw, w

leukocytów wpw, w

odwirowanym moczu

odwirowanym moczu

Objawy

Objawy



Częstomocz

Częstomocz



Nykturia

Nykturia



Bolesne parcie na mocz

Bolesne parcie na mocz



Ból podbrzusza

Ból podbrzusza



Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu



Krwiomocz

Krwiomocz

Badania obrazowe w ZUM

Badania obrazowe w ZUM



Noworodki, małe dzieci

Noworodki, małe dzieci



zakażenie utrzymujące się po leczeniu

zakażenie utrzymujące się po leczeniu



mężczyźni z nawracającym zakażeniem

mężczyźni z nawracającym zakażeniem



chorzy po przeszczepieniu nerki z

chorzy po przeszczepieniu nerki z

nawracającym zakażeniem

nawracającym zakażeniem



kobiety z częstymi nawracającymi

kobiety z częstymi nawracającymi

zakażeniami bez związku z aktywnością

zakażeniami bez związku z aktywnością

seksualną

seksualną

Badania obrazowe w ZUM

Badania obrazowe w ZUM



USG

USG

: wodonercze, ropień,

: wodonercze, ropień,

kamica

kamica



Przeglądowe rtg brzucha : kamica

Przeglądowe rtg brzucha : kamica



Urografia : kamica, upośledzenie drożności układu

Urografia : kamica, upośledzenie drożności układu

moczowego

moczowego



tomografia komputerowa: mikroropnie, ropień

tomografia komputerowa: mikroropnie, ropień

okołonerkowy

okołonerkowy



scyntygrafia z użyciem DMSA : zbliznowacenia nerek

scyntygrafia z użyciem DMSA : zbliznowacenia nerek



cystoureterografia mikcyjna : odpływ pęcherzowo-

cystoureterografia mikcyjna : odpływ pęcherzowo-

moczowodowy, zaburzenia opróżniania pęcherza

moczowodowy, zaburzenia opróżniania pęcherza

moczowego

moczowego



cystoskopia w nawracającym ZUM

cystoskopia w nawracającym ZUM

Typy ZUM

Typy ZUM



Niepowikłane ZUM. Najczęstsza etiologia to

Niepowikłane ZUM. Najczęstsza etiologia to

E.coli(80%), Staphylococcus saprophyticus(10-15%),

E.coli(80%), Staphylococcus saprophyticus(10-15%),

(2-5%) Klebsiella,Proteus mirabilis

(2-5%) Klebsiella,Proteus mirabilis



Powikłane ZUM : każde ZUM u chorego z upośledzonym

Powikłane ZUM : każde ZUM u chorego z upośledzonym

odpływem moczu lub ze współistniejącą chorobą

odpływem moczu lub ze współistniejącą chorobą

ogólnoustrojową [cukrzyca], w ciąży, u mężczyzny,

ogólnoustrojową [cukrzyca], w ciąży, u mężczyzny,

chory z kamicą nerkową, lub w razie obecności innego

chory z kamicą nerkową, lub w razie obecności innego

czynnika ogólnoustrojowego upośledzającego zdolność

czynnika ogólnoustrojowego upośledzającego zdolność

obronną organizmu. Najczęstsza etiologia powikłanych

obronną organizmu. Najczęstsza etiologia powikłanych

ZUM: E.coli, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas,

ZUM: E.coli, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas,

Staphylococcus aureus; zakażenia grzybicze

Staphylococcus aureus; zakażenia grzybicze

-najczęściej Candida albicans

-najczęściej Candida albicans

Czynniki sprzyjające ZUM

Czynniki sprzyjające ZUM

Fizjologiczne :

Fizjologiczne :

starzenie się, ciąża

starzenie się, ciąża

Patologiczne :

Patologiczne :



zastój moczu

zastój moczu



refluks pęcherzowo-moczowodowy

refluks pęcherzowo-moczowodowy



kamica nerkowa

kamica nerkowa



instrumentacja dróg moczowych

instrumentacja dróg moczowych



leczenie immunosupresyjne

leczenie immunosupresyjne



nadużywanie NLPZ

nadużywanie NLPZ



cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii

cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii



ZUM występuje u 20-50% kobiet

ZUM występuje u 20-50% kobiet

przynajmniej raz w życiu

przynajmniej raz w życiu



3-10% kobiet aktywnych

3-10% kobiet aktywnych

seksualnie ma ZUM raz w roku

seksualnie ma ZUM raz w roku



98 % wszystkich zakażeń rozwija

98 % wszystkich zakażeń rozwija

się na drodze wstępującej

się na drodze wstępującej



cewka moczowa- pęcherz - nerka

cewka moczowa- pęcherz - nerka

Bezobjawowy

Bezobjawowy

bakteriomocz

bakteriomocz

Wymaga leczenia:

Wymaga leczenia:

1. u kobiet w ciąży

1. u kobiet w ciąży

leki stosowane:

leki stosowane:

Amoksycylina,cefalosporyny, Biseptol,

Amoksycylina,cefalosporyny, Biseptol,

Nitrofurantoina

Nitrofurantoina

2. Leczenie immunosupresyjnie

2. Leczenie immunosupresyjnie

3. Cukrzyca

3. Cukrzyca

4. Zabiegi urologiczne,nerka

4. Zabiegi urologiczne,nerka

analgetyczna

analgetyczna

Leczenie niepowikłanego

Leczenie niepowikłanego

ZUM

ZUM



Wszyscy chorzy z

Wszyscy chorzy z

objawowym

objawowym

ZUM powinni otrzymywać leki

ZUM powinni otrzymywać leki



podawanie dużej ilości płynów

podawanie dużej ilości płynów



leki spazmolityczne [no-spa]

leki spazmolityczne [no-spa]



częste oddawanie moczu co 2-3 h

częste oddawanie moczu co 2-3 h

[duże ilości płynów]

[duże ilości płynów]



Przewlekający się bakteriomocz

Przewlekający się bakteriomocz

przy obecności czynników

przy obecności czynników

sprzyjających (cewnik pęcherzowy,

sprzyjających (cewnik pęcherzowy,

kamica nerkowa, choroby

kamica nerkowa, choroby

pęcherza) leczymy gdy pojawią się

pęcherza) leczymy gdy pojawią się

objawy kliniczne lub wystąpienie

objawy kliniczne lub wystąpienie

objawów posocznicy

objawów posocznicy



Nawracające zakażenia bakteriami

Nawracające zakażenia bakteriami

rozkładającymi mocznik

rozkładającymi mocznik

( pH

( pH

moczu alkaliczne)

moczu alkaliczne)

takimi jak

takimi jak

Proteus mirabilis, często są

Proteus mirabilis, często są

związane z kamicą struwitową.

związane z kamicą struwitową.

Konieczne usunięcie wszystkich

Konieczne usunięcie wszystkich

kamieni

kamieni

Nawracające ZUM

Nawracające ZUM



Def. Występowanie ponad 4 epizodów

Def. Występowanie ponad 4 epizodów

na rok

na rok



Nawrót zakażenia : zakażenie tym

Nawrót zakażenia : zakażenie tym

samym drobnoustrojem wkrótce po

samym drobnoustrojem wkrótce po

leczeniu i ustąpieniu objawów (10-21

leczeniu i ustąpieniu objawów (10-21

dni),

dni),



Ponowne zakażenie : po ustąpieniu

Ponowne zakażenie : po ustąpieniu

bakteriomoczu rozwija się zakażenie

bakteriomoczu rozwija się zakażenie

innym drobnoustrojem

innym drobnoustrojem

Nawracające zapalenie pęcherza

Nawracające zapalenie pęcherza

moczowego u młodych kobiet

moczowego u młodych kobiet



Najczęściej jest to ponowne

Najczęściej jest to ponowne

zakażenie

zakażenie



Uwarunkowania genetyczne

Uwarunkowania genetyczne



zachowania seksualne :stosunek

zachowania seksualne :stosunek

płciowy, środki plemnikobójcze,

płciowy, środki plemnikobójcze,

kapturki naszyjkowe

kapturki naszyjkowe



kolonizacja pochwy przez

kolonizacja pochwy przez

drobnoustroje uropatogenne

drobnoustroje uropatogenne

Profilktyka nawracającego

Profilktyka nawracającego

ZUM

ZUM



Zwiększone przyjmowanie płynów

Zwiększone przyjmowanie płynów



częstsze opróżnianie pęcherza, mikcja przed

częstsze opróżnianie pęcherza, mikcja przed

snem

snem



opróżnianie pęcherza bezpośrednio po

opróżnianie pęcherza bezpośrednio po

stosunku płciowym

stosunku płciowym



higiena osobista : częste mycie z użyciem tylko

higiena osobista : częste mycie z użyciem tylko

cieplej wody, unikanie kąpieli w wannie

cieplej wody, unikanie kąpieli w wannie

szczególnie bąbelkowych lub z dodatkiem

szczególnie bąbelkowych lub z dodatkiem

środków chemicznych

środków chemicznych



unikanie zaparć

unikanie zaparć



leczenie profilaktyczne

leczenie profilaktyczne

Leczenie profilaktyczne

Leczenie profilaktyczne



Lek raz dziennie lub 3 x w tygodniu po

Lek raz dziennie lub 3 x w tygodniu po

wieczornej mikcji przez kilka tygodni do kilku

wieczornej mikcji przez kilka tygodni do kilku

miesięcy (6-12 mies.) np.. Trimetoprim 100mg,

miesięcy (6-12 mies.) np.. Trimetoprim 100mg,

Biseptol 240 mg,

Biseptol 240 mg,

nitrofurantoina 50-100 mg

nitrofurantoina 50-100 mg

,

,

norfloksacyna 200 mg,cefaleksyna 250 mg

norfloksacyna 200 mg,cefaleksyna 250 mg



przed lub po stosunku płciowym Biseptol 480

przed lub po stosunku płciowym Biseptol 480

mg, cefaleksyna 250 mg,

mg, cefaleksyna 250 mg,

nitrofurantoina 50-

nitrofurantoina 50-

100 mg

100 mg



sporadyczne ponowne zakażenie: przyjęcie

sporadyczne ponowne zakażenie: przyjęcie

antybiotyku gdy wystąpią objawy kliniczne

antybiotyku gdy wystąpią objawy kliniczne



U kobiet po menopauzie z

U kobiet po menopauzie z

nawracającym zapaleniem

nawracającym zapaleniem

pęcherza moczowego częstą

pęcherza moczowego częstą

przyczyną jest niedobór

przyczyną jest niedobór

estrogenów dlatego skuteczne

estrogenów dlatego skuteczne

może być dopochwowe podawanie

może być dopochwowe podawanie

estrogenów

estrogenów

ZUM u mężczyzn

ZUM u mężczyzn



Częstszy u noworodków

Częstszy u noworodków



po 40 r.ż.

po 40 r.ż.



Obrzezanie chroni przed ZUM

Obrzezanie chroni przed ZUM



Niepowikłane zum rzadko

Niepowikłane zum rzadko



znamienny bakteriomocz >10

znamienny bakteriomocz >10

3

3

/ml

/ml



konieczne dokładne zbadanie układu

konieczne dokładne zbadanie układu

moczowego

moczowego



najczęstszą przyczyną jest bakteryjne

najczęstszą przyczyną jest bakteryjne

zapalenie gruczołu krokowego

zapalenie gruczołu krokowego

KAMICA NERKOWA

KAMICA NERKOWA

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa



To obecność w drogach moczowych

To obecność w drogach moczowych

nierozpuszczalnych złogów

nierozpuszczalnych złogów

wskutek wytrącania substancji

wskutek wytrącania substancji

zawartych w moczu, gdy ich

zawartych w moczu, gdy ich

stężenie przekracza próg

stężenie przekracza próg

rozpuszczalności

rozpuszczalności

Substancje chemiczne:

Substancje chemiczne:



Szczawiany wapnia

Szczawiany wapnia



Fosforany wapnia

Fosforany wapnia



Kwas moczowy

Kwas moczowy



Cystyna

Cystyna

Czynniki sprzyjające

Czynniki sprzyjające

wytrącaniu:

wytrącaniu:



Zastój moczu

Zastój moczu



Zakażenia układu moczowego

Zakażenia układu moczowego



Wit. C

Wit. C



Dieta ubogowapniowa [brak

Dieta ubogowapniowa [brak

wiązania szczawianów w p.pok]

wiązania szczawianów w p.pok]



Struwit- Proteus, alkalizacja

Struwit- Proteus, alkalizacja

Napad kamicy nerkowej:

Napad kamicy nerkowej:



Ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący

Ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący

do spojenia łonowego, narządów

do spojenia łonowego, narządów

płciowych i wewnętrznej powierzchni ud

płciowych i wewnętrznej powierzchni ud



Nudności, wymioty

Nudności, wymioty



Parcie na mocz, częstomocz,

Parcie na mocz, częstomocz,



Dreszcze, gorączka- przy ZUM

Dreszcze, gorączka- przy ZUM



Krwiomocz

Krwiomocz



Skąpomocz/bezmocz- zablokowanie

Skąpomocz/bezmocz- zablokowanie

Podstawowe badanie:

Podstawowe badanie:



Badanie ogólne moczu

Badanie ogólne moczu

[ krwinkomocz ]

[ krwinkomocz ]

USG j. brzusznej: poszerzenie UKM

USG j. brzusznej: poszerzenie UKM

Zapobieganie:

Zapobieganie:



Płyny!!! Diureza >2 l

Płyny!!! Diureza >2 l



ograniczenie spożycia szczawianów-

ograniczenie spożycia szczawianów-

szpinak, rabarbar, nadmiar mięsa,

szpinak, rabarbar, nadmiar mięsa,

soja, orzechy, czekolada, mocna kawa

soja, orzechy, czekolada, mocna kawa

i herbata, buraki ćwikłowe, tłuszcze-

i herbata, buraki ćwikłowe, tłuszcze-

sprzyjają wchłanianiu szczawianów

sprzyjają wchłanianiu szczawianów



Alkalizacja moczu [Citrolyt]

Alkalizacja moczu [Citrolyt]



Zapobieganie zakażeniom

Zapobieganie zakażeniom

Leczenie:

Leczenie:



Podstawa- leki rozkurczowe i p-

Podstawa- leki rozkurczowe i p-

bólowe

bólowe



litotrypsja

litotrypsja