GRUPA PSYCHOMANIPULACYJNA- to zbiór ludzi o charakterze totalitarnym

naruszający podstawowe prawa człowieka lub zasady współżycia społecznego, grupa

która poprzez stosowanie technik psychologicznych i socjologicznych, wykorzystanie

fizyczne, psychiczne lub materialne powoduje uzależnienie osoby od tej grupy lub jej

przywódcy, a jej wpływ na jednostkę, rodzinę lub społeczeństwo ma charakter

destrukcyjny.
SEKTY- to słowo w potocznym języku ma zabarwienie pejoratywne. Dlatego pojawiły się

określenia neutralne, jak np. nowe ruchy religijne, kulty czy grupy psychomanipulacyjne.
Etymologicznie wyraz „sekta” wywodzi się od łacińskiego czasownika sequor- naśladować,

iść, podążać za kimś, bądź słowa secare- odcinać.Łacińskie słowo secta – tłumaczone jako

kierunek, droga, postępowanie, zasady- sugerowało dokonanie wyboru i nie maiło

pejoratywnego znaczenia. Wg definicji podanych w Słowniku języka polskiego PWN, sekta

to odłam wyznaniowy jakiejś religii, grupa izolująca się od reszty społeczeństwa, mająca

własną hierarchię wartości, zespół norm zachowania się oraz silnie akcentująca rolę

przywódcy.
NOWE RUCHY RELIGIJNE- to neutralny i ogólny termin obejmujący ruchy pochodzenia

protestanckiego, orientalne czy afrykańskie oraz grupy pozareligijne, które pojawiły się po

II wojnie światowej (pomijający powstałe wcześniej).
KULTY- to opozycja nie tylko religijna, ale i naukowa, sięgająca do orientalnych czy

neopogańskich inspiracji. Kulty to dalszy etap indywidualizacji życia religijnego.
GRUPA PARARELIGIJNA – RUCH RELIGIJNY - są to ruchy zorientowane na wartości

doczesne takie jak rozwój osobowości czy zdrowie, mimo, że dla ich realizacji korzystają

swobodnie z tradycyjnego repertuaru koncepcji i metod

wypracowanych w ramach orientalnych tradycji religijnych. Posiadają znacznie luźniejszą

strukturę organizacyjną i nie wymagają przy tym jakiejkolwiek wyłączności, tak że

zazwyczaj ich uczestnicy są jednocześnie uczestnikami wielu innych ruchów składających

się na środowisko kultowe.
DENOMIZACJA - to dość duża grupa, posiadająca już ustabilizowaną strukturę, będąca

daleko bardziej akceptowalna przez społeczeństwo, odznaczająca się tolerancyjnością

wobec innych podobnych grup, posiadająca zawodowe duchowieństwo. W powojennej

literaturze można spotkać termin denominacja określający po prostu "mniejszość

religijną", ale w świetle powyższej definicji wydaje się nieuprawnione stosowanie tego

terminu

do

omawianego

zjawiska.

 

Wobec powyższych pojęć, za sektę można
uznać każdą grupę, która posiadając silnie
rozwiniętą strukturę władzy, jednocześnie
charakteryzuje się znaczną rozbieżnością
celów deklarowanych i
realizowanych oraz ukrywaniem norm w
sposób

istotny

regulujących

życie

członków; która narusza podstawowe
prawa człowieka i zasady współżycia
społecznego, a jej wpływ na członków,
sympatyków, rodziny i społeczeństwo
ma charakter destrukcyjny. 



całkowicie odmienny od ogólnie panującego światopogląd



osoba guru, mistrz stojący na czele grupy



powszechne przekonanie o nieuchronnej katastrofie



uznanie grupy za elitę



odrzucenie tradycyjnej, klerykalnej nauki



odrzucenie racjonalnego myślenia



określenie grupy jako rodziny bądź wspólnoty



nakłanianie do zerwania „starych” stosunków ze światem

zewnętrznym



odmienny strój, język, odżywianie



wymóg surowego przestrzegania ustalonych reguł i

zasada w grupie



ingerencja w życie seksualne członków grupy



absorbowanie całego czasu sprawami grupy

 



czynniki rozwojowe- dotyczą wieku, w którym następuje związanie z sektą.
Najczęściej wstępują ludzie młodzi- uczniowie szkół ponadpodstawowych,
studenci. Wolni od zobowiązań rodzinnych, zawodowych,
zdrowi, pełni zapału, poszukujący własnej tożsamości i sensu życia



czynniki sytuacyjne- dotyczą osób przeżywających sytuacje kryzysowe,
związane z silnym stresem, gdy potrzeba wsparcia z
zewnątrz jest szczególnie silna z powodu jej braku w
dotychczasowym środowisku



czynniki rodzinne- związane są z zaspokojeniem podstawowych potrzeb w
rodzinie oraz jej strukturą.



Czynniki osobowościowe- dotyczą większej wrażliwości i podatności na
sugestię, upodobania do doświadczania odmiennych stanów świadomości,
potrzeby zależności oraz niskiego poczucia własnej wartości, co
zdecydowanie ma wpływ na rekrutację do grupy.



potrzeba miłości, przynależności i bycia zaakceptowanym bezwarunkowo- młody człowiek
odczuwa silną potrzebę przebywania razem w klimacie miłości, wspólnoty, akceptacji,
zwłaszcza gdy jest w okresie młodzieńczego poszukiwania ideałów. Chce czuć,
wiedzieć i doświadczać, że jest kochany.



potrzeba kierownictwa i poczucia bezpieczeństwa- dotyczy stawiania dziecku i młodemu
człowiekowi wymagań, granic, mówienia tego co jest dobre a co złe.



Potrzeba autonomii, samodzielności i stopniowego uniezależniania się od rodziców, związana
z potrzebą wykształcenia własnej tożsamości- to czas szukania swojego
miejsca w życiu, wyboru zawodu, środowiska i przyjaciół, czas szukania odpowiedzi na
pytania kim jestem, co jestem wart, co warto w życiu robić itp.



Potrzeba przynależności i wspólnoty- człowiek utożsamia się z grupą, czuje się jej częścią.
Brak więzi powoduje dyskomfort psychiczny



Potrzeba poszukiwania odpowiedzi- zwłaszcza na pytania o sens życia, śmierci, cierpienia,
o przyszłość



Potrzeba dążenia do integralności wizji- człowiek chce mieć wspólną wizję świata. Pragnie
wytyczenia konkretnej drogi, która pozwoli na dojście do celu



Potrzeba bycia rozpoznanym i wyróżnionymPotrzeba poszukiwania transcendencji- człowiek
mimo pozorów racjonalności ma świadomość albo tylko niejasną intuicję, że tylko gdzieś
poza tym światem może mieć swoje korzenie prawdziwy sens życia



Potrzeba duchowego kierownictwa- człowiek z jednej strony chce być samodzielny i nie lubi
gdy ktoś chce pokierować jego życiem, z drugiej zaś poszukuje autorytetu, na którym
mógłby się oprzeć, do którego mógłby się odwołać



Potrzeba zaangażowania i włączenia- człowiek musi być potrzebny, aby nadać sens swojemu
życiu



Ciekawość rzeczy nadzwyczajnych, cudownych, tajemnych



Kult sukcesu, powodzenia i rozwoju



Kryzys dorosłości

Oddziaływanie każdego ruchu religijnego, w tym sekty, wywołuje określone
skutki. W przypadku sekt jest to szczególnie istotne, gdyż rzutuje
na całe życie człowieka. Sekta przez stosowane techniki manipulacji rujnuje
sfery

fizyczną,

psychiczną,

intelektualną

człowieka,

destabilizuje

funkcjonowanie organizmu oraz zakłóca dotychczasowy rytm życia.
Destrukcyjne oddziaływanie takich grup może popychać ku patologiom
społecznym: prostytucji, narkomanii, przestępczości.
Przynależność do grupy:
- likwiduje depresję, lęki
- redukuje niepokój związany ze śmiercią
-

zaspokaja

podstawowe

potrzeby

psychologiczne

(pragnienie

nieśmiertelności, szlachetności, spokojnego - sumienia), potrzebę
przynależności, uznania
- zmniejsza egoizm
- nadaje sens istnieniu człowieka

typologia sformułowana w dokumencie Stolicy Apostolskiej z 1986:



sekty o pochodzeniu chrześcijańskim, posługujące się Biblią



sekty o wymiarze religioznawczym, wywodzące się z religii
światowych, ale z nimi tożsame i posiadające własny światopogląd



sekty destrukcyjne, stanowiące zagrożenie dla społeczeństwa

typologia wg S. Hassana



sekty o charakterze religijnym- podstawą ich działalności jest
doktryna religijna. Odwołują się do wielkich systemów religijnych,
czerpią z okultyzmu, jak również są wytworem samych przywódców.



Sekty o charakterze politycznym- podstawą ich działalności jest
doktryna polityczna. Należą również do nich siatki terrorystyczne. Są
szczególnie niebezpieczne, ponieważ do realizacji swych celów
używają wszelkich możliwych sposobów.



Sekty o charakterze edukacyjnym- prowadzą seminaria, szkolenia i
warsztaty. Proponują kursy odnowy, cudów, kształcenia zdolności
pozazmysłowych, ale również naukę języków obcych.



Sekty prowadzące działalność handlową- odwołują się do ludzkiej
chęci posiadania, proponują atrakcyjne warunki zatrudnienia i płac, a
w rzeczywistości zmuszają do ciężkiej i wyczerpującej pracy, która nie
przynosi oczekiwanych dochodów i nie daje satysfakcji.



"Tylko głupi lub słabi psychicznie wstępują do sekt"
Na pewno wśród członków grup psychomanipulacjnych jest wiele osób,
które zostały zwerbowane, w okresie, gdy nie mogły poradzić sobie z
pewnymi życiowymi trudnościami, posiadały niską samoocenę, itd. Jest też
wiele ludzi podatnych na wpływy i może mniej asertywnych. Ale do sekt
werbowane są również osoby zdecydowane, zaradne, dominujące w
towarzystwie i generalnie zadowolone ze swojego życia. To właśnie
one szybko awansują, często zostają lokalnymi liderami. Do sekt zostało
zwerbowanych wielu inteligentnych idealistów szukających sposobności
zaangażowania się w pomoc innym ludziom.
"Przewrażliwieni i nadopiekuńczy rodzice"
Propaganda "sektowa" dość umiejętnie kształtuje wizerunek rodzin,
dotkniętych problemem grup psychomanipulacyjnych. Rodzice nierzadko
wykazują objawy osób współuzależnionych. Są często bezradni wobec
gwałtownych i dramatycznych zmian, zachodzących w psychice dziecka,
wciąganego do sekty. Często, przy braku odpowiedniej wiedzy, podejmują
działania, które nie przynoszą efektów lub przyczyniają się
do pogorszenia sytuacji. Rodzice szukają winy w sobie, obwiniają się
nawzajem lub przerzucają całą odpowiedzialność na
różne instytucje społeczne, system prawny.

Celem oddziaływań prewencyjnych powinno być:



wyposażenie młodzieży w wiedzę i umiejętności z zakresu rozpoznawania
i przeciwdziałania technikom manipulacji
wykorzystywanym przez sekty



kształtowanie takich cech osobowości i postaw, które w sposób naturalny
podwyższają odporność młodego człowieka na manipulację ze strony sekt,
np. umiejętność radzenia sobie ze stresem, budowania pozytywnego i
realnego obrazu siebie, satysfakcjonujących relacji interpersonalnych,
wyrażania własnych uczuć, autonomii myślenia, asertywności itp.

 

Działania profilaktyczne powinny również objąć rodziców, nauczycieli,
pedagogów, psychologów, pracowników instytucji zajmujących się
młodzieżą. Celem szkoleń powinno być zapoznanie z pierwszymi oznakami
wpływu sekty na młodego człowieka, skutecznymi sposobami reagowania
oraz konkretnymi możliwościami współdziałania z lokalnymi
ośrodkami zajmującymi się w sposób profesjonalny pomocą.



Obecnie ocenia się, że w Polsce działa ponad 300 sekt.



Ogólnopolski Komitet Obrony Przed Sektami szacuje liczbę sekt działających w
Polsce na ok. 1000, a liczbę osób będących pod ich wpływem na 100 tys..



Na terenie Trójmiasta działa Gdańskie Centrum Informacji o sektach i Nowych
Ruchach Religijnych. Po pomoc do centrum zgłaszają się przede wszystkim
rodzice, przyjaciele i bliscy poszkodowanych.



Inną organizacją zajmującą się działalnością na rzecz ochrony rodziny i i jednostki
przed negatywnym wpływem nowych ruchów religijnych i sekt jest
Stowarzyszenie Ruch Obrony Rodziny i Jednostki z siedzibami w Lublinie, Krakowie
i Warszawie. Stowarzyszenie udziela informacji o sektach, prowadzi prelekcje dla
młodzieży i rodziców, współpracuje z psychologami.



Problematyką sekt zajmują się także: Stowarzyszenie Civitas Christiana z Krakowa,
Centrum Informacji, Profilaktyki i Terapii z Lublina, ośrodki MONAR-u oraz
Diecezjalne Punkty Poradnictwa Religijnego na terenie całego kraju, a także
stowarzyszenie Effatha.



Wg dotychczasowych raportów nie pojawiły się na terenie Polski sekty
apokaliptyczne, których wyznawcy wierząc w rychły koniec świata podejmowaliby
decyzje o zbiorowym samobójstwie.



W ostatnim czasie rozgłos na terenie Polski zdobyło Bractwo Zakonne
Himavanti, założone przez Ryszarda Matuszewskiego w 1983r. Grupa
uznawana jest za szczególnie groźną sektę. Jest nieformalną, ponadwyznaniową
organizacją

duchową

o

charakterze

ekumenicznym,

powołaną

do

rozpowszechniania duchowego Orędzia Laja Jogi. Grupa w 1997 roku groziła
wysadzeniem w powietrze klasztoru na Jasnej Górze, w 2002 zapowiadala
zamach na papieża a obecnie wzywa do pojawienia się polskiego Bin Ladena.



Inną grupą, której pojawienie się budzi niepokój jest Akademia Pełnego
Zaangażoawania. Sieje ona spustoszenie na uniwersytetach i uczelniach
wyższych. Akademia zarejestrowana jest w Polsce jako stowarzyszenie i działa
całkowicie legalnie, oferując Kursy Cudów. Organizacja na stronie internetowej
zachęca do wzięcia udziału w kursie i odkrycia „Pojedynczej Rzeczywistości
Życia”, a także doświadczenia odrodzenia duchowego i oświecenia, w wyniku
których doznanie aktu przebaczenia otworzy drzwi do życia wiecznego.

 



Niepokojące wydaje się również to, że na terenie naszego kraju wkracza
Kościół Scjentologiczny, uważany przez znawców problematyki za
szczególnie niebezpieczną sektę o charakterze ogólnoświatowym. Scjentologia
proponuje proste i skuteczne metody postępowania w trudnych sytuacjach
życiowych, o których niewiele osób wie.

Bibliografia



- Dariusz Kuncewicz, Teresa Opolska, Maria Wasiak "Sekty. Przedmiot
fascynacji i zagrożeń", Centrum Metodyczne Pomocy
Psychologiczno - Pedagogicznej, Warszawa 2000



- Elżbieta Mudrak, "Fenomen sekt", Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków
2007.

Pracę wykonały:



Karolina Ratajczak



Paulina Pietraszak



Paulina Giszczyńska