PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA - wykład, dn. 19.01.2011
*Terytorialność:
Pojęcie wywodzi się z badań nad zachowaniem się zwierząt.
Wg Shawa, w odniesieniu do ludzi o terytorialności mówimy wówczas, gdy osoba lub grupa przyjmuje orientację własnościową wobec jakiegoś obszaru. Brak tu podstaw prawnych a tendencja rodzi się tylko z racji prostego zajmowania danej przestrzeni.
Posiadanie terytorium uruchamia mechanizmy obrony zajętego terytorium przed zaborem.
Można wyróżnić terytorialność indywidualną i grupową.
Czynniki wpływające na przepuszczalność granic terytorium:
stopień powiązania członków zajmujących terytorium
ustrukturowanie przestrzeni wewnątrz grupy (miejsca uprzywilejowane, miejsce poślednie)
usytuowanie drzwi, okien, przejść
*Formacja facingowa:
Wg Kendona, formacja fadingowa powstaje wtedy, kiedy dwoje lub więcej ludzi współpracuje ze sobą dla utrzymania przestrzeni między nimi, a do której wszyscy z nich mają bezpośredni i wyłączny dostęp.
Jest to system behawioralnej organizacji umożliwiającej powstanie i przetrwanie wzorca przestrzennego zorganizowania ludzi. W ramach tego wzorca, członkowie grupy stoją zwróceni twarzami w kierunku małej przestrzeni wewnątrz grupy.
Taki wzorzec działania i ustrukturowania sprzyja utrzymaniu wspólnej przestrzeni, która staje się trudno dostępna dla osób w pobliżu.
Pojęcie formacji fadingowej powiązane jest z pojęciem (Kendon) „jednostkowego segmentu transakcjonalnego” (przestrzeni rozciągającej się przed jednostką, zmienna co do wielkości i zmieniającą swoje położenie zależnie od położenia ciała). Formacja fadingowa powstaje, gdy nakładają się segmenty transakcjonalne co najmniej dwóch współpracujących ze sobą ludzi.
*Przestrzeń interpersonalna:
Wg Domachowskiego, przestrzeń interpersonalna to przestrzeń fizyczna, rozciągająca się w trzech wymiarach, dostępna jednakowo dal wszystkich osób, które nawiązały ze sobą dowolny rodzaj interakcji, ograniczona do takich rozmiarów, by do utrzymania interakcji nie były potrzebne dodatkowe urządzenia techniczne, a wystarczyły tylko przeciętnie sprawne zmysły.
W ramach tej przestrzeni rozwija się (toczy) aktywność członków interakcji z tą interakcją związana.
Utrzymanie przestrzeni interpersonalnej nie wymaga współdziałania członków interakcji, ponieważ powstaje w momencie, gdy interakcja zostaje nawiązana.
Własności przestrzeni interpersonalnej:
Służy analizie i kształtowaniu relacji interpersonalnych.
Uświadamia, że grupa osób związanych z interakcją tworzy konfigurację o kształcie nieregularnej bryły, o różnym stopniu przenikliwości dla osób nie będących uczestnikami tej interakcji.
Jest personalnie ustrukturowana (zajmowane miejsce jest związane z pozycją społeczną w interakcji, która utworzyła przestrzeń interpersonalną). Jest to właściwość dynamiczna.
Funkcje przestrzeni interpersonalnej:
Funkcja informacyjna (dla innych członków interakcji i dla obserwatora z zewnętrz: o statusie, sympatii i atrakcyjności).
Funkcja diagnostyczna (z punktu widzenia psychologa analizującego relacje interpersonalne).
Kształtuje zachowania użytkowników przestrzeni interpersonalnej.
Strukturuje sytuacje społeczne.