WYKŁAD 10

CUKRZYCA

Chorobotwórczość

Chorobotwórczość:
1.

Azja

2.

Afryka

3.

Ameryka łacińska

4.

Europa

a)

Hiszpania

b)

UK

c)

Polska

Krzywa cukrowa- do rozpoznania

laboratoryjnego; badanie cukru : na

czczo, po wypiciu 75 mg Glc i 2 h po .

Badamy stęż. W surowicy / osoczu !

Najnowsze kryteria

rozpoznawania cukrzycy

( Glc

w osoczu)

Na czczo

Po 2 godz

Prawidłowe < 100

<140

UTG

( upośledzon

a tolerancja

Glc)

100 -125

140 – 199

cukrzyca

126

 200

Etiologiczny podział

cukrzycy-1

A. Typ I ( 10% rozpoznań cukrzycy)

uszkodzenie kom. Β , zwykle wiodące do

bezwzględnego niedoboru insuliny :

-

wywołany procesami immunologicznymi

-

Idiopatyczny

B. Typ II ( 85-90% wszystkich przypadków

cukrzycy )

-

niedobór insuliny

-

Insulinooporność

Etiologiczny podział

cukrzycy– 2

C. Inne typy ( wtórna)
- defekt genetyczny powodujący zaburzenie

czynnościowe kom.β oraz działania insuliny

- Choroby trzustki ( przewlekłe zaplenia,

nowotwory, stan po pancreotomi )

- Endokrynopatie ( z. Cushinga, choroby

tarczycy, wzrost h. Wzrostu

- Wywołane przez leki( sterydy, tiazydy, β-

blokery)

- Zakażenia
- Niedożywienie
D. Cukrzyca ciężarnych ( bad. W 20 tyg.

Ciąży)

Prewencje cukrzycy

• Wczesne rozpoznanie
a)Osoby po 45 r.ż. 1 na 3 lata
b)U młodych jeżeli :
1. Predyspozycje genetyczne
2. Otyłość
3. Nadciśnienie tętnicze
4. Hiperlipidemia
5. Kobiety rodzące dzieci > 4 kg
6. Wcześniej stwierdzone UTG lub

glikemie na czczo 100-125 mg/dl

Główne cechy kliniczne

cukrzycy typu 1 i 2 –

różnicowanie

CECHY

TYP 1

TYP 2

Wiek

Najczęściej

dzieci i

młodzież

Najczęściej

po 40 r.ż.

Masa ciała

niedobór

Otyłość

glikemia

wzrost na

czczo i po
jedzeniu

Na czzczo

może być bz.
TTG

ketoza

b. często

Rzadko

Główne cechy kliniczne

cukrzycy typu 1 i 2 –

różnicowanie

Ostre

powikłania

Śpiączka

ketonowa

Śpiączka

hipermolalna

Przewlekłe

powikłania

Gł.

Mikroangiop

atie

Gł. Makro

-angiopatie

Skrócenie

życia

15-17 lat

4-6 lat

leczenie

insulina

Dieta , leki

doustne

Zaburzenia metabolizmu

w cukrzycy typu 2

Hiperglikemia:
1. Trzustka – zaburzenia

wydzielania insuliny

2. Wątroba- wzrost produkcji Glc
3. Mięśnie- spadek poboru Glc=

insulinooporność

Rozwój cukrzycy typu 2

• Mikroangiopatie : neuropatie,

nefropatie, retinopatie ( występują gdy
wzrost hyperglikemii )

• Makropatie: ch. Wieńcowa, ZMS, udar

mózgu, miażdżyca kończyn dolnych
( występują b. Wcześnie )

• Rozwój cukrzycy typu 2 :
1.

Stan przedcukrzycowy : spadek
wrażliwości na insulinę, wzrost
insulinooporności , insulina – norma

2.

Glikemia: hyperinsulinemia, wzrost
glikemii

Cukrzyca typu 2 a

makroangiopatie

Insulinooporność , hyperinsulinemia, otyłość

powoduje makroangiopatie cukrzycową :

1.

UTG

2.

Wzrost proinsuliny

3.

Zaburzenie fibrynolizy

4.

Wzrost PAI- 1

5.

Dysfunkcje endotelium

6.

Mikroalbuminuria

7.

Zaburzenie gospodarki lipidowej

8.

Hiperurikemmia ( dna moczanowa)

9.

Nadcśnienie tętnicze

Wywiad

• Dane dotyczące rozpoznania choroby
• Poliuria, polidypsia, utrata wagi ciała,

osłabienie, senność

• Obecne leczenie ( dawki, ile, jakie)
• Ostre powikłania cukrzycy
• Przewlekłe powikłania cukrzycy
• Historia położnicza
• Wywiad rodzinny

Badanie przedmiotowe

• Waga ciała. Wzrost , BMI
• RR, badanie serca
• Wątroba ( powiększenie – stłuszczenie

)

• Tętno na t. Obwodowych
• Badanie stóp
• Wykluczenie : endokrynopatii,

akromegalii, ch. Tarczycy, z. Cushinga

Badania dodatkowe- 1

• Profil glikemii ( glikemia na czczo, przed gł.

Posiłkami i 2 godz. po posiłku )

• Mocz- bad. Ogólne
• Mikroalbuminuria / białkomocz obwodowy

( szukamy białka- jeśli go nie ma tj.
mikroalbuminuria, jeśli jest to nefropatia
cukrzycowa- białkomocz dobowy > 0,5 g/ doba)

• Lipidogram
• morfologia
• Mocznik, kreatynina
• HbA1C – świadczy o wyrównaniu cukrzycy w

ciągu 3 miesięcy

• Fibrynogen- ryzyko zakrzepicy , ch. Wieńcowej

Badania dodatkowe –2

• Profile wątrobowe
• TSH
• Kwas moczowy
• C peptyd
• Insulina na czczo
• Dno oczu ( retinopatia)
• Badanie neurologiczne ( wibracja )-

neuropatia

• EKG, próba wysiłkowa
• ECHO serca
• Badanie doplerowskie kończyn dolnych

Uświadomienie chorych

na cukrzycę

•

Istota cukrzycy

•

Hipoglikemia

•

Hiperglikemia

•

Samokontrola

•

Żywienie

•

Wysiłek fizyczny

•

Pielęgnacja stóp

50% chorych ze świeżo wykrytą cukrzycą typu 2 późne

powikłania :

1.

Pogorszenie wzroku – 37%

2.

Pogorszenie funkcji nerek – 22%

3.

Nadciśnienie tętnicze – 39%

4.

Amputacja kończyn dolnych – 13%

Prewencja powikłań-

retinopatii

• Prawidłowa glikemia
• Normotensja
• Zaprzestanie palenia tytoniu
• Laseroterapia
• Witrektomia ( zaawansowana

retinopatia )

Czynniki ryzyka

retinopatii

• Hiperglikemia
• Predyspozycje genetyczne

( polimorfizm genu ACE)

• Nadciśnienie tętnicze
• Dieta wysokobiałkowa
• Zaburzenia lipidowe
• Tytoń

Mikroalbuminuria

• Normoalbuminuria : 0-29 mg/ dobę
• Mikroalbuminuria: 30-300 mg/ dobę
• Białkomocz: > 0,5 g/ dobę
• Skrining w cukrzycy
• Cukrzyca typ 1- wszyscy pacjenci z

cukrzycą 5 lat

• Cukrzyca typu 2 – wszyscy od

początku

Mikroalbuminuria

• Wskaźniki wczesnej nefropatii a

czynniki ryzyka śmierci z powodu
choroby wieńcowej

• Dobre leczenie cukrzycy redukuje:
1. Utratę wzroku o 72%
2. Schyłkową niewydolność nerek 0 87%
3. Amputacja kończyn dolnych o 67%

Nadciśnienie tętnicze ,

neuropatie

• Wszyscy 2-3 razy częściej u chorych na

cukrzycę niż w populacjach bez cukrzycy

• U chorych na cukrzycę nasila się mikro/

makroangiopatie

• Neuropatia autonomiczna :
1. Przełyk – osłabienie siły obkurczania

dolnego zwieracza przełyku

2. Żołądek- hipotonizm, zaleganie

pokarmów

3. Atonia pęcherzyka żółciowego
4. Biegunka

Przyczyny hipoglikemii

• Błędy w odżywianiu się ( zbyt mały

posiłek, nie spożycie posiłku)

• Nieprawidłowe leczenie ( zbyt

duża dawka)

• Zbyt duży wysiłek fizyczny

( spożycie obfitego posiłku lub
podanie małej dawki)

Objawy hipoglikemii

• Uczucie głodu
• słabości
• Zlewne poty
• bladość skóry
• Drżenie rąk
• Kołatania serca
• Zaburzenia widzenia
• Utrata przytomności
• Drgawki

Zapobieganie hipoglikemii

• Objawy ostrzegawcze
• Dostosowanie do wysiłku

fizycznego

• Samokontrola np..: przed jazdą

samochodem

• Modyfikacja celów kontroli

cukrzycy, glikemii, HbA1C